2014-05-07
Zanieczyszczenie powietrza
" Główne z
ródła zanieczyszczeń atmosfery to energetyka,
przemysł, sektor komunalno-bytowy oraz oczywiście
transport, szczególnie drogowy. Spaliny z pojazdów
mechanicznych zawierajÄ… liczne zwiÄ…zki, jak tlenki azotu,
tlenek węgla, pyły zawieszone, ołów, których
ponadnormatywna zawartość w powietrzu może być
szkodliwa dla środowiska. Prawo ochrony środowiska reguluje
ochronę jakości powietrza w art. art. 85 - 96. Zasadniczymi
instrumentami ochrony czystości powietrza przewidzianymi w
ustawie sÄ…:
1. dopuszczalne poziomy substancji w powietrzu,
2. podział kraju na obszary w zależności od poziomu
zanieczyszczeń w powietrzu
3. programy ochrony powietrza
Jak widać, niezwykle istotnym problemem zanieczyszczeń powietrza, pochodzących od ruchu
drogowego jest zanieczyszczenie tlenkami azotu, które stanowi niemal 1/3 wszystkich emisji NOx
" Rozporządzenie w sprawie dopuszczalnych poziomów
do atmosfery. Dużym zagrożeniem jest też emisja tlenku węgla, lotnych związków organicznych i
niektórych substancji w powietrzu, alarmowych poziomów
pyłów zawieszonych.
niektórych substancji w powietrzu oraz marginesów tolerancji
dla dopuszczalnych poziomów niektórych substancji (Dz. U. Nr
87, poz. 796). Dla związków pochodzących ze spalin silników
samochodowych ich dopuszczalny poziom przedstawia siÄ™
następująco: " NOx (tlenki azotu) - 29%
" CO (Tlenek węgla) - 18,8%
Okres
uśrednienia Teren Obszary ochrony Obszary parków
" NMLZO (niemetanowe lotne zwiÄ…zki
Lp. Nazwa substancji
wyników kraju [µg/m3] uzdrowiskowej [µg/m3] narodowych[µg/m3]
pomiarów organiczne) - 13,3%
jedna godzina 200 200
Ryc. 10: Procentowy udział zanieczyszczeń atmosfery pochodzących od transportu drogowego
1 Dwutlenek azotu " Pyły zawieszone (PM10 i PM2,5) - 11%
rok kalendarzowy 40 35
jedna godzina 350 " PCB (polichrorowane biofenyle) - 3,17%
2 Tlenki azotu
rok kalendarzowy 30 20
" Pb (ołów) - 3%
24 godziny 125 125
3 Dwutlenek siarki
" SO2 (dwutlenek siarki) - 3%
rok kalendarzowy 20 (350 - jedna godzina) 15
8 godzin 120
4 Ołów
rok kalendarzowy 0,5 0,5
24 godziny 50
5 Pył zawieszony
rok kalendarzowy 40
5 Tlenek węgla 8 godzin 10 000 5 000
1
2014-05-07
" Podobnie, jak w przypadku hałasu, poziom zanieczyszczenia " Postęp techniczny w konstrukcji silników (zmniejszenie
powietrza zależy od natężenia ruchu, jego płynności, udziału spalania, stosowanie alternatywnych z
ródeł napędu).
pojazdów ciężkich. Z problemem ponadnormatywnych Alternatywne z
ródła napędu samochodów były kilkanaście lat
zanieczyszczeń powietrza związkami pochodzącymi ze spalin temu jeszcze tematem science-fiction. Obecnie jednak tego
mamy zazwyczaj do czynienia w wielkich aglomeracjach typu samochodów jest na świecie coraz więcej. Powszechny
miejskich, gdzie natężenie ruchu, a co za tym idzie, zatory staje się napęd hybrydowy, czyli połączenie silnika
komunikacyjne, są największe. Przekroczenie norm na trasach spalinowego i elektrycznego. W tym temacie przewodzi Toyota
pozamiejskich tyczy się tylko terenów przyległych z hybrydowymi napędami Priusa i Echo oraz Lexusy. W Europie
bezpośrednio do drogi. Jednak w przypadku konieczności intensywne badania napędów hybrydowych prowadzą BMW,
przeprowadzenia trasy komunikacyjnej przez obszar cenny Opel, Ford i Peugeot.
przyrodniczo, należy zaprojektować również odpowiednie
zabezpieczenia chroniÄ…ce otoczenie przed spalinami.
Zmniejszenie zanieczyszczenia powietrza uzyska siÄ™ poprzez
redukcjÄ™ emisji i ograniczenie rozprzestrzeniania siÄ™ spalin:
" Właściwe kształtowanie niwelety drogi (unikanie dużych pochyleń
podłużnych).
Pokonanie dużych wzniesień wymaga zwiększenia mocy silnika, a co za
tym idzie - większego spalania.
