PAŃSTWO
Koncepcje państwa:*teoria umowy społecznej*państwo jest przymusem*Państwo jest społecznością naturalną*Państwo jest wynikiem umowy społecznej. PAŃSTWO JEST APARATEM PRZEMOCY:Aparaty państwa:#wojsko#policja#sądy #więzienia. Państwo ma prawo do stosowania przemocy. PAŃSTWO JEST SPOŁECZNOŚCIĄ NATURALNĄ:na początku istniały wspólnoty narodowo-plemienne. Zwiększona liczba ludności na świecie. Fazy kształtowania się Państwa:Ifaza wodzów militarnych:prowadzenie porządków.IIfaza państwo patrymonialne:okres tworzenia się nowych instytucji.Władza polityczna(król,książęta,urzędnicy)terytorium państwa jest własnością króla i książąt.IIIfaza państwa nowożytnego:oddzielona własność prywatna od własności publicznej;rozwój form własności;utworzenie trwałych instytucji administracji państwowej;sprawowanie władzy państwowej;centralizacja,koncentracja,schieralchizowanie państwa. Funkcje państwa:1.zewnętrzna: zapewnienie bezpieczeństwa,nawiązywanie stosunków międzynarodowych,tworzenie siły militarnej, opieka nad ludźmi(ambasady,konsulaty)2.wewnętrzna:zapewnienie ładu i porządku(uregulować relacje między społecznością),nadzór nad działalnością różnych grup społecznych i ich instytucji. Państwo powinno nie pozwalać na powstanie monopolii i hamowanie wolnego rynku.myślenie kolektywne:*państwo powinno stwarzać warunki aby likwidować wolny rynek,konkurencję *planować rozwój gospodarki3.ustrojowa:państwo ustanawia prawo,tworzy konstytucję,nadaje status4.ochronna:nakazy,zakazy,reguluje różne sfery życia.5.ogólno-sterownicza:państwo ingeruje w procesy gdzie występują braki.6.produkcyjna:państwo jest przedsiębiorcą który wytwarza potrzebne dobra na rynku. Państwo-formalna organizacja społeczeństwa.Najwyższa władza suwerenna-władza legitymizowana.Państwo stwarza system prawny,reguluje własność,reguluje umowy,reguluje ceny,podatki,przeciwdziała negatywnym skutkom działania gospodarczego.Rodzaje władz:1.z mocy prawa2.poprzez tradycję3.poprzez charyzmatyczną postać.Cechy władzy:1.instytucjonalizacja-działa poprzez instytucje(polityczne:parlament,rady gminne,ambasady,konsulaty;administracyjne:rada ministrów,urzędy wojewódzkie,urzędy w gminach;sądownicze:sądy,trybunały).2.ma prawo stosowania przymusu fizycznego.3.suwerenność:kontroluje inne systemy grup i instytucji,koordynuje działalność.4.terytorialność.Typy państw:1.unitarne-jedność struktury organizacyjnej.2.federacyjne-składają się z części,części te są samodzielne.Model sprawowania władzy:*Autorytarny *demokratyczny(demos-lud,kratos-władza)
RODZINA
Pokrewieństwo-złożony system relacji.Rodzina-stosunkowo trwała grupa.Poliandria-kobieta ma dwóch lub więcej mężów.Poligymia-mężczyzna ma dwie lub więcej żon.Wybór partnera określają dwie reguły:1.egzogemia-z jakimi osobami nie można wejść w związek małżeński.2.endogemia-określa jakie jest pole wybieralności partnera.Rodzaje małżeństw:*przez pojmanie*przez kupno *przez umowe*za zgodą obu stron.Typy związków małżeńskich:1.monogamia-małżeństwo jednej kobiety i jednego mężczyzny.2.monogamia seryjna-rozwodnicy z nowym małżonkiem.3.poligamia-więcej małżonków,małżeństwo grupowe.Rodzaje rozpoznawania pochodzenia dziecka:1.patrylinearne(pater-ojciec)opiera się na linii męskiej.2.matrylinearne(mater-matka)opiera się na linii żeńskiej.3.bilatearne-można ustalać od obu stron;od kobiety i od mężczyzny.Funkcje rodziny:1.uregulowanie życia seksualnego.2.wymiana członków społeczeństwa.3.socjalizacja-rodzina uczy dzieci jak korzystać z dziedzictwa kulturowego i społecznego.4.umiejscowienie społeczne
