Temat: Początki dziejów Rzymu - między Etrurią a Grekami.
1. Warunki naturalne półwyspu apenińskiego (italskiego):
wydłużony kształt wbijający się w Morze Śródziemne tworzy, jakby pomost do Afryki
dzieli basen śródziemnomorskie na część wschodnią i zachodnią
granicę północną Płw. Apenińskiego wytycza linia rzeki Pad
po przyłączeniu Niziny Nadpadańskiej, Italia obejmowała obszar od „czubka buta” po pogórze alpejskie
półwysep podzielony jest pasmem gór Apeninów
duże obszary terenów rolniczych
bardzo dobrze rozwinięta linia brzegowa (rozwój żeglarstwa, rybołówstwa, handlu)
lepsze warunki ukształtowania powierzchni ziemi niż w Grecji
nieduże, ale liczne rzeki (rozwój transportu)
2. Legenda o założeniu Rzymu
Według tradycji Rzym został założony ok. 753r. BC. Rzymianie swoją historię liczyli od założenia miasta Rzymu. Legendarnym założycielem był Romulus (który zdołał ujść z płonącej Troi wraz z ojcem i innymi towarzyszami i dotarli do Italii gdzie osiedlili się na terenie Lacjum). Jego ojciec poślubił córkę miejscowego króla. Ostatnim z kolejnych dwunastu władców był Numitor (pozbawiony tronu przez własnego brata). Miał on córkę Reę Sylwię, która urodziła Romulusa i Remusa. Obawiając się z ich strony odwetu, skazał chłopców na śmierć. Niemowlęta wrzucono do Tybru i dopłynęły do wzgórza Palatyn. Tam wykarmiła je wilczyca. Bracia wzięli odwet i przywrócili tron ich dziadkowi. Romulus zabija Remusa. Ten też zakłada Rzym.
3. Społeczeństwo, gospodarka i ustrój Rzymu królewskiego.
Romulus zapoczątkował epokę królewską, która trwała do 509r.; w tym czasie panowało siedmiu królów, którzy nadali państwu jego właściwy kształt organizacyjny i religijny
Społeczeństwo określane jako rodowe. Na ród składał się związek rodziny z wspólnym przodkiem. Rody łączyły się we wspólnoty (kurie).
Niezwykle silna pozycja ojca - głowa rodziny; dysponował prawem życia i śmierci, decydował o losach w najdrobniejszych szczegółach, mógł nawet sprzedać rodzinę w niewolę.
Podstawą gospodarki było rolnictwo, hodowla zwierząt (trzody chlewnej). Okolice porośnięte lasami dostarczającymi bukwi (będącej karmą dla świń).
Na początku prowadzono naturalną gospodarkę (nastawioną na zaspokojenie potrzeb w gospodarstwie, bez wymiany) W VI w. BC pod wpływem Greków i Etrusków zapoczątkowana została wymiana handlowa.
Na czele państwa stał król - imperator (wybierany na zgromadzeniu kurii). Był najwyższym sędzią i wodzem armii, posiadał kompetencje religijne, dbał o sprawy kultowe.
Przy królu funkcjonował organ doradczy - senat (rada starszych). Po śmierci władcy senatorowie wśród swego grona wyłaniali króla tymczasowego, który sprawował władzę do momentu wybrania nowego monarchy (czas ten trwał 5 dni i nazywany był bezkrólewiem).
W VI w. powiększyła się powierzchnia miasta, co uczyniło je jednym z największych ośrodków Italii. W dolinie między Palatynem a Kapitolem (odwodnionej i wysuszonej) powstał główny plac - Forum Romanum. Na Kapitolu wzniesiono świątynię ku czci Jowisza.
W VI w. Sergiusz Tuliusz przeprowadził reformę społeczno-polityczna. Obywateli sklasyfikowano wg osiąganego dochodu na pięć klas i przyjęto zasadę, że każda z nich będzie wystawiała określoną ilość wojska odpowiednio uzbrojonego. Obywatele zbierali się odtąd w okręgach wyborczych - centuriach. Odbywały się tzw. zgromadzenia centurialne.
Zgromadzenia kurialne zachowały jedynie swoje znaczenie religijne
Plemiona Latynów zamieszkujące Lacjum w VI w. BC utworzyły Związek Latyński. Hegemonia w związku należała wówczas do Rzymu.
Najważniejsze osiągnięcia Rzymu przypadają na czas panowania trzech królów panowania etruskiego. W 509r. BC doszło do buntu arystokracji i wygnania przez Greków z południa Italii (którzy chcieli osłabić Etrusków i przeszkodzić w umocnieniu zdobytej Kampanii i Lacjum) ostatniego króla - Tarkwiniusza Pysznego. W 504r. BC pokonali wojska etruskie w bitwie pod Arycją. W Rzymie ustanowiono nową formę rządów - republikę arystokratyczną.
Rzymianie pozostawali dłużnikami Etrusków. Zachowali znaczny respekt wobec ich osiągnięć jednak niechętnie wspominali oni monarchię, a widmo powrotu władzy królewskiej krążyło nad nimi przez całe stulecia.