Broń chemiczna

Historia bojowych środków trujących:
1. Wojna peloponeska - Spartanie - dymy drażniące ze spalania smoły i siarki
2. Grecy - spalanie ptasich piór
3. I wojna światowa - 1915r. - Niemcy w bitwie pod Ypres
4. Grecy - wojna abisyńska 1936r.
5. Irak w wojnie z Iranem - 1983-1988r.
6. 20.03.1995r. - terroryści w Japonii.

Bojowe środki trujące (BST) - specjalna grupa związków chemicznych, które poprzez bezpośrednie działanie na organizm człowieka lub przez skażenie środowiska mogą spowodować masowe porażenie ludzi, zwierząt i roślin.

Podział BST:
1) Paralityczno - drgawkowe (zwężenie źrenic, łzawienie, duszności, wymioty, ślinotok, bezdech, samorzutne oddawanie moczu i kału, drgawki, porażenie mięśni, utrata przytomności, porażenie centralnego układu nerwowego, śmierć; są to środki trwałe):
a) sarin (bezbarwny i bezwonny),
b) soman (bezbarwny o słabym zapachu kamfory),
c) V-gazy (bezbarwne i bezwonne),
d) tabun.
2) Parzące (trudno gojące się oparzenia i uszkodzenia układu oddechowego):
a) iperyt (gaz musztardowy - żółta, oleista ciecz o zapachu musztardy, czosnku i cebuli),
b) iperyt azotowy,
c) luizyt (bezbarwna ciecz o zapachu pelargonii).
3) Duszące (obrzęk płuc, duszności, bóle w klatce piersiowej, skurcz oskrzeli, śmierć w wyniku uduszenia; są to środki nietrwałe):
a) fosgen (bezbarwna, oleista ciecz),
b) dwufosfogen (bezbarwna, oleista ciecz o zapachu zbutwiałego siana),
4) Ogólnotrujące (blokowanie enzymów oddechowych, ulegają zahamowaniu najistotniejsze funkcje życiowe, śmierć):
a) cyjanowodór (kwas pruski - bezbarwna ciecz o zapachu gorzkich migdałów),
b) chlorocyjan (bezbarwny gaz o przenikliwym zapachu),
c) arsenowodór (3xcięższy od powietrza gaz o słabym zapachy czosnku lub cebuli).
5) Drażniące (silny kaszel, łzawienie, wodnisty katar i ślinotok, zakłócenia w oddychaniu, wymioty):
a) adamsyt,
b) chloroacetofenon,
c) chloropikryna (żółta, oleista ciecz o ostrym zapachu),
d) CS.
6) Psychochemiczne (zaburzenia psychiczne - halucynacje, zespoły urojeniowe, silne pobudzenia psychoruchowe, depresja):
a) LSD-25 (środek halucynogenny),
b) meskalina (halucynacje i zaburzenia czasu i przestrzeni),
c) psylocybina,
d) sernyl (silne pobudzenie, utrata kontroli, majaczenia).
7) Roślinobójcze (przy większym stężeniu niszczą rośliny uprawne):
a) pestycydy,
b) herbidycy,
c) defolianty.

Toksyny:
- bakteryjne - jad kiełbasiany (po 12 godz. lub w ciągu trzech dni - nudności, biegunka, zaburzenia wzroku, porażenie mięśni oddechowych) - naj. trucizna pochodzenia naturalnego
- roślinne - kurara (działanie paraliżujące), cykutotoksyna (szalej jadowity - silne pobudzenie, drgawki oraz wymioty)
- zwierzęce - od ryb jadowitych: fugu i mureny (działanie paraliżujące)
Toksyczne środki przemysłowe (TSP):
- amoniak (bezbarwny, lżejszy od powietrza gaz o przenikliwym zapachu, wywołuje ostry kaszel, obrzęk płuc, poparzenia skóry oraz utratę wzroku),
- chlor (żółtozielony gaz, cięższy od powietrza, wywołuje postępującą niewydolność oddechową, owrzodzenie spojówek, podrażnienia skóry, bóle głowy, niepokój),
- kwas azotowy (żółta ciecz o przykrym zapachu, wywołuje przewlekłe zapalenie oskrzeli, rozedmę płuc, oparzenia chemiczne skóry i błon śluzowych, porażenie wzroku),
- kwas siarkowy (bezbarwna, bezwonna, oleista ciecz, działanie jak kwas azotowy).
Ochrona:
- stosowanie indywidualnych środków ochrony dróg oddechowych i skóry,
- hermetyczne ukrycia przed skażeniami
- zabiegi sanitarne i specjalne.


