1.1) Proszę wymienić źródła myśli społecznej. Socjologia jako nauka, starającą się poznać prawa struktury i rozwoju społeczeństwa, zjawiła się dopiero w połowie XIX w. Już w społeczeństwach pierwotnych znajdujemy myśli i uogólnienia dotyczące sytuacji wynikających ze zbiorowego współżycia. Są to reguły, nakazy i zakazy o charakterze magiczno-religijnym, ustalające wzory postępowania członków zbiorowości wobec siebie, własnej grupy jako całości, wobec innych gromad; przysłowia, maksymy i wskazania mędrców, w których uogólnione zostało doświadczenie długich okresów istnienia zbiorowości. Rozwój mieszczaństwa daje myśli nowe, potężne impulsy. Pojawiają się od XVIw. coraz liczniejsze dzieła poświęcone zagadnieniom państwa, prawa, polityki, gospodarki. Dwa następne stulecia przynoszą rozwój dziedzin pokrewnych, jak filozofia historii, ekonomia, nowy rodzaj histografii, a zagadnienia państwa stają się przedmiotem systematycznie uprawnianej dziedziny nauki. M.S. powstaje w historycznych sytuacjach społeczno-ustrojowych i w swej treści jest przez nie w jakiś sposób wyznaczona.
1.2)Jaki jest wpływ czynników demograficznych na życie społeczne. Do czynników demograficznych zaliczamy : gęstość zaludnienia , płeć, wiek , płodność , przyrost naturalny , przeciętne trwanie życia ludzkiego i zdrowotność populacji. Wszystkie te czynniki warunkują odpowiednie zjawiska i procesy społeczne zachodzące w społeczeństwie, jak kulturowe gospodarcze, polityczne itp. Czynniki te są podstawą planowania i prognozowania społecznego , czyli przewidywania i dokonywania intencjonalnych przekształceń określonych struktur społecznych i mechanizmów ich funkcjonowania . Wpływ tych czynników na życie społeczne jest zarówno bezpośredni jak i pośredni. Gęstość zaludnienia wpływa na poziom organizacji danej społeczności terytorialnej, na funkcjonowanie kontroli społecznej oraz obieg idei i informacji. Im większa gęstość zaludnienia, tym idee krążą szybciej, wymagany jest wyższy poziom organizacji życia zbiorowego i niezbędny jest wysoki stopień dyscypliny społecznej. Czynnikiem demograficznym w istotny sposób kształtującym życie społeczne jest wiek mieszkańców. Pod względem wieku ludność dzieli się zwykle na trzy kategorie : osoby w wieku przedprodukcyjnym, produkcyjnym i poprodukcyjnym. Od proporcji tych grup zależy mobilność społeczna, funkcjonowanie gospodarki , rodzaj i kierunki rozwoju infrastruktury społecznej oraz inne dziedziny życia społecznego.
1.3. Co to jest grupa społeczna.
Jest to najważniejsza struktura społeczna. Grupa społeczna to zorganizowana grupa ludzi minimum 3 osoby posiadające poczucie odrębności z otoczenia i postrzegani jako oddzielna grupa. Działają oni w określonym celu. Relacje między osobami należącymi do grupy są ustalone. Wszyscy wiedzą jakie mają prawa i obowiązki. O grupie społecznej możemy mówić przede wszystkim wówczas, gdy pewna zbiorowość ma do zrealizowania wspólny cel, którego osiągnięcie wymaga zbiorowego i skoordynowanego działania. Wspólnota celu jest kluczowym czynnikiem kreującym grupę społeczną. Prawie każda grupa społeczna posiada takie cechy ją konstytuujące jak: przynajmniej 3 członków, odrębność od innych grup i zbiorowości, ośrodki skupienia, zadania i cele.
2.1.Proszę scharakteryzować przednaukowy etap rozwoju refleksji społecznej. Socjologia jest nauką liczącą około półtora wieku. Ale jej dzieje ujęte na tle myśli społecznej są znacznie dłuższe. Kształtowanie się socjologii jak i wielu innych nauk społecznych stanowiło długotrwały proces, w którym wyróżnia się dwa podstawowe etapy: 1) przednaukowy, czyli inkubacyjny obejmujący prapoczątki i formowanie się podstaw socjologii aż do uzyskania statusu dyscypliny naukowej. Geneza myśli społecznej, a poniekąd i socjologii prowadzi do dwóch źródeł, którymi są wiedza ludowa i refleksje mędrców. Refleksje te w historycznie wydłużonym procesie formowania się socjologii dawniej stanowiły drugorzędne źródło, ale z upływem czasu odgrywały coraz istotniejszą rolę.
2.2)Co oznacza termin determinizm geograficzny. Niektórzy badacze dziejów ludzkich czynnikom geograficznym przypisywali wielki wpływ na rozmaite dziedziny życia społecznego. Sformułowali oni i lansowali teorię determinizmu geograficznego. Teoria ta wyjaśnia specyfikę psychicznych cech mieszkańców określonych regionów i występujących w nich zjawisk społecznych ukształtowanych uwarunkowaniami geograficznymi . Czołowym przedstawicielem był H.T. Buckle . głównym jego dziełem była Historia cywilizacji w Anglii. W publikacji tej uzasadnił on, dziś tezę oczywistą, że warunki geograficzne, zwłaszcza we wcześniejszych epokach historycznych wywierały wpływ na życie społeczne i rozwój cywilizacji.
2.3. Co to są ośrodki skupienia grupy społecznej.
Na ośrodki skupienia składają się zarówno materialne podstawy jej istnienia (terytorium, lokal i jego wyposażenie, środki transportu) jak i wartości, symbole (pieczęcie, sztandary, odznaki, legitymacje)oraz idee, które je identyfikują. W zasadzie wszystkie grupy mają wyodrębniona przestrzeń, na której działają i miejsce swoich spotkań. Ośrodki skupienia stanowią podstawę mechanizmów instytucjonalnych zapewniających funkcjonowanie grupy, wśród których są składniki i majątek umożliwiający jej działalność, sprawowanie władzy i wpływ na inne zbiorowości.
3.1.Proszę scharakteryzować naukowy etap rozwoju refleksji społecznej.
Naukowy etap rozwoju refleksji społecznej rozpoczęty formalnymi narodzinami socjologii, obejmuje jej rozwój cechujący się postępującą instytucjonalizacją i specjalizacją oraz kumulowaniem wiedzy teoretyczno - metodologicznej i empirycznej, dotyczącej różnych segmentów rzeczywistości społecznej.
3.2)Co oznacza termin posybilizm geograficzny.
Według teorii posybilizmu geograficznego przyroda i jej specyficzne warunki występujące na określonej przestrzeni niczego nie wyznaczają w sposób bezwzględny i ostateczny ale jedynie stwarzają jednostce i zbiorowości odpowiednie szanse dokonywania różnych wyborów i podejmowania działań zależnie od woli, możliwości i kwalifikacji.
3.3. Proszę scharakteryzować wzór fizyczny członka grupy społecznej i opisać czemu służy tworzenie tego wzoru. Każda grupa bardziej lub mniej jest zaznaczona w sposób fizyczny. (mundur i zachowanie żołnierza, grupa pielęgniarek)
4.1. Jakie wady i niedoskonałości z punktu widzenia socjologii jako nauki zawiera wiedza ludowa.
4.2)Jaką teorię głosił T.H.Buckle.
Uzasadnił on, tezę oczywistą, że warunki geograficzne, zwłaszcza we wcześniejszych epokach historycznych wywierały wpływ na życie społeczne i rozwój cywilizacji.
Teoria ta wyjaśniała specyfikę psychicznych cech mieszkańców określonych regionów i występujących w nich zjawisk społecznych uwarunkowaniami geograficznymi.
4.3. Proszę scharakteryzować wzór moralny członka grupy społecznej i opisać znaczenie tego wzoru dla istnienia grupy. Wzór moralny członka grupy istnieje w każdej grupie. Są pewne reguły charakteryzujące wzór moralny każdego członka grupy. (Zasady i normy współżycia w danej grupie oraz w pewnej mierze i innych zbiorowościach). W grupach wysoce sformalizowanych oba wzory są precyzyjnie ustalone, a ich naruszenie grozi negatywnymi sankcjami (zakony, wojsko, policja). Przestrzeganie tych zasad jest uciążliwe dla wielu członków grup, dlatego musi ich cechować wysoka odporność psychiczna i duża dyscyplina wew. zwana samodyscypliną.
5.1. Jakie wady i niedoskonałości z punktu widzenia socjologii jako nauki zawierają refleksje mędrców.
5.2)Proszę wymienić główne czynniki geograficzne kształtujące życie społeczeństw. Czynniki geograficzne: klimat, ukształtowanie terenu, rodzaj gleby i roślinność, świat zwierzęcy, nawodnienie, rzeki i inne składniki środowiska geograficznego.
5.3. Proszę scharakteryzować cele i zadania grupy jako podstawę trwania grupy. O grupie społecznej możemy mówić przede wszystkim wówczas, gdy pewna zbiorowość ma do zrealizowania wspólny cel (lub cele), którego osiągnięcie wymaga zbiorowego i skoordynowanego działania. Wspólnota celu jest kluczowym czynnikiem kreującym grupę społeczną. Prawie każda grupa społeczna posiada takie cechy ją konstytuujące, jak: 1) przynajmniej trzech członków, którzy mają określony rodzaj członkostwa, odpowiedni wzór fizyczny i moralny oraz wynikającą z tego członkostwa funkcję zwaną też rolą; 2) identyczność czyli odrębność od innych grup i różnych zbiorowości 3) ośrodki skupienia; 4) zadania i cele; 5) organizację grupy utożsamianą ze strukturą, w której istotne są takie jej składniki jak pozycja, rola i władza.
6.1) Proszę przedstawić ideę państwa idealnego Platona. Platon jest twórcą pierwszego systemu idealizmu obiektowego zwanego platonizmem. Według Platona świat rzeczywisty to niedoskonale odbicie istniejącego realnie (realizm pojęciowy) świata doskonałych ideii, prototypów rzeczy, poznanie jest przypominaniem sobie przez duszę (anameza) wrodzonej wiedzy o ideach.
6.2)Jakie są główne czynniki demograficzne kształtujące życie społeczne. Do czynników demograficznych zaliczamy : gęstość zaludnienia , płeć, wiek , płodność , przyrost naturalny , przeciętne trwanie życia ludzkiego i zdrowotność populacji.
6.3. Jakie typy członkostwa grupach społecznych wyróżniamy i jak je charakteryzujemy. Członkostwo wskazuje na przynależność jednostki do określonej grupy. Najczęściej mamy do czynienia z dwoma rodzajami tej przynależności:
1)realną, czyli oznaczającą faktyczny i pełny udział członka w życiu grupy, z którą jest on związany subiektywnie i obiektywnie.
2) ideologiczną gdy spełnione są jedynie niektóre kryteria przynależności subiektywnej takie jak często spotykane w stowarzyszeniach (grupach formalnych) honorowe członkostwo pod warunkiem że przynależności tej nie towarzyszy rzeczywisty udział danego członka w funkcjonowaniu tego stowarzyszenia. Z przynależnością ideologiczną mamy do czynienia w tych wszystkich sytuacjach kiedy np. emigrant podtrzymuje emocjonalnie więź ze swoim narodem i ojczyzną.
7.1. Co według Platona gwarantowało ład państwa. Ład społeczny umacniały podział i specjalizacja pracy, wymuszające współżycie ludzi oparte na wymianie usług. Kluczową tezą Platońskiej teorii było traktowanie społeczeństwa jako systemu zespolonego z państwem. Autora państwa najbardziej interesowały zjawiska społeczne integrujące i dezintegrujące społeczeństwo. Platon zmierzał nawet do ustalenia katalogu czynników warunkujących integrację i równowagę społeczną czyli ład i porządek w państwie.
7.2)Jakie czynniki ekonomiczne determinują życie społeczne. Na zespół czynników ekonomicznych składają się między innymi sposoby użytkowania zasobów środowiska geograficznego, narzędzi i maszyn niezbędnych do wykonania pracy produkcyjnej , środki zaspakajania potrzeb oraz umiejętności i sprawność ludzi uczestniczących w procesach produkcyjnych, a także bardzo istotna organizacja pracy
7.3. Proszę opisać strukturę grupy. Pierwszym wymiarem struktury grupy jest rola społeczna. Traktując rolę społeczną jako element struktury grupy społecznej wskazujemy na to, że grupa jest układem różnorodnych ról, które w niej pełnią poszczególni członkowie. Układ ten może być nasycony współpracą lub współzawodnictwem. Stosunki współpracy zakładają wspólne cele w grupie, a stosunki współzawodnictwa wskazują na przeciwstawność celów. Grupę społeczną należy zatem ujmować jako układy ról jej członków. Jednostka należąca do różnych grup niekiedy wypełnia sprzeczne role, czyli mamy wówczas do czynienia ze zjawiskiem konfliktu ról.
Drugim czynnikiem jest pozycja jednostki jaką w danej grupie zajmuje. Najogólniej pozycja oznacza miejsce danej roli w grupie albo w hierarchii ról. Pozycje pozostające ze sobą w określonych stosunkach tworzą strukturę grupową. Z pozycją związane są pewne prawa i obowiązki odnoszące się do zajmującej je jednostki.
Trzecim elementem struktury grupy jest władza grupowa, która wyraża się w kontroli jednego członka nad innymi bądź nawet na wymuszaniu zachowań uznanych za obowiązkowe lub pożądane z punktu widzenia danej grupy. Władza grupowa rozmaicie bywa pojmowana. Zakres władzy może być wyznaczony osobowo lub streficznie. Osobowo - decyzje jednostki posiadającej władzę są skierowane do osób ze względu na pełnione role społeczne. Streficznie - decyzje dotyczą wszystkich tych, którzy swoją aktywnością wchodzą w zakres spraw objętych władzą. Oznacza to, że władza dotyczy nie ludzi pełniących określone role ale tych którzy znajdują się w specyficznej sytuacji. Osoby pełniące wysokie pozycje w hierarchii władzy są bardziej związane z grupą. Dla nich dana grupa staje się bardziej atrakcyjna czyli silniej się z nią identyfikują niż jej członkowie zajmujący niższe pozycje w hierarchii władzy.
8.1. Jakie czynniki stanowiły zagrożenie dla ładu Państwa wg Platona. Zróżnicowanie majątkowe społeczeństwa, stanowiące główne źródło "choroby" państwa; Innym czynnikiem zagrażającym tej instytucji była postępująca indywidualizacja życia społecznego. Dlatego Platon zalecał wnikliwą kontrolę zachowania jednostek bez zezwalania na ekstrawagancję naruszającą ład społeczny.
8.2)Proszę podać definicję kultury. Pojęci kultura pochodzi od słowa łacińskiego `cultura agri' co oznaczało uprawę i uszlachetnianie roli . W sensie naukowym oznacz ona określone klasy przedmiotów , zjawisk i procesów. W sensie filozoficznym przez kulturę rozumie się to wszystko, co nie wyrasta samo przez się z przyrody, lecz powstaje dzięki pracy człowieka, co jest wytworem celowej refleksji i działalności ludzkiej . Kultura, oprócz tego szerokiego ujęcia , często jest pojmowana węziej . Termin ten wówczas obejmuje wytwory działalności ludzkiej , zwane wyższymi , które wytworzona niejako bezinteresownie czyli za względu na ich autoteliczne znaczenie. Wytworami takimi są: nauka, sztuka, literatura, religia, moralność, prawo, idee polityczne i społeczne , zwane wytworami ducha, które nie są konieczne, tak jak wytwory pracy fizycznej, do zaspokojenia biologicznych potrzeb człowieka.
8.3. Proszę wyjaśnić znaczenie terminu makrostruktura i podać przykład. Grupy i inne zbiorowości składające się z wielu mikrostruktur (ułożone jednostki ich role i stosunki w funkcjonalną całość) nazywamy makrostrukturą porządkującą wielkie i największe elementy społeczeństwa globalnego takie jak klasy, warstwy, kategorie zawodowe itp.
9.1) Proszę wyjaśnić co oznacza sformułowanie „człowiek jest istotą społeczną”. Antropologia fizyczna, nauki medyczne, fizjologia, biochemia itd. łącząc swoje wysiłki odkrywają fizjologiczne, chemiczne podstawy reakcji ludzkich na sytuacje społeczne ludzkich działań, dążeń, postaw - życia kulturalnego i społecznego. Człowiek posiada jakieś specyficzne cechy wyróżniającego od innych gatunków, czy będzie to teologiczna koncepcja specyficznego stosunku do stwórcy, czy też takie zdolności jak umysł, język. Każdy człowiek posiada jednakową strukturę psychofizyczną (psychiczną), wspólną całemu gatunkowi i tłumaczącą nie tylko miejsce człowieka w świecie, ale także jego życie społeczne.
9.2)Proszę podać socjologiczną definicję kultury. W ujęciu socjologicznym kultura oznacza ogół wytworów działalności ludzkiej, materialnych i niematerialnych , wartości i uznanych sposobów postępowania, zobiektywizowanych i przyjętych w dowolnych zbiorowościach, przekazywanym innym zbiorowościom i następnym pokoleniom
10.1) Proszę przedstawić arystotelesowski podział społeczeństwa na klasy. Wyróżniał dwa podstawowe grupy typy grup społecznych-wspólnot: rodzinę (dom) i państwo. Państwo ujął jako ostateczne zespolenie rodzin-wspólnot, istniejące jako naturalny, ostateczny cel organizowania się i rozwoju rodzin. Wyodrębnił trzy główne ustroje polityczne: królestwo, arystokrację i politeję, oraz ich trzy zwyrodnienia tyranię, oligarchię i demokrację.
11.1) Co to jest „polis”. Nazwa specyficznej formy państwowości, występującej np. w starożytnym Sumarze i Grecji, obejmującej państwo-miasto i najbliższą okolicę zamieszkałą przez ludność rolniczą.
11.2)Jaka jest różnica między kulturą a cywilizacją.
Kultura w węższym sensie pozbawiona walorów utylitarnych składa się z wartości dostarczających człowiekowi przeżyć (nauka, sztuka, religia), w przeciwieństwie do wartości o praktycznym charakterze, tworzących cywilizację. wartości kultury w tym węższym zakresie swą trwałością przewyższają dobra cywilizacyjne.
12.1. Jakie klasy społeczne występowały w mieście. W strukturze społecznej miasta (polis) występowały trzy główne człony: 1. Obywatele, którzy dzięki urodzeniu w odpowiedniej rodzinie nabywali taki status i związane z nim prawa polityczne, 2. Niewolnicy, traktowani raczej jako rzeczy, a nie ludzie 3. Metojkowie, którzy odgrywali ważną rolę w życiu gospodarczym i społecznym, ale jako ludzie napływowi nie posiadali uprawnień politycznych, jakie mieli obywatele.
12.2)Co oznacza termin kultura materialna. kultura materialna pokrywa się niemal z cywilizację, która jest zbiorem najrozmaitszych przedmiotów użytkowych. W jej skład wchodzą narzędzia, środki komunikacji, ubrania, mieszkania i inne budowle, czyli wszelkie wytwory zaspakajające materialne potrzeby człowieka i społeczeństwa
12.3. Jak można scharakteryzować grupy pierwotne. Grupy pierwotne charakteryzują się więzią opartą wyłącznie na stycznościach osobistych i postawach emocjonalnych. Grupami takimi są: rodzina, naród grupa rówieśnicza itp.
