1.Mikrobiologia składa się z 2 części:

-środowiska zewnętrznego ;dzieli się na szereg podrozdziałów

-środowiska wewnętrznego ;dzieli się na szereg podrozdziałów

ZARAZEK-to organizm, drobnoustrój, który wnika do naszego organizmu , jest drobnoustrojem chorobotwórczym . Nie zawsze jest on chorobotwórczy, czasami tworzy naturalna florę bakteryjną. , np. E. ColiEPIDEMIA-występowanie schorzenia na dużym Terenie. ENDEMIA-schorzenie wywołane przez zarazki ,na ściśle określonym, niedużym terenie. , np. zakażenie przez kleszcze ;kleszczowe zapalenie mózgu.PANDEMIA-jest to schorzenie które występuje na bardzo dużym obszarze , nawet na całym świecie; np. grypa. REZERWUAR ZARAZKU- nazywamy najczęściej żywy organizm w którym stale występuje jakiś drobnoustrój ,który przeważnie nie wyrządza szkody. Klasycznym przykładem takiego rezerwuaru zarazka jest kleszcz pospolity

*chory człowiek , chore zwierze ;w wyniku kontaktu dochodzi do zakażenia, np. drogą oralno-fekalną.

*może być nosiciel który przebył chorobę, jest zdrowy, ale w jego organizmie występują drobnoustroje ; np. Salmonella zwierzęca . Zarażenie od kilku miesięcy do roku .

2.Drogi szerzenia się drobnoustrojów:-droga kropelkowa(grypa)

-droga fekalnooralna ( z kału, zanieczyszczone jedzenie , zanieczyszczona woda, muchy )3. Wrota zakażenia-przewód pokarmowy (biegunki )-krew (WZW B, HIV)

4. Współdziałanie organizmu wyższego z drobnoustrojem

-symbioza; Oba organizmy mikro i makro odnoszą ze sobą korzyści. E. Coli chroni przewód pokarmowy przed chłonięciem drobnoustrojów chorobotwórczych.

-komensalizm; mikro i makro organizm nie współdziałają ze sobą, żadno z nich nie odnosi korzyści .

-antagonizm; jedna strona niszczy drugą stronę , nie ma żadnego współdziałania , tylko jeden organizm odnosi korzyści .

NISZA EKOLOGICZNA-obejmuje głównie bakterie , jest to miejsce organizmów żywych , w których rozwija się drobnoustrój . Powoduje ,że drobnoustroje nie zostają zniszczone. , np. E coli w przewodnie pokarmowym.

Kiedy nastąpi zmiana niszy ekologicznej z korzystnej na niekorzystną dochodzi do różnych powikłań. Bakterie żyjące w naszym organizmie nie są uznawane przez organizm za drobnoustrój i nie zostają wytwarzane przeciwciała.

*woda (u człowieka 70%) , u bakterii stanowi czynnik budujący komórkę i rozpuszcza substancję . Bakterie rozmnażają się w wodzie słodkiej i słonej , przy czym gorzkiej na powierzchni wody (przez słońce). W czystych wodach jest mniej bakterii . Mimo ,że jest dużo rzek to Polska jest na ostatnim miejscu w UE pod względem wody pitnej . W wodach często występują bakterie z gram (-), no. E coli , do wody dostaje się kał ludzki bądź zwierzęcy; np. pałeczka ropy błękitnej*susza-nieprzyjazne środowisko dla człowieka . Bakterie nie umierają zwłaszcza pierwotniaki ,np. Bacillus (mogą przetrwać długi okres czasu, czekając na dłuższe warunki). Wysuszone w gospodarce ,np. mleko w proszku- tam bakterie występują ,ale się nie rozwijają.*temperatura-drobnoustroje są odporne na niskie temperatury . Po odmrożeniu bakterie normalnie się rozwijają. W azocie można przechowywać krętki blade –praktyczne znaczenie dla mikrobiologów . Często najpierw wysusza się bakterie ,następnie poddaje niskiej temperaturze- kofilizacja , w ten sposób można przechowywać pokarmy (pozostają bez zmiany ), można także liofilizować szczepy bakterii , nie zmieniając ich właściwości . Bakterie rozwijają się w różnych temperaturach ; wyróżniamy 3 grupy : 1.psychofile 15 °-20°C

2.mezofile ok.37°C-wszystkie bakterie chorobotwórcze

3,termofile do ok. 75°C- np. sterotermophilis (przy dezynfekcji), pałeczka Labacillsstreotesmophilis.

