Unia Chrześcijańsko-Demokratyczna (Niemcy)

Christlich Demokratische Union Deutschlands
Lider	Angela Merkel
Data założenia	1870 (Partia Centrum) 1945 (CDU)
Ideologia polityczna	Chrześcijańska demokracja, Konserwatyzm
Liczba członków	517.098 (kwiecien 2010)
Europejska Grupa Parlamentarna	Europejska Partia Ludowa
Młodzieżówka	Junge Union (Młoda Unia)
Barwy	czarny i pomarańczowy
Obecni posłowie	180 (27,8%)

Unia Chrześcijańsko-Demokratyczna, niem. Christlich Demokratische Union Deutschlands (CDU) – niemiecka partia polityczna, założona po II wojnie światowej. Partia określa się mianem centroprawicowej, nawiązuje do konserwatyzmu i chrześcijaństwa. CDU nie istnieje w Bawarii, ponieważ w tym kraju związkowym działa partia o podobnym charakterze, CSU. Na szczeblu ogólnokrajowym partie te współdziałają, występując jako CDU/CSU; pomimo tego każde z ugrupowań zachowuje swoją własną strukturę. Tworzą wspólną frakcję w niemieckim parlamencie i nie prowadzą przeciwko sobie żadnych działań. Połączenie CDU i CSU nazywane jest powszechnie Unią.

Zwolennicy CDU to katolicy i protestanci, członkowie wszystkich klas ekonomicznych. Jednakże nacisk kładziony przez te ugrupowanie na religię osłabł w ostatnich latach, a program tej partii jest bardziej pragmatyczny niż ideologiczny. W dzisiejszych czasach młodzieżówka tej partii rozdaje od czasu do czasu podczas różnych akcji prezerwatywy młodym ludziom. Wielu biskupów katolickich uważa, że partia powinna zarzucić człon "chrześcijański" w swojej nazwie.

Historia

Korzenie CDU sięgają Partii Centrum, założonej w 1870, w celu promowania interesów niemieckich katolików. Ugrupowanie to odegrało ważną rolę, uczestnicząc w większości rządów ostatnich lat Cesarstwa Niemieckiego oraz w czasie Republiki Weimarskiej. Została jednak rozwiązana w 1933 roku.

CDU została założona po II wojnie światowej przez byłych członków Partii Centrum, jednak jej głównym celem było zjednoczenie nie tylko katolików, ale również protestantów we wspólnym wyznaniowym i konserwatywnym ugrupowaniu. Jej pierwszym liderem, jak również kanclerzem Niemiec był Konrad Adenauer. CDU była partią dominującą na niemieckiej scenie politycznej w latach 1949-1963. W 1963 Ludwig Erhard zastąpił Adenauera na stanowisku kanclerza i szefa partii. Później miała miejsce recesja roku 1966. Doprowadziła ona do utraty przez CDU części zwolenników, co zmusiło ją do zawiązania koalicji z socjaldemokratyczną SPD. Kanclerzem został Kurt Georg Kiesinger z CDU.

Jednakże w 1969 SPD utworzyła koalicję z kolei z FDP, a Unia utraciła swą dominującą pozycję na następne 13 lat. W tym czasie partyjni ideolodzy stworzyli nowe ekonomiczne i dotyczące spraw polityki zagranicznej, wytyczne. W 1982 roku FDP zawiązała koalicję z CDU. Kanclerzem został Helmut Kohl. W drugiej połowie lat 80. XX wieku partia utraciła część poparcia na rzecz nowej, skrajnie prawicowej partii Die Republikaner. CDU odzyskała jednak dawną popularność wraz z rokiem 1989 i upadkiem Muru Berlińskiego.

Polityka partii z lat 80. XX wieku ukierunkowana była na zjednoczenie Niemiec (co ostatecznie udało się zrealizować w 1990 r.). W 1990 roku CDU połączyła się ze swoim wschodnioniemieckim odpowiednikiem o tej samej nazwie. Sukcesami partii były również działania na rzecz poprawy stosunków z sąsiadami, głównie z Francją oraz Polską (Kohl spotykał się m.in. z Mitterrandem i Mazowieckim). W 1990 roku miały miejsce wybory w zjednoczonych już Niemczech - Kohl ponownie został kanclerzem, jednak CDU utraciła wiele ze swojej popularności z powodu ekonomicznej recesji w byłym NRD i wzrostu podatków na Zachodzie. Jednak Unia odniosła ponowne zwycięstwo w wyborach w 1994 roku.