13.1. Jaka była podstawowa zasada społeczna sformułowana przez stoików. Znamienną cechą stoickiej myśli społecznej było niemal całkowite odejście od dawniej preferowanej problematyki społeczno - politycznej, której miejsce zajęła problematyka etyczna. Stoicy głosili, że zgodnie z naturą ludzie są równi, a różnią się jedynie obyczajami i kondycją.
13.2)Co oznacza termin kultura duchowa. Kultura duchowa obejmuje wytwory symbolizujące dążenia ludzkie do ideałów piękna, dobra, sprawiedliwości, prawdy, wolności, równości itp. Oraz zespół idei wyobrażeń, dzieł sztuki, symboli, obyczajów i różnych przedmiotów, w których te idee zostały utrwalone
13.3. Jak można scharakteryzować grupy wtórne. Grupy wtórne charakteryzuje więź bazująca na interesach i wynikająca przede wszystkim ze styczności rzeczowych. Więzy formalne.
14.1. Jaka była koncepcja społeczeństwa przedstawionego przez św. Augustyna. Teoretyczną podstawą socjologicznej koncepcji społeczeństwa były wartości, które podzielił na doczesne i nadprzyrodzone. Wyznawcy jednych i drugich tworzą w życiu doczesnym wspólne państwo. Wszyscy żyją w społeczeństwie, bo tylko w ten sposób mogą zaspokajać swoje potrzeby i w przypadku wierzących liczyć na zbawienie duszy jako najwyższej z wartości oraz na istnienie w państwie niebieskim. O przynależności człowieka do wspólnoty państwowej, zwłaszcza tej drugiej decydowało - zgodnie z założeniami myśli socjologicznej tego teologa - przyjęcie wiary chrześcijańskiej, a nie takie determinanty znane i praktykowane we wcześniejszych stuleciach jak : urodzenie, zamożność, czy funkcja pełniona w życiu gospodarczym i społecznym.
14.2)Proszę wyjaśnić termin cechy kultury.
Każda kultura charakteryzuje się typowymi elementami, zwanymi cechami kultury, którymi są odpowiednie narzędzia i urządzenia. Do najistotniejszych cech kultury należały dawniej: Lodź, radło, łuk, itp. Czy współcześnie komputer, robot, samolot.
14.3. Jakie grupy społeczne określa się terminem "małe grupy". Małe struktury tworzą prostą, zwaną mikrostrukturą, której zasadniczymi elementami są poszczególni członkowie. Grupy małe nie liczą więcej niż kilkanaście osób, które zwykle powiązane są więzią bazującą głownie na stycznościach bezpośrednich.. Jednostki tworzące małą grupę jaką jest np. Biuro Polityczne AWS, seminarium magisterskie, drużyna koszykówki znają się osobiście i wywierają wzajemnie na siebie znaczny wpływ.
15.1. Jaka była koncepcja społeczeństwa przedstawionego przez św. Tomasza z Akwinu. Uważał on , że "porządek ziemski jest przedłużeniem porządku niebiańskiego" , a społeczeństwo mając układ hierarchiczny składa się z "..tych którzy się modlą, tych którzy wojują oraz z tych którzy pracują". Zróżnicowanie klasowo - funkcjonalne społeczeństwa feudalnego św. Tomasz przedstawiał jako zjawisko "naturalne" a tym samy i sprawiedliwe. Teolog ten rozwijał teorie mówiące o człowieku jako istocie społecznej i życiu zbiorowym. Wzbogacił głównie teorię podziału pracy i usług teorię własności prywatnej oraz teorię prawa i obowiązku życia każdego człowieka zgodnie z jego stanem.
15.2) proszę wyjaśnić termin kompleks kulturowy.
Jeśli samochód uznamy za element (cechę) współczesnej kultury, to wszystkie przedmioty i urządzenia z nim związane, np. znaki drogowe, stacje benzynowe, itp. Określimy samochodowym kompleksem kulturowym.
15.3. Jakie grupy społeczne określa się terminem "grupy duże" i dlaczego. Duże grupy mają złożoną strukturę zwaną makrostrukturą i składają się z różnych podgrup. Typowo dużymi grupami są: uniwersytet, Polskie Towarzystwo Nauk, Unia Wolności czy ZHP. W dużych grupach członkowie połączenia są przede wszystkim więzią opartą na stycznościach pośrednich i raczej uprzedmiotowionych. Ten rodzaj więzi nie ułatwia nawiązania osobistej znajomości wśród niekiedy bardzo licznej populacji stanowiącej grupę.
16.1) Co oznacza termin „makiawelizm”. Forma praktyki społecznej, polegająca na wykorzystywaniu wiedzy socjotechnicznej oraz znajomości praw i zależności rządzących funkcjonowaniem jednostek oraz grup społecznych w określonych warunkach i sytuacjach, zakładająca z reguły kłamstwa, podstępu, zdrady, oszustwa oraz odrzucenie wszelkich skrupułów moralnych na drodze do osiągnięcia jakiegoś zamierzonego celu.
16.2)Jaki jest wpływ wzorów kulturowych na zachowanie człowieka.
Człowiek zaspakajając nawet typowo biologiczne potrzeby stosuje odpowiednie wzory kulturowe. Organizmy ludzkie mają podobne potrzeby i popędy, lecz sposoby i środki ich zaspakajania są różne, zależnie od kulturowego ich uregulowania, zgodnego z obyczajami, religią a nawet i przepisami prawnymi. Pod wpływem kultury organizm ludzki staje się istotą społeczną, co jest zgodne z tezą że człowiek nie rodzi się ludzkim, lecz staje się nim w procesie wychowania. Wyróżnia się 4 mechanizmy wpływu kultury na jednostkę: 1-socjalizacja i kształtowanie osobowości jednostki, 2-ustanawianie systemów wartości i kryteriów, 3-ustalanie wzorów zachowania i postępowania, 4-konstruowanie modeli zachowań, instytucji i systemów.
16.3. Autorem jakiej teorii jest Charles Cooley.
17.1. Jakie idee społeczne rozwinął A.F. Modrzewski w dziele "O poprawie ..." Według tego dzieła podstaw państwa należy poszukiwać podobnie jak i towarzyszących mu instytucji w zwyczajach i obyczajach czyli w spontanicznie kształtujących się formach życia społecznego, co było ważne dla kumulującej się myśli socjologicznej. Modrzewski dziełem swym wzbogacił teorię społeczeństwa m.in. następującymi elementami: 1. Gosp - polit podstawy stanowej struktury społecznej. Feudalnego nie są odwieczne, lecz dziejowe 2. Społ. Państwowe funkcjonuje podobnie jak społeczność lokalna 3. Obyczaje wzmocnione egalitarnym systemem prawnym stanowią główny regulator postępowania obywateli i funkcjonowania instytucji publicznych składających się na państwo.
1.Uważał, że celem państwa jest zapewnienie obywatelom spokojnego i szczęśliwego życia. Państwo powinno zapewnić obywatelom opiekę prawną i zabezpieczyć ich przed krzywdą i wyzyskiem.
2. Domagał się wzmocnienia władzy królewskiej, by ukrócić samowolę feudałów.
3. Pragnął wzmocnienia władzy królewskiej w oparciu o szerokie rzesze szlachty, uważał że na królu ciąży obowiązek i odpowiedzialność również za stosunki międzyludzkie.
4. Poruszał sprawę wychowania młodzieży, zalecając by od najmłodszych lat przyzwyczajać ją do pracy.
5. Poruszał problem opieki nad chorymi i kalekami, proponując budowę przytułków i szpitali a żebraków zdrowych zalecał nakłaniać do pracy.
6. Domagał się gruntownej reformy obowiązującego w państwie prawa, walczył o równość wszystkich wobec prawa sądowego.
7. Proponował ustalenie urzędu, który miał na celu kontrolę miar i wag.
8. Walczył o sprawiedliwość społeczną, bronił mieszczan i chłopów, podkreślał, że panowie obchodzą się z nimi okrutnie i że chłopi nie mogą dochodzić sprawiedliwości. Domagał się ochrony chłopa przed wyzyskiem i samowolą pana oraz zapewnienia chłopom wolności osobistej i zniesienia sądów matrymonialnych.
9. Był gorącym zwolennikiem spisania jednolitego prawa dla wszystkich.
10. Za szczególnie niesprawiedliwe uważał prawo o karze za mężobójstwo według, którego wysokość kary uzależniona była od społecznego pochodzenia mordercy i jego ofiar.
11. Domagał się ograniczenia roli kościoła w państwie.
12. Głosił hasło tolerancji religijnej.
13. Domagał się interwencji państwa w proces nauczania i wychowania dzieci i młodzieży, którego celem ma być przygotowanie do wzorowego pełnienia obowiązków obywatelskich.
14. Domagał się godnego wynagrodzenia dla nauczycieli.
15. Bardzo mocno podkreślał wartość nauki, uważał że przygotowanie naukowe powinno stanowić podstawę przy doborze ludzi na urzędy świeckie i kościelne.
17.2)Co to jest kultura masowa. Kultura masowa jest to zespół treści rozpowszechnionych za pośrednictwem środków masowego komunikowania, nazywanych też mass mediami. Kulturę tę charakteryzuje pośrednia droga przekazywania treści, koncentracja źródeł przekazu , eksterytorialność i szeroki zakres oddziaływania oraz bardzo liczna i zróżnicowana masa odbiorców. Odbiorców treści kulturalnych, którzy są przeważnie krótkotrwałą i luźno połączoną zbiorowością o wspólnych zainteresowaniach .
