Stanisław Bąba, Innowacje frazeologiczne i kryteria ich oceny, w: Aktualne problemy kultury języka pod red. Antoniego Furdala, Zielona Góra 1991, s. 25-34.

Innowacja frazeologiczna - świadome lub nieświadome odchylenie od normy frazeologicznej, którą jest zbiór zaaprobowanych przez polską społeczność jęz. Frazeologizmów oraz reguł określających sposób realizacji ich tożsamości w tekstach.

Innowacje frazeologiczne pojawiają się w tekstach, potem - w uzusie.

Czynniki sprawcze zamierzonych innowacji frazeologicznych:

• chęć zaskoczenia odbiorcy wypowiedzi (dowcip, żart, komizm językowy)

• nieufność do języka jako niesprawnego narzędzia interpretacji świata

• przekora wobec języka

• bunt przeciw postępującej szablonizacji języka

• poczucie troski o oryginalny kształt wypowiedzi i sposób realizacji myśli w słowach

Czynniki sprawcze niezamierzonych innowacji frazeologicznych:

• niedostateczna lub tylko powierzchowna znajomość struktury frazeologizmu, jego znaczenia i zakresu łączliwości leksykalnej, niewłaściwe wyróżnicowanie go z tła tożsamowościowego

• presja sytuacji na wypowiadającego się w danej chwili (pośpiech, rozregulowana pamięć frazeologiczna, trudności w kojarzeniu faktów)

• ignorowanie tradycji kulturowej

Przykłady różnego rodzaju innowacji:

• nie zasypywać gruszek w popiele - zamiast: nie zasypiać gruszek w popiele

• Teatr Muzyczny nabrał wody w usta

• firmy rozłożyły ręce

---