Grzybice skórne u trzody chlewnej

Zakażenia grzybicze skóry u świń wywołują głównie dermatofity. Ich grzybnia ma budowę segmentowaną, z której część wrastająca w podłoże określana jest mianem grzybni wegetatywnej, zaś pozostała część to grzybnia powietrzna, która wytwarza spory.

Wśród zakażeń grzybiczych wyróżniamy:

- dermatofitozy - zakażenia powodowane przez dermatofity i dotyczące martwych skeratynizowanych tkanek, jak powierzchowne warstwy skóry i jej wytworów, mieszki włosowe i gruczoły skórne

- dermatomykozy - zakażenia skóry powodowane przez grzyby niebędące typowymi dermatofitami jak drożdżaki i grzyby pleśniowe.

Z zeskrobin skórnych chorych zwierząt izoluje się najczęściej grzyby z rodzaju Trichophyton spp. (T. verrucosum i T. mentagrophytes), Microsporum spp. (M. gypseum, M. cookei, M terrestre, M. nanum) oraz Candida spp. (C. cariers, C. ajjeloi, C. krusei, C. tropicalis, C. guilliermondi). Sporadycznie notuje się zakażenia przez Cryptococcus neoformans.

Do zakażenia dochodzi w wyniku kontaktu bezpośredniego z chorymi zwierzętami, bądź też w wyniku kontaktu ze środowiskiem zapowietrzonym zarodnikami grzyba, jak: w pomieszczeniach z nadmierną wilgocią, zanieczyszczony sprzęt, czy też środki transportu. Mechanicznymi przenosicielami spor mogą być także ektopasożyty (wszy, świerzb), muchy oraz gryzonie, a także ludzie przenoszący spory na odzieży lub obuwiu.

Na zakażenie wrażliwe są zwierzęta w każdym wieku, choć obserwowane zmiany dotyczą głównie prosiąt i warchlaków. Nasilenie częstości zakażeń grzybiczych obserwuje się w okresie jesienno-zimowym.

Czynniki sprzyjające zakażeniom:

- wysoka wilgotność pomieszczeń

- niska temperatura otoczenia

- brak pielęgnacji zwierząt

- zbytnie zagęszczenia

- niedobór białka, cynku, miedzi, wit. A

- otarcia oraz mechaniczne uszkodzenia naskórka

Czynnikiem zakaźności jest obecność keratynazy.

Rozwój

Początkowo powstałe zmiany są niewielkie, kształtu owalnego. Sporadycznie występuje łuszczenie się naskórka. Po zajęciu mieszków włosowych, utrata włosa ma charakter postępujący, obejmując stopniowo coraz większe partie ciała.

Histologicznie zmiany te mają charakter hiperkeratozy, w której strzępki grzybni wnikają do warstwy rogowaciejącej skóry. W miejscach słabo owłosionych obserwujemy rozlane zmiany zapalne o charakterze powierzchownym, przebiegające z uszkodzeniem komórek i naczyń włosowatych.

U świń grzybice skórne powierzchowne najczęściej podowane są przez Trichophyton verrucosum i przebiegają najczęściej w postaci opryszczkowatej, pęcherzykowej bądź strzygącej.

Pierwsze zmiany obserwujemy na skórze głowy, szyi, rzadziej klatki piersiowej i ud, w postaci małych, czewonosinych, owalnych wykwitów przekształcających się następnie w guzki, wokół których powstają pęcherzyki i strupki pokrywające całą powierzchnię guzka. Skóra wokół zmian zaczerwieniona z charakterystycznie wyniesioną obrączką. W miarę upływu czasu zmiany mogą ustąpić samoczynnie bądź też rozprzestrzeniają się obejmując coraz to większe partie skóry. W miejscach zmienionych do wypadania włosa i złuszczania naskórka. Sporadycznie natomiast dochodzi do powstawania „azbestowych” strupów, którym towarzyszy świąd.

Zakażenia Microsporum nanum spotykane są głównie w gospodarstwach, w których zwierzęta są dobrze żywione i należycie utrzymane. Zmiany obejmują całą powierzchnię skóry lub okolice oczu, kończyn przednich, tylnych oraz brzucha. Obraz kliniczny podobny jak w przypadku zakażeń Trichophyton spp., z tym że wykwity są barwy intensywnie czerwonej, a strupy przyjmują barwę brunatną.

Łupież różowy (Pictyriasis rosea) pojawia się u prosiąt między 3 a 6 tygodniem życia, etiologia wciąż nie wyjaśniona. Przypuszczalnie czynnikiem etiologicznym jest Microsporum furfur. Schorzenie zaczyna się objawami z przewodu pokarmowego (zmniejszony apetyt, biegunka, wymioty), które ustępują w momencie pojawienia się zmian na skórze. Zmiany w postaci małych, czerwonych ognisk zwykle w okolicy pachwin, mogą jednak lokalizować się na całym ciele. Z czasem w części centralnej ognisk dochodzi do łuszczenia naskórka, a na obwodzie otaczane są wałem przekrwienia, na brzegach mogą pojawić się jasno- lub sinoczerwone guzki. Po 2-3 tygodniach dochodzi do spontanicznego ozdrowienia. Terapia nie wpływa na obraz choroby.

Grzybica strzygąca tzw. liszaj strzygący. Wywoływana przez gatunki z rodzaju Trichophyton spp. (T. mentagrophytes, T. tonsurans) oraz Microsporum spp. (M. audouini). Zmiany na grzbiecie, bokach ciała, brzuchu i w pachwinach. Początkowo niewielkie wykwity, w postaci małych, okrągłych ognisk o wyniesionych brzegach, pokrytych licznymi pęcherzykami i strupami. Centrum zmian jest nieznacznie wgłębione, pokryte czerwonymi łuseczkami naskórka. Zmiany mogą osiągać średnicę 10-12 cm.

Diagnostyka różnicowa

- wyprysk

- ektopasożyty

- alergia skórna

Leczenie grzybic skórnych u świń - środki z ketokonazolem, natamycyną, enikonazolem, kwasem undecylowym lub związkami cynku/selenu.

Postępowanie zmierzające do eliminacji zakażenia sprowadzać powinno się do:

- poprawy warunków środowiskowych

- poprawy żywienia

- izolacji i leczenia zwierząt chorych

- odkażania sprzętu i pomieszczeń

- likwidacji nosicieli (gryzonie) lub przenosicieli (ektopasożyty)

---