Henri Bergson.
Urodzony 18 października w 1859 roku w Paryżu, zmarł 4 stycznia 1941 roku, również w Paryżu. Pisarz i filozof francuski, laureat Nagrody Nobla w dziedzinie literatury (za rok 1927). Przyjmowany za twórcę intuicjonizmu, napisał dzieła tj. „Ewolucja twórcza” czy „Wstęp do metafizyki”.
Jego intuicjonistyczna filozofia sprzeciwiała się pozytywistycznemu racjonalizmowi, sam Bergson negował rozumowe i zmysłowe metody poznawania rzeczywistości, uważał, że można ją - rzeczywistość bez żadnych zniekształceń i deformacji - poznać jedynie drogą intuicji (irracjonalizmowi), a ją samą określał jako „świadomy instynkt”. Intuicja jest częścią świata przyrody, dlatego pozwala poznać ją od wewnątrz (przyrodę), a nie od zewnątrz, a prawa, które rządzą światem są nieuchwytne, gdyż o jego rozwoju decyduje irracjonalny pęd życiowy, który tylko artyści mogę wyczuć i wyrazić dzięki własnej intuicji.
Zarówno we „Wstępie do metafizyki” oraz „Ewolucji twórczej” pisze o tym, że człowiek dostrzega zmiany dopiero wtedy, gdy są one tak duże, że rzecz staje się diametralnie inna, niż wcześniej była. Mