Pojecie demokracji- pochodzi od greckiego slowa denus-lud i cantos-władza. Dzisiaj oznacza forme ustroju państwa w którym obywatele mają takie prawa, które umożliwiają im udział w rządzeniu państwem. Jest tyo również synonim samych praw i wolności obywatelskich. Czeto terminu tego uzywa się do określenia sposobu organizacji i funkcjonowania roznych organizacji społecznych politycznych. Historyczne formy demokracji; 1. starozytna inaczej antyczna np. ateista, republika rzymska, wspólnoty wczesno chrześcijańskie.(wybor biskupow i diakonow przez członków wposlony, równość wszystkich względem boga) 2. stanowa np. szlachta w Polsce.( charakter tej demokracji polegał na przyznaniu tylko jednej grupie społecznej- szlachcie - pelni praw politycznych i ekonomicznych w RP) 3. burzuazyjna- po rewolucjach burżuazyjnych np. w Anglii w XVIIw i we Francji w XVIII. Po wojnie o niepodległość USA.( władza nie pochodziła od boga lecz była sprawowana z woli obywateli) 34. socjalistyczna zwana ludową np. Europa srodkowa po 2 w.ś. 3. podstawowe zasady demokracji- 1. suwerenność narodou. ( suwerenność narodu polega na sprawowaniu przez 1 osobe najwyższej władzy, której przejawem jest podejmowanie ostatecznych decyzji. Wladza może być sprawowana bezpośrednio np referendum lub pośrednio czyli przez przedstawiciela wybranego w demokratycznych wyborach. 2. poszanowanie praw mniejszości (współczesny system demokratyczny zapewnia ochrone praw mniejszości( np. prawo do zachowania odrębności religijnej, kulturowej oraz prawo do uczestniczenia w zyciu publicznym) 3. podział i rownowaga wladz.w pastwie demokratycznym obowiazuje zasada podzialu władzy. Trójpodział władzy czyli wladza ustawodawcza wykonawcza i sadownicza. Oraz zapewnienie warunkow dzialania niezależnych mediow oraz opozycji parlamentarnej. 4 konstytulocjalizm i praworządność( konstytucjonalizm wspolczensie rozumiany jest jako ustroj opartu na konstytucji, a także jako określenie sprawowania władzy zgodnie z ustawa zasadnicza. 5 prularizm.- oznacza możliwość istnienia oraz poszanowania w danej zbiorowości roznych poglądów politycznych, idei, obyczajow oraz form zycia spoleczneo. Pluralizm zapewnia człowiekowi poczucie całkowitej wolności dzieki możliwości dokonania wyboru. 4. Podstawowe wartości demokratyczne- rozne rodzaje wolności np. jako oktywnosc fizyczna, jako sfera psychiczna, prywatna, duchowa, oraz jako wolność jednostki gdzi enp w takich krajach jak Korea polnocna bardzo SA ograniczone swobody polityczne związane z wolnością slowa, wyznania. 2 rownosc ( oznacza taki układ stosunkow społecznych który zapewnia podobne szanse życiowe, pozwala na rowny dostep do dobr materialnych oraz dobr duchowych jak np. kino teatr. 3 porządek( funkcjonalne i uregulowane normami prawnymi odpowiednie ulokowanie oriblemow ludzi w hierarchi wartości w Polsce konstytucja stawia dobro człowieka na pierwszym miejscu. ) i efektywność 4 konformizm( polega na dostosowaniu się do wymogów otoczenia). FORMY Demokracji bezpośredniej 1 referendum( powszechne glosowanie obywateli majace czynne prawo wyborcze. Ta forma jest podstawa systemu politycznego w Szwajcarii) 2 inicjatywa ludowa( polega ona na przyznaniu określonej liczbie obywateli inicjatywy ustawodawczej czyli możliwości zgłoszenia projektu ustawy. 3 veto ludowe ( dotyczy sprzeciwu wobec obowiązującej ustawy)5 samorzadnosc zawodowa ( dotyczy samorządu zadowego )6 zgromadzenia wiece manifestacje( . Formy demokracji pośredniej- 1 wybory ( wybieramy sejm i senat prezydent aoraz organy samorządu terytorialnego) 2 organizacje społeczne i polityczne ( stowarzyszenia partie polityczne) dajae możliwość uczestniczenia w zyciu soikecznym i politycznym kraju) 3 zwiazki zawodowe ( to niezależne od pracodawców oraz organow administracyjnych organizacje powolane do obrany praw i interesów zawodowych pracownikow. 4 inicjatywy obywatelskie ( inicjatywy dotyczące inwestycji w srodowiski, budowy pomników, )5 listy otwarte ( publikowane w prasie skierowane do ogólu)6 petycje. ( pisemne zbiorowe prosby ogólu skierowane do instytucji państwowych) Obywatel w systemie totalitarnym i autorytarnym- 1 pojecie i geneza totalitaryzmu ( panstwo totalitarne jest ingerencja we wszystkie sfery zycia społecznego . współcześnie system najbardziej zbliżony di totalitarnego wystepuje w Korei polnocnej) 2 panstwo autorytarne( w takim panstwie dominuje system rzadów, w którym wladza sprawowana jest przez jednego człowieka lub mala grupe osob. Zakres władzy jest nieograniczony.) 