17.3. Proszę scharakteryzować grupy formalne. Podział grup na formalne i nieformalne ściśle łączy się z zadaniem (celem) grupy i jej instytucjami, a przede wszystkim z organizacją grupy. Podstawowym elementem konstytuującym grupę społeczną jest zadanie wymuszające wytworzenie się odpowiedniej organizacji, której z reguły towarzyszy odpowiedni rodzaj instytucji i kontrola wewnętrzna. Instytucje te i kontrola mogą być niekiedy wysoce sformalizowane bądź mieć wybitnie spontaniczny i nieformalny charakter. W społecznej rzeczywistości często spotyka się grupy, które mają wiele cech upoważniających badaczy do zakwalifikowania pewnych grup do formalnych i nieformalnych. Wszelkie grupy społeczne są żywymi organizmami ciągle zmieniającymi swoje elementy. Z badań wynika, że po pewnym czasie przekształca się w grupę o przewadze więzi personalnej. Grupy formalne mogą stopniowo upodabniać się do grup nieformalnych i odwrotnie.
18.1) Jaki był wkład Augusta Comte'a w powstanie i rozwój socjologii. Comte był myślicielem, który stworzył samą nazwę „socjologia”. Sformułował wyraźnie pozytywistyczną teorię nauki i stąd utarło się przekonanie o naukowości wszystkiego, co wyszło spod jego pióra. Określił wyraźniej niż jego poprzednicy zakres przedmiotu socjologii oraz obszernie przedyskutował metody, które można w tej dziedzinie przedyskutować, pragnął wykryć głębokie źródła istniejącego kryzysu i znaleźć podstawy dla wnoszącego się gmachu społeczeństwa kapitalistycznego. Comte przejął od swojego mistrza przekonanie o doniosłości syntezy nauk pozytywistycznych dla przebudowy społecznej, o konieczności utworzenia ścisłej nauki o człowieku i zjawiskach społecznych, o wielkiej roli religii w życiu społecznym; podkreślał doniosłość statyki społecznej, głosił kult państwa, program ustabilizowanej hierarchii i absolutnej jedności. Cel zasadniczy: opracowanie reorganizacji społecznej, nowa naukowa religia ludzkości - pozytywizm, system idei, głosił że ustrój społeczny, jego instytucje zależne są od stanu obyczajów, a stan obyczajów od systemu wierzeń i idei, dokonał przeglądu i klasyfikacji nauk.
18.2) Czym charakteryzuje się kultura masowa. Kulturę tę charakteryzuje pośrednia droga przekazywania treści, koncentracja źródeł przekazu , eksterytorialność i szeroki zakres oddziaływania oraz bardzo liczna i zróżnicowana masa odbiorców. Odbiorców treści kulturalnych, którzy są przeważnie krótkotrwałą i luźno połączoną zbiorowością o wspólnych zainteresowaniach . W przypadku kultury masowej mamy do czynienia z publicznością rozproszoną, w przeciwieństwie do widowisk kultury ludowej.
18.3. Proszę opisać grupy nieformalne i podać przykład takiej grupy.
Patrz p. 17.3
19.1) Jaki był wkład Emila Durkheima do rozwoju socjologii. uważany był za najwybitniejszego socjologa francuskiego, twórcę francuskiej szkoły socjologicznej. Działalność jego położyła teoretyczne i organizacyjne podstawy pod rozkwit socjologii francuskiej w pierwszej połowie XX w. Był on pierwszym profesorem socjologii, na pierwszej katedrze socjologii utworzonej we Francji, założycielem i wydawcą czasopisma „L'Annee Sociologique” Ogólna koncepcja socjologii D. opierała się na pozytywistycznej teorii nauki. Ścierały się tu dwie tendencje metodologiczne: pozytywistyczna i antypozytywistyczna. D. starał się określić zrealizować ogólne warunki, które przekształciły by socjologię w naukę samodzielną. Aby mogła istnieć jakaś odrębna nauka. muszą być spełnione dwa warunki: 1. musi istnieć dobrze zdefiniowany przedmiot (badany wyłącznie przez daną naukę) 2. musi istnieć metoda badań właściwa tej nauce. Te dwa warunki starał się zrealizować odnośnie socjologii: dać definicję faktów społecznych będących wyłącznym przedmiotem badań socjologii i stworzyć dyrektywy swoistej metody socjologicznej. D. postawił nową definicję określająca socjologię jako naukę o społeczeństwie - socjologia jest nauka o faktach społecznych.
19.2)Proszę scharakteryzować odbiorców kultury masowej. Kulturę tę charakteryzuje pośrednia droga przekazywania treści, koncentracja źródeł przekazu , eksterytorialność i szeroki zakres oddziaływania oraz bardzo liczna i zróżnicowana masa odbiorców. Odbiorców treści kulturalnych, którzy są przeważnie krótkotrwałą i luźno połączoną zbiorowością o wspólnych zainteresowaniach . W przypadku kultury masowej mamy do czynienia z publicznością rozproszoną, w przeciwieństwie do widowisk kultury ludowej, której odbiorcy tworzą publiczność zebraną na wyraźnie ograniczonej i często zamkniętej przestrzeni. Publiczność kultury masowe j nazywamy pośrednią, bo powstaje za pośrednictwem prasy, internetu, radia i telewizji, a nie drogą fizycznego zbliżenia. Jest ona ponadto heterogeniczna społecznie i przestrzennie zróżnicowana.
19.3. Jakie grupy społeczne nazywamy ekskluzywnymi. Grupy o charakterze zamkniętym (ZLP. PTS), które przyjmują tylko niektóre kategorie jednostek spełniające rygorystycznie przestrzegane warunki.
20.1) Co według Maxa Webera, oznacza termin „idealny typ działania”. Weber pojmował socjologię jako naukę tworzącą prawa i szukającą ogólnych związków między działami. Dla skonstruowania praw ogólnych socjologia posługuje się typami idealnymi. Weber podkreślał ostro, że typ idealny w jego ujęciu nie jest normalnie ma nic wspólnego z oceną i wartościowaniem. Konstrukcje typów idealnych pokazują , jak przebiegałoby pewne działanie, gdyby było zorientowane wyłącznie celowo i racjonalnie, nie zakłócone wzruszeniami i pomyłkami. Rzeczywiste działanie przebiega tylko w wyjątkowych wypadkach i tylko w sposób przybliżony do przebiegu skonstruowanego w typie idealnym. Typ idealny nie jest opisem czegoś rzeczywistego, lecz daje on możliwość przedstawienia całego szeregu zjawisk występujących historycznie, w postaci idei.
20.2)Proszę scharakteryzować działanie czynników demograficznych na życie społeczne. = odp. 1.2)
20.3 Jakie grupy społeczne nazywamy inkluzywnymi.
Podział grup ze względu na stopień trudności wejścia do grupy, jest to kryterium pozwalające wyróżnić grupy inkluzywne (TPPR, PTTK,PCK), czyli o łatwym sposobie uzyskania członkostwa, i ekskluzywne (ZLP, PTS), czyli grupy o charakterze zamkniętym, które przejmują tylko niektóre kategorie jednostek, spełniające rygorystycznie przestrzegane warunki
21.1) Jakie cechy biurokracji wymienił Max Weber. Biurokracja Weber jest uznana za najskuteczniejszy sposób kierowania dużymi formalnymi organizacjami społecznymi. Cechują ją podział pracy i wysoki stopień specjalizacji, hierarchiczna struktura władz z jasno określonym zakresem władzy i odpowiedzialności, formalny system praw, zgodnie z którym działa organizacja, bezosobowość z jaką urzędnicy traktują patentów, sposób rekrutacji nowych urzędników na podstawie odpowiednich kwalifikacji, awansowanie oparte na stażu i zasługach, ścisły podział aktywności urzędników na publiczna i prywatną, względnie długi okres zatrudnienia pracowników.
21.2)Proszę scharakteryzować związek między położeniem geograficznym państwa a panującym w nim ustrojem politycznym. W państwach mających granice naturalne, jak Islandia czy Szwajcaria, dominowały demokratyczne formy rządzenia w przeciwieństwie do państw o granicach geograficznie otwartych, jak np. carska Rosja, gdzie były rządy autokratyczne
22.1) Na czym według Maxa Webera polega w biurokracji podporządkowanie się bezosobowym przepisom. Tendencja do jedności i konsolidacji; koordynacji i centralizacji; do powoływania specjalistów do kierowania poszczególnymi sprawami; wytworzenie wyspecjalizowanego, centralnego kierownictwa.
22.2)Jak można określić więź społeczną. Życie społeczne ludzi opiera się na więzi społecznej ,czyli względnie trwałych zależnościach i stosunkach. Na życie społeczne składa się wiele różnorodnych zjawisk, zachodzących w rodzinie szkole fabryce, mieście, gminie, województwie czy kraju. Jednostki i różne zbiorowości ludzkie, tworzące odpowiednie całości społeczne na ograniczonej przestrzeni , muszą wzajemnie przystosować swoje zachowania oraz współdziałać ze sobą. Więź społeczną możemy określić jako ogół stosunków , połączeń i zależności skupiającej jednostki w zbiorowości ludzkie. Składnikami więzi są czynniki obiektywno-formalne i spontaniczno - subiektywne
22.3 Scharakteryzować krąg społeczny.
Kręgi społeczne - są to niewielkie zbiorowości opierające się na bezpośrednich stycznościach, wypływających ze słabej więzi instytucjonalnej i nie posiadające wyraźnej zasady odrębności ani innych komponentów konstytuujących grupę. Brak wyraźnej zasady odrębności sygnalizuje, że krąg ma płynny skład członkowski i niesformalizowane członkostwo.
