PRZEŁOM DŹWIĘKOWY
PRZEŁOM DŹWIĘKOWY:
Kino nigdy nie było bezdźwięczne, bo w epoce niemej obrazowi towarzyszył akompaniament muzyczny.
Obraz wizualny został uzupełniony o nowy komponent - słowo
Rewolucja dźwiękowa dokonywała się niezwykle burzliwie, a konflikt ogniskował się przede wszystkim wokół kwestii estetycznych, ponieważ początkowo dźwięk nie nadążał za finezją sfery wizualnej i doskonałością formy, jaką osiągnęło kino nieme. Naturalistyczny sposób posługiwania się dźwiękiem sprawiał, że najpierw działał on tautologicznie wobec warstwy wizualnej, dublując informacje zawarte w obrazie.
Epoka kina dźwiękowego rozpoczęła się na dobre w roku 1927. Premiera filmu Śpiewak jazzbandu z gwiazdą Broadwayu Alem Jonsonem, uchodzi za początek kina dźwiękowego.
Wielu aktorów "poprzedniej epoki" nie nadawało się do filmu dźwiękowego. Ze względów technicznych aparaty nagrywające zniekształcały ich głosy. Skończyły się wielkie kariery aktorów zagranicznych, słabo znających angielski - laureata pierwszego Oscara za rolę męską Emila Janningsa, Poli Negri, która wróciła do Europy. Wśród gwiazd kina niemego znajdziemy jednak i tych, którzy bez większych problemów poradzili sobie z nowym wyzwaniem, jakim był dźwięk - na przykład Charlie Chaplin.
6 sierpnia 1926 roku odbyła się premiera Dom Juana Alana Croslanda, do którego muzyka wydobywała się z wibrafonu- urządzenia do odtwarzania płyt
6 października 1927- Śpiewak Jazzbandu- pierwszy film dźwiękowy
Od premiery Śpiewaka Jazzbandu trzeba było 5 lat by film dźwiękowy ostatecznie się przyjął
Za pierwszy film w pełni udźwiękowiony uchodzą Światła Nowego Jorku Bryana Foyera (1928)
Twórcze wykorzystanie dźwięku ( modulacja, cisza, środek wyrazu)- Sternberg, Hitchock
Przełom dźwiękowy przynosi zmianę estetyki. Ci co nie zaadaptowali dźwięku musieli odejść
Od lat 30 zaczyna dominować system Movietone czyli rejestracja dźwięku na taśmie
KONSEKWECJE:
Bariery artystyczne:
Wczesne nagrania dźwiękowe utrwalano na płytach za pomocą ukrytych mikrofonów. Aktorzy byli zmuszeni wypowiadać swe kwestie w kierunku gdzie był ukryty mikrofon, np. zwracać się w stronę wazonu z kwiatami
Scen nie można było ciąć, gdyż po nagraniu na płytę odpadała jego obróbka- koniec ambitnej techniki montażu kina niemego
Odpadają dłuższe sceny w plenerze, bo zewnętrzne odgłosy, np. brzęczenie owadów , Mają katastrofalne skutki dla dźwięku- powstaje - metoda reprojekcji- zrealizowane w plenerze zdjęcia wyświetla się w studiu na specjalnym ekranie, na którego tle filmuje się aktorów w akcji
Zmierzch niemych gwiazd:
Wielu aktorów nie nadaje się do filmu dźwiękowego, gdyż nie umieją „grać głosem”
Odchodzi wiele reżyserów królujących w epoce kina niemego
Zmienia się sposób gry aktorskiej- przestaje być pantomimiczny, nie musi być mimicznie wyrazista- odchodzą Buster Keaton, Merry Pickford
