BUDŻET PAŃSTWA:
BUDŻET PAŃSTWA - plan finansowy państwa dotyczący jego dochodów i wydatków
związanych z realizacją przyjętej polityki społecznej i gospodarczej. Projekt
opracowuje rząd, zatwierdza sejm i senat, podpisuje prezydent. FUNKCJE BUDŻETU:
&fiskalna - prowadzenie dochodów, &redystrybucyjna - zmniejszanie nadmiernych
różnic w wysokościach dochodów różnych grup społecznych, &stymulacyjna -
oddziaływanie dochodów i wydatków budżetu na życie gospodarcze i społeczne.
PRODUKT KRAJOWY BRUTTO (PKB) - nowowytworzona w ciągu roku wartość globalna
dóbr i usług finalnych pomniejszona o zużycie pośrednie (to co państwo
wyprodukuje -> czysty zysk). PKB w Polsce (oblicza się w % w porównaniu do
poprzedniego): 91r. -7,6% pkb, 92r. +2,2%, 93r. 3,8%, 94r. 5,1%, 95r. 6,5%.
Podział pkb odbywa się w większości poprzez budżet. ŹRÓDŁA ZASILANIA BUDŻETU:
1)podatki - przymusowe, bezzwrotne świadczenia pieniężne pobierane przez
państwo. Rodzaje podatków: &bezpośredni - obciąża dochody i zyski, &pośredni -
zakupy dóbr i usług. ->podatek dochodowy od osób fizycznych - wynosi 19%. Płaci
się go od całości dochodu. Płacą go wszyscy, którzy mieszkają ponad ok. 4
miesiące. Są odpisy podatkowe: np. na zdrowie, remonty mieszkania, naukę
prywatną, pomoce w pracy, darowizny. ->dochodowy od osób prywatnych - płacą go
wszyscy z wyłączeniem działalności rolnej i leśnej. Płacony od zysków co
miesiąc. Wynosi ok. 40%. ->VAT - podatek od wartości dodanej towarów i usług na
każdym etapie wymiany. 3 progi: )%, 7%, 22%. ->Akcyza - na produkty monopolowe
w formie banderoli, cła, opłat wyrównawczych na granicy. ->Majątkowy - &od
nieruchomości - płacimy gdy jesteśmy jej właścicielem, &od transferów
majątkowych - dzidziczymy po rodzicach. ->Lokalne - drobne np. od psów,
chomików, kanarków, węży boa, reniferów. 2)cło - opłata pobierana przez państwo
w związku z obrotem towarami, f-cja fiskalna i ochronna przed konkurencją.
ŹRÓDŁA DOCHODU BUDŻETU PAŃSTWA: 1996r. - 102 133,5 mln zł. Najwięcej z podatków
pośrednich 45.7%, podatek od osób prywatnych 29.7%, od przedsiębiorstw 9.7%,
cła 6.3%, dochody z prywat. 2.5%, wpłaty zysku NBP 1.7%, inne 4.4%. Wydatki
1996r.: 111 633,5 mln zł. - deficyt budżetowy. Pokrywany jest poprzez pożyczki
od obywateli np. obligacje. Przeznaczony na działalność nieprodukcyjną: obrona
narodowa, administr., gosp. mieszkaniowa, dotacje, zasiłki, pbsługa zadłużenia
itp. 1996r. - najwięcej na płace sfery budżetowej 4.5%, obsługa długu
publicznego 16.1%, dotacje do ubezpieczń społecznych 16.1%, wydatki majątkowe
4.8%, dotacje do funduszu pracy 4.5%, rozliczenia z bankami 2.3%, finans. zadań
gospod. 1.8%, subwencje dla gmin 0.9%. SPÓŁKI - forma wytwórczości potwierdzona
umową na podstawie której wspólnicy zobowiązują się dążyć do osiągnięcia
wspólnego celu gospodarczego. RODZAJE: &osobowe (cywilna, jawna), &kapitałowe
(z.o.o, sa, joint venture). CYWILNE - powstają ja podstawie umowy zawieranej
pomiędzy dwoma wspólnikami, którzy wnoszą do tej spółki wkłady, nie ma ona
osobowości prawnej czyli po bankructwie wspólnicy odpowiadają całym swoim
majątkiem. JAWNA-wspólnicy, którzy odpowiadają swymi osobistymi majątkami i
spółki, ma pewną podmiotowość prawną (mogą dochodzić swoich praw przed sądem i
zaciągać zobowiązania) lecz nie ma osobowości prawnej. Z.O.O - ma osobowość
prawną, jest kapitałowa, wspólnicy dążą do osiągnięcia celu gospodarczego za
pomocą kapitału zakładowego. Przy bankructwie wspólnicy tracą tylko majątek
firmy. Sp.Akcyjna - kapitałowa, podstawą działalności jest kapitał z góry
określony, dzielony na akcje. Władzami spółki jest walne zgromadzenia
akcjonariuszy, rada nadzorcza i zarząd. JOINT VENTURE - spółki z obcym
kapitałem, najczęściej akcyjne. TRZY TYPY BANKÓW: 1)bank centralny - główny
bank o charakterze regulacyjnym w syst. walutowym państwa. W Polsce to NBP.
Kontroluje on systemy kredytowania, emisję banknotów, sprawuje nadzór nad
innymi bankami, zarządza rezerwami dewizowymi państwa, odziałowuje na watrość
waluty panstwa, jest bankiem rządu. 2)banki komercyjne - udzielają
krótkoterminowych pożyczek, oferują różne usługi, np. BG, B.Spółdzielczy.
3)banki inwestycyjne - lokują swe kapitały w papierach wartościowych, udzielają
długoterminowych pożyczek.