" Projektowanie pasów zieleni izolacyjnej.
Zanieczyszczenia są skutecznie pochłaniane przez zwarte pasy zieleni
" Zwiększenie płynności jazdy (likwidacja wąskich gardeł,
izolacyjnej z udziałem gatunków zimozielonych szerokości od 10 do 20
m. Zieleń izolacyjna pochłania ponad 60% pyłów.
kanalizowanie lub przebudowa skrzyżowań).
" Stosowanie osłon sztucznych i z zieleni (np. ekrany dz
więkochłonne
Płynność jazdy to unikanie konieczności gwałtownego
obsadzone pnÄ…czami).
hamowania i przyspieszania, która występuje zwykle na Uciążliwości wynikające z emisji spalin z pojazdów mechanicznych
można minimalizować przez stosowanie ekranów dz
więkochłonnych
trasach o dużym obciążeniu ruchem, nieadekwatnym do klasy
obsadzonych zieleniÄ….
drogi. Poprawienie płynności jazdy może zmniejszyć emisję
" Prowadzenie dróg w tunelach.
W dłuższych tunelach powietrze powinno być dzięki systemowi
szkodliwych substancji nawet o kilkadziesiÄ…t procent.
wentylacji podłużnej (w tunelach o długości powyżej 800 m także
" Ograniczenie ruchu pojazdów ciężkich (promocja transportu
poprzecznej) skanalizowane i przed wypuszczeniem na powierzchniÄ™
oczyszczone z zawartości pyłów zawieszonych. Obecnie znane
kombinowanego).
technologie pozwalają na skuteczne oczyszczenie powietrza z zawartości
Istnieje duży potencjał w transporcie szynowym,
pyłu PM10. Niestety nie jest znana metoda oczyszczania powietrza z
NOx. By nie nastąpiły przekroczenia norm przy tunelach, powietrze
intermodalnym. Obecnie w Polsce jest on w dużej mierze
wypuszcza siÄ™ odpowiednio wysokimi kominami, nadajÄ…c dodatkowo
niewykorzystany.
odpowiednią prędkość wylotową.
2
2014-05-07
Ochrona gleb i wód " Skuteczność oczyszczania wód opadowych dla poszczególnych
urządzeń zawiera poniższa tabela
gruntowych
Urządzenie oczyszczające Zawiesiny ogólne Substancje ropopochodne
" W przypadku dróg kołowych istnieje niebezpieczeństwo
Rowy trawiaste, powierzchnie trawiaste 40 - 90% 20 - 90%
zanieczyszczenia środowiska substancjami ropopochodnymi.
Konieczne jest stosowanie odpowiedniego systemu odwodnienia,
Zbiorniki retencyjno - oczyszczajÄ…ce
80% 80%
(szczelne)
uniemożliwiającego przedostanie się szkodliwych substancji do wód i
Zbiorniki retencyjno - infiltracyjne, zbiorniki
gleb. Odwodnienie dróg wykonuje się za pomocą rowów, urządzeń
80% 80%
infiltracyjne
ściekowych i kanalizacji deszczowej. Kanalizację deszczową należy
Piaskowniki, osadniki, studnie osadowe 60 - 80% 60 - 80%
stosować w przypadku, gdy nie ma możliwości odprowadzenia wody
Separatory substancji ropopochodnych
powierzchniowej za pomocą urządzeń powierzchniowych oraz ze
- powyżej 90%
grawitacyjne (klasa II)
względów ochrony środowiska. Stosuje się następujące urządzenia
Separatory substancji ropopochodnych
- 18 - 96% (średnio 58%)
zabezpieczające środowisko przed zanieczyszczeniem spływami z
grawitacyjne (klasa I)
dróg:
Rowy chłonne, studnie chłonne 80% 80%
" Zbiorniki retencyjno - infiltracyjne;
" Metodą ochrony gleb jest też sadzenie wzdłuż dróg pasów
" Zbiorniki infiltracyjne;
zieleni izolacyjnej o szerokości 10-20 m oraz wysokości
" Rowy infiltracyjne;
minimalnej 8 m, składającej się z odpowiednich gatunków
" Rowy trawiaste lub powierzchnie trawiaste;
krzewów i drzew liściastych i iglastych zimozielonych.
" Piaskowniki, osadniki, separatory substancji ropopochodnych.
3
2014-05-07
Wpływ drgań komunikacyjnych na
" Budynki usytuowane blisko arterii komunikacyjnych o intensywnym
ruchu z udziałem samochodów ciężarowych, autobusów i innych
budynki i ludzi
ciężkich pojazdów, jak również budynki przy ulicach z liniami
tramwajowymi oraz położone blisko linii kolejowych narażone są na
drgania generowane przez te pojazdy. W dużych aglomeracjach
miejskich z
ródłem drgań dla sąsiadujących budynków jest metro.