Zasadniczą funkcją kręgów jest wymiana poglądów i formowanie opinii. Dlatego mówi się że kręgi są zbiorowościami dyskutującymi. Nie podejmują wprawdzie żadnych decyzji, ale współwyznaczają je przez kształtowanie opinii i postaw, w pewnym sensie ukierunkowują proces decyzyjny. Dlatego kręgi odrywają ważną misję w środowiskach artystycznych i intelektualnych, a zwłaszcza politycznych.
23.1) Na czym według Maxa Webera polega podział obowiązków i kompetencji w aparacie biurokratycznym. Powierzeniu prac osobom wyspecjalizowanym w ich wykonaniu pracownik podlega tylko jednemu zwierzchnikowi i od niego przyjmuje dyrektywy co do wykonywania swojej pracy, jego praca jest zupełnie oddzielona od jego spraw osobistych. Biurokracja jest systemem organizowania się pracy, mającym zapewnić szczególnie sprawne i efektywne funkcjonowanie instytucji i całych grup celowych. Jeżeli powyższe warunki są spełnione praca przebiega wyłącznie dla realizacji celów zrzeszenia, jest kierowana tylko z punktu widzenia jego interesów, jest stale kontrolowana - praca administracji czy instytucji działa jak bezosobowa, sprawna maszyna. Jeżeli jednak te warunki nie są spełnione powstaje zjawisko degeneracji aparatu biurowego.
23.2)Proszę wymienić komponenty więzi społecznej. styczność przestrzenna, styczność i łączność psychiczna, styczność społeczna, wzajemne oddziaływanie, wzory działań społecznych, stosunki społeczne, zależności społeczne, instytucje społeczne, kontrola społeczna, organizacja społeczna.
23.3 Czym wyróżniają się stycznościowe kręgi społeczne.
Kręgi stycznościowe skupiają studentów odbywających wspólne podróże, korzystających z tej samej stołówki, czytelni czy klubu. Są one najbardziej luźne z pozostałych trzech odmian kręgów i o trudnym do ustalenia składzie członkowskim.
24.1) Na czym polega, według Maxa Webera hierarchiczny układ stanowisk w organizacji biurokratycznej. Pracownicy zatrudniani w tym układzie administracyjnym zajmują i sprawują urząd uregulowany przepisami wyznaczającymi postępowanie urzędników. Urzędnik przestrzega prawa swojego urzędu w wykonywaniu swoich funkcji. Urzędnicy są organizowani w ciągłym i spójnym systemie powiązanym przez przepisy. Każdy urząd wymaga określonej kompetencji i praca jest w nich racjonalnie podzielona . Organizacja wewnętrzna jest hierarchiczna, każdy niższy szczebel podlega nadzorowi i kierownictwu wyższego urzędu.
Opiera się na nierówności układu pozycji jednostek w grupie - od najwyższej do najniższej, wiąże się z hierarchią władzy - możliwością kontroli i wpływania na działania podległych jednostek.
24.2)Co oznacz termin styczność społeczna. Styczność społeczna stanowi szczególnie istotny składnik więzi społecznej. Jeżeli osoby, pozostające ze sobą w styczności przestrzennej, dostrzegają wzajemnie u siebie interesujące ich cechy bądź rzeczy , wówczas nie tylko starają się dokładnie poznać, ale pozyskać lub wymienić jakieś wartości . Styczność społeczna jest to układ składający się przynajmniej z dwóch osób oraz wartości materialnej lub duchowej, która jest przedmiotem tej styczności, a także czynności towarzyszące nabywaniu bądź zmianie dane wartości.
24.3 Co wyróżnia koleżeńskie kręgi społeczne.
Gdy oprócz styczności przestrzennej pojawia się łączność duchowa, wówczas mamy doczynienia z kręgiem koleżeńskim. Kręgi koleżeńskie powstają i funkcjonują wokół jakiegoś znaczącego członka społeczności lokalnej lub profesjonalnej, który jest opiniotwórczym liderem.
25.1) Na czym według Maxa Webera polega profesjonalizacja w organizacji biurokratycznej. Jest to proces poprzez który konkretny zespół umiejętności i czynności zostaje społecznie określony i zdefiniowany jako zawód wraz z wyznaczeniem wymaganego zakresu wiedzy, który obejmuje kompetencje danej profesji; Jest ściśle powiązane z podziałem pracy w obrębie grupy społecznej, polegające na wyodrębnieniu się niektórych indywidualnych, zbiorowych lub instytucjonalnych form działalności.
25.2)Co oznaczają terminy styczność i łączność psychiczna jako składnik więzi społecznej. wzajemnego zainteresowania się pewnymi cechami osób pozostających w styczności przestrzennej. Osoby te widząc wzajemnie u siebie cechy pozwalające im zaspokoić różne potrzeby, interesują się sobą i zacieśniają powstającą więź. Styczność psychiczna powstała na gruncie styczność przestrzennej, może się przekształcić w łączność psychiczną. Nastąpi to wówczas, kiedy między jednostkami pozostającymi w styczności psychicznej wzajemne zainteresowania spowodują ukształtowanie się wzajemnych postaw, sympatii, przyjaźni itp.
Drugim etapem rozwoju więzi społecznej jest styczność psychiczna. Stanowi ona efekt wzajemnego zainteresowania się pewnymi cechami osób pozostających w styczności przestrzennej. Osoby te, widząc wzajemne u siebie cechy pozwalające im zaspokajać różne potrzeby, interesują się sobą i zacieśniają powstającą więź. Interesem przybliżającym jednostki może być możliwość korzystania z tych samych podręczników, wspólnego środka lokomocji lub zaspakajania innego rodzaju potrzeb odczuwanych bądź potencjalnych.
Styczność psychiczna powstała na gruncie styczności przestrzennej, może się przekształcić w łączność psychiczną. Nastąpi to wówczas kiedy między jednostkami pozostającymi w styczności psychicznej wzajemne zainteresowania spowodują ukształtowanie się wzajemnych postaw, sympatii, przyjaźni itp.
Łączność psychiczna jest istotnym elementem więzi, ale - wbrew temu co głoszą różne teorie psychologiczne - jej brak, a nawet pojawienie się nienawiści, nie oznacza całkowitego rozpadu i braku więzi społecznej.
25.3 Co wyróżnia przyjacielskie kręgi społeczne.
Kręgi przyjacielskie charakteryzują się silniejszą więzią niż kręgi stycznościowe i mniejszą od nich liczebnością oraz bardziej upodabniają się do grup nieformalnych. Krąg przyjacielski po przyjęciu jakiegoś wspólnego zadania najłatwiej mógłby przekształcić się w grupę i to niekoniecznie nieformalną.
26.1) Na czym według Maxa Webera polega wymienialność osób na stanowiskach. (poprzednie punkty)
26.2) Co oznacz termin styczność społeczna =odp. 24.2)
26.3 W jaki sposób krąg społeczny przekształca się w grupę społeczną.
Wskazując na rolę lidera, w niektórych kręgach (kręgi koleżeńskie i zawodowe) dostrzegamy sporo podobieństwa między nimi a grupami, ale mimo to utrzymują się istotne różnice, o których nie można zapominać. Niektóre kręgi powoli nabywają właściwości grup nieformalnych lub pierwotnych i często się nimi stają, jeśli podejmą realizację wyraźnie sprecyzowanego celu. Realizacja celu zmusi krąg do wytworzenia instytucji przywódcy lub kierownika, odpowiedniej organizacji i kontroli, ustalenia członkostwa i zasady odrębności. Wówczas to powiemy o przeistoczeniu się kręgu w grupę, a niekiedy, choć znacznie rzadziej, może się dokonać proces odwrotny, czyli przeobrażenie się grupy w krąg społeczny.
27.1 Na czym polega według Maxa Webera dobór jednostek do stanowisk w instytucji biurokratycznej na podstawie kompetencji.
Zdaniem Maxa Webera biurokracja jako swoisty wytwór społeczny posiada następujące cechy: 1) podporządkowanie zachowań się członków grupy bezosobowym przepisom, 2) ścisły podział obowiązków i kompetencji zgodny z zasadą specjalizacji funkcji, 3)hierarchiczny układ pozycji w obrębie organizacji, 4)profesjonalizacja, 5)dostępność stanowisk dla wszystkich posiadających odpowiednie kompetencje, 6)wymienialność osób itd.
Pracownicy organizacji powinni wykazywać kompetencje techniczne w wykonywaniu obowiązków. Weber podkreslał, że wymaganie to stanowi przełom historyczny, w przeszłości bowiem zdobycie pracy zależało w głównej mierze od kontaktów osobistych czy rodzinnych, a nie od umiejętności technicznych. Ocena kompetencji technicznych przyszłych pracowników stała się jednak znacznie bardziej istotna. „Egzaminy urzędnicze dla pracowników administracji państwowej” organizuje się w celu stworzenia mechanizmu zapewniającegoobiektywną ocenę kompetencji technicznych kadry urzędniczej.
27.2)Proszę scharakteryzować wzajemne oddziaływanie jako komponentę więzi społecznej. Wzajemne oddziaływanie są to ukierunkowane na innych ludzi cele wywarcia na innych wpływu, która efektem byłaby modyfikacja ich zachowań. We wzajemnym oddziaływaniu wyrózniamy:1)podmiot działania, którym może być działająca jednostka lub zbiorowość 2)przedmiot działania będący obiektem społecznym, czyli jednostką lub zbiorowością. 3)narzędzie działania (słowa gesty, mimika) 4)metody działania 5)wynik działania (reakcja społeczna podmiotu)
27.3 Czym charakteryzuje się publiczność.
Publiczność - stanowią ją ludzie w tym samym lub zbliżonym czasie odbierający w celach rekreacyjnych bądź informacyjnych identyczny przekaz, czyli treść wyrażoną słownie, dźwiękiem albo obrazem. Pojawienie się środków masowego komunikowania dodatkowo i to poważnie skomplikowało zdefiniowanie publiczności oraz rozszerzyło jej problematykę na zagadnienia wzbudzające sporo wątpliwości.