KULTURA
Kultura-wszystko co ludzie czynią,myślą i posiadają jako członkowie społeczności.Wzorce kulturowe-przepisy i zachowania społeczne,przyjęte dobrze w środowisku społecznym.Wzorce mogą: nakładać się na siebie,krzyżować się,być od siebie zależne.Dysonans kulturowy-rozdźwięk,człowiek „rozpada się” traci poczucie własnej kulturowości(np.emigrant).Konflikt pokoleń-dzieci rodzą się już w danym kręgu kulturowym.KAŻDA SPOŁECZNOŚĆ MA SWOJĄ KULTURĘ,KTÓRA WPŁYWA NA DANĄ SPOŁECZNOŚĆ I POSZCZEGÓLNYCH LUDZI.Obszary kultury:I.kultura normatywna-określa jakie powinności powinien wykonywać człowiek.Nakazy i zakazy działania społeczeństwa i człowieka.II.kultura symboliczna,idealna-poglądy,idee,symbole,przekonania,interpretacje zdarzeń. III.kultura materialna-przedmioty,urządzenia skonstruowane przez człowieka.Mosty,sady, uregulowane rzeki.Cywilizacja materialna lub techniczna.Składniki kultury:1.rys kulturowy-np.krawat, przykazanie nie cudzołóż, mit o Edypie.2.kompleks kulturowy-całość która grupuje elementy jednorodne pod względem treści lub formy:np.sposoby powitania,mitologia. 3.konfiguracje kulturowe-całości składające się z różnych treści i funkcji elementy kultury.Będą się one gromadziły wokół wspólnego centrum.4.trzon kultury-nadaje kulturze osobowość i specyfikę.Subkultura-określa grupę społeczną i jej kulturę wyodrębnioną według jakiegoś kryterium np. zawodowego, etnicznego, religijnego.Kontrkultura-jej celem jest demolka kultury.Postawa etnocentryczna-przekonanie,że ta kultura jest najlepsza i powinna dominować.Relatywizm kulturowy-przeciwstawny do postawy etnocentrycznej.
ZACHOWANIA SPOŁECZNE
Behawioryzm-żeby opisać społ. Trzeba pokazać zachowania ludzkie.Zachowania to podstawowy element.Ludzie zachowują się instrumentalnie.Zachowania ludzkie są interakcjami(interakcja-akcja i reakcja). Działania społeczne-takie zachowania w których uwzględnia się potencjalne zachowanie ludzkie. Zachowania ludzkie:1.racjonalne-polegające na kalkulacji.Racjonalność autoteliczna. 2.utylitarne-ekonomiczne. 3.tradycjonalne. 4.afektywne-wyrażanie uczuć. Działania społeczne:1.identyfikacja (wskazanie osoby)2.działanie społeczne(rozszyfrowanie).Deliberacja-docieranie do czyiś motywów. Interakcja=akcja+reakcja.przykłady interakcji:*rozmowa*plotkowanie*bijatyka*mecz.Zachowanie które jest nakierowane na reakcję drugiego człowieka.Interakcje pośrednie-dokonywane za pomocą mediów.4 Teorie interakcji:1.behawioralna 2.wymiany 3.wzajemności 4.interakcjonizmu. STOSUNKI SPOŁECZNE. Interakcja regulowana nie wywiązanie się z obowiązków ma poważne konsekwencje. Wywołuje zdziwienie i negatywne reakcje. Mają charakter powinnowościowy.Przykłady: trener-zawodnik,sprzedawca-kupujący,stosunek małżeński,listonosz-odbiorca listu.
