GRY DYDAKTYCZNE W PROCESIE NAUCZANIA JĘZYKA OBCEGO
W ostatnich latach coraz częściej spotyka się propozycje stosowania gier i zabaw w procesie nauczania. W języku polskim, podobnie jak i w języku angielskim, występuje różnica pomiędzy „zabawą” (play), a „grą” (game).
Zabawa - to działalność spontaniczna i dobrowolna, której celem jest zadowolenie. Zabawa jest też główną formą aktywności dzieci.
Gra - jest to zabawa ujęta w określone reguły. W trakcie gry wszyscy uczniowie są aktywni. Gry umożliwiają współpracę w grupie, uczniowie rywalizują ze sobą, pracują w parach, co pozwala im poznać się lepiej, przejąć odpowiedzialność za własne poczynania. Praca w grupach jest formą współpracy, szczególnie ważną dla uczniów nieśmiałych.
Nauczyciel nie zawsze musi kontrolować cały przebieg gry, czasami ocenia tylko jej wynik końcowy. W tym czasie nauczyciel może wykonywać inne działania, jak np.: sprawdzenie obecności, kontrolę zadania domowego, pracę wyrównawczą z jednym uczniem czy szybkie poprawianie kartkówki.
Bardzo ważną funkcję na lekcjach języka obcego jest funkcja motywująca. Uczeń chętnie przykłada się do pracy, kiedy rodzi się w nim poczucie własnej wartości. Gry umożliwiają uczącym się osiągnięcie sukcesu. W trakcie gier uczniowie słabsi też mogą doznać satysfakcji, chociażby z przynależności do zwycięskiej grupy. Podobnie porażka jest mniej dotkliwa w pracach zespołowych, ponieważ ponoszą ją wszyscy uczestnicy. Dobierając uczniów nauczyciel powinien pamiętać o tym, aby się oni wzajemnie uzupełniali. Grupy nie powinny składać się z samych uczniów bardzo dobrych ani z samych uczniów słabych. Uczniowie słabsi czują się pewniej pośród dobrych uczniów.
Stosowanie różnego rodzaju gier pozwala ubogacić język oraz poszerza wiadomości na temat kultury danego kraju.
Wprowadzając gry dydaktyczne nauczyciel oddziałuje wychowawczo na swoich wychowanków, kształtuje pewne normy postępowania czy zachowania. Mogą one występować w dwóch aspektach: pozytywnym i negatywnym. Zachowania pozytywne to na przykład: koleżeńskość, przestrzeganie zasad gry, umiejętność godzenia się z przegraną, natomiast negatywne to np.: oszukiwanie, wyśmiewanie drużyny przeciwnej. Nauczyciel w takim przypadku powinien zwrócić uwagę, że uczestnicy źle się zachowują lub wręcz przeciwnie - pochwalić dobrą postawę drużyny oraz jej pogodzenie się z przegraną.
W trakcie gry uczniowie mogą zachowywać się zbyt głośno, przeszkadzając innym uczniom, w rezultacie czego może dojść do konfliktu między rywalizującymi stronami. Wskazane jest, aby nauczyciel premiował zachowanie fair play. Dość często konflikty wywołują dobrzy i bardzo dobrzy uczniowie, którzy przyzwyczajeni do sukcesów, odnieśli porażkę. Dlatego też zadaniem szkoły jest przygotowanie uczniów do przyszłego samodzielnego życia, w którym będą oni musieli poradzić sobie z różnego rodzaju niepowodzeniami.
Zdarza się, że uczniowie znudzą się jakąś grą, dlatego nauczyciel, który chce stosować gry na swoich lekcjach, powinien znać ich dużo i często je zmieniać, aby w ten sposób wzbudzić zainteresowanie wśród grających.
Wyróżnia się gry leksykalne, syntaktyczne i rozwijające sprawności komunikacyjne.
Gry leksykalne pozwalają na utrwalenie słownictwa i pisowni, a także wyrabiają m.in. umiejętność koncentracji, kojarzenia czy rozwijanie pamięci. Ich zadaniem jest niedopuszczenie do zapominania poznanego słownictwa. Na ich przeprowadzenie nie potrzeba zbyt wiele czasu (ok. 5 - 10 minut).
Gry syntaktyczne pozwalają utrwalić struktury gramatyczne języka obcego. Ukierunkowane są one na określony „cel”.
Gry rozwijające sprawności językowe służą rozwojowi czterech sprawności - słuchania, mówienia, pisania i czytania.
Gry dydaktyczne nie są popularne wśród nauczycieli, co wynika z obawy utraty kontroli nad przebiegiem zajęć, często w zbyt przepełnionych klasach. Przynoszą one jednak dużą efektywność i cieszą się pozytywnym nastawieniem ze strony uczniów. Pragnę zachęcić wszystkich nauczycieli do stosowania różnych gier językowych w czasie zajęć, gdyż są one efektywną strategią nauczania, a uczniowie będą chętnie kształcić się w atmosferze zabawy.
Bibliografia:
Siek - Piskozub, T., 1997. Gry i zabawy w nauczaniu języków obcych. Warszawa, WSiP
Komorowska, H. (red.), 1998. Ćwiczenia komunikacyjne w nauce języka obcego. Warszawa, WSiP
Szałek, M., 1998. Specyfikacja współczesnego nauczania języków obcych. w: Wczesne rozpoczynanie nauki języków obcych. Lublin, UMCS, 71-80
Zdybiewska, M., 1988. 100 Language Games. Warszawa, WSiP