Przytaczając poznane teorie uwagi, proszę porównać procesy przerzutności i podzielności uwagi.
Na postawie teorii zasobów uwagi można wysnuć wniosek, że proces podzielności uwagi polega na możliwości równoczesnego wykonania wielu zadań równocześnie, przez co musi podzielić swoją energię mentalną, aby jednostka mogła wykonać kolejną czynność, natomiast ta teoria także tłumaczy przerzutność uwagi, swoistego przełączania uwagi (w sensie uwagi selektywnej) pomiędzy dwa aspekty otoczenia z jednego na drugi, kierując kanał uwagowy (czy też ogniskując uwagę) raz na jednym, raz na drugim. Zakłada się tutaj, że podzielność uwagi polegająca na faktycznym selekcjonowaniu przez więcej, niż jeden kanał uwagowy, nie jest możliwa .
Proszę porównać podejście syntezy percepcyjnej oraz podejście wyodrębniania cech w procesie spostrzegania.
Podejście wyodrębnienia cech (asocjacjonizm atomizm – doktryna „pojedynczego neuronu”) - podkreśla wagę integrowania prostych elementów bodźca dla całości spostrzegania w procesie dół – góra, czyli do receptorów wyższych części danego analizatora zmysłowego; części są ważniejsze niż całość.
Podejście syntezy percepcyjnej (strukturalizm, psychologia postaci) kładzie nacisk na znaczenie tworzonej lub odkrywania przedmiotu w procesie organizacji percepcyjnej, które łączą oczekiwania i nabyte doświadczenia zakodowane w strukturach poznawczych człowieka. Ta posiadana wiedzę, jako kontekst organizujący spostrzeganie, określa podejście syntezy percepcyjnej jako proces góra – dół i stanowi element percepcji interpretujący dane zmysłowe.
Cechy części są wyznaczone przez cechy całości. To całość albo postać określa właściwości elementów, wchodzący w jej skład.
Proszę porównać pamięć deklaratywną i niedeklaratywną, podając kryteria ich wyodrębnienia.
Podział zaproponowany przez Squire'a opiera się na dwóch kryteriach: na kryterium sposobu przechowania oraz kryterium wykorzystywanych mechanizmów wydobycia informacji z pamięci. Informacje w pamięci deklaratywnej są przechowywane w postaci abstrakcyjnych lub konkretnych reprezentacji angażujących język, mogą być przywołane w postaci słownej, wywoływanie ich wymaga wysiłku. Pamięć niedeklaratywna jest przechowywana za pomocą związków S-R, procesy wydobycia są automatyczne.
Proszę porównać pojęcia: kodowanie, zapamiętywanie i uczenie się.
Uczenie się – proces prowadzący do modyfikacji zachowania
Zapamiętywanie - to proces zapisywania nowych informacji w pamięci. Informacje te mogą, ale nie muszą prowadzić do zmian zachowania. Znajduje się pod kontrolą jednostki.
Kodowanie - występuje w pamięci SENSORYCZNEJ i KRÓTKOTRWAŁEJ – przebiega w sposób automatyczny i jest konsekwencją procesów spostrzegania. Zapisywanie informacji za pomocą tworzenia układu pobudzeń.
Co oznacza pojęcie gotowość percepcyjna?
Gotowość percepcyjna to subiektywna ocena prawdopodobieństwa (oczekiwania) zajścia zdarzeń sensorycznych, od której zależy dostępność kategorii. Osobie o dużej gotowości percepcyjnej wystarcza minimalna informacja na wejściu, do spostrzegania, co się przed nią znajduje, i do przewidywania, co prawdopodobnie może się przed nią znaleźć.
Funkcje:
minimalizacja właściwej danemu otoczeniu wielkości zaskoczenia
maksymalizacja osiągalności poszukiwawczych zdarzeń lub obiektów
Proszę wyjaśnić podstawowe założenia wybranej teorii późnej selekcji, odnosząc się do właściwego procesu poznawczego.
Koncepcja Treisman były bliskie teorii Broadbenta, przez to, że brały pod uwagę właściwości sensoryczne bodźców. Autorka sformułowała teorię „osłabiaczy”, zgodnie z tym modelem informacje nieważne są osłabiane na wczesnym etapie selekcji, ale są przekazywane dalej, mogą być przetwarzane nawet na najwyższym etapie przetwarzania, jeśli okaże się to konieczne. Analiza przebiega na trzech etapach – najpierw odbieramy i analizujemy bodźce ze względu na ich właściwości fizyczne (sposób przeduwagowy, nieświadomy), na drugim etapie analizujemy ze względu na charakterystyczne wzorce percepcyjne (klasyfikujemy jako mowa ludzka np.), na trzecim poziomie nadajemy wzorcom sens i znaczenie.
Proszę porównać sposoby organizacji śladu pamięciowego przechowywanego w pamięci epizodycznej oraz semantycznej.
