Środki masowego przekazu w okresie rewolucji 1905-07 na terenie królestwa Polskiego - Biernat

Rola drukowanych przekazów -cechy:

~~wielkomiejskość - wielkie miasta areną najwazniejszych

wydarzeń, miejsce gdzie rewolucja miała szansę się pojawić.

~~duży zasięg terytorialny

~~zsynhronizowana z ważnymi wydarzeniami

~~wciagnięcie w rewolucję szerokich rzesz społeczeństwa, szczególnie proletariatu.

Charakter rewolucji to wystąpienia, strajki, pochody skupiające kilka tysięcy osób. Działania państwowe wzmacniały głód informacyjny. Potrzeba prezentacji swoich poglądów i aspiracji narodowych. masowość przekazu-dotarcie tej samej informacji w krótkim czasie do jak największej liczby osób. prasa informacyjna i druki ulotne. Zapotrzebowanie społeczeństwa na informacje co się dzieje i odpowiedz na dręczące społecznośc pytania. Rola agitacyjna przypadła ulotnym drukom.

Duże znaczenie prasy w agitacji politycznej np pps-u. Pisma ulotne odgrywały rolę w powstawaniu samoorganizacyjnej inicjatywy społecznej. Nawiązanie łączności z grupami

społecznymi i rozpowszechnianie inicjatyw. Dużo inicjatyw lokalnych. Niewiele wiadomo o zasięgu terytorialnym prasy legalnej i nielegalnej.... Mało wzmianek w aktach administracyjno policyjnych na temat prasy nielegalnej. Prasa docierała do odległych terytoriów Królestwa.

W okresie rewolucji przecodzenie od informacji lokalnej do ogólnokrajowej. Społeczeństwo stanęlo u progu umasowanienia informacji aby po roku 1907 cofnąć się wstecz.

Lewandowski...Poligrafia warszawska...

Zapotrzebowanie społeczne na informacje -powstawnie skomercjalizowanych wydawnictw, stosowanie maszyn i techik poligraficznych...

Wporowadzenie maszyn drukarskich w pierwszej połowie XIX wieku. Maszyny typograficzne które zwiększały format arkuszy. Przyśpieszono tempo druku. Czcionki i ilustracje wykonywane

były systemem manufakurowym, gdyż istaniała tania siła robocza. rozpowszechnienie systemu Didotów, który umożliwił standaryzację czcionek, kolumn, formatów i rodzajów pras drukarskich. Prasa litograficza od 1819 r. Cynkografia od 1837 r. w Drkarni Banku Polskiego. Udoskonalenie jakości obrazu. Maszyny cylindryczne - drukowano 800 odbitek/h niezaleznie od formatu. Pierwszy etap rewolucji technicznej w drukarstwie.

Sprowadzano czcionki i przybory z zagranicy, szczególnie z Niemiec i Frnacji.

Wyodrębnianie się nowych grup zawodowych. Rozwinięty podział pracy w drukarni. Pojawiają się giserzy, zacerzy, litografowie itd.

Usługowe manufaktury litograficzne o=pojawiają się po powstaniu listopadowym. Stanowią one cześć zakładów handlowych np księgarń magazynów. Sprowadzanie kamieni litograficznych z Bawarii było kosztowne, stąd te rysunki nie nalezały do najtańszych. Seweryn Olszewski używał płyt cynkowych dając początek cynkografii. Drukowano ok 500 egzemplazy, więc zaczęto korzystac z drzeworytu.Niska cena drewna. I drzeworytnia powstała 1835 w Warszawie, założona przez Fryderyka Krzysztofa Dietricha.

II połowa XIX wieku powstają pierwsze czasopisma ilustrowane. Zastosowanie maszyny parowej. Sprowadzanie drukarzy i techników z zagranicy. Duże znaczenie odegrał Samuel Orgelbrand, który zbudował odlewnię czcionek i zakłady drukarskie wzorując się na niemieckich. Ożywienie rozwoju w latach 70. Tylko 3 siliniki, reszta maszyn poruszana pracą mieśni. Drukarnie mimo przynależności do rzemiosła nie ustępowały fabrykom tkackim, chemicznym, cegielniom zaliczonym do przemysłu fabrycznego. Zasób pracowani prywatnych był porównywany z państwowymi zakładami. 5 odlewni w Warszawie, produkujące na zbyt i dla własnych potrzeb. Zatrudnienie od 2-3 os. Produkcja czcionek hebrajskich np do Rosji. Nie było fabryk produkujących maszyny, sprowadzano je, były tylko ośrodki napraw pras. Import hamowany po upadku powstania. Postęp drukarski po upowszechnieniu ksylografii, drzeworytu. Litofraficzne zakłady miały mniej maszyn niż poligraficzne.

wprowadzenie maszyn rotacyjnych i naoędzie silnikowym dopełniło rewolucje przemysłową. Zwolnienia z płacenia podatku za te maszyny, byly małe i oszczędne. Niskooprocentowany kredyt w niemieckich bankach sprzyjał zakupom w Niemczech maszyn. Rózwój cynkografii , chociaż poziom artystyczny był niski.

