R-W3 20. stycznia 2022

Przebieg trzeciego wykładu z Rozwojówki

Temat wykładu

Przebieg

Rozwój prenatalny i postnatalny

Faza jajowa (zygotowa)

Trwa od połączenia się komórki jajowej i plemnika do momentu zagnieżdżenia się zarodka w ściance macicy.

Ustalają się cechy dziedziczne oraz wrodzone .

Powstaje 8 z 45 generacji komórek.

Komórka jajowa (1mm) jest największą komórką organizmu. Otoczona jest błoną.

Zapłodniona komórka jajowa zaczyna się dzielić.

Kolejno powstaje: morula, blastula (podział na dwie części), gastrula (podział na więcej części).

Materiał genetyczny przekazywany jest do każdej z części znajdujący się w chromosomach komórek rozrodczych. W każdym chromosomie jest 100 do 1000 genów.

Warto pamiętać, że nowe życie dziedziczy nie tylko materiał genetyczny nie tylko ojca i matki, ale jeszcze poprzednich pokolen.

Stadium dwukomórek (blastula), stadium wielokomórkowe (glastula), a potem zagnieżdża się w ściance macicy – kończy się faza jajowa. Matka oczywiście o tym nie decyduje.

Komórka zagnieżdża się w miejscu, która jest bardzo dobrze ukrwione i to będzie miało znaczenie w dalszej fazie rozwojowej.

Cechy dziedziczne to cechy fizyczne i psychiczne.

Niekóre właściwości odziedziczalne:

• kolor oczu

• wzrost

• skłonności do chorób

• homofilia

• astygmatyzm

• grupa krwi

• zdolność do produkowania insuliny

• inteligencja

• talenty, np. Słuch myzczny

• temperament

Dziedziczone cechy psychiczne:

-inteligencja

-temperament

Faza embrionalna

Tworzą się i zacyznają funkcjonować wszystkie ważniejsze struktury zewnętrzne i wewnętrzne (organogeneza)

Zarodek mierzy 3,81-5,08 cm i waży 28, 35g.

Kształtuje się środowisko wewnątrzmaciczne.

Istnieje łatwość uszkodzenia rozwijającego się płodu poprzez różne czynniki niegenetyczne zwane teratogenami.

Jest to okres organogenezy:

• powstanie części ciała

• powstawanie narządów wewnętrznych

• powstawanie narządów zmysłów

Najpierw wyraźnie się zaznacza głowa i tułów, a potem kończyny górne i ostatecznie dolne.

Dłoń:

W 6 tygodniu – wypustki rąk, płetwa

9tydzień – rozdzielenie palców dłoni

20 tygodni – dobrze ukształtowanymi palcami, ukształtowane stawy śródpaliczkowe oraz paznokcie

Kończyny dolne:

5,5 tygodnia – dopiero wypustka

16 tydzień – ukształtowane w całości nogi ze stopami

20 tydzień – ukształtowanie palców u nóg

cefalokaudalnym – od części głowowej w dół

od 4.tyg. Możemy mówić o początkach kształtowania się serca – rurka w kształcie „U” i wtedy zaczyna się kurczyć

w 6 tyg. Wątroba, powstają też rozgałęzienia oskrzeli oraz gonadalna dysmorfia płciowa

Zmysły.

Od drugiego tygodnia tworzą się oczy, a od 4.tyg. Zawiązki uszu, nosa.

>>Środowisko wewnątrzmaciczne

Sładają się na nią: łożysko, pępowina i pęcherz płodowy

Łożysko – pulchna poduszka o średnicy do 25 cm i grubości 2,5 cm

• zbudowane z tkanki embrionu i matki

• tu odbywa się wymiiana produktów zużytych (od dziecka) na świeże (od matki) na zasadzie osmozy

Oczywiście matka i embrion mają oddzielne układy krwionośne, ale łożysko jest miejscem gdzie spotykają się te dwa układy. Z krwią matki do dziecka mogą dopłynąć również substancje niekorzystne.

Pępowina – sznur łączący płód z łożyskiem;

• złożony z 2 tętnic i 1 żyły;

• długość około 50 cm umożliwia aktywność płodu

pępowina umożliwia poruszanie się

Płód jest w pęcherzu płodowy – worek wypełniony płynem

• złożony z kilku warstw (owodnia, omocznia, kosmówka)

• przymocowany do łożyska

Okres embrionalny to okres dużego zagrożenia dla rozwijajacego się embrionu

Czynniki i warunki o udowodnionej szkodliwości dla płodu

Czynniki/warunki	zagrożenia
niedożywienie	Mniejszy mózg, niedobór zdolności poznawczych
leki	Bardzo różne: np. Aspiryna kłopoty z oddychaniem u noworodka powoduje
alkohol	Niedorozwój umysłowy; uszkodzenie serca
narkotyki	Różnego rodzaju niedobory zdolności poznawcze i zagrożenia zachowania
Palenie pap	Mały ciężar ciała noworodka, niedobór zdolności poznawczych, zaburzenia zachowania
Infekcje (np. Różyczka)	Wady wrodzone, upośledzenie narządów zmysłu, niedorozwój umsyłowy
Kofeina	poronienie
Silny stres	Poronienie, przedwczesny poród, rozszczepoienie podniebienia, niedorozwój

W okresie embrionalnym są okresy największej podatności uszkodzenia w poszczególnych częściach ciałą.

W 4 i 5 tygodniu najbardziej podatne są na uszkodzenia kończyn

w 6 zęby i uszy

w 7 podniebienie

w 8 uszu i zewnętrznych narządów płciowych

W fazie płodowej tylko na początku możemy być bardziej podatni na uszkodzenie mózgu itp.

Embrionalna

W okresie embrionalnym rozwój też jest bardzo intensywny, o czym świadczy fakt, że powstaje 30-45 generacji komórek!

Płodowa

Rozwijają się zewnętrzne i wewętrzne struktuy organizmu. Następuje rozwój zmysłów i aktywności. Zaznacza się rozwój psychiczny. Powstaje 41 z 45 generacji komórek.

Płód staje się coraz większy. Pod koniec tej fazy płód waży do 3,5 kg i mierzy do 53 cm.

Między 6-7 miesiącem może już żyć poza środowiskiem pozamacicznym.

Wcześniaki zwykle umieszcza się w inkubatorach, gdzie zostają do właściwego okresu urodzenia.

Aktywność płodu zależy od centralnego układu nerwowego – już od embrionalnego 3 pęcherzyki mózgowe, a w 2.m-cu powstaje 5 pęcherzyków mózgowych. Więc wszystkie części mózgu są już ukształtowane w życiu płodowym. Co minutę przybywa kilka tysięcy nowych neuronów 2 miesiąc, a w 3.m-cu jeszcze więcej. Ważne są dwa procesy: a) różnicowanie i b) przemieszczanie się komórek.

Od 6m-ca pojawia się faza REM – szybkie ruchy gałek ocznych to wyraz dwóch zjawisk- marzenia senne oraz porządkowania się informacji. Mamy zewnętrzne przejawy tego.

Już 4.miesięczny płód przejawia 15 schematów czynności: przeciąganie się, połykanie, ssanie kciuka.

Rozwijają się zmysły: równowagi, dotyku, bólu, smaku, wzroku, słuchu.

Najwcześniej ukształtowany jest zmysł równowagi. Matka ciągle się przemieszcza. Dziecko balansuje w tych wodach płodowych. Od 6-7 tygodnia dziecko zaczyna regować na dotyk, ale jego reakcja ma charakterj globalny-dotknięty gdziekolwiek dziecko odpowiada reakcją całego ciała. Również reaguje na ból.

Kształtują się odruchy wrodzone: chwytny (zaciskanie dłoni dotknięte po wewnętrznej stronie), Moro (w sytuacji zagrożenia podniesienie kończyn górnych i dolnych oraz obejmowanie np. Matki)

Dobrze funkcjonują zmysły związane ze starą korą, czyli węch i smak. Preferuje słodki smak, a wyróżnia już wszystkie 4 podstawowe smaki. Od 3. miesiąca.

W 4.m-cu życia płodowego oczy dziecka reagują na światło,a w 8 m-cu obserwuje się ruchy gałek ocznych. Później dziecko reaguje na bodźce słuchowe, a w 6 m-cu dziecko reaguje na bodźce słuchowe. Ma oczywiście preferencje – o niskich częstotliwościach.

Prenatalne dziecko nie tylko reaguje na dźwięki instrumentów, ale również na dźwięki mowy ludzkiej.

Kakofonia – zarówno dźwięki z wewnątrz jak i z zewnątrz. Dziecko rozpoznaje głos swojej matki tuż po urodzeniu.

Dziecko lepiej uczy się tego języka, który słyszało w okresie prenatalnym.

Zachowanie w okresie prenatalnym może być dobrym predyktorem do zachowania w okrresie postnatamlnym.

Zachowanie w okresie życia płodowego pozwala przewidywać ruchliwość dziecka po urodzeniu

• aktywnie ruchowo w łonie matki okazują się lepiej rozwinięte ruchowo we wczesnym dzieciństwie

• powolniejsze ruchowo w łonie matki cechują się wolniejszym rozwojem motoryki i mowy we wczesnym dzieciństwie

• nadmiernie ruchliwe w łonie matki wykazują nadruchliwość, drażliwość, trudności w odprężaniu się, reagują często niepokojem i płaczem.

Sposób reagowania na stres dziecka w okresie prenatalnym, np. Hałas.

Słabe reakcje na hałas w łonie matki – kontrolowanie emocji po urodzeniu

• nagłe i żywe reakcje na gałąs w łonie matki – nadpobudliwość, nadwrażliwość po urodzeniu.

Duża wrażliwość w okresie prenatalnym zapowiada dużą wrażliwość w późniejszym okresie (i to wrażliwość nie tylko fizyczną)

W okresie prenatalnym następuje również rozwój psychiczny człowieka

PSYCHICZNE ŻYCIE PŁODU

Zdolność do uczenia się i zapamiętywania

Przeżywanie prostych emocji: zadowolenie- smutek

Pamięcią najwcześniejszą jest pamięć ruchowa – dziecko przede wszystkim uczy się:

• pozycji płodowej (po urodzeniu taką pozycję później przyjmuje też; mówi się, że każdy człowiek wraca do tej pozycji jako do pozycji bezpiecznej, wtedy kiedy jest zdenerwowany, deprecha itp. „pozycja embrionalna”)

• ograniczoną przestrzeń

• wodne środowisko

• rytmiczne kołysanie

• rytm naprzemiennej aktywności

• doznania węchowe- rozpoznają po zapachu matkę

• pamięć ciemnego wnętrza

• głos matki

Predyspozycje do funkcjonowania charakterystycznego dla określonych stanów emocjonalnych.

Orientacja emocjonalna dziecka.

Badania nad dziećmi w okresie prenatalnym są stosunkowo niedawne z powodów technologicznych. Można teraz wykryć choroby dziedziczne i nawet poddać je terapii jeszcze w okresie prenatalnym!!

W polsce badania psychologii prokreacyjnej,a nie prenatalnej (chociaż jest ona bardzo popularna za oceanem).

Problem przygotowania rodziców, a szczególnie matki na właściwy kontakt, z rozwijającym się dzieckiem prenatalnym.

Warunki optymalizacji rozwoju dziecka w okresie prenatalnym...

-Troska o zdrowie dizecka i matki- prawidłowa dieta

wystrzegania się odkreślonych pokarmów itp. , także o właściwy odpoczynek. Także o zdobywaniu wiedzy na temat rozwijajacego się płodu. Muszą być odpowiednie poradniki dla matek

-Nastawenie na komunikowanie się z dzieckiem prenatalnym

-Zapewnienie matce odpowiedniego samopoczucia – atmosfera, kontakt z innymi

-Wzmocnienie więzi małżeńskiej

Matka daje poczucie bezpieczeństwa i utrwala to, co dziecko się już nauczyło.

Ojciec stymuluje rozwój dziecka – stawia zawsze pytania, które zmuszają dziecko do wyższego poziomu rozwoju. Nie używa słów, które ono już zna, używa takie nieznane. A matka proste pytania, np. O potwierdzenie.

Strona 6 z 6