Kończą się kariery aktorów zagranicznych w Hollywoodzie, którzy uzmysławiają sobie barierę językową np. Emil Jannings, Pola Negri
Muzycy w orkiestrach i pianiści, których muzyka towarzyszyła filmom niemym tracą pracę
Dźwiękowe kroniki tygodnia:
Producent William Fox zakupił w Western Electric metodę Movietone I wykorzystał ją w swych kronikach
Publiczność była zachwycona, że wraz ze zdjęciami z całego świata słyszy oryginalne zdjęcia
Musical
ŚPIEWAK JAZZBANDU:
Reżyseria: Alan Crosland
Scenariusz: Alfred A. Cohn
Zdjęcia: Hal Mohr
Produkcja: Warner Brothers, USA
Rok produkcji: 1927
Obsada: Al Jonson, May McAvoy, Warner Oland
Premiera odbyła się 6 października 1927
Rozpoczął erę filmu dźwiękowego
Monolog popularnej gwiazdy Broadwayu Ala Jonsona złożony z 250 słów- pierwszy fragment mówiony w historii kina
„Say, Ma, listen to this...”- pierwsze słowa z kinowego ekranu
Nagrany w systemie vitaphone, czyli na płytach
Jest dźwiękowy tylko we fragmentach
DUSZE CZARNYCH:
Reżyseria: King Vidor
Scenariusz: Wanda Tuchock
Zdjęcia: Gordon Avil
Produkcja: MGM,USA
Rok produkcji: 1929
Pierwsze arcydzieło kinematografii dźwiękowej
Po raz pierwszy na ekranie pojawia się dramatyczna cisza
Fabuła opisuje losy syna marnotrawnego, który ulega fatalnemu urokowi uwodzicielki z miasta
Pierwszy film murzyńskich wykonawców, który mówi o czarnym społeczeństwie Ameryki.
Jako pierwszy wyzyskał w pełni możliwości słowa, muzyki i szmeru
Strona wizualna nie daje się oderwać od dźwiękowej a chóralne pieśni przeplatają się z ciszą, która dopiero w filmie dźwiękowym zaczęła być słyszana i mogła coś znaczyć
BŁĘKITNY ANIOŁ:
Na podstawie: powieści Heinricha Manna "Profesor Unrat"
Produkcja: UFA,Niemcy
Rok produkcji: 1930
Film ten stał się milowym krokiem w karierze Marleny Dietrich .Wcieliła się tam w postać Loli Loli, zaś najsłynniejszy wówczas aktor niemiecki Emil Jannings grał profesora Immanuela Ratha.
Film ten okazał się wielkim wydarzeniem w historii kina światowego (Jannings otrzymał za tę rolę Oscara).
Pierwszy film dźwiękowy z Emilem Janningsem.
Akcja filmu toczy się na początku lat 20-tych w małym miasteczku niemieckim. Pracujący w męskim gimnazjum profesor Ratz, człowiek o nieco staroświeckich zasadach zakochuje się w wyuzdanej piosenkarce kabaretowej o pseudonimie Lola-Lola. Zakończony małżeństwem romans bohatera, powoduje jego powolną degradację moralną i społeczną.
Jedno z pierwszych arcydzieł kina dźwiękowego było początkiem wielkiej kariery Marleny Dietrich i zarazem ostatnim wybitnym filmem Josefa von Sternberga. Ten hollywoodzki reżyser, przeżywający okres świetności w okresie niemym, zajął się odtąd kręceniem konwencjonalnych melodramatów z odkrytą przez siebie gwiazdą.