Przewrót dokonywał się długo ze względu na represję caratu i ograniczony rynek zbytu. II połowa XIX w. cenzura represyjnai administracyjne ograniczenia słowa i druku stwarzał zacofanie całego przemysłu durkarskiego.

Prasa warszawska okres pozytywizmu:

Dążenie do nadawania prasie róznej szaty graficznej. Józef unger - założył drukarnię i zakład drzeworytniczy. Dzikie niemu powstało I wydawnictwo drukarskie. Każdy właściciel drukarni był wydawcą. powsawały spółki wydawnicze. Najbardziej pręznymi wydawcami był Gustaw Gebethner i Robert Wolff posiadali oni najpoczytniejsze pismo Kurier Warszawski. Pokonali na rynku wydawniczym Gracjana Ungra i Orgelbrandów. Koncentracja pism w jednym ręku a likwidacja mniejszych pism była szkodliwa dla kultury narodowej.

Dzikowski pimo że nie miał orzygotowania dziennikarskiego wydawał książki. prasa stała się art handlowym dla zysków

Na początku XX wieku wprowadzono fotochemigrafię, która wyeliminowała drzeowryt i litografię.

Komercjalizacja prasy , robienie prasy pod gust publiczności, dodawanie spraw sensacyjnych.

Szeroka poczytnośc Kuriera. Coraz większe zyski. Lokowanie w wydawnictwach kapitału. Wzrost ludzi utrzymujących się tylko z pisania. Profesjonalizacja zawodu dziennikarza. Felietonista powinien być i wiedzieć najnowsze rzeczy. Prus obserwoał życie Warszawy. Powinni się odznaczać sprytem i przedsiębiorczością. Prasa przyciągała malarzy, karykaturzystów. Drzeworytnicy otrzymywali niskie gaże za usługi.

Pisanie o równych dziedzinach zycia. Naukowcy z Lwowa i warszawy, ale także ludzie z emigracji. To mogło narazić prasę na krytykę ze strony władz.

Przeważały wydawnictwa jednotytułołe z problemami finansowymi..Panował więc wyzysk dzienikarzy. Stawka od 3 do 15 kop. Złe warunki pracy dziennikarzy. Organizację zqawodową założono dopiero pod koniec XIX wieku kiedy władza wyraziła na to zgodę.

Czytelnistwo.

Ludność Polska ponad 10 mln. Odbiorcy ok 5.5 mln na terenie krolestwa. 1862 - 90 % analfabetów. W wielkich ośrodkach miejskich analfabetyzm był mniejszy... Syluacja czytelnictwa poprawiła się po 1867 r. Rosły wtedy nakłady rówanież prasy kulturalnej i kobiecej. Spory nakład prasy rosyjsjiej w Warszawie. Pojawiły się też pisma z zachodu, co było niezbędnym czynnikiem kształtowania się elity. Prasa docierała do zachodnich terenów przez pocztę, agentury i księgarnie.

Kawiarnie karczmy salony stały się nie tylko centrum towarzyskim , ale takze miejscem czytania prasy i wymiany informacji. Wojny przyciągały zainteresowanie czytelników. Niektóra prasa była wręcz rozrywana, ceniono sensacje. Prasa redagowana tak żeby mogli ją czytać ludzie o niskiej wiedzy. Zachęczanie robotników do czytania prasy specjalistycznej.

Gazeta świąteczna Prószyńskiego poczytna wśród ludzi mających doczynienia z chłopami. Projekt otworzenia czytelni prasy.

Prasa dziennikarze. cenzura.

powstanie ''przeglądu tygodniowego otworzyło pozytywizm warszawski. Zaczęto propagować idee pozytywistyczne. Udosteonienie oświaty warstwom niższym. Przegląd opowiedział się za emancypacja. Powstawały arytkuły o ideologii Marksa i Engelsa pomimo cenzury. 1881 r. Było 71 czaspopism. Największe czasopismo kurier warszawski, potem tygodnik ilustrowany. Komrecjalizacja prasy, Walka o abonentów i reklamy. Trudności w uzyskaniu koncesji na pismo. Adm. carska hamowała czasopisma polskie. W latach 1886-1904 pojawienie się nowych czasopism było niewielkie.