Dzięki środkom masowego komunikowania został dokonany podział publiczności na zebraną i rozproszoną. Publicznością zebraną nazywamy skupienie pewnej liczby osób w celach rekreacyjnych lub informacyjnych, czyli oczekujących na przeżywanie podobnych bodźców lub zainteresowanych tą samą kwestią. Osoby te cechuje i zbliża podobieństwo lub wspólnota zainteresowań oraz gotowość do podobnych reakcji, jakimi są oklaski, podziw, okrzyki itp. Gotowość publiczności do identycznych zachowań sprawia, że z łatwością może się ona przekształcić w tłum. Dotyczy to głównie amorficznych publiczności, jakimi są zgromadzeni na stadionach kibice czy widzowie.
28.1 Scharakteryzować dorobek polskiej socjologii okresu międzywojennego.
Doniosłym wydarzeniem w dziejach każdej nauki jest uzyskanie statusu dyscypliny uniwersyteckiej. Socjologia polska nabyła go w początkach Drugiej Rzeczypospolitej, głównie dzięki F.Znanieckiemu, który zrezygnował z dobrze zapowiadającej się kariery naukowej w Stanach Zjednoczonych i powrócił do kraju, aby w nowo utworzonym Uniwersytecie Poznańskim zorganizować studia socjologiczne. W tym Uniwersytecie, w roku 1920, pod jego kierownictwem powstała Katedra Socjologii i Filozofii Kultury, później Instytut Socjologiczny, przekształcony w roku 1927 w Polski Instytut Socjologiczny. W trzy lata później, w roku 1930, zaczął się ukazywać „Przegląd Socjologiczny” - organ tej ogólnopolskiej instytucji naukowej. Założycielem i redaktorem naczelnym tego czasopisma był F. Znaniecki. Czasopismo to, jako pierwsze w Polsce o profilu wyłącznie socjologicznym, wychodzi do dziś, lecz w łódzkim ośrodku naukowym. Od roku 1930 zaczęto kształcić magistrów socjologii, czyli od tej pory socjologia w Polsce uzyskała status dyscypliny uniwersyteckiej.
Rozwój i dorobek socjologii polskiej w dwudziestoleciu międzywojennym był znaczący. Wykształcono 12 samodzielnych pracowników nauki, wydano wiele wartościowych publikacji książkowych, w tym czterotomowe dzieło J. Chałasińskiego „Młode pokolenie chłopów” (wyd.1938), oparte na bogatych materiałach wspomnieniowo - pamiętnikowych, dwutomowe „Pamiętniki chłopów” (wyd.1935-1936) z przedmową L.Krzywickiego i wiele innych. Polska socjologia w analizowanym stosunkowo krótkim i skomplikowanym okresie odbudowy państwowości prawie po 150-letniej niewoli stała się nauką zaakceptowaną w systemie kształcenia akademickiego i uzyskała wysoką pozycję wśród nauk humanistycznych i społecznych. Instytucje naukowe o socjologicznym profilu powołane na parę lat przed wybuchem drugiej wojny światowej nie zdołały w pełni rozwinąć działalności ze względu na sytuację wojenną.
28.2)Co oznacza termin stosunki społeczne charakteryzujący więź społeczną. Stosunek społeczny sygnalizuje nam istnienie układu składającego się z: 1) dwóch przynajmniej partnerów, którymi są jednostki lub zbiorowości. 2)łącznika czyli konkretnego przedmiotu materialnego bądź duchowego 3)sytuacji stanowiącej platformę danego stosunku. 4)Układu powinności i obowiązków, czyli unormowanych czynności, które partnerzy powinni wobec siebie wypełnić. Po wymienieniu elementów stosunku społecznego można go określić jako system unormowanych oddziaływań, zachodzących na pewnej płaszczyźnie, którą może być sytuacja pracownicza, rodzinna lub studencka. Partnerzy świadomie wchodzą ze sobą w określone stosunki i zależności społeczne
28.3 Czym charakteryzuje się zbiegowisko.
Zbiegowisko jest to przelotne skupienie kilku lub kilkudziesięciu osób zainteresowanych wspólnym zdarzeniem. Zdarzeniem takim może być wypadek samochodowy, handlarz uliczny sprzedający atrakcyjne towary czy awanturnik skupiający wokół siebie przypadkowych przechodniów, którzy zainteresowali się zaistniałym faktem społecznym.
Zbiegowisko wywołuje nie tylko bezinteresowna ciekawość, ale często i troska o interes drugiego człowieka czy jakiejś społeczności lokalnej. Czynnikiem zbiegowiskotwórczym jest zarówno gapiostwo, jak i nakaz uczestnictwa w rozstrzyganiu i załatwianiu spraw istotnych dla innych osób i szerszej społeczności.
29.1) Co oznacz termin socjologia. Nauka społeczna, której celem jest badanie i opisywanie różnych społeczeństw i grup ludzkich; do podstawowych przedmiotów analizy socjologicznych zalicza się m.in procesy i zjawiskazachodzące w obrębie rzeczywistości społecznej, wszelkie przejawy i formy życia społecznego, strukrury społeczne, zbiorowości. Do zadan s. zalicza się prowadzenie teoretycznych analiz dotyczących ontologicznych podstaw tej nauki oraz formułowanie i odkrywaniepodstawowych prawidłowości rządzących zmianą i rozwojem społecznym. Pdstawowe działy: s. empiryczna, teoretyczna, stosowanai historia socjologii.
29.2 Opisać działanie wzorów działań społecznych w procesie tworzenia się więzi społecznej.
Skuteczność działań społecznych w poważnym stopniu zależy od zastosowania właściwych wzorów, które są w pełni zrozumiałe w takiej kulturze, w jakiej zostały wytworzone. W jednym społeczeństwie patrzenie w oczy swojemu rozmówcy jest wskaźnikiem życzliwej postawy, w innym natomiast uważa się je za obrazę.
Wzory zachowań, a tym samym i działań społecznych, których odmianą są wzajemne oddziaływania, stanowią element dziedzictwa kulturowego. Dodatkowo dodaje im to znaczenia jako jednemu z czynników więziotwórczych i komponentów więzi społecznej.
29.3 Czym charakteryzuje się tłum.
Największą zdolność oddziaływania na zachowania ludzkie ma tłum, który najwcześniej stał się przedmiotem badań psychologów społecznych i socjologów. Tłum jest zjawiskiem towarzyszącym każdej rewolucji i innym radykalnym zmianom społeczno-politycznym, stąd zapewne wypływało wcześniejsze i silniejsze zainteresowanie nim niż innymi zbiorowościami wyróżnianymi na tej samej zasadzie.
Tłum jest to zwykle przelotne zgromadzenie kilkudziesięciu, a najczęściej kilkuset, osób na przestrzeni umożliwiającej bezpośredni kontakt, które spontanicznie i identycznie reagują na te same podniety. Więź w tłumie składa się przede wszystkim z komponentów emocjonalnych i popędowych oraz ze styczności przestrzennej i nadzwyczaj silnej łączności psychicznej, która mocno identyfikuje jednostkę z tłumem. Identyfikacja ta doprowadza do dezindywidualizacji osobowości, czyli zjawiska o charakterze patologicznym, kiedy człowiek traci refleksyjność i ulega psychice tłumu, a więc zostaje ubezwłasnowolniony w jakimś zakresie, zależnie od jakości tłumu i osobowości.
30.1 W jaki sposób literatura społeczna XIX wieku wpływa na rozwój socjologii jako nauki.
Wskazanie źródeł i początkowego etapu dziejów polskiej myśli socjologicznej nastręcza poważne trudności, nie bardzo bowiem wiadomo, od jakich wydarzeń w kulturze intelektualnej naszego narodu, czy też od których jej twórców należałoby zacząć. Są pewne przesłanki, aby korzeni socjologii poszukiwać w epoce Odrodzenia, głównie w twórczości naukowej i publicystycznej A.Frycza Modrzejewskiego. Mocniejsze argumenty przemawiają za tym, aby za prekursorów polskiej myśli socjologicznej uznać Hugona Kołłątaja (1750-1812) i Stanisława Staszica (1755-1826). Obaj czołowi przedstawiciele Oświecenia działalnością reformatorską i twórczością naukową wzbogacili myśl społeczną.
30.2)Proszę scharakteryzować zależności społeczne składające się na więź społeczną. Zależność społeczna wskazuje, że osoba B zależy od osoby A ze względu na pewne przedmioty bądź możliwości działania, które są ważne dla B, ale znajdują się w mocy A.W tym kontekście moc oznacza dysponowanie środkami zapewniającymi dominację i wymuszenie, między innymi przez nakłanianie do podporządkowania.
30.3 Czym się charakteryzuje publiczność zebrana.
Publiczność zebrana, zwana często audytorium, składa się z ludzi połączonych takimi komponentami więzi, jak: styczność przestrzenna, łączność psychiczna, wzajemne oddziaływanie i nastawienie do wspólnych działań. Łatwo zatem, po odpowiednich zabiegach , taką publiczność bez świadomego jej udziału przeobrazić w tłum.
31.1 Jakie metody badawcze socjologii wskazał August Comte.
August Comte skonstruował i unaukowił metody badania tych zjawisk społecznych, którymi zajmuje się socjologia. Metodami tymi według Comte'a są: 1)obserwacja czysta, 2)eksperyment, 3)metoda porównawcza, 4) analiza historyczna, która jest nie tylko metodą, ale i podstawą metodologiczną socjologii jako nauki o prawach struktury i rozwoju ludności. Stosowanie tych czterech podstawowych metod miało - zdaniem autora - umożliwić socjologii wykrycie praw budowy i rozwoju czy też funkcjonowania społeczeństwa.
