Obrona terytorialna - to jedna z form przygotowania państwa do obrony powszechnej realizowana w ramach militarnej dziedziny systemu obronnego, której podstawowym celem jest przygotowanie i prowadzenie obrony rejonów i obiektów na obszarze kraju przez wojska terytorialne oraz stworzenie dogodnych warunków do rozwinięcia i działania wojsk operacyjnych.
Cele wynikające z tak pojętej obrony terytorialnej można osiągnąć przez umiejętne wykorzystanie wydzielonych sił wojskowych i pozamilitarnych.
Siły obrony terytorialnej to część SZ przeznaczona do realizacji zadań obrony terytorialnej; stanowią je jednostki ogólnowojskowe i rodzajów wojsk formowane z miejscowych zasobów przeznaczone do regularnych i nieregularnych działań bojowych, wsparcia wojsk operacyjnych, a także udzielania pomocy obronie cywilnej w akcjach ratunkowych.
Obrona terytorialna powinna spełniać trzy funkcje:
- walka z siłami przeciwnika, które usiłują wtargnąć lub wtargnęły na obszar kraju;
- zabezpieczenie działań wojsk operacyjnych;
- prowadzenie działań nieregularnych na terytorium zajętym przez przeciwnika.
Ze względu na zaangażowanie sił do wykonania wymienionych funkcji w aspekcie zadań przestrzeni i czasu ich realizacji można wyróżnić:
Wśród zadań związanych z prowadzeniem walki:
- zwalczanie sił desantowych i specjalnych przeciwnika;
- prowadzenie działań nieregularnych na terytorium zajętym przez przeciwnika.
Do zadań o charakterze zabezpieczającym można zaliczyć;
- zabezpieczenie procesu organizacyjno - mobilizacyjnego rozwinięcia SZ;
- zabezpieczenie przegrupowania wojsk do nakazanych rejonów, w tym zwłaszcza kierowanie ruchem wojsk i osłonę techniczną sieci transportowej;
- rozbudowę fortyfikacyjną rubieży i rejonów obrony, przygotowanie zapór i niszczeń, budowę przepraw zapasowych oraz dróg na przełaj;
- ochronę obiektów wojskowych i gospodarki narodowej ważnych pod względem strategiczno-operacyjnym;
- szkolenie rezerw i uzupełnianie strat osobowych wojsk;
- udział w zabezpieczeniu logistycznym wojsk operacyjnych;
- utrzymywanie porządku w garnizonach wojskowych. Udzielanie pomocy organom i formacjom OC to:
- udział w organizacji i prowadzeniu ewakuacji ludności ze strefy działań bojowych;
- udzielanie pomocy formacjom OC w prowadzeniu akcji ratunkowych;
- informowanie organów OC o charakterze działań przeciwnika na określonym obszarze administracyjnym.
ZAKOŃCZENIE
Kończąc powyższy referat stwierdzamy, że system obronny Rzeczpospolitej Polskiej, wynika z geopolitycznego i strategicznego położenia naszego kraju w Europie, oceny sytuacji politycznej, gospodarczej i wojskowej. W polskim systemie obronnym należy eksponować przestrzeganie dostatecznej wystarczalności obronnej, zapewniającej suwerenność i bezpieczeństwo. Obecna sytuacja i hipoteczna ocena jej rozwoju w bliższej i dalszej perspektywie wskazują na to, że w polskim systemie obronnym szczególna rola przypadła siłom zbrojnym, które z racji przeznaczenia i spełnianych zadań oraz powszechnego zaufania społecznego tworzą trwałe spoiwo poszczególnych elementów systemu obronnego RP.
Ponieważ liczebność sił zbrojnych w okresie pokoju może wynosić 230-250 tysięcy (z tendencją malejącą), istnieje konieczność systematycznego przygotowywania kadr dowódczych i sztabowych oraz przygotowania odpowiednich rezerw osobowych i materiałowych. W referacie sięgnęliśmy do korzeni polskiej obronności, pokozując jak na przestrzeni wieków zmieniał się nasz system obronny a wraz z nim jakie przemiany zachodziły w polskich siłach zbrojnych.
Polski system obronny powinien być nie tylko wiarygodny w skali międzynarodowej, lecz musi on być także realistyczny i czytelny dla całego społeczeństwa. Trzeba bowiem pamiętać, że ze słabym partnerem także pod względem wojskowym , nie liczono się w przeszłości, a tym bardziej współcześnie. Słabość obronna jest naturalną zachętą do wielowymiarowej i wieloaspektowej dominacji sąsiedzkiej. Nie należy oczekiwać jakiegokolwiek bezinteresownego, sojuszniczego rozpięcia „parasola ochronnego”, jeżeli elita rządząca i naród wykażą zaniedbania w systemie obronnym Polski oraz gdy będą dokonywane błędne oceny i działania zarówno w sferze politycznej, a w szczególności wojskowej.
Zdajemy sobie sprawę, że nie wyczerpaliśmy w całości myśli zawartej w temacie referatu. Jest to jednak temat bogaty tym bardziej, że w systemie obronnym bez przerwy dokonywane są zmiany i wprowadzane innowacje prowadzące do podniesienia skuteczności obronności Rzeczpospolitej Polskiej.