Dawid i Salomon pozostali w przekazie religijnym jako wzorce monarchów. Dawid – symbol wojownika walczącego w imię bożej sprawy, Salomon – książę pokoju, obdarzony boskimi darami. Z rodem dawidowym zaczęto z czasem łączyć obraz odkupiciela. Jesse – protoplasta rodu dawidowego. Odkupiciel ma być różdżką Jessego wyrosłą z pnia rodu. Dawid i Salomon dali możliwość zaistnienia nowej religii Izraela – judaizmu. Wątki tradycji dawidowej spotykają się potem w chrześcijaństwie w postaci JCH. Stąd też próby wykazywania dawidowego rodowodu Jezusa. Później Kościół uznawał Dawida i Salomona jako przepowiednie osoby Chrysutsa, jak i przykład dla władców świeżo schrystianizowanych państw europejskich. Opowieści o dwóch królach były bardziej zrozumiałe i ziemskie dla władców, niż postać JCH.

Po podziale Izraela na Judę i Izrael ciężar rozpowszechniania jahwizmu spoczął na prorokach (newiim), którzy istnieli już za czasów zjednocznego królestwa (np. Samuel namaszczający nowego króla). Istotą profetyzmu izraelskiego był ogląd sytuacji z perspektywy przymierza synajskiego. Prorok jest charyzmatykiem.
Biblia dzieli proroków na dobrych i złych, jednak nie ma jasnej definicji, którzy są dobzi, a którzy źli. Dzieli się ich także na zawodowych i charyzmaycznych, zawodowi byli doradcami królewskimi, mogą być oni i dobzi i źli, są oni głównie po to, by legitymizować działanie władcy poprzez autorytet boski. Istnieją także prorocy pisemni oraz niepisemni, wynikało to często z nakazu boskiego, Jahwe kazał prorokom mówić w ich imieniu, niektórym zaś nakazywał także spisanie jego słów.

Eliasz – prorok działający za panowania dynastii Omrydów na terenie państwa północnego. Król Ahab poślubił fenicką księżniczkę Jesebel i w państwie zaczyna się szerzyć ba'alizm. Eliasz w walce o jahwizm pozostaję praktycznie samotny w pewnym momencie. Eliasz wezwał kapłanów Ba'ala na pojedynek na składanie ofiar. Eliasz miał też dokonać rzezi owych kapłanów po pokonaniu ich w pojedynku. Eliasz zostaję skazany na banicję, więc zmuszony jest do udania się na południe. Udaję się on w okolice góry Synaj, gdzie otrzymuję misję wyznaczenia następcy – Elizeusza. Symoblicznie Eliasz narzuca płaszcz na plecy Elizeusza. Eliasz nie umiera, lecz odjeżdża na ognistym rydwanie.

Eli – skrót od Eliahu, tj. Eliasz.

Elizeusz – doprowadził do buntu wojska względem króla, na czele którego to buntu stał Jehu, który później został władcą i przywrócił on jahwizm.

Za czasów proroków zmienia się również sama koncepcja monoteizmu. Przydany zostaję mu określony etos, mówi wtedy o monoteiźmie etyczny, który jest szeroko ujęty u proroka Ozeasza. Za czasów Ozeasza rozpowszechnił się pogląd o roli ofiary o charakterze magicznym odkupującej winy powszechnej ludności Izaela. Ozeasz postulował przylgnięcie do boga, by grzech nie panoszył się w państwie.

Za panowania Ezechiasza spróbowano dokonać reformy religijnej, jednak nie doszło to do skutku. Kontynuacje tego widać za panowanie Jozjasza, którą to reformę chciano oprzeć na prawie.

Prorocy w dobie zagrożenia zewnętrznego przypominali, że jedynym pewnym przymierzem jest to, które zawarto na Synaju, nie zaś przymierza polityczne z państwami ościennymi.

Nowym etapem religii starożytnego Izraela jest religia na wygnaniu.

Ojcami judaizmu są Ezechiel oraz deutero-Izajasz.

Na wygnaniu przywrócono ragnę dawnym świętom, zwłaszcza szabatowi. Drugą ważną rzeczą było obrzezanie, podkreślenie bycia synem przymierza. Kolejną rzeczą jest powrót do praktyk postnych.

Powrót judejczyków do prowincji (dawnej Judy) pozwala na powrót do poprzedniego filaru – świątyni. Świątyni II scentralizowała kult usuwając bemoty (wzgórza). W tym czasie powstaję także mit o wielkości pańśtwa Dawida orz Salomona. Judaizm po pwrocie z wygniania krzepnie na dwóch fialrach – świątyni oraz Torze.

Po zbudowaniu światyni pojawia się nowy naczelnik – Mechemiasz, oraz nowy kapłan – Ezdrasz. Ezdrasz przeprowadza reformę w obrębie Judy, by wprowadzić Prawo w życiu. Domaga się również, by dokonać rewolucji społecznej, dał on żydom trzy miesiące na wyjście z sytuacji przeciwnych prawu Tory. Do Samarii udają się Ci, którzy nie chcieli się poddac reformie Ezdrasza (samarytanie). Ezdrasz wprowadził także nowy podatek na kapłanów – dziesięcinę, kapłani zaś mają zająć się tylko sprawowaniem kultu w świątyni jerozolimskiej. Podatek świątynny był oznaką należenia do religii judaizmu. W tamtym casie zaaprobowano także kanon Pięcioksięgu, około IV wieku p.n.e.

Nie ma dalszych źródeł podających informację o rozwoju judaizmu w dalszych latach. Dopiero przed powstanie machabejskim mamy do czyniania z nowymi materiałami. Wcześniej jednak po upadku Persji ważną postacią w kręgu Bliskiego Wschodu był Aleksander Macedoński. Wielkie imperium Aleksandra zostało rozebrane na trzy części. Izrael wchodzi w sferę wpływu Ptolemeuszy, mający swoją siedzibę w Aleksandrii. Później władzę nad Izraelem przejęli Seleucydzi, którzy rządzili z tenerów Syrii.
Za czasów Ptolemeuszy do kręgów żydowskich wdziera się kultura hellenistyczna, którą część żydów jest zarażana i przyjmowana w niektórych kręgach bardzo chętnie. Jednak kultura ta niesie za sobą pewne zagrożenie – politeizm, nową obyczajowość oraz nowy język.