Zajęcia nr 12 – 12.12.2013r.

OŚWIETLENIE

-Pomieszczenia magazynowe powinny być oświetlane jedynie wtedy, kiedy jest to niezbędne do wyszukiwania i zwrotu obiektów, kontroli i sprzątania pomieszczeń. Dla wykonywania dwu ostatnich czynności proponuje się oświetlenie o natężeniu około 200luksów na poziomie podłogi. Zaleca się całkowite zasłonięcie światła dziennego – żaluzje, kotary, filtry UV na szybach i lampach lub całkowitą likwidację okien. Podobne zabezpieczenia przed światłem powinny być w pracowniach naukowych i salach ekspozycyjnych.

-Dopuszczalny poziom naświetlenia zbiorów w ciągu roku:

Poziom wrażliwości na światło	TEA (w luxh/rok)
Niewrażliwe
Wrażliwe	600 000
Średnio wrażliwe	150 000
O wysokiej wrażliwości	84 000
O bardzo wysokiej wrażliwości	42 000
Ekstremalnie wrażliwe	12 500

Przy obiektach ekstremalnie wrażliwych (akwarele, rysunki, grafiki, tkaniny, malowana skóra, rękopisy, kwaśny papier) zalecane jest oświetlenie nieprzekraczające 50 luksów. Zgodnie z zaleceniami jeśli oświetlenie nie przekracza 50 luksów, to obiekt ekstremalnie wrażliwy może być eksponowany w ciągu 250 godz. rocznie. Należy stosować zasadę „przeprowadzania widza przez ciemność” bo wówczas po znalezieniu się w sali ekspozycyjnej jest on w stanie oglądać eksponowane przedmioty przy znacznie niższym natężeniu oświetlenia. Należy stosować lokalne oświetlenie przedmiotu z dekoderem ruchu, które włącza się gdy zbliża się zwiedzający oczywiście odpowiednio wcześniej by nie powodować jego oślepienia.

KONSERWACJA ZAPOBIEGAWCZA W ARCHIWUM c.d.

1.Prawidłowe metody przechowywania zasobu archiwalnego:

OGÓLNE ZASADY PRAWIDOŁOWEGO PRZECHOWYWANIA ZASOBU ARCHIWALNEGO:

→ System półek i szuflad należy tak zaprojektować, aby gwarantował bezpieczne i wygodne przechowywanie zbioru. Każde wysunięcie, uwypuklenie, występ i ostra krawędź półki powinny być zlikwidowane.

→ Meble i wyposażenie powinny być wykonane z niepalnych materiałów, nieimitujących gazów i nieprzyciągających kurzu. Regały powinny być pokryte lakierem piecowym.

→ Wielkoformatowe, ciężkie osłabione w swojej strukturze czy zniszczone obiekty należy przechowywać w pozycji horyzontalnej w pudłach.

→ Grafiki, mapy, rysunki powinny być przechowywane w wielkoformatowych szufladach, rozłożone i przełożone papierem bezkwasowym.

PRAWIDŁOWE ROZMIESZCZENIE REGAŁÓW W MAGAZYNIE ARCHIWALNYM:

→ Pierwsza półka od dołu powinna być umieszczona minimum 10-15 cm nad podłogą w celu zminimalizowania ryzyka zniszczeń przez zalanie oraz przechodzące osoby.

→ Regał powinien być zaopatrzony w półkę kryjącą od góry, która stanowi ochronę przed kurzem i światłem.

→ Regały nie powinny przylegać bezpośrednio do ścian, szczególnie zewnętrznych. Musi być zachowana odległość ok. 20 cm.

→ Zaleca się, aby wysokość regałów nie przekraczała 215 cm.

→ Odległość między regałami powinna wynosić 70-80cm.

→ W pomieszczeniach magazynowych oraz wokół regałów należy utrzymać dobrą cyrkulację powietrza.

ZASADY PRAWIDŁOWEGO ROZMIESZCZNIA ARCHIWALIÓW:

→ Obiekty muszą być ustawiane tak, aby łatwo było je wyjmować lub przestawiać.

→ Należy używać podpórek, tam gdzie półki nie są całkowicie wypełnione, ponieważ obiekty stojące krzywo ulegają deformacji.

→ Niedopuszczalne jest,a by obiekty wystawały poza brzegi półek w przejściach, ponieważ mogą zostać zniszczone przez przechodzące osoby i przejeżdżające wózki.

→ Księgi zawierające elementy metalowe w oprawie (zapinki, okucia itp.) należy umieszczać w pudłach.

→ Należy oddzielać oprawy papierowe i oprawy z tkanin od opraw skórzanych.

→ Należy unikać układania obiektów w stosy, nie umieszczać dużych formatów na małych.

WSPÓŁCZESNE SYSTEMY PRZECHOWYWANIA ZBIORÓW ARCHWALNYCH:

→ Regały, tzw. „szufladowce” służące do przechowywanie zbiorów kartograficznych, planów geodezyjnych.

→ Regały kompaktowe dla ksiąg, dokumentów.

→ Uwaga! Metalowe meble można stosować tylko w magazynach, gdzie warunki klimatyczne są idealnie stabilne. Jeżeli w pomieszczeniu dojdzie do gwałtownego wzrostu wilgoci, obiekty będą wchłaniały wilgoć, a nie metalowa szafa (drewniane półki wchłaniałaby wilgoć).

2.Opakowania odpowiednie dla archiwaliów:

OPAKOWANIE OCHRONNE:

→ Do opakowań ochronnych zalicza się: pudła, teczki, koperty, obwoluty i arkusze papieru do owijania.

→ Kształt i rozmiar opakowani powinien być dobrze dopasowany do zawartości; jeśli opakowanie jest kolorowe, to zastosowane barwniki muszą być stabilne i odporne na rozpuszczalniki i wodę.

→ Znaczenie właściwego opakowania:

*zabezpiecza obiekt na półkach i w szufladach

*chroni przed światłem, kurzem, zanieczyszczeniami powietrza

*działa jak bufor przeciw zamianom w otaczającym środowisku

*zabezpiecza obiekt podczas transportu

→ Złej jakości, niewłaściwe opakowania mogą przyspieszyć pogarszanie się stanu zachowania archiwaliów.

PARAMTERY PAPIERÓW I TEKTUR DO PRZECHOWYWANIA ARCHIWALOW:

→ Papier stosowany do zabezpieczania materiałów archiwalnych, zwłaszcza tych najcenniejszych, powinien być wyprodukowanych wg normy ISO 9706 lub aby jego parametry techniczne powinny być zbliżone do cech papieru trwałego. Papier trwały nie zawiera żadnych substancji, które mogłyby prowadzić do jego autodestrukcji. Jego przewidywana trwałość wynosi kilkaset lat. Cechy papieru trwałego:

*wysoka zawartość celulozy (ponad 87%)

*neutralność chemiczna (pH w zakresie 7,5-10) – tzw. papiery bezkwasowe

*brak ligniny

*brak związków siarki i chlor

*obecność rezerwy alkalicznej (zwartość węglanu wapnia) – 2%

*odporność na utlenienie (liczba Kappa poniżej 5)

*wysoka odporność na rozdarcie 350mN dla wszystkich papierów powyżej 70 g/m²