W przypadku pamięci epizodycznej organizacja informacji jest czasowa (na osi czasowej, obejmuje też czasoprzestrzenne relacje między wydarzeniami), a w przypadku pamięci semantycznej jest organizacja pojęciowa, uporządkowanie to opiera się na wielu kryteriach (tj. hierarchizacja, system klasyfikacji)
Proszę porównać założenia magazynowych teorii pamięci z teorią poziomów przetwarzania.
Teoria oparta na czasie zapamiętania, czyli teoria magazynowa opiera się na założeniu, że informacje w pamięci są przechowywane przez określony odcinek czasu. Informacja trafia najpierw do pamięci sensorycznej, później do pamięci krótkotrwałej, następnie do pamięci trwałej. Teoria głębokości przetwarzania została stworzona jako alternatywa do teorii magazynowej. Powstała na podstawie wyników badań Craika i Lockharta (1975), które pokazywały, że pewne informacje były zapamiętywane lepiej, inne gorzej, na podstawie głębokości, na jakiej były przetwarzane. Zakładali, że kodowanie jest sekwencyjne, najpierw jest zapamiętywanie sensoryczne, następnie akustyczne i semantyczne. Głębokość przetwarzania określali na podstawie powtórek, które według nich odgrywały największą role w procesie pamięciowym.
Proszę uzasadnić, iż spostrzeganie jest procesem kategoryzacji percepcyjnej.
Na podstawie założenia Brunera → Wszelka percepcja jest kategorialna, ponieważ cechą spostrzegania jest jego zmienna zgodność z rzeczywistością, a to co spostrzegamy jest w różnym stopniu dokładną reprezentacją świata. Rozpoznanie polega na wysnuciu pewnej ilości wniosków dotyczących właściwości i zaklasyfikowanie ich do danej kategorii.
Jakie czynniki warunkują zdolność uwagi do przedłużonej koncentracji?
Przedłużona koncentracja na określonym typie obiektów, co umożliwia monitorowanie otoczenia przez dłuższy czas w poszukiwaniu bodźców określonego typu, zwana sygnałami, a ignorowaniu pozostałych bodźców, zwanych szumem. Owa czujność uwagi podlega ograniczeniom w związku z postępującym w czasie wyczerpaniem, czy niskim poziomem aktywacji system poznawczego. Zależy od długości czasu skupienia uwagi i ewentualne dystraktory.
Proszę porównać proces recepcji sensorycznej i percepcji umysłowej
Recepcja sensoryczna (wrażenie) – to najprostszy proces psychiczny, w wyniku którego dochodzi do odzwierciedlenia w umyśle pojedynczych właściwości rejestrowanych obiektów. To doświadczenie prostych właściwości bodźców, tj. np. jasność, kolor, głośność, siłą dotyku. Polega na odzwierciedleniu bodźców w receptorach (inaczej narządach zmysłów) stanowi konieczny warunek i pierwszy etap procesu spostrzegania.
Gromadzenie informacji przez zmysły to recepcja sensoryczna, a ich dalsze odzwierciedlenie w systemie poznawczym to percepcja umysłowa. Oba składniki procesu spostrzegania są niezbędne dla efektów percepcji
Proszę wyjaśnić podstawowe założenia wybranej teorii wczesnej selekcji i odnosząc się do właściwego procesu poznawczego.
Odnosi się do selektywności uwagi. Model filtra uwagi Broadbenta.
Uwaga jako rodzaj filtra – dopuszcza do przetwarzania jedną grupę bodzców, blokuje jednocześnie dostęp drugiej grupy. Model zwrotnicy. punktem wyjścia były wyniki badań przy użyciu techniki cieniowania, której specyficzną odmianę stanowi technika słuchania dwuusznego. (badany równocześnie odbiera dwa komunikaty, przy czym sytuacja eksperymentalna jest tak zorganizowana, że zwraca on uwagę tylko na jeden z nich.) modyfikacja – do uszu docierają dwa różne sygnaly,
WNIOSKI
Informacje, na które nie zwracamy uwagi,, przechowywane są w naszym systemie poznawczym przez okres 20s.
Informacje, na które nie zwracamy uwagi, podlegają wstępnej analizie ze względu na ich CECHY FIZYCZNE.
Selekcja następuje dopiero po kodowaniu ZMYSŁOWYM i po przejściu informacji przez magazyn pamięci krótkotrwałej.
Jeżeli pewnie informacje są całkowicie niezgodne z treścią zawartą w tym magazynie to winny zostać zatrzymane (teoria dysonansu poznawczego)
Jakie czynniki determinują zdolność uwagi do przeszukiwania pola uwagi?
Obecność dystraktorów, koniunkcja cech poszukiwanego przedmiotu, czas, zasoby.
Proszę wyjaśnić funkcję procesów przeduwagowych, podając przykład badań w tym zakresie.
Proszę uzasadnić, że spostrzeganie jest procesem decyzyjnym, wskazując jego etapy.
Cykl poznawczy – Rejestracja sensoryczna → Faza oceny emocjonalnej → Faza rozpoznania treści bodźca → Faza oceny znaczenia metaforycznego
Istnienie fazy oceny znaczenia metaforycznego dowodzi, że spostrzeganie nie jest procesem wyłącznie zmysłowym, ale w jego skład mogą wchodzić procesy wnioskowania, odwołujące się do indywidualnego systemu znaczeń danej osoby.