Sternberg, który jest z pochodzenia Austriakiem, wraca do Europy i kręci wraz z UFA swoje arcydzieło
W filmie tym gęsto od aluzji symboli erotycznych]
Kapitalne podsumowanie nastrojów ekspresjonizmu
Analiza układów, które niedługo cały świat pozna pod postacią hitleryzmu
Wykorzystuje dźwięk poprawnie technicznie, ale i dla budowania nastroju w pełnych napięcia scenach dialogowych
SZANTAŻ:
Reżyseria: Alfred Hitchcock
Scenariusz: Charles Bennett, Alfred Hitchcock, Benn W. Levy
Zdjęcia: Jack Cox
Na podstawie: sztuki Charlesa Bennetta
Produkcja: Wielka Brytania
Rok produkcji: 1929
Obsada: Sara Allgood (Mrs. White), Joan Barry (głos) (głos Alice White), Harvey Braban (Chief Inspector), Donald Calthrop (Tracy), Hannah Jones (The Landlady), Phyllis Konstam, John Longden (Frank Webber), Anny Ondra (Alice White), Charles Paton (Mr. White), Cyril Ritchard (The Artist), John Stuart
Alice White zabija malarza, który usiłował ją zgwałcić. Śledztwo w tej sprawie prowadzi jej przyjaciel detektyw Frank Webber. Odkrywa szybko motywy zbrodni, ale nie zdradza ich nikomu. Oboje są szantażowani przez nieznanego człowieka, który również zna prawdę, ale policjant grozi mu, że obarczy go zbrodnią. W tej sytuacji szantażysta ucieka i ginie w wypadku. Alice, która obecnie czuje się podwójną morderczynią, chce przyznać się przełożonemu Franka do winy. Jednak przedziwne okoliczności stają jej na przeszkodzie...
Film Alfreda Hitchcocka jest jednym z pierwszych brytyjskich filmów dźwiękowych, ale bardzo oszczędnie sięga po środki akustyczne. Mimo to film jest pionierski, jeśli chodzi o dramaturgiczne wykorzystanie dźwięku.
Z początku film kręcony jako niemy, dźwięk został dograny
Dźwięk jako dramaturgiczny kontrapunkt i komentarz akcji
MORDERSTWO:
Reżyseria: Alfred Hitchcock
Zdjęcia: Jack Cox
Muzyka: John Reynders
Na podstawie: sztuki Clarence`a Dane`a
Produkcja: Wielka Brytania
Rok produkcji: 1930
Obsada: Nora Baring (Diana Baring), Matthew Boulton, Donald Calthrop (Ian Stewart), Esme V. Chaplin, Edward Chapman (Ted Markham), Robert Easton, Violet Farebrother, William Fazan, Clare Greet, Ross Jefferson, R.E. Jeffrey, Hannah Jones, Phyllis Konstam (Dulcie Markham), Kenneth Kove, Miles Mander (Gordon Druce), Herbert Marshall (Sir John Menier), Una O'Connor, Guy Pelham, Esme Percy (Handel Fane), Joynson Powell, George Smythson, Alan Stainer, Amy Brandon Thomas, Drusilla Vills, S.J. Warmington, Marie Wright
Młoda aktorka Diana [Norah Baring] zostaje skazana w procesie poszlakowym na śmierć jako rzekoma morderczyni kobiet. Jeden z przysięgłych, dramaturg Sir John Menter [Herbert Marshall], wierzy jednak w jej niewinność i podejmuje śledztwo na własną rękę. W zespole teatralnym skazanej odkrywa prawdziwego mordercę i przechytrza go dzięki znajomości "Hamleta"...
