Klasycyzm francuski

Nurt klasycystyczny pojawił się w literaturze francuskiej w połowie XVII wieku. Zasady jego poetyki spisał Mikołaj Boileau (1636-1711) w poemacie "Sztuka poetycka". Zawarł w nim następujące reguły:

• Wzorów tworzenia poezji powinna dostarczać twórcom sztuka antyczna. Ustaliła ona bowiem reguły, których ścisłe stosowanie zapewnia dziełu prawdziwą doskonałość. Wzorem są tu m.in. "Poetyka" Arystotelesa i "Listy" Horacego. Poezja powinna być naśladowaniem natury, należy więc usuwać z niej wszelką przypadkowość, dziwactwo, nieregularność, wieloznaczność (np. musi być wyraźnie zaznaczona granica między dobrem a złem). Klasycyzm posługiwał się kategorią gustu i smaku. Podstawowe wyznaczniki piękna to ład, harmonia, symetria, prostota, elegancja i umiar. Widzimy zatem, że klasycyzm odcinał się od tendencji barokowych.

• Podstawę filozoficzną klasycyzmu stanowi racjonalizm. To, co rozumne jest bowiem wieczne i niezmienne. Rozum jest gwarancją właściwego postępowania.

• Cel literatury jest zgodny z koncepcją Horacego, literatura ma więc wzruszać, uczyć, i bawić, czyli kształtować naturę człowieka.

• Sztuka ma charakter elitarny, a więc jej odbiorcą są klasy wyższe (np. publiczność dworska).

• Klasycyzm nie jest przeciwny fikcji w dziele literackim, od twórców domaga się jednak zachowania bezwzględnej zasady prawdopodobieństwa i uwzględnienia niezmiennych, stałych praw, które nim rządzą.

• Najwyżej cenionymi gatunkami są oda, epos i tragedia. Zgodnie z zasadą decorum, czyli odpowiedniości, utwory z takich gatunków powinny być utrzymane w stylu podniosłym i uroczystym, a ich język ma olśniewać bogactwem figur retorycznych i doborem wyszukanych słów niosących ze sobą duży ładunek emocjonalny. Styl niski miał natomiast cechować takie utwory jak satyra, bajka, poemat heroikomiczny i komedia. Język tych utworów może zbliżać się do mowy potocznej. Zgodnie z zasadą decorum przeprowadzany jest także dobór bohaterów.

W Polsce klasycyzm rozwinął się dopiero w wieku XVIII.

---