31.2)Co dokładnie oznacza termin instytucja społeczna opisująca powstawanie więzi społecznej. Instytucja społeczna to: 1)grupa osób wyłoniona z szerszej zbiorowości dla reprezentowania i załatwiania jej interesów. 2)formy organizacyjne i wypełniane czynności. 3)zespół urządzeń i środków, umożliwiających wypełnianie funkcji. 4)role społeczne doniosłe dla danej zbiorowości. Po wyjaśnieniu tych czterech znaczeń możemy powiedzieć , że instytucje są zespołami urządzeń, w których wybrani członkowie grupy otrzymują uprawnienia do wykonywania czynności określonych publicznie dla zaspokojenia potrzeb jednostkowych i grupowych
31.3 Czym charakteryzuje się publiczność rozproszona.
Publiczność rozproszoną stanowią czytelnicy tych samych czasopism, słuchacze tych samych programów radiowych i telewidzowie oglądający te same audycje. Ten rodzaj publiczności jest nie tylko typową zbiorowością, społeczną, ile „spolaryzowana masą” składającą się z ludzi, których identyczne podniety nastawiają w jednym kierunku myślenia i zainteresowań.
32.1 Co według założyciela socjologii Augusta Comte'a jest przedmiotem zainteresowania socjologii.
Comte za przedmiot badań socjologii uznał społeczeństwo stanowiące zharmonizowaną całość, składającą się z elementarnych cząstek zwanych rodzinami. Badaniem społeczeństwa - zdaniem Comte'a - zajmuje się rozwijana w ramach tej nauki „statystyka społeczna” (będąca teorią samorzutnego porządku społecznego) i „dynamika społeczna” (rozumiana jako teoria koniecznego i ciągłego rozwoju ludzkości). Myśliciel ten pojmował przedmiot badań socjologii zbyt szeroko. Uważał bowiem, że ta nowo powstała nauka ma badać „wszystkie sprawy ludzkie”, co oznaczało utożsamianie socjologii z całą humanistyką. Koncepcja ta, mimo że była zgodna z jego filozofią i klasyfikacją nauk, szybko została poddana słusznej krytyce. Comte, klasyfikując nauki, wymienia sześć podstawowych nauk ogólnych: matematykę, astronomię, fizykę, chemię, biologię i socjologię. Ostatnia z dyscyplin w tym systemie klasyfikacyjnym jest jedyną reprezentantką humanistyki, którą jako naukę pozytywną (empiryczną) w zasadzie należało dopiero stwierdzić.
32.2)Jak działa kontrola społeczna jako składnik więzi społecznej. System kontroli społecznej składa się z subtelnych i zróżnicowanych mechanizmów, które dzielimy na psychospołeczne i materialno - społeczne. Mechanizmy psychospołeczne to w zasadzie samokontrola, Będąca między innymi swoistym oddźwiękiem kontrolowania zachowań innych osób. Stanowi ona posłuszeństwo wobec zinterioryzowanych norm i wartości, nazywane niekiedy sumieniem czy moralnym nakazem. Mechanizm ten związany jest bezpośrednio z moralnością człowieka, jego troską o własny honor i honor grupy, z którymi się identyfikuje, z poczuciem odpowiedzialności za własne działanie wobec rodziny. Mechanizmy materialno-społeczne to wszelkie działania dotyczące stosowania przymusu zewnętrznego przez pozostające z nami w styczności przestrzennej jednostki, zbiorowości i instytucje. Mechanizm ten przejawia się w tym, że człowiek dąży do uznania społecznego i poczucia bezpieczeństwa
32.3 Proszę wymienić rodzaje tłumów.
Różnorodność podniet tworzących tłum sygnalizuje wielkość odmian tej specyficznej zbiorowości społecznej. Badacze najczęściej wyróżniają tłum : agresywny, uciekający, nabywający (rabujący) i demonstrujący albo ekspresywny.
33.2)Czym jest organizacja społeczna jako składnik więzi społecznej. W pierwszym znaczeniu organizacja społeczna jest rozumiana w sensie zbliżonym do pojęcia grupa społeczna. Określa się nim często ludzi zorganizowanych, czyli odpowiednio połączonych dla osiągnięcia celów w sposób ekonomiczny, racjonalny i skoordynowany. Organizacją taką jest każda grupa, zwłaszcza zaś grupa celowa. W drugim znaczeniu pojęcie organizacja jest rozumiane jako kierowanie i zarządzanie ludźmi oraz zespołami środków niezbędnych dla zbiorowo realizowanego celu. Istota organizacji w tym sensie polega na koordynowaniu czynności i działań jednostek i ludzkich zespołów. Trzeci sposób pojmowania tego terminu stanowi jakby syntezę obu poprzednich. Zakresem swym wówczas celowo zorganizowany zespół ludzki oraz racjonalnie dobrany system metod i środków.
33.3 Opisać zachowanie tłumu demonstrującego.
Tłum demonstrujący lub ekspresywny jest tłumem zorganizowanym. Jest on wyrazem wdzięczności, uznania, potępienia, pogardy, pochwały lub protestu. Demonstracja jest zorganizowanym tłumem dlatego, aby wyrażanym uczuciom nadać większej powagi i aby nie stwarzać szans na przekształcenie się tłumu intencjonalnie wywołanego w tłum agresywny, rabujący albo ogarnięty paniką.
34.1) Refleksyjność - w etnometologii termin stosowany do określenia tej cechy, procesu interpreatywnego, która pokazuje, iz na podstawie tezy o odwracalności proces ten sam staje się w pewień sposób fragmentem interpretowanej przezeń rzeczywistości.
34.2 Co oznacza termin homogenizacja w odniesieniu do kultury masowej.
Homogenizacja kulturowa - proces mieszania się dwóch lub większej liczby autonomicznych dotąd systemów kulturowych, w wyniku czego powstaje nowa jednorodna kultura, w której tożsamość kulturowa pierwotnych systemów ulega zatarciu.
34.3 Opisać działanie tłumu terroryzującego.
Tłum terroryzujący jest przeważnie skierowany przeciw jakimś mniejszościom narodowym, religijnym czy innym podejrzanym o czyny wywołujące oburzenie znacznej części jakiejś społeczności. Przykładem występowania tłumów terroryzujących były mordy innowierców w czasach średniowiecznych czy tępienie oponentów politycznych w różnych okresach historycznych, nie wyłączając czasów współczesnych. Agresywne tłumy o terroryzującym charakterze powstają niekiedy na stadionach. Kibice jednej drużyny czasami atakują kibiców drugiej, a rezultatem działań takich tłumów są ofiary śmiertelne i mocno poturbowane.
35.3 Opisać działanie tłumu nabywającego (rabującego).
Tłum nabywający lub rabujący, występuje w okresach kryzysowych i gospodarczego niedostatku lub ogólnej dezorganizacji życia zbiorowego. Wówczas to pojawiają się różnorodne zbiegowiska i tłumy rabujące sklepy, banki a nawet mieszkania zamożniejszych rodzin. Tłumy rabujące powstają w różnorodnych warunkach i okolicznościach, często też przekształcają się z tłumów agresywnych, a nawet demonstrujących.
36.1) Konwencjonalność jest to teorai rozwoju maralnego Kohlberga; powstały na przełomie XIX i Xxw. kierunek fizjologii i metodologii przyroznastwa głoszący, że twierdzenia i teorie naukowe maja charakter umowny (są konwencjami), nie sa wynikiem obiektowego poznawanie rzeczywistoci, lecz umowy miedzy uczonymi, którzy akceptują je dlatego, że w sposób ekonomiczny oraz estetyczny porządkuja nasze doświadczenie.
36.3 Na czym polega działanie tłumu linczującego.
Tłum linczujący powstaje celem wymierzenia samosądu rzeczywistemu lub domniemanemu sprawcy ogólnie potępianego czynu, jakim może być napad, morderstwo, gwałt itp. Powstaje on z małej zbiorowości, wzywającej do pomszczenia haniebnego czynu i wymierzania sprawiedliwości jego faktycznemu lub prawdopodobnemu sprawcy. Wskutek tych nawoływań gromadzi się większa liczba osób wtapiających się w psychospołeczny klimat potężnego tłumu, który dążąc do zemsty popełnia niekiedy czyny bardziej okrutne, niż dopuścił się ów prawdziwy albo domniemany sprawca, będący obiektem agresji powstałego tłumu.
37.1) Historyzyzm stanowisko fizilogiczne i metodologiczne, w którym twierdzi się, że rzeczywistość społeczna znajduje się w procesie permanentnej zmainy, stąd też nasze jej poznawanie powinno brać pod uwagę konkretne uwarunkowania historyczne badanych zjawisk, a także samego poznania.
38.1) Na czym polega diagnostyczna funkcja socjologii. Socjologowie badają wszystko „podglądacz życia społecznego”.
38.2)Proszę wymienić typy sankcji społecznych stosowanych w praktyce życia zbiorowego. Wyróżniamy typy sankcji:1)pozytywne- dotyczy zachowań lepszych niż się spodziewano. 2)negatywne- odwrotność pierwszego typy. 1)formalne 2)nieformalne. Klasyfikacja sankcji ze względu na treść i charakter : 1)prawne- system nagród i kar 2)etyczne - klasyfikują zachowania jako moralne i amoralne. 3)satyryczne- ośmieszanie 4)religijne- nagrody i kary przewidziane w wierzeniach religijnych.
39.1) Funkcja ideologiczna. Charakterystyczną cechą ideologii jest jej funkcjonalna służebność w stosunku do grupy, której jest ona korelaten. Zespół ideologii stanowi grupę, twierdzenia wchodzace w jego skład o tyle właśnie o ile wchodzą w jego skład pełnia funkcję ideologiczną. Potrzebę, którą w swej funkcji ideologicznej zaspokojają tweirdzenia o rzeczywistości, jest zwykle integracja jakieś grupy społecznej, ujednolicenie jej zbiorowego zachowania i działania, niezbędny ze względu na osiągnięcie celów, które grupa uważa za ważne i potrzebne.