Proszę porównać mechanizmy zapamiętywania materiału w pamięci krótkotrwałej i trwałej
Zapamiętywanie w pamięci krótkotrwałej jest przeprowadzane za pomocą kodowania, głównie w postaci akustycznej, nieraz wzrokowej, a także presemantycznej. Jest to proces automatyczny, tylko w niewielkim stopniu zależny od woli jednostki. Zapamiętywanie w pamięci trwałej opiera się na analizie znaczenia informacji, główny format zapamiętywania jest semantyczny, rzadziej wzrokowy lub słuchowy.
Proszę uzasadnić związek między spostrzeganiem a pamięcią
Jest to pierwsza z dziewięciu faz procesu pamięciowego, natomiast pamięć jest wypadkową rożnych procesów umysłowych, w tym także spostrzegania, aby coś zapamiętać, musimy to najpierw spostrzec.
Wyjaśnić pojęcie obronności percepcyjnej i wskazać jej funkcje.
Obronność percepcyjna – obniżenie progu rozpoznania materiału zagrażającego jednostce. Obronność percepcyjna polega na niedopuszczeniu do świadomego spostrzeżenia sygnału np. zagrażającego, wywołującego lęk, wstręt, podwyższenie progu wrażliwości na ten bodziec, dłuższy czas reakcji. Pozwala na zablokowaniu dostępu do treści zagrażających, dzięki czemu jest możliwa szybka reakcja emocjonalna, która jest bardziej adaptacyjna.
Podział pamięci ze względu na format zapamiętywania
Podział na pamięć semantyczną (niezbędna do posługiwania się językiem, stanowi zorganizowaną wiedzę jednostki o słowach i innych symbolach werbalnych, ich znaczeniach, relacjach i regułach, jest niezależna od kontekstu, uporządkowana pojęciowo, opierająca się na hierarchii i systemie klasyfikacji) i epizodyczną (która tworzona jest na podstawie doświadczenia i przeszłości osobistej jednostki, jest zależna od kontekstu, uporządkowana na osi czasowej.
Funkcje adaptacyjne buforu sensorycznego
Bufor sensoryczny jest potrzebny do zachowania ciągłości spostrzegania. Umożliwia przetrzymywanie bodźców przez krótki czas, potrebny do wykonania prostych operacji, polegających na wyodrębnieniu cech fizycznych oraz na usunięciu cech, które są nietypowe lub błędne.
Porównanie tezy ekologicznej i informacyjnej teorii
Podejście ekologiczne akcentuje ważność integrowania prostych elementów bodźca w określoną strukturę, cechy są wyodrębniane na podstawie stałych właściwości przedmiotów. Podejście akcentuje znaczenie niezmienników jako cech podstawowych. Istotnym założeniem podejścia informacyjnego jest integracyjny charakter procesów percepcji. Proste elementy przedmiotu łączą się ze sobą, tworząc jego złożony obraz. W spostrzeganie zaangażowane są procesy umysłowe łączą pamięć i myślenie, a następnie organizujące spostrzeganie rzeczywistości
Model detekcji sygnałów, jaka funkcja uwagi
Model detekcji sygnałów jest związany z czujnością i przedmiotem zainteresowania jest częstość występowania fałszywych alarmów i poprawnych detekcji. Zgodnie z tą teorią mogą występować dwa rodzaje reakcji na bodziec – reakcja na sygnał lub reakcje negatywne. Prawidłowa reakcja to, albo prawidłowa detekcja, albo prawidłowe odrzucenie. Natomiast w dwóch przypadkach pojawiają się błędy – w przypadku fałszywego alarmu i pominięcia.
Mechanizm przetwarzania informacji w pamięci krótko i długotrwałej
Przetwarzanie w pamięci krótkotrwałej jest związane z aktywnością zamkniętych obwodów neuronów – informacja, która dotarła do obwodu, krąży w nim przez jakiś czas i tak długo, jak krąży jest dostępna naszej świadomości. Inna teoria mówi o konieczności wykonywania powtórek wewnętrznych, czyli cichych werbalizacji świeżo odebranego materiału.
Przechowywanie w pamięci trwałej polega na procesie asymilacji (dopasowanie informacji do obecnych struktur), bądź akomodacji (zmiana istniejących schematów poznawczych, aby włączyć nowe informacje).
Funkcja procesu przeduwagowego
Procesy przeduwagowe polegają na przedświadomej obróbce bodźców, zwykle prezentowanych w bardzo krótkim czasie lub w sposób zdegradowany. Procesy przeduwagowe polegają na odbiorze, selekcji i obróbce bodźców, z których działania nie zdajemy sobie sprawy. Badania nad zjawiskiem prymowania ukazały, iż krótka ekspozycja bodźców uprzedzających modyfikuje przetwarzanie danych następujących po prymie, ma wpływ na przyspieszenie lub spowolnienie procesów dekodowania znaczenia słów, wpływa na tempo podejmowania decyzji semantycznej