Wykład teoria wychowania 25.03.09

Orientacje badawcze w polskiej teorii wychowania ( wg Śliwerskiego )

-psychologiczna ( Zaborowski, Łobocki, Konarzewski)

-socjologiczna ( Znaniecki, Mystakowski, Kwieciński )

-normatywno – ideologiczna ( Muszyński )

-normatywno – filozoficzna ( Kunowski )

-eklektyczna ( podręczniki )

(wspólny pień metodologiczny to filozofia)

Orientacje badawcze:

Orientacja fenomenologiczna – opisuje przypadki, casusy

Orientacja scjentystyczna – teoria wychowania sprowadza się do biologizmu i socjologizmu, koncentracja na metodach i środkach, usiłuje obiektywizować procesy wychowawcze

Orientacja antymetodologiczna ( antypedagogika ) - wychowanie jest próbą zniewolenia osobowości dziecka, w sposób nie empiryczny rozpatruje zagadnienia wychowawcze

( Podręczniki Śliwerskiego i Kwiecińskiego )

Ideologie wychowania wg Kohlberga i Mayera ( Różnice podejść )

-romantyczna ( Montessori, Korczak, Freud, Rousseau ) pajdocentryzm – koncentracja na potrzebach dziecka

*uważali, że rozwój to dojrzewanie ( zakodowanie w genach cech, które rozwijają się swobodnie)

*cele wychowania to urabianie wrodzonych dyspozycji

*wolność i swoboda jednostki ( wartości)

*koncentracja na samorealizacji dziecka ( pedagogika humanistyczna, pajdocentryzm)

*wiedza jest subiektywna, emocjonalna ( pedagogika kultury, humanistyczna, postmodernistyczna)

-transmisji kulturowej ( Herbart, Muszyński) pedagogika pozytywna, wychowanie – akulturacją

( urabianie wychowanka )

*rozwój następuje przez uczenie się, zdobywanie nowych doświadczeń

*urabianie zgodnie ze standardami zgodnie z zasadami

*znaczenie sukcesu (wartość) jako pewnej miary oddziaływań wychowawczych

*koncentracja na określeniu ideałów wychowawczych

*wiedza to jest to, co jest obiektywne, mierzalne

-progresywna ( Dewey, Piaget) interakcje, wychowanie powinno podtrzymać naturalne interakcje dziecka w relacjach ze środowiskiem

*rozwój to pewien postęp wg stadiów, okresy, stadia, fazy wg których dziecko się rozwija

*pomoc w osiąganiu coraz większej logiki rozwojowej

*wartością jest wzrost kompetencji, zdobywanie coraz wyższych stadiów rozwoju

*koncentracja na aktywności jednostki w rozwiązywaniu konfliktów

*wiedza musi być użyteczna, powoduje wzrost kompetencji

Ideologie edukacyjne wg O'neila

Neokonserwatyzm –

*wartości - przywiązanie do tradycyjnych wartości : religia, rodzina, naród

*wychowanie – surowe, autorytarne

*kształcenie – standardy programowe, testy osiągnięć, egzaminy

*szkoła – jednostka, wysoki poziom edukacji

*krytyka – przemoc symboliczna

Neoliberalizm -

*war – wolność jednostki, konkurencja, prywatyzacja

*wych – swobodne

*Kszt -urynkowienie szkolnictwa

*Szko -pluralizm w edukacji, szkoły niepubliczne

*Kry – rozsadza system edukacji bezpłatnej, może różnicować jakość kształcenia

Nurt radykalny -

*War – krytyka ideologicznego charakteru edukacji

*Wych- w tolerancji

*Kszt – wielokulturowe

*Szk – otwarta, interakcji i dialogu

*Kryt – etnocentryzm, relatywizm

Dynamika przekształceń ideologii wychowania

-Wychowanie w 3 typach społeczeństw Bulińskiego

Społeczeństwo pierwotne

-cechy : społeczeństwo egalitarne, więzy powinowactwa, wspólnota zachowań, gospodarka zbieracko – łowiecka

-obraz dziecka – dziecko jako potencjalny dorosły

-Środowisko wprowadzające w kulturę – wspólnota plemienna, uczestnictwo w życiu dorosłych