W tym wczesnym kryminale Alfreda Hitchcocka dowcip i chwile pełne napięcia rekompensują słabości przeciążonego tekstem filmu, trzymającego się zbyt sztywno sztuki Clemence`a Dane`a
Hitchcock ponownie udowadnia, że potrafi dobrze korzystać z nowych możliwości kina dźwiękowego: stanowisko bohatera zostaje umiejętnie przedstawione przez monolog wewnętrzny
Zastosowanie ekspresjonistycznej plastyki kadru, płynność prowadzenia narracji, umiejętność wyboru punktu ustawienia kamery i naturalność aktorów, którzy w niektórych scenach improwizowali dialog
ŚWIATŁA WIELKIEGO MIASTA:
Reżyseria: Charles Chaplin
Scenariusz: Charles Chaplin
Zdjęcia: Roland Totheroh, Gordon Pollock, Mark Marklatt
Muzyka: Charles Chaplin, José Padilla
Montaż: Charles Chaplin
Dźwięk: Theodore Reed
Produkcja: USA, United Artists, Charlie Chaplin
Rok produkcji: 1931
Obsada: Charles Chaplin (włóczęga), Virginia Cherill (niewidoma), Harry Myers (milioner), Hank Mann (bokser), Florence Lee (babcia niewidomej), Allan Garcia (lokaj), Henry Bergman (kaznodzieja, dozorca), Albert Austin (zamiatacz, oszust), Stanhope Wheatcroft, John Rand (nędzarz), James Donnelly, Eddie Baker (sędzia), Robert Parrish (sprzedawca gazet), Granville Redmond, Jean Harlow, Robert Graves
Wielki mistrz kina, Orson Welles uważał "Światła wielkiego miasta" za najwspanialszy film, jaki kiedykolwiek nakręcono, zaś historycy kina zgodnie nazywają ten obraz arcydziełem, być może najważniejszą pozycją w dorobku Charlesa Chaplina.
W "Światłach wielkiego miasta" Charles Chaplin - reżyser, scenarzysta, producent, kompozytor i aktor w jednej osobie - jeszcze raz wciela się w Małego Włóczęgę Charlie'ego, postać-ikonę, z którą artysta utożsamiany był od lat przez międzynarodową widownię. Błąkając się po wielkim mieście, Włóczęga przypadkiem ratuje życie pijanego milionera. Bogacz z wdzięczności zaprasza bohatera do swego domu i obdarza go serdeczną przyjaźnią. Następnego dnia, na trzeźwo, milioner nie pamięta wprawdzie nowej znajomości, jednak wieczorem, po kilku mocnych drinkach pamięć mu wraca i przyjaźń z Włóczęgą znów trwa w najlepsze - taki scenariusz powtarza się codziennie. Tymczasem Charlie zakochuje się w pięknej, niewidomej kwiaciarce. Korzystając ze środków bogatego przyjaciela Włóczęga stara się pomóc dziewczynie - kupuje od niej wszystkie kwiaty, daje jej pieniądze na czynsz, a potem na kosztowną operację oczu w zagranicznej klinice. Niewidoma kwiaciarka jest przekonana, że Charlie to hojny i zamożny gentleman. Kiedy wróci z udanej operacji oczu będzie mogła wreszcie zobaczyć swojego dobrodzieja i odkryje, że jest nim biedny, bezdomny wędrowiec.
Kiedy Chaplin w 1931 roku kończył zdjęcia do "Świateł wielkiego miasta", już od 4 lata trwała epoka kina dźwiękowego. Mimo, to autor "Gorączki złota" uparł się by nakręcić film niemy. Decyzja ta przerażała producentów przekonanych, że "Światła wielkiego miasta" nie wytrzymają konkurencji filmów z dialogami. Rację jednak miał Chaplin, który jeszcze raz podbił bez reszty serca publiczności. "Światła wielkiego miasta" to kwintesencja kina niemego, którego możliwości i środki wyrazu Charles Chaplin opanował do perfekcji.
Pozbawiony dialogu, posiada jedynie partyturę muzyczną autorstwa Chaplina
Temat: Parweniusz walczący o swą godność i lepszy byt
Karykatura przegadania i w ogóle dźwięku w filmie- „nieartykułowane gęganie” aktorów
Tragikomiczny obraz społeczeństwa mieszczańskiego
Charles Chaplin broni estetyki filmu niemego
René Clair:
1898-1981
Francuski reżyser filmowy, klasyk w dziedzinie twórczości komediowej.
Uczestniczył w I wojnie światowej ,po wojnie uprawiał dziennikarstwo oraz grał w filmach.
Akcentował prymat warstwy wizualnej nad werbalną.