PARTIE POLITYCZNE
Partia-zaiązek osób,obywateli danego państwa,którzy kierują się konkretną ideologią,dążą do objęcia władzy lub udziału we władzy.Ideologia partii:I.założenia światopoglądowe czy polityczne.II.program partii(cele które powinny być osiągnięte w różnych dziedzinach życia)III.metody i sposoby(wskazanie metod realizacji celów).Partie klasowe-broniły interesu poszczególnych klas,realizowały ich cele i potrzeby.Partie ogólnonarodowe-pojawiają się po wojnie,funkcjonuję w sekcjach i kołach.Ruchy partycypacyjne-podejmują różne formy aktywności.Społeczeństwo pluralistyczne-wieloświatopoglądowe,działają w różny sposób,znacznie się między sobą różnią. Funkcje partii politycznych:1.formuują programy polityczne(określają ustrój państwa),ustrój socjalistyczny,komunistyczny.2.kształtują elity polityczne rządzące w danym państwie(grupy ludzi gotowych do przyjęcia różnych stanowisk).3.tworzą instytucje,które pośredniczą między władzą państwową a obywatelami.Demokracja(władza pochodzi od ludu)1.uznaje zasadę suwerenności ludu jako podmiotu i źródła władzy państwowej.2.przyjmuje określony podział państwowy na władzę: ustawodawczą,wykonawczą,sądowniczą.3.zasada wzajemnej zależności i kontroli poszczególnych organów władzy.4.prawa człowieka i wolności obywatelskiej powinny być przestrzegane przez władzę państwową.
GRUPA SPOŁECZNA-CZYM JEST
Grupa społeczna-złożony układ społeczny,ludzie koncentrują się wokół pewnych wspólnych wartości. Komponent:*poznawczy*behawioralny(reakcje,zachowania)*emocjonalny. Współczynnik humanistyczny-zjawiska są zawsze czyjeś.Działania społeczne-świadome działania ludzkie.
ŚWIADOMOŚĆ SPOŁECZNA
Świadomość indywidualna-sposób myślenia każdego z nas.Świadomość społeczna-zachowania świata,kształtowanie nauki,poglądy polityczne,poglądy kulturowe. Modelują i określają sposoby zachowań ludzkich i świata.Ochra-proszek czerwony,którym posypywano zmarłych.Uważali,że jeśli posypią go ochrą to powstanie z zmarłych.Profanum-życie codzienne.Sacrum-sfera związana z tym że dusza ludzka narodzi się od nowa.Animizm-świat pozamaterialny, wszystko to co się znajduje na ziemi ma duszę(skały,drzewa,rośliny itp.). Zmarłego trzeba było wyposażyć w rzeczy,które mogły by się przydać w „dalszym życiu”.Magia-pierwotna forma kultu religijnego,odwołuje się do magicznych zjawisk.rodzaje magii:1.czarna-stosowana w odniesieniu do zmarłych.2.biała-dobra,stosowana w odniesieniu do swoich ludzi.Czynności magiczne:1.przedmioty 2.sposoby wykonywania czynności 3.formua magiczna(najważniejsza,utrzymywana w tajemnicy)Pogląd dualistyczny-w przyrodzie występują dwa rodzaje siły:dobra i zła.Totenizm-zbieżność i związek pomiędzy światem przyrody a człowiekiem.Totem-znak symbolizujący plemię.Znak totemu symbolizował przodka plemienia. Religia jest odzwierciedleniem sił zewnętrznych,siły ziemskie przybierają postać sił nadziemskich.Elementy religii:1.czynnik intelektualny-przekonanie że istnieje wiele sił które nadzorują los człowieka. 2.czynnik emocjonalny-czujemy się zależni od sił zewnętrznych i chcą nawiązać z nimi kontakt. 3.czynnik behawioralny-religia wyraża się poprzez określone zachowania. 4.czynnik społeczny-tworzenie wspólnoty.Religie narodowe:*judaiz*sinto-Japonia.Religie światowe:*Buddyzm*Islam *Chrześcijaństwo.Politeiz-wiara w wielu bogów.Monoteiz-wiara w jednego boga.Religie teistyczne- bóg jest twórcą świata i opiekuje się wszystkim i wszystkimi(bóg jest kreatorem). Poglądy deistyczne-bóg jest przyczyną istnienia świata, ale „nakręcił” świat i poszedł odpoczywać. Poglady panteistyczne-bóg wszechobecny w świecie,bóg utożsamiony z przyrodą.Ateizm-zaprzeczenie teizmu.Bóg w ogóle nie istnieje. Funkcje religii:1.światopoglądowa-chce wyjaśnic zagadki świata. 2.wychowawcza-kształtuje osobowość,nakazy,zakazy.3.polityczno-ideologioczna-twoży określony model życia.Źródła religii:1.przyrodnicze-człowiek uzależniony od świata przyrody. 2.psychiczne(emocjonalne)-zaspokaja ludzkie pragnienia szczęścia.3.strach przed śmiercią. 4.poznawcze.