Wydział Leśny

Projekt zalesienia nieużytków powstałych pod wpływem erozji wodnej i wietrznej, torfowisk i gruntów zabagnionych oraz powierzchni silnie zachwaszczonych.

Zadanie: Odnowić następującą powierzchnię:

Temat nr: 154

Kraina VIII Karpacka, Dzielnica 3 Bieszczadów

Teren zagrożony erozją wodną: osuwisko na zboczu o nachyleniu od 70 do 110%; powstałe w wyniku soliflukcji, wystawa południowa, płytka warstwa (20cm) kamieni i drobnego materiału skalnego zalegająca na skale (łupki krośnieńskie),

pH 2,5;

powierzchnia: 6,70ha.

Uwagi: osuwisko powstało 2 lata temu, 45% powierzchni zajmują wychodnie skały macierzystej, 15% powierzchni to zwały ziemi blokujące dno doliny (naturalna zapora na potoku).

1. Podać przyczynę powstania nieużytku oraz wyodrębnić charakterystyczne fragmenty gruntu trudnego do odnowienia i określić ich powierzchnię.

Przyczyną powstania nieużytku było zjawisko zwane soliflukcją, polegające na zsuwaniu się lub spływie całych mas gleby po stromych zboczach. Zjawisko to występuje zwykle wczesną wiosną wskutek ześlizgiwania się rozmarzniętej i nasyconej wodą wierzchniej warstwy gleby po nie rozmarzniętym jeszcze lub skalistym podłożu, w wyniku zachwiania równowagi pomiędzy siłą ciężkości a tarciem i spoistością warstw glebowych. W tym przypadku gleba ześliznęła się po skalistym podłożu, dodatkowym czynnikiem inicjującym ten proces jest południowa wystawa stromego zbocza i szybsze rozmarzanie na wiosnę.

Na zboczu można wyróżnić charakterystyczne elementy różniące się warunkami do odnowienia. Są to: wierzchowina, stok i podnóże. Wierzchowina ma najmniejsze nachylenie, charakteryzuje się dobrymi warunkami wilgotnościowymi (niezbyt szybki spływ powierzchniowy wody oraz nie nadmierne uwilgotnienie). Stok o największym nachyleniu ma złe warunki wilgotnościowe (szybki spływ wody) oraz złe nadmierną insolację słoneczną (południowa wystawa). W podnóżu został wmyty materiał wymyty z wyższych partii, ta część jest nadmiernie uwilgotniona, stanowiąc naturalną zaporę dla potoku.

Zakładam że powyższe elementy zajmują następującą powierzchnię: wierzchowina 20% (1,34ha), stok 50% (3,35ha), podnóże 30% (2,01ha).

2. Zaprojektować sposoby przysposobienia terenu do zalesienia (sposoby zabezpieczenia przed erozją, zwalczanie nadmiernie rozwiniętej pokrywy roślinnej, regulacja stosunków wodnych itp.)

Na terenie, z którym mam do czynienia niezbędne jest, przed przystąpieniem do odnowienia lasu, utrwalenie zbocza, tu przede wszystkim stoku. Do tego celu można zastosować płotki o silnej konstrukcji zabezpieczających przed zsuwaniem się wierzchniej warstwy gleby, zbudowane z palików o grubości 10cm i długości 70-80cm, wbitych w odstępie 0,5-0,6m., na głębokość 30-40cm i wyplecionych następnie gałęziami. W rynnach i żlebach (zakładam 2% tj. 0,13ha) zastosuję zapory drewniane, wykonane ze słupków grubości 20cm i poziomo przymocowanych do nich po stronie dostokowej odpowiednio silnych żerdzi. Wysokość zapór nad poziomem gruntu wynosić będzie 50-70cm. Dodatkowo w celu zabezpieczenia stoku umocnię go przez wykładanie powierzchni chrustem, przymocowując go do podłoża za pomocą żerdzi utwierdzonych do palików wbitych w zbocze. Miejsca wychodni skały macierzystej (45% tzn. 3,01ha) umocnię suchymi murkami z kamienia, wykonując je z odłamków skalnych o średnicy powyżej 20cm, układanych jeden na drugim, z lekkim nachyleniem do stoku. W celu zwiększenia stabilności i przyspieszenia związania kamieni przez roślinność trawiasto-mszystą będzie stosowane zasypywanie szczelin gliniastą glebą. Wysokość murków 30-50cm, odstęp około 10m., ze względu na duże nachylenie stoku.

Ponadto zaprojektuję w podnóżu odpowiednie odwodnienie terenu poprzez przekopanie przepływu dla strumienia z odpowiednimi kaskadami uniemożliwiającymi rozpęd wody i tym samym dodatkową erozję.