Dzienniki Goniec poranny i Wieczorny. -docierała np do robotników. Założenie dziennika bardzo kosztowne. Władza utrudniała też sprowadzanie maszyn. Pożniej pojawiają się pisma literackie np ''życie''. w wyniku cenzury nie mozna byłu ostalić programu, to skuiao ono wybitnych literatów. Pojawiło się Chimera. Pojawienie się zawodu dziennikarza. Redakcje podzielone na działy.

Władze carskie obawiały się zrzeszenia ludzi pióra. Powstało jednynie twiarzystwo dobroczynne które wspomagało literatów. Dopiero później władze carskie wyraziły zgodę na Kaśę przezorności i pomocy literato, i dziennikarzom.

Cenzura. Władzę nad wydawcami sprawował generał-gubernator warszawski. Cenzura prewencyjna. potem dołączyła cenzura represyjna ...redaktor odpowiedzaliny sądowo za pisanie niepomyślnych treści. Dogodne warunki do rozwijania działalności politycznej dawała Galicja. Cenzura tygodników była mniejsza. one tworzyły opinię publiczną.

Pisma rosyjskie, negujące dążenie niepodległościowe... i pisma hebrajskie 13 % żydzi.

Wysoki analfabetyzm i wysokie ceny.

Powstanie nowych dzienników. Nakład 1896 - 55 730 a 1904 - 151 230 egz. Nowe warstwy społeczne które czytają dzienniki.

Tygodnik ilustrowany 11 tys a w1904 16 tys. Niewielki przyrost w czasopismach naukowych.

Przegląd Tygodniowy w 1896 -2500 egz. Znaczenie nabrały gazeta warszawska i gazeta polska.

1908-1918

Po rewolucji wydawanie legalnej prasy. np Wiedza PPS czytany przez robotników. 1905-07 wzrost liczby numerów. Wojna wyeliminowała niektóre wydawnictwa...

Posługiwano się sensacją, ale poziom etyki był wysoki. Często Pisma użależnione finansowo, musiały podlegać danej idei politycznej.

Warszawskie wydawnictwa - 50 % prasy na ziemiach polskich.

Pubikowanie poezji aby spełnić narodowy obowiązek.

W czasie wojny rozwój prasy żydowskiej, która stała na wysokim poziomie. Po wybuchu wojny wzrosło zainteresowanie zwykłych ludzi prasą.

Polska XIX wiek

Równouprawnienie II p. XIX wieku. Kobiety ograniczone w znacznym stopniu, toteż wystęouje ruch emancypacyjny. Reforma praw cywinych kobiet była porządana. Zniesienie opieki nad kobietą. Zniósł to Kodeks Napoleona, potem ustwa sejmowa Kodeks Cywilny KP z 1825 r. + ustawa małżeńska z 1836 r. W położeniu kobiet nic to nie zmieniło. Ograniczenia występują gdy kobieta zawiera związek małżeński.

Ustawa Napoleona już nie odpowiada czasom które opisuje autor. kodeks dotyczy kobiet -gospodyń domowych. System ekonomiczny wyciągnął kobietę z domu. Kobieca siła tańsza. Praca poza domem rozszerzyła horyzonty myślowe. Nawet w wyższych sferach kobiety chcą się kształcić, pracować i uczestniczyć w życiu społecznym. Dążenie do niezależności. Mąż może zakazać żonie pracy i dażyć do zamknięcie jej w domu. Zakazać rozwoju intelektualnego. Prawo uniemożliwia kobiecie wyjście ze związku. Uznaje się kobietę jako istatotę o niższej umysłowości, dlatego nie może ona sama decydować o sobie. Wyzwolenie kobiet to sprawa wolności.

Zjazdy kobiet jednej profesji, w danej sprawie, jednej dzielnicy itd. Zjazdy kobiet te które walczyły o uprawnienie, miały charakter zjednoczeniowy kobiet z rózżnych zaborów. Cel: zgromadzenie najszerszej reprezentacji kobiet. przedtswicielki wszystkich warst społecznych. Sposób na zademostrowanie edukacyjnych aspiracji kobiet.

Tematyka wychowawcza i edukacyjna. postulowano zmiany w edukacji, założenie zawodówek dla dziewcząt. wprowadzenie do szkoły wychowania fizycznego i seksulanego. Różnice co do obecności religii w szkole. Ruch kobiet podjął tematy tabu; dzieci nieślubne, prostytucja, choroby weneryczne itd. Łąśczono cele emacypacyjne z ogólnonaorodowymi. Prasa negowała niektóre zjazdy nazywając je nieznaczącymi.