Od początku był zwolennikiem dźwięku, ale występował przeciw rozgadaniu ekranu
Słowo traktuje jako środek pomocniczy, pozwalający uniknąć zbyt długich objaśnień wizualnych
Jako reżyser debiutował w 1923, realizując w latach 20. szereg filmów, m.in.:
Paryż śpi (1924)
Antrakt (1924)
Fantastyczna podróż (1926)
Kapelusz słomkowy (1927)
Dwóch nieśmiałych (1928).
W latach 30. zasłynął serią populistycznych filmów o Paryżu:
Pod dachami Paryża (1930)
Milion (1931)
14 lipca (1933).
Inne:
Niech żyje wolność (1932, nagroda w Wenecji)
Ostatni miliarder (1934)
Upiór na sprzedaż (1935, Anglia)
Płomień Nowego Orleanu (1941, USA)
Ożeniłem się z czarownicą (1942, USA)
Milczenie jest złotem (1947, nagroda w Locarno)
Urok szatana (1950)
Piękności nocy (1953)
Wielkie manewry (1955)
Porte des Lilas (1957)
Całe złoto świata (1961)
POD DACHAMI PARYŻA:
Produkcja: Francja
Rok produkcji: 1930
Śpiewak uliczny Albert poznaje śliczną Polę. Odtąd pracują razem - on śpiewa, ona sprzedaje nuty. Drań Fred na próżno próbuje ich poróżnić. Szczęście kochającej się pary zakłóca jednak policja, która przez pomyłkę oskarża Alberta o kradzież i aresztuje go. W czasie, gdy on siedzi w więzieniu, jego przyjaciel Luis opiekuje się Polą. Kiedy Albert wychodzi na wolność, dowiaduje się, że oboje się kochają... Po bójce z przyjacielem rezygnuje jednak z dziewczyny, widząc szczerość ich uczuć.
Pierwszy film dźwiękowy René Claira pokazuje w melancholijnie poetycki sposób życie prostych ludzi - reżyser zawierza przede wszystkim wymowie obrazów.
Piosenka odgrywa szczególną rolę: zamiarem autora było oddanie ducha paryskich przedmieść, najlepiej wyrażalnego przez to, co się tam śpiewa
Film utrzymany w konwencji piosenki ze stołecznych peryferii
Ciepłu liryzm, bezpośredniość w stosunku do bohaterów, pozorny realizm zdarzeń zabarwiony poezją i niefrasobliwością tonu
Ostentacyjne programowe unikanie dialogu- fragmenty sprawiają wrażenie udźwiękowionego filmu niemego- skąpe dialogi zastępują napisy, bohaterowie rozmawiają za szybą lub po prostu nie słychać ich głosów, jeśli treść rozmowy jest jasna
Zastosowanie obrazu bez dźwięku (kłótnia w ciemnościach) i obrazu bez dźwięku (Fotografowana z zewnątrz, przez szybę scena w kawiarence)
Ruchliwość kamery- travelling opisujący mieszkańców przedmieścia
Rytmiczność narracji, oparta na stopieniu strony wizualnej z akustyczną
MELODIE BROADWAYU:
Zdjęcia: John Arnold
Produkcja: USA
Rok produkcji: 1929
Na podstawie: opowiadania Edmunda Gouldinga
Gatunek: Musical
Siostry Harriet i Queenie Mahoney, aktorki wodewilowe, przybywają do Nowego Jorku, ponieważ ich przyjaciel Eddie Kerns, chce by wystąpiły na Broadwayu w jednym z przedstawień Francisa Zanfielda. Eddie od dawna darzy uczuciem Harriet, lecz gdy poznaje Queenie, od razu się w niej zakochuje. Do dziewczyny zaleca się również Jock Warriner, członek nowojorskiej elity społecznej. Upływa trochę czasu zanim Queenie zdaje sobie sprawę, że dla Jocka jest tylko zabawką, a Harriet dowiaduje się, że Eddie już nie kocha się w niej, tylko w jej siostrze.