Zakładam także, że na terenie po soliflukcji nie występuje jeszcze nadmiernie rozwinięta pokrywa roślinna.

3. Określić rodzaj i sposób wykonania niezbędnych zabiegów agromelioracyjnych.

Na wierzchowinie i stoku, oprócz odpowiedniego przygotowania gleby, natomiast w podnóżu oprócz uregulowania stosunków wodnych, można zastanowić się także nad wapnowaniem (pH wynosi 2,5), szczególnie w podnóżu, gdzie ze względu na niekorzystne warunki tlenowe nie rozwijał się edafon glebowy (osuwisko powstało dwa lata temu).

4. Ustalić skład gatunkowy uprawy i więźbę sadzenia uwzględniając warunki topograficzne, glebowe, mikroklimatyczne oraz uzasadnić celowość wprowadzenia przewidzianych gatunków.

Pamiętając o tym, że jest to wystawa południowa oraz uwzględniając zróżnicowanie mikrosiedlisk proponuję następujące gatunki:

• na wierzchowinie: So 50% (0,67ha), Md 30% (0,40ha), Dbb 20% (0,27ha);

• na stoku: Socz 70% (2,34ha), Brz 30% (1,00ha);

• na podnóżu: Ol 100% (2,01ha).

Wprowadzenie samej Ol w podnóżu uzasadniam możliwością powstawania zmrozowiska, co dyskwalifikuje inne możliwe gatunki np. Js.

Dodatkowo wprowadzam gatunki o znaczeniu biocenotycznym i utrwalającym zbocze: tarnina, szakłak, karagana, szczególnie w miejscu przejścia wierzchowiny w stok, Olsz, jarząb na stoku, wierzby w podnóżu.

Powyżej dobrany skład gatunkowy można traktować jako przedplon do wprowadzenia właściwego składu gatunkowego pod jego osłoną.

5. Zaprojektować sposób przygotowania gleby.

Ze względu na bardzo duże nachylenie zbocza (od 70 do 110%) niemożliwe jest przygotowanie mechaniczne gleby, a i ręczne jest wysoce utrudnione. Niemniej jednak jedynym możliwym sposobem przygotowania gleby w tych warunkach, obok bardzo kosztownego tarasowania zboczy, jest ręczne wykonanie talerzy o wymiarach 40x40cm o nachyleniu dostokowym, spulchnione do głębokości około 30cm. W miejscach wychodni skały macierzystej należy usunąć kamienie i spulchnić podłoże przy użyciu motyki i kilofa. Można tu dokonać podsypki gleby próchniczej pod sadzonki lub stosować sadzenie sadzonek w pojemnikach. Zakładam że w szkółce są produkowane sadzonki tego typu, wobec czego nie muszę stosować podsypek.

6. Określić zapotrzebowanie na materiał sadzeniowy i podać jego cechy.

Sadzonki powinny być produkowane z zakrytym systemem korzeniowym, w celu poprawienia warunków wzrostu, przez pierwsze lata, młodych drzewek, a także uniezależnienia sadzenia od warunków atmosferycznych. Najlepiej gdy będą to sadzonki kilkuletnie pierwszej klasy jakości.

Zapotrzebowanie na sadzonki oraz planowana więźba:

• So więźba 1x1m, 6700 sadzonek;

• Md więźba 1,5x1,5m, 1800 sadzonek;

• Dbb więźba 1,2x1,2m, 1900 sadzonek;

• Socz więźba1x1m, 24000 sadzonek;

• Brz więźba1,5x1,5m, 4500 sadzonek;

• Ol więźba1,2x1,2m, 14000 sadzonek;

• krzewy więźba 1,5x1,5m, tarnina 500 sadzonek;, szakłak 500 sadzonek;, karagana 500 sadzonek;

• Jrz więźba 1,5x1,5m, 500 sadzonek;

• Olsz więźba 1,5x1,5m, 500 sadzonek.

7. Określić zapotrzebowanie na inne materiały i urządzenia potrzebne do przygotowania terenu, sadzenia, zabiegów agromelioracyjnych i zwalczania chwastów.

1. około 3500 palików o długości 70-80cm i grubości 10cm, do zakładania płotków;

1. chrust do wyplatania płotków i wykładania w celu umocnienia zbocza;

1. około 1000 słupków o grubości 20cm i długości około 1m, do umocnienia żlebów;

1. materiał do budowy suchych murków miejscowego pochodzenia;

1. 13,4t tlenku wapnia do wapnowania;

1. urządzenia potrzebne do wykonania melioracji wodnych.

8. Narysować plany rozmieszczenia poszczególnych gatunków domieszkowych i formę zmieszania.

1. 
   

1

---