Zasłużony dla partii Kohl był jednak zamieszany w afery finansowe, co znacznie popsuło reputację partii. Był on jej przewodniczącym do czasu porażki w wyborach z 1998 roku, kiedy zastąpił go Wolfgang Schäuble. Ten jednak zrezygnował z przywództwa w 2000, na skutek skandalu finansowego w łonie CDU. Jego następczynią została Angela Merkel. W wyborach 1998 roku CDU uzyskała 28.4% głosów (CSU - 6.7%), a w 2002 - 29.5% (CSU - 9.0%). Unia odniosła zwycięstwo w wyborach 2005 roku, jednak nie na tyle wysokie, aby rządzić samodzielnie. Z tego powodu powstała tzw. Wielka Koalicja, utworzona z SPD. Problemem było to, iż oba ugrupowania domagały się fotela kanclerza. Po trzech tygodniach negocjacji ustalono, iż Merkel zostanie kanclerzem, a SPD otrzyma 8 z 16 stanowisk ministerialnych. Umowa koalicyjna została podpisana 14 listopada. Merkel została wybrana kanclerzem przez większość deputowanych (397 do 217) nowo zebranego Bundestagu 22 listopada 2005.

Program

Zgodnie ze stroną internetową Unii, jest ona ugrupowaniem bazującym na chrześcijaństwie, wprowadzającym w życie zasady chadeckie i dążącym do "zjednoczenia katolików i protestantów, konserwatystów i liberałów, propagatorów chrześcijańskich idei społecznych oraz mężczyzn i kobiety z różnych regionów, klas społecznych i tradycji demokratycznych". Członkowie CDU wierzą, iż ludzkość odpowiedzialna jest wobec Boga za podtrzymywanie chrześcijańskich ideałów i dbałość o stan środowiska naturalnego. Partia opowiada się również za popieraniem wolności i godności wszystkich osób, włączając w to równość praw kobiet i mężczyzn, w tym także niepełnosprawnych. W kwestiach gospodarczych, partia ma program socjalliberalny, opowiada się za utrzymaniem podatków dochodowych progresywnych, dotacjami ze strony państwa dla kultury, edukacji itd. Chce jednak zmian w systemie rent i zasiłków. CDU opowiada się za wolnością ekonomiczną i prorynkową Unią Europejską, popierając integrację europejską. Jednakże silnie sprzeciwia się członkostwie Turcji w UE. Zdaniem kierownictwa partyjnego kraj ten nie byłby w stanie zagwarantować przestrzegania praw człowieka względem mniejszości chrześcijańskiej zamieszkującej jego tereny.

Tradycyjnie, pośród zwolenników CDU wyróżnić można trzy orientacje ideowe, przez długi czas posiadające mniej więcej podobne wpływy w partii:

• chrześcijańsko-socjalna - popularna pośród katolickiej klasy robotniczej, opowiadająca się za wiarą i sprawiedliwością społeczną postrzeganą przez pryzmat rzymskokatolickiej wizji człowieka,

• umiarkowanie nacjonalistyczno-konserwatywna - rozpowszechniona przede wszystkim na terenach wiejskich i małych miastach, kładąca nacisk na obronę tradycyjnej niemieckiej kultury i wartości

• wolnorynkowo-liberalna - popularna pośród biznesmanów, skupiająca się na wolności ekonomicznej i gospodarczej.

We wszystkich tych orientacjach mocno zarysowany był antymarksizm. W ostatnich latach orientacja liberalna najwyraźniej stała się najsilniejsza.

Główni przeciwnicy CDU na niemieckiej scenie politycznej to socjaldemokraci z SPD, postkomuniści z Die Linkspartei. oraz lewicowy Związek 90/Zieloni. Liberalna FDP postrzegana jest jako naturalny partner koalicyjny dla Unii (choć w przeszłości bywało inaczej, kiedy to CDU miała wizerunek ugrupowania bardziej konserwatywnego w kwestiach gospodarczych).

Struktura wewnętrzna

Członkowie

CDU liczy sobie 574,526 członków (stan na 2 lutego 2005 r. 25.2% to kobiety. Liczba kobiet w szeregach partyjnych jest proporcjonalnie wyższa w krajach b. Niemiec Wschodnich - 29.2%, podczas gdy w b. Niemczech Zachodnich wynosi 24.8%. Przed 1966 rokiem liczbę członków tej partii podawano tylko szacunkowo. Później zaczęto podawać je na dzień 31 grudnia roku poprzedniego.

