XIX wieczna estetyka recepcji

Konstrukcja obrazu w malarstwie XIX wieku

Pojęcie widza implikowanego rozumiany jako kategoria wewnątrzobrazowa. Zakłada się, że dzieło uzyskuje realność dopiero wtedy, gdy jest oglądowe. W strukturę dzieła muszą być wpisane warunki aktualizujące, umożliwiające ukonstytuowanie sensu dzieła w świadomość odbiorcy. Analiza i identyfikacja przesłanek recepcji stanowi warunek rekonstrukcji struktury narracyjnej obrazu.

• Określenie pozycji widza jego stosunku wobec przedstawienia na obrazie

• 2 systemy funkcjonowania obrazu:

I PRZEDSTAWIENIA „CO” zostało przedstawione ( forma nadana elementom celem ustalenia relacji między nimi)

II PREZENTACJI „ JAK” zostało przedstawione ( odnoszenie przedstawienia do widza)

PRZYKŁADY:

1. Dawid Przysięga w sali do gry w piłkę - absurdalność w sensie logiki przedstawieniowej: przewodniczący czyta przysięgę stojąc tyłem do tłumu. Dopełnienie obrazu w warunkach - na obrazie tylko połowa sali, dopowiadana amfiladowa sala zgromadzeń parlamentu. Przewodniczący jest więc z jednej strony otoczony tłumem w obrazie, a z drugiej przed obrazem.

2. Funkcjonowanie salonu- konieczność przyciągania uwagi widza. Angażowania go.

Gericalt Tratwa meduzy- zła ekspozycja eliminuje możliwość dostrzeżenia „ Argusa”, który konieczny jest dla zrozumienia obrazu. Problematyka ustawienia widza- tuż za plecami rozbitków. To umożliwia uczestniczenie widza w przedstawionym dramacie.

Monet Balkon - uruchomienie mechanizmu wzajemnej obserwacji. Na granicy tego co zewnętrzne i tego co wewnętrzne ( zamieszanie) Chwilowe rozproszenie wzajemnego kontaktu pomiędzy postaciami odpowiedzią na charakter i sposób oglądu obrazów na Salonie- rozproszenie ludzi, przechodzenie ( jak ulicą pod balkonem)

3. Friedrich „ Rozlewiska Łaby” rekonstrukcja punktu widzenia prowadzi do uznania go za nierzeczywisty, niemożliwy.

Dwóch mężczyzn podczas wschodu księżyca, Kobieta w Oknie i inne z postaciamiodwróconymi plecami do widza- autosugestia malarza co do sposobu odbioru dzieła.

4.Wolność wiodąca lud na barykady Delacroix- odbiorca w sytuacji bez wyjścia. Lud skierowany w stronę widza, lud kieruje się na nas. Chłopiec z bronią mierzy nas wzrokiem. Przesunięcie kompozycji niweluje to zagrożenie, zaangażowanie ( obserwowanie z boku)

CEZURA 1860 ROK

Do 1860: rozwój prezentacji. Rozwój techniki w kierunku tworzenia iluzji, angażowania widza.

Po 1860 : obserwacja rozpadu tych wypracowanych wcześniej technik.

Munch- linie perspektywy identyfikują nasz punkt widzenia powyżej wzroku postaci z I planu. To one są zagrożone w swym niepewnym bycie.

Krzyk- postacie nie pośredniczą, pomiędzy nami a obrazem. Obserwujemy zapadanie się postaci w głąb. Brak sugestywnej łączności z widzem.

Niezależność postaci:

Degas: radykalizacja zbliżenia pomiędzy widzeniem postaci a widzem. Przesunięcie punktu widzenia. Nieprzystawalność ról obserwatorów i postaci w obrazie.

Serat: angażowanie widza przez pierwszoplanowe postacie, z którymi możemy się identyfikować. Różnice punktu widzenia w zależności od postaci.

Cyrk- postać z pierwszego planu wyraźnie obniżona, zaburza ogląd, przesłania, implikuje inny punkt widzenia. Podporządkowanie postaci wykresowi lini. Oderwanie jako całość autonomiczna.

Monet Nenufary- zatracenie określonej pozycji widza, jednoznaczność percepcji. Ekspozycja w Oranżerii w Paryżu -widz przedmiotem obrazu, otoczony obrazami a jednocześnie naturą.

---