Wszystkie te pojazdy sÄ… z
ródłem hałasu, a także generują fale, które
rochodzÄ… siÄ™ w gruncie i przenoszÄ… na konstrukcjÄ™ budynku
pobudzając ją do drgań.
" Drgania te można zakwalifikować do jednej z pięciu stref
szkodliwości:
" strefa I - drgania nieodczuwalne przez budynek;
" strefa II - drgania odczuwalne przez budynek, ale nieszkodliwe dla
jego konstrukcji;
" strefa III - drgania szkodliwe dla budynku, powodujÄ…ce zarysowania i
spękania;
" strefa IV - drgania o dużej szkodliwości dla budynku, zagrażające
bezpieczeństwu ludzi;
" strefa V - drgania powodujące awarię budynku, budynek nie może
być użytkowany.
" Ochrona przed drganiami
" Ochrona przed drganiami w budynkach polega na ich właściwej
diagnostyce oraz określeniu metod zabezpieczenia w celu ograniczenia
Podstawą oceny wpływu drgań jest norma PN-85/B-02170 Ocena destrukcyjnego wpływu na konstrukcję oraz zapewnienia
odpowiedniego klimatu wibroakustycznego ludziom przebywajÄ…cym w
szkodliwości dgrań przekazywanych przez podłoże na budynki. Dotyczy
budynku.
ona także oceny wpływu drgań na urządzenia znajdujące się w
W przypadku budynków mieszkalnych podlegających oddziaływaniu
budynku, o ile zachodzi taka potrzeba.
drgań komunikacyjnych można między innymi:
" Natomiast diagnostyka wpływu drgań na ludzi przebywającyh w
" zastosować elastyczne maty między gruntem a budynkiem;
budynkach wykonywana jest na podstwie normy PN-88/B-02171
" wykonać sprężyste oddzielenie całego budynku pod stropem powyżej
(zgodnej ze standardami ISO). Określa ona dopuszczalne wartości
kondygnacji podziemnej lub w obszarze ścian piwnic, np. między
drgań mechanicznych w celu zapewnienia wymaganego komfortu
z
ródłem emisji a miejscem imisji.
przebywania ludzi w pomieszczeniach w zależności od:
" W celu zmniejszenia emisji drgań od pojazdów szynowych można:
" przeznaczenia pomieszczenia (mieszkalne, biura, warsztaty pracy,
" częściej szlifować i smarować szyny;
szpitale, laboratoria, itp.);
" zastosować tor bezpodsypkowy ze sprężystymi podkładkami;
" zastosować torowisko z wypełnieniem z trawy.
" pory występowania dgrań (dzień, tj. w godzinach 6:00-22:00 lub noc,
tj. w godzinach 22:00-6:00); " By zmniejszyć emisję drgań od pojazdów kołowych zaleca się:
" asfaltowanie dróg;
" charakteru i powtarzalności drgań;
" wyeliminowanie z pasów ruchu odpływów wody opadowej, pokryw
" kierunku działania drgań (poziome lub pionowe) i pozycji człowieka
włazów do kanałów, łączeń, itp.;
podczas odbioru drgań (pozycja stojąca lub leżąca).
" zmniejszenie prędkości pojazdów.
4
2014-05-07
Urządzenia ochrony środowiska:
" Do umożliwienia migracji zwierząt:
" Przejścia dla zwierząt pod drogą (przepusty, tunele)
" Przejścia dla zwierząt nad drogą (mosty,  zielone mosty , mosty krajobrazowe)
" Wielkość przejść i konstrukcja są dostosowane do gatunku zwierząt
migrujących. Do przejść dla zwierząt można wykorzystywać mosty lub
przepusty na ciekach  ich konstrukcja musi być wówczas odpowiednio
dostosowana.
" Stosowanie płotów, murów oporowych itp. do ograniczenia możliwości
wtargnięcia zwierząt na jezdnię
" Ochrona przed hałasem i zanieczyszczeniami powietrza:
" zabudowa mniej wrażliwa (usługi, drobny przemysł, garaże itp.),
" ekrany  sztuczne przegrody: drewniane, betonowe, metalowe, z tworzyw
sztucznych, Å‚Ä…czone niekiedy z zieleniÄ… (pnÄ…cza),
" pasy zieleni  zróżnicowane gatunkowo i wysokościowo,
" wały ziemne  samodzielne, lub łączone z zielenią (bardziej efektywne),
" droga w nasypie lub w wykopie  zmniejszenie hałasu
" Ochrona wód przed zanieczyszczeniem:
" odprowadzanie ścieków opadowych z jezdni,
" rowy odwadniające, drenaże,
" gromadzenie ścieków opadowych w zbiornikach retencyjnych,
" oczyszczanie ścieków  stosowane urządzenia: odolejacze, osadniki, oczyszczalnie
hydrobotaniczne, studnie chłonne. oczyszczanie ścieków).
5