Bastiony partyjne

Tradycyjnymi terenami, w których pozycja CDU jest silna są wiejskie lub katolickie regiony, takie jak Eifel, Münster, Sauerland, Fulda, Szwabia, Emsland, Nordfriesland, Pomorze Przednie, jak również obszary Saksonii, Eichsfeld, Taunus oraz mniejsze miasta takie jak Baden-Baden, Konstancja i Pforzheim. Małym poparciem partia cieszy się w Bremie, Brandenburgii i Wschodnim Berlinie. Niemniej jednak CDU uzyskała większość absolutną podczas ostatnich wyborów w mieście Hamburg, które było tradycyjnym bastionem socjaldemokratów.

Stosunki z CSU

Siostrzana partia CSU działa tylko na terenie Bawarii. Razem z nią CDU tworzy wspólną grupę w Bundestagu. Nazywana jest ona CDU/CSU, lub (nieformalnie) "Unią". Jej podstawą jest porozumienie międzypartyjne nazywane Fraktionsvertrag. Młodzieżówka jest wspólna dla obu ugrupowań. Jest to Junge Union.

W sprawach wagi państwowej i ogólnopaństwowych wyborów CDU i CSU ściśle ze sobą współpracują i wzajemnie koordynują poczynania, jednak pozostają prawnie i organizacyjnie oddzielnymi partiami. Różnice pomiędzy CDU i bardziej konserwatywną CSU czasem doprowadzają do spięć. Najpoważniejsze miało miejsce w 1976 roku, kiedy to CSU pod przywództwem Franza Josefa Straußa zakończyło sojusz z CDU podczas konferencji partyjnej w Wilbad Kreuth. Decyzja ta została wkrótce potem zmieniona, zaraz po tym jak CDU zagroziła desygnowaniem kandydatów konkurencyjnych względem CSU w Bawarii.

Relacje pomiędzy CDU a CSU są historycznie paralelne do dawnych niemieckich partii chadeckich - katolickiej Partii Centrum i Bawarskiej Partii Ludowej jako jej lokalnego wariantu.

Przewodniczący CDU

• Konrad Adenauer 1950-1966

• Ludwig Erhard 1966-1967

• Kurt Georg Kiesinger 1967-1971

• Rainer Barzel 1971-1973

• Helmut Kohl 1973-1998

• Wolfgang Schäuble 1998-2000

• Angela Merkel 2000-

Przewodniczący frakcji CDU/CSU w Bundestagu

• Heinrich von Brentano di Tremezzo (1949-1955)

• Heinrich Krone (1955-1961)

• Heinrich von Brentano di Tremezzo (1961-1964)

• Rainer Barzel (1964-1973)

• Karl Carstens (1973-1976)

• Helmut Kohl (1976-1982)

• Alfred Dregger (1982-1991)

• Wolfgang Schäuble (1991-2000)

• Friedrich Merz (2000-2002)

• Angela Merkel (2002-2005)

• Volker Kauder (2005-)

Kanclerze Niemiec z CDU

• Konrad Adenauer (1949-1963)

• Ludwig Erhard (1963-1966)

• Kurt Georg Kiesinger (1966-1969)

• Helmut Kohl (1982-1998)

• Angela Merkel (2005- )

Poparcie

Wyniki w wyborach parlamentarnych

Wybory	Poparcie	Zmiana punktów procentowych	Mandaty (Bundestag)	Zmiana
1949	25,2%	-	115	-
1953	36,4%	11,2	191	76
1957	39,7%	3,3	215	24
1961	35,8%	3,9	192	23
1965	38,0%	2,2	196	4
1969	36,6%	1,4	193	3
1972	35,2%	1,4	177	16
1976	38%	2,8	190	13
1980	34,2%	3,8	174	16
1983	38,1%	3,9	191	17
1987	34,4%	3,7	174	17
1990	36,7%	2,3	268	94
1994	34,2%	2,5	244	24
1998	28,4%	5,8	198	46
2002	34,4%	1,1	190	8
2005	27,8%	1,7	180	10
2009	27,3%	0,5	194	14

Wyniki w wyborach do Parlamentu Europejskiego

Wybory	Poparcie	Zmiana punktów procentowych	Mandaty	Zmiana	L. miejsc dla Niemców
1979	39,1%	-	34	-	81
1984	37,5%	1,6	34	-	81
1989	29,54%	7,96	25	9	81
1994	?	?	?	?	99
1999	39,3	?	43	?	99
2004	36.5	2,8	40	3	99
2009	30,7	5,9	34	6	99