-Sposób przyswajania kultury – uczenie się przez doświadczenie

Społeczeństwo religijne

-hierarchiczne, więzy pochodzenia, jednolitość światopoglądowa, gospodarka rolnicza

-dziecko jako niepełny dorosły

-wspólnota lokalna rodzina – ród, dziecko uczestniczy w życiu dorosłych

-uczenie się przez doświadczenie, nauczanie

Społeczeństwo nowożytne

-demokratyczne, więzy instytucjonalne, różnorodność światopoglądowa, gospodarka przemysłowa

-dziecko jako przyszły dorosły

-rodzina, instytucje wychowawcze, nie uczestniczy w życiu dorosłych

-uczenie się przez nauczanie, doświadczenie

*RODZINA

W oświeceniu rodzinę traktowano jako pień z którego się wyrasta. Dziecko miało zapewnić trwałość rodu. Zaznaczany był dystans uczuciowy między panią matką, panem ojcem i dzieckiem. Rodzina jako przyszłość narodu.

XIX w. Władza rodzicielska rozlewała się na wszystkie aspekty życia dziecka. Czułe macierzyństwo,

XX w. Rodziny nuklearne. Rodzina domeną prywatności, za wychowanie odpowiadało państwo, natomiast rodzice mieli dać dziecku rozwój emocjonalny.

Współcześnie rodzina nie jest trwała, jest traktowana jak przystań z której można wyruszać, aby się samorealizować. Dziecku należy się coś od rodziców, a rodzicom coś od życia. Kochać dziecko znaczy traktować je jak partnera. Rodzina jako komórka konsumpcyjna.

*SZKOŁA

W oświeceniu szkoła miała stworzyć lepszego człowieka, nacisk na naukę, kształtowanie elit, prometejskie zadania.

W XIX wieku nacisk był na to, że szkoła ma służyć nie tylko rozwojowi jednostki, ale rozwojowi społeczeństwa. Powszechna szkoła obowiązkowa.

W XX ruch nowego wychowania, nacisk na dziecko, przeciw standaryzacji, szkoła na miarę dziecka, indywidualizacja, krytyka tego, że szkoła standaryzuje.

Współcześnie urynkowienie szkolnictwa. Traktowanie oświaty jak usługi. Postulaty indywidualizacji, pluralizm edukacyjny. Tzw. sklep z edukacją.

PROBLEMY wg Bulińskiego

-nieadekwatność wiedzy szkolnej

-nieefektywność wychowania

W oświeceniu encyklopedyści krytykowali szkoły jezuickie.

XIX w. Spencer postulował uczenie przedmiotów, które się do czegoś przydadzą.

XX w. Uwzględnienie kultury popularnej.

XXI w. uczenie praktyki.

Wg Bulińskiego szkoła przekazuję ogromną ilość wiedzy niepraktycznej, abstrakcyjnej, teoretycznej. Zamiast tego nauka myślenia, operowanie abstrakcjami. Uczenie myślenia naukowego, przekształcanie wiedzy teoretycznej w praktyczną.

Wychowanie jest nieefektywne, bo ciągle zmieniają się uczniowie.

W oświeceniu narzekano na ciemnotę.

W XIX w narzekano na upadek obyczajów.

W XX w narzekano na upadek autorytetów.

XXI w bezideowość młodzieży, hedonizm.

Metafora 3 masek ( każda reprezentują koncepcję pedagogiczną )

Maska strażnika – podejście konserwatywne, wychowanie to transmisja wartości.

Maska ogrodnika – podejście liberalne, najważniejsza jest jednostka, jej rozwój, pajdocentryzm, najważniejsze żeby kochać dzieci

Maska rewolucjonisty – podejście radykalne. Społeczeństwo można przekształcić za pomocą szkoły.

Gdy rewolucjonista ustępuje strażnikowi, strażnik formuje nowe ideologie, stoi na ich straży. Ogrodnik charakteryzuje fazę dojrzewania, zaczątek ideałów, które później podchwyci rewolucjonista. Każdy kwestionuje swoich poprzedników. Logika postępu. Współcześnie 2 wektory wyznaczają logikę postępu – indywidualizm, racjonalność ( myślenie naukowe ). Rozwój indywidualizmu prowadzi do wielu dostrzeganych skutków – następuje ….