Scenariusz lekcji: Podsumowanie wiadomości o zdaniach pojedynczych.

Nazwa i numer programu: Program nauczania języka polskiego Ja i świat (nr w wykazie DKW-4014-212/99).

Cel ogólny:

Utrwalenie wiadomości o zdaniach pojedynczych.

Cele szczegółowe:

Uczeń:

- buduje zdania pojedyncze nierozwinięte i rozwinięte,

- układa poprawne zdania pojedyncze,

- rozwija zdania pojedyncze nierozwinięte, dodając określenia do podmiotu i orzeczenia,

- wskazuje określenia podmiotu i orzeczenia,

- stosuje zasady interpunkcyjne w zdaniu pojedynczym,

- poprawia błędnie zbudowane zdania.

Umiejętności ponadprzedmiotowe:

- umiejętność efektywnego i skutecznego współdziałania w grupie,

- umiejętność skutecznego porozumiewania się.

Metody i techniki pracy:

- gra dydaktyczna „Prawda - Fałsz”,

- praca w grupach.

Środki dydaktyczne:

- materiały do gry ”Prawda - fałsz”,

- zeszyt ćwiczeń kl. V.

Przebieg zajęć

Faza wstępna

Zorganizowanie pracy w grupach. Zapoznanie z tematyką zajęć.

Faza właściwa

Praca w grupach.

Stwierdzenia do wykorzystania podczas gry „Prawda - fałsz”:

- Zdaniem jest sensowna, logiczna wypowiedź składająca się z kilku wyrazów.

- Zdanie tworzą dowolnie dobrane wyrazy.

- Wyrazy w zdaniu muszą być zastosowane w odpowiednich formach.

- Wyrazy w zdaniu nie są uporządkowane w odpowiedniej kolejności.

- Zdaniem jest zespół wyrazów: Ola, książka, czytać.

- Zdanie jest zrozumiałą wypowiedzią.

- To zdanie jest poprawnie zbudowane: Ola czyta książkę.

- W zdaniu najważniejszy jest czasownik wskazujący na osobę, np.: Chłopcy biegną.

- Zdaniem jest wypowiedź, która nie zawiera czasownika.

- Wszystkie wyrazy w zdaniu są w odpowiedniej formie: Lubić moich nauczycieli.

- Wyraz oznaczający w zdaniu wykonawcę czynności nazywamy podmiotem.

- Podmiot najczęściej wyrażony jest czasownikiem i odpowiada na pytania: kto? co?

- Orzeczeniem nazywamy wyraz, który oznacza czynność lub stan podmiotu.

- W zdaniu Ola czyta, wyraz czyta jest orzeczeniem.

- O orzeczenie najczęściej pytamy co robi?, np. Ola czyta. Co robi Ola? odpowiadamy czyta.

- Orzeczenie dostosowuje swoją formę do podmiotu.

- Poprawnie zbudowane zdanie: Uczeń czytają.

- Zdanie zawierające jedno orzeczenie nazywamy zdaniem pojedynczym.

- Zdanie pojedyncze składa się z podmiotu i orzeczenia.

- To jest zdanie: Pada.

- Mały piesek szczeka jest to zdanie pojedyncze rozwinięte.

- W zdaniu oprócz podmiotu i orzeczenia występują określenia - to zdanie pojedyncze rozwinięte.

- W skład związku wyrazowego wchodzi wyraz nadrzędny i podrzędny.

- Wyraz podrzędny jest ważniejszy.

- To jest związek wyrazowy chłopiec (jaki?) mały.

- W zdaniu: Mała dziewczynka bawi się lalką wyodrębniamy następujące związki wyrazowe:

dziewczynka (jaka?) mała

dziewczynka (co robi?) bawi się

bawi się (czym?) lalką.

- Wyraz podrzędny nie określa wyrazu nadrzędnego.

- W zdaniu pojedynczym oddzielamy przecinkiem jednorodne części zdania.

- Nie stawiamy przecinka, jeśli jednorodne części zdania są połączone spójnikami: i, oraz, albo, lub, ani, ni, np. Ola i Tomek poszli do sklepu.

- Jeśli spójniki powtarzają się w zdaniu, nie stawiamy przecinka przed powtarzającym się spójnikiem.

- Przecinek stawiamy przed spójnikami ale i lecz.

- Poprawnie zbudowane zdania:

Marek interesuje się literaturą muzyką, filmem.

Zenek nie lubi ani matematyki ani historii.

Faza kończąca

Prezentacja efektów pracy grupy. Wyjaśnienie wspólnie z nauczycielem napotkanych trudności. Samoocena uczniów - wiem nad czym muszę jeszcze popracować, a co już rozumiem i potrafię wykonać.

Uzupełniające źródła informacji dla ucznia: zeszyt ćwiczeń kl. V, zeszyt przedmiotowy, słownik ortograficzny.

Uzupełniające źródła informacji dla nauczyciela: Składnia polska - J. Podracki.

Sposób uzyskania informacji zwrotnej od uczniów po zakończonych zajęciach: - Nauczyciel pyta uczniów czy podobały im się zajęcia?

---