39.2)Jak funkcjonuje obyczaj jako czynnik kontroli społecznej. Obyczaj możemy zdefiniować jako sposób postępowania, którym grupa poddaje ocenom moralnym i za naruszenie, którego stosuje sankcje. Jest ona formą zmuszania jednostek do respektowania wartości grupowych.
40.2)Czym różni się zwyczaj od obyczaju jako składnik kontroli społecznej. Zwyczaj jest pojmowany jako sposób zachowania się w określonych sytuacjach, które nie wywołują negatywnych reakcji otoczenia. Inaczej przedstawia się kwestia z obyczajem, który jest sposobem postępowania, a nie zachowania jak zwyczaj. Postępowanie pojmowane jest najczęściej jako rodzaj zachowania podlegające ocenom wartościującym w sensie etycznym.
40.3)Proszę podać definicję grupy społecznej. Grupa społeczna, główne znaczenie w socjologii:
1) wszelki zbiór ludzi, pomiędzy którymi zachodzą jakieś znaczące stosunki społeczne,
2) zbiór ludzi zespolonych więzią społeczną, przejawiających świadomość łączności społecznej w kontaktach wzajemnych oraz z członkami innych grup społecznych.
41.2)Proszę podać przykłady sankcji nieformalnych- negatywnych. zdziwienie, szyderstwo, odmowa podania ręki, plotka.
42.2)Proszę podać przykłady sankcji formalnych- pozytywnych. pochwały i podziękowania władz w postaci dyplomów, odznaczeń i nagród
43.2)Proszę podać przykłady sankcji społecznych nieformalnych-pozytywnych. przejawiają się w reakcjach społeczeństwa wobec osób darzonych powszechnym szacunkiem przez wyrażanie uznania, pochlebnych wzmianek w środkach masowego komunikowania i w inny sposób okazywania szacunku.
44.2)Proszę podać przykłady sankcji społecznych formalno-negatywnych. system kar przewidzianych przepisami, który odstrasza od zachowań a społecznych
45.2)Proszę scharakteryzować działanie sankcji satyrycznych jako czynnik kontroli społecznej. Najbardziej skuteczne i uniwersalne są sankcje satyryczne. Kpiną i ośmieszeniem regulowano postępowania ludzi w społeczeństwach pierwotnych, jak i we współczesnych . Bez względu na charakter cywilizacji wszyscy począwszy od małego dziecka, a skończywszy na najzamożniejszych tego świata boleśnie odczuwają wyśmianie i szyderstwo. Sankcje satyryczne są wrażliwym regulatorem postępowania i dlatego wymagają ostrożnego stosowania, zarówno wobec dzieci, dorosłych, jak i różnych przywódców, którzy z reguły objęci są czujniejszą społeczna kontrolą niż inni ludzie.
46.2)Proszę podać przykłady różnych typów instytucji społecznych wyróżnionych ze względu na rodzaje zaspakajania potrzeb. 1)ekonomiczne- zajmują się produkcją i podziałem dóbr 2)polityczne- zdobywanie, wykonywanie i utrzymywanie władzy 3)wychowawcze i kulturalne- przekazywanie i rozwijanie dziedzictwa kulturowego. 4)socjalne- opiekuńczo-wspomagające ludzi o ograniczonej sprawności. 5)religijne
47.2)Jak można zdefiniować termin społeczeństwo.
Społeczeństwo oznacza dopełniające i krzyżujące się formy życia zbiorowego, współwystępujące i mające część wspólną członków w ramach narodu, państwa czy konfiguracji kulturowej, które cechuje odrębność i osobliwość kulturowa, strukturalna i dziejowa.
48.1) Zycie społeczne. ogół zjawisk wynikających ze wzajemnego oddziaływania jednostek i zbiorowości znajdującej się na pewnej ograniczonej przestrzeni, wszędzie tam, gdzie wskutek znajdowania się w tej samej przestrzeni osobniki żywe, korzystają z zaspobów tej przestrzeni dla zaspokojenia swoich potrzeb, wzajemnie modyfikują swoje procesy życiowo-przyrodnicze, wywierają także jakiś wpływ na jego życie.
48.2)Proszę scharakteryzować zbiór społeczny.
Zbiorem społ. nazywa się w analizach socjologicznych ogół ludzi, posiadających jakąś wspólną cechę, nawet mniej istotną, którą wyróżnia obserwator lub badacz bez względu na to, czy jej posiadacze uświadamiają to sobie czy też nie. Może to być zbiór osób skośnookich, długowłosych lub wysokich. Żadna z tych cech, nie ma większego wpływu na życie społeczne.
49.1) Czynniki biologiczne. Do biologicznych podstaw życia społecznego zaliczamy: cechy organizmu ludzkiego, cechy zachodzących w nim procesów fizjologicznych, mechanizm dziedziczenia cech, popędy, skłonności i potrzeby wynikające z cech organizmu i procesów fizjologicznych. Cechy dziedziczne organizmu ludzkiego, które wywierają wpływ na życie społeczne: a) wyprostowana postawa, która pozwala człowiekowi oglądać otoczenie wzrokiem, uwalnia przednie koniczyny nawet w czasie poruszania się b) chwytliwe ręce z ruchomymi palcami i przeciwstawnym kciukiem c) wzrok skierowany na przód d) wielki mózg i złożony system nerwowy e) długa zależność dzieci od rodziców f) plastyczność wrodzonych popędów i potrzeb, brak stałych mechanizmów instynktownych g) trwałość popędu seksualnego.
49.2)Co to jest kategoria społeczna.
Jednostki wyróżnione ze względu na cechy ważne dla przebiegu procesów społecznych i względnie stałe, jakimi są zwłaszcza cechy demograficzne i społeczne, nazywamy kategoriami społecznymi.
50.1) Czynniki geograficzne. Człowiek jest gatunkiem zoologicznym, żyje na powierzchni globu, a więc ukształtowanie geograficzne, klimat, rodzaj roślinności, występujący tam świta zwierząt, rodzaj gleby, nawodnienie, rzeki, bogactwa mineralne itp. wywierają poważny wpływ na życie, kształtowanie i zaspokajanie potrzeb. Aby żyć, człowiek musi zaspokajać swoje podstawowe potrzeby biologiczne: musi się odżywiać, chronić przed ujemnymi oddziaływaniem środowiska, (zimnem, wilgocią, naświetleniem) przy pomocy ubrania i mieszkania, musi się bronić przed atakami wrogów, czy to zwierząt czy innych ludzi, musi się rozmnażać i wychowywać własne potomstwo. Środki służące do zaspokajania potrzeb wytwarza z tego, co znajduje w swoim środowisku geograficznym, przedmiotów i surowców znajdowanych w bezpośrednim otoczeniu.
50.2)Jak można scharakteryzować zbiorowość społeczną.
Zbiorowość społeczna oznacza skupienie ludzi, między którymi chociażby na krótki okres wystąpiła więź społeczna. Inną trwałość ma więź w publiczności kinowej, inną w kręgu koleżeńskim. Dla socjologa szczególnie istotnym rodzajem zbiorowości społecznej jest grupa.
51.1) Co oznacza termin zmiana społeczna. Forma procesu społecznego polegająca na pojawianiu się, znikaniu lub restrukturyzacji dotychczas istniejących komponentów rzeczywistości społecznej; najczęściej analizowanymi elementami rzeczywistości społecznej są struktura społeczna, porządek społeczny, organizacja społeczna, instytucje, porządek i kultura. Za podstawowe czynniki pojawiania się z.s. uważa się zmianę środowiska naturalnego (zmiany geograficzne i biologiczne), liczebność populacji, zmiany technologiczne, pojawianie się dyfuzji kulturowej, nowych idei, konfliktu społecznego.
52.1) Co oznacza termin postęp społeczny.
Globalny postęp danego społeczeństwa w różnych dziedzinach życia gosp., polit., kult. itp., oceniany na podstawie porównywania pod tym względem poszczególnych społecz; marksizm przyjmuje za podstawę tego porównania kategorię formacji społ., a postępowość danej formacji ocenia ze względu na stwarzane przez nią możliwości rozwoju sił wytwórczych i zaspokajanie potrzeb ludzi.
52.2)Jakie typy władzy prawomocnej wyróżnił Max Weber.
1-tradycyjna,oparta na ciągłości tradycji, 2-chartzmatyczna,wynikająca z wiary w nadzwyczajne cechy przywódcy, 3-biurokratyczna lub legalna, oparta na przekonaniu o słuszności norm prawnych i kompetencji osób sprawujących władzę na mocy tych norm do wydawania poleceń.
53.1) Co oznacza termin rozwój społeczny.1)Wieloetapowy proces przemian społecznych, przebiegający w określonym kierunku, których kolejność nie jest dowolna, lecz wykazuje prawidłowość wynikającą z wewn. praw procesu hist. Marksist. teoria r.s. wynika z założeń materialist. pojmowania dziejów; 2)postęp społeczny
53.2)Proszę wymienić co najmniej trzy założenia modelu idealnego biurokracji według Maxa Webera
wszystkie zachowania uczestników w organizacji biurokratycznej określone są normami prawnymi. Normy te tworzą system celowo ustanowionych, abstrakcyjnych zasad regulujących działania.
Na strukturę biurokratyczną składają się pozycje podlegające bezosobowemu, prawnie ustalonemu porządkowi nastawionemu na realizację danego celu.
Organizacja biurokratyczna opiera się na zasadzie hierarchii, tj. zwierzchnictwa i podporządkowania poszczególnych szczebli.
Praca pochodzi z serwisu www.e-sciagi.pl