BOJOWE ŚRODKU ZAPALAJĄCE

Historia bojowych środków zapalających:
1. „Ogień grecki” - pociski miotane z katapult w średniowieczu.
2. „Brandery” - małe, bezzałogowe okręty do wywoływania pożarów - XV-XVII w.
3. „Kule ogniste” - rozpalone żelazne pociski - XVI w.
4. I wojna światowa - miotacze ognia i bomby zapalające.
Bojowe środki zapalające - środki stosowane na polu walki oraz na zapleczu przeciwnika, służące do rażenia wojsk, wywoływania pożarów oraz do niszczenia sprzętu bojowego i dóbr materialnych nieprzyjaciela.
Podział BST:
1) Ciała stałe niewymagające do spalania tlenu atmosferycznego:
a) termit (mieszanina sproszkowanych metali oraz azotanu baru. Temp. spalania 3000°C. Bomby lotnicze, pociski artyleryjskie, ręczne granaty zapalające).
2) Ciała stałe wymagające do spalania tlenu atmosferycznego:
a) elektron (stop metali, temp. spalania ok. 800°C. Korpus bomb termitowych),
b) fosfor biały (temp. spalania ok. 1200°C
3) Ciała ciekłe i półciekłe:
a) napalm (produkty pochodzenia naftowego oraz sole kwasów organicznych; temp. spalania 800-1000°C; bardzo dobra przylepność; czasami wydziela toksyczny dym podrażniający oczy i układ oddechowy; miotacze ognia, bomby lotnicze, pociski artyleryjskie),
b) pirożel (podobny skład i właściwości co napalm - temp. spalania ok. 1600°C).

Broń chemiczna, broń C, stosowane w konfliktach zbrojnych toksyczne substancje chemiczne, zwane bojowymi środkami trującymi, oraz urządzenia służące do ich przenoszenia i rozprzestrzeniania. Bojowymi środkami trującymi wypełnia się różnego rodzaju bomby lotnicze, pociski artyleryjskie, głowice rakiet itp. określane ogólnie mianem amunicji chemicznej. Ze względu na zmasowane efekty bojowe broń chemiczna jest zaliczana do broni masowego rażenia. Bojowe środki trujące powodują szkodliwe zanieczyszczenie powietrza, wody, gleby, budynków itp. Są cieczami lub ciałami stałymi, rzadziej gazami; słabo rozpuszczają się w wodzie, dobrze w rozpuszczalnikach organicznych, smarach czy olejach; często są pozbawione zapachu, a ich postacie gazowe - niewidoczne gołym okiem. Do organizmu ludzkiego przenikają drogami oddechowymi, poprzez skórę i przewód pokarmowy. W zależności od toksyczności i ilości zastosowanej substancji chemicznej broń chemiczna może powodować lekkie podrażnienia niektórych organów po bardzo poważne zaburzenia pracy organizmu, prowadzące w konsekwencji do śmierci.

Ze względu na sposób oddziaływania bojowych środków trujących na organizm ludzki można je podzielić na:

1) ogólnotrujące (m.in. cyjanowodór, chlorocyjan) - zaburzające podstawowe czynności wszystkich komórek organizmu; dostają się do organizmu poprzez drogi oddechowe, a następnie wraz z krwią są rozprowadzane do jego organów,

2) paralityczno-drgawkowe (np. sarin, soman, V-gazy, tabun - na skutek jego działania następuje porażenie mięśnia sercowego prowadzące do śmierci) - zakłócające przebieg impulsów nerwowych; wywołują drgawki, skurcze mięśni i paraliż,

3) duszące (np. fosgen) - upośledzające funkcje układu oddechowego; powodują obrzęki płuc,

4) parzące (m.in. iperyt, luizyt) - powodujące w miejscu kontaktu środka ze skórą trudno gojące się oparzenia, podobne do termicznych,

5) drażniące - tzw. lakrymatory podrażniające nerwy czuciowe oczu i wywołujące silne łzawienie, np. bromoaceton, oraz sternity, podrażniające zakończenia nerwów w górnych drogach oddechowych, m.in. adamsyt i dwufenylochloroarsyna,

6) psychotoksyczne (np. LSD-25) - działające podobnie jak narkotyki: dezorganizują centralny układ nerwowy.

Istnieją również tzw. fitotoksyczne bojowe środki trujące (m.in. simazyna, kwas 2,4-dichlorofenoksyoctowy), które niszczą uprawy roślinne, powodując ich defoliację i usychanie. Odrębną grupę stanowią zapalające środki chemiczne, przeznaczone do niszczenia obiektów wojskowych i przemysłowych, m.in. termit, fosfor i napalm.

Pod względem taktycznym bojowe środki trujące dzieli się na trwałe, tj. takie, które przez długi czas nie tracą swoich toksycznych właściwości, nietrwałe - aktywne od kilku do kilkudziesięciu minut, oraz dymy trujące (dym bojowy).

Po raz pierwszy broń chemiczna w postaci iperytu została użyta przez Niemców 22 kwietnia 1915 pod Ypres (stąd nazwa) w Belgii. Podczas I wojny światowej stosowały broń chemiczną także inne walczące armie, w wyniku czego ogólne straty wyniosły około 450 tys. zabitych i ponad 500 tys. rannych. W 1925 konwencja genewska wprowadziła zakaz użycia broni chemicznej. Mimo to prowadzono prace nad jej udoskonalaniem i użyto jej jeszcze wielokrotnie, m.in.: podczas działań wojennych w Etiopii (1935), podczas wojny w Wietnamie 1965-1973, w wojnie iracko-irańskiej (1984); została również użyta przez Irak w 1991 przeciwko Kurdom oraz przez członków sekty Najwyższa Prawda podczas zamachu terrorystycznego w tokijskim metrze (1995). Zwyczajowe prawo międzynarodowe zabrania stosowania broni chemicznej w konfliktach zbrojnych. W 1993 127 państw podpisało konwencję o zakazie broni chemicznej (ratyfikowana przez Polskę 1995).

---