3 ograniczenie swobod obywatelskich np. likwidacja lub ograniczenie praw politycznych// terror refleksje// terror zastraszenie// kontrola wszystkich spraw zycia obywateli// kontrole srodkow masowego przekazu. Dominacja wojska. Prawo i obowiązki obywatelskie w mysl konstytucja RP 1 2 rodzaje praw konstytucyjnych a) prawo człowieka b) wolność człowieka 2. podstawowe obowiązki obywatelskie wierność panstwowa( patriotyzm) // przestrzeganie prawa// ponoszenie ciężarów na rzecz panstwa // ochrona środowiska// obrona ojczyzny. Cnoty obywatelskie- 1 pojecie cnoty obywatelskiej jako swiadomego wypelnienia obowiązków przestrzegania i poszanowania prawa i udziału w rtworzeniu. 2 nowe znaczenie cnot obywatelskich 3. wzory obywatelskiego dzialania- 1 dyscyplina wewnetrzna( wymaga ona narzucenia sobie określonych planow dzialania oraz konsekwencji ich w realizacji) 2 odpowiedzialnosc (3 tolerancja ( oznacza poszanowanie potrzeb i pogladów innych ludzi) 4 krytyzyzm ( umiejętność dokonywania racjonalnych ocen i opini.) 5 uspolecznienie ( zainteresowanie problemami społecznymi i podejmowaniu działaś w celu ich zwalczenia) 4 kultura polityczna- pojecie kultury politycznej ( to ogól postaw i pogladów społeczeństwa grup i jednostek wobec polityki charakterystycznych dla danego okresu i oksztaltowanych pod wpływem tradycji historycznych) 2 czyyniki wpływające na kulture polityczna 3 typy kultur poddancza( reprezentanci społeczeństwa interesuja się funkcjonowaniem systemu politycznego, oraz możliwościami uczestnictwa w zyciu publicznym. ) uczestniczaca ( większość aktywnie uczestniczy w zyciu publicznym, obywatele interesuja się systemem politycznym.) zasciankowa( charakteryzuje się ograniczeniem zainteresowan politycznych jednostek i grup spolecznstwa jedynie do swoich interesów i najbliższych. Nie interesuje się systemem politycznym, nie angazuje się w Zycie publiczne) . PANSTWO-( to trwała wspolnota ludzi zajmujaca określone terytorium poddana zwierzchniej władzy) 1 polityczna suwerenna terytorialna i przymusowa organizacja społeczeństwa. 2 geneza panstwa 1 rozne rozumienie panstwa od starożytności po wspolczenosc 2. koncepcje genezy panstwa:: teoria umowy społecznej// teoria podboju i przemocy // teoria teistyczna // koncepcja maoistowska 3 cechy panstwa powszechność 2 przymusowaosc 3 suwerennosc 4 wladza panstwowa 1 pojecie władzy państwowej( wladza to zdolność wydawania i egzekwowania decyzji. Jednym z najważniejszych rodzajow władzy społecznej jest wladza polityczna, czyli zdolność wydawania narzucania i wymuszania decysjiw skali społecznej, możliwość wpływania na ludzi tak aby zachowywali się w sposób jaki chcemy. ) 2 jej legimityzacja legimityzacja to proces społeczny polegający na dialogu miedzy osobami pragnącymi władzy i tymi, które uznaja się jej podporządkować. Koncowym rezultatem tego procesu jest potwierdzenie ważności podstaw tej władzy i jej akceptacja przez osoby podporządkowane (rzadzone) 5 patologie władzy państwowej 1 afiencja ( odizolowanie się utrzymanie dystansu organow panstwa od społeczeństwa) 2 nepotyzm ( jest to obsadzenie wysokich stanowisk pracy w panstwie osobami z rodziny) 3 partykularyzm ( 4 korupcja* przekupstwo urzendików, korzystanie z srodków publicznych) 5 biorokratyzacja( to wykorzystanie przepisów i procedór dzieki którym urzendik może uniknąć odpowiedzilnosci za podejmowane swe decyzje i dzialania) 5. klientelizm. TYPY I FORMY PANSTWA- 1. funkcje panstwa 1. zewnętrzna - czyli oktywnosc na arenie międzynarodowej 2. wewnetrzna( zapewnienie porządku i bezpieczeństwa wewnątrz panstwa) porzadkowa( podejmowanie decyzji w celu zapewninia ladu i porządku publicznego)// gospodarcza// prawodawcza( polega na tworzeniu przez panstwo systemu prawnego obowiązującego na danym terytorium ) // administracyjna// socjalna( pomoc w zwalczaniu bezrobocia, w polepszeniu warunków pracy) // kulturalna( 2 typy panstw czyli podzial ze względu na własność srodkow produkcji czyli baze ekonomiczna , można wyroznic. 1. niewolnicze 2. feudalne 3 kapitalistyczne 4 socjalistyczne. 3 formy panstwa czyli podzial ze względu na sposób wprawowania władzy na które składają się 1. forma rzadzenia gdzie SA a) monarchia( to forma rzadów w której wladze sprawuje jednej monarcha np. król cesarz., wladza otrzymywana przez dziedziczenie. Albo w wyniku wyboru. ) b) republika( w republice najwyższe organy władzy państwowej w tym i glowa panstwa czyli prezydent wybierani SA na czas określony.) 2. reżyn polityczny- a) demokratyczne( panstwo opierające Si ena konstytucji, trójpodziału władzy suwerenność narodu i prularizm) b) autorytarne ( brak warunków na dzialania społecznego. Udział obywatela w zyciu społecznym podlega stalej kontroli .) c) totalitarne( kontrola wszystkich działań obywateli, wladza skupino jest wokół jednej partii. Wobec osob sprzeciwiających się stosowany jest terror. ) 3. ustroj terytorialny wyróżniający panstwa a) unitarne( jednakowe) polska b+_ złożone ( federacje) np. Niemcy Belgia.