*tlen- dzielimy bakterie na:1)bezwzględne tlenowce- np. prątek gruźlicy rozwijający się głównie w płucach; wykorzystują tlen do wzrostu i utrzymaniu się przy życiu. 2)mikroaefile ;żyją przede wszystkim w glebie.3)względne tlenowce np. pałeczki jelitowe, mogą żyć zarówno w warunkach beztlenowych jak i tlenowych . Posiadają dwa systemy enzymatyczne: jeden wykorzystuje tlen, drugi cukier.4)bezwzględne beztlenowce – np. laseczki Clostridia-są tutaj uszkodzone cytochromy

*promieniowanie1) promieniowanie widzialne wywiera słabe działanie bakteriobójcze . Promieniowanie widzialne+ barwinki działające bakteriobójczo (gram ujemne) . Tzw. efekt fotodynamiczny- proces nie do końca poznany .

2) promieniowanie ultrafioletowe – bakteriobójcze, promienie UV powoduja powstawanie dimerów tyminy, w ich wyniku następuje zniekształcenie DNA, zablokowana zostaje replikacja DNA i następuje śmierc bakterii ( tak samo działa na oko) nie tylko działa na syntezę DNA, ale też na syntezę enzymów; po pewnym czasie staje się nietrwałe, nie działa
3) promienie jonizujące – np. promienie X, gamma ok. 100 razy silniejsze niż UV, działa na DNA, powoduje jego pęknięcie i zniszczenie drobnoustroju

ROLA CZYNNIKÓW CHEMICZNYCH:
1. Czynniki odżywcze2. Działanie bakteriostatyczne (bakterie nie zostają zabite, ale się nie rozwijają)3. Działanie bakteriobójcze Czynniki odżywcze:
- Prototrofy – minimalne wymagania odżywcze, pałeczka ropy błękitnej Pseudomonas aeurynosa, bakterie bardzo niebezpieczne, laseczki tlenowe, wystarczy im jeden związek organiczny i woda
- Auksotrofy – mają bardzo duże wymagania odżywcze Streptococcus pyogenes, hemophilus influzae można go zaliczyć do normalnie występującej flory jamy ustnej, najbardziej skrajny auksotrof to prątek trądu, nie można go było izolować na podłoże i badać. Chlamydia pneumoniae nie chcą rosnąć na podłożu, ma cechy bakterii i wirusa.
- bakterie zasiedlające wodę, glebę na ogół sa prototrofami, auksotrofy zasiedlają bogato odżywcze środowisko, np. przewód pokarmowy.

Działanie bakteriobójcze:- substancje toksyczne:
Egzotoksyny- toksyny uwalniane do środowiska przez żywa komórkę
Mikoliza – pseudomonas wytwarzaja enzymy niszczące grzybnie, występujące w glebie Bacillus botulinum
Toksyny zmieniają florę bakteryjną gleby
Kolicyna – toksyna działa wybiórczo tylko na E.coli, nie może być stosowana w medycynie, gdyż powoduje reakcje alergiczne
- bakteriofagi – mogą działac na bakterie niszcząc je
- antybiotyki – wytwarzane głownie przez grzyby Aspergillus i Penicylinum
Działanie:
I sposób – hamująca synteza ściany komórkowej, głównie peptydoglikanów
II sposób – hamowanie syntezy białek bakteryjnych
III sposób – hamowanie syntezy DNA i RNA
IV sposób – zaburzenie funkcji osmotycznej błony plazmatycznej – w środowisku gleby i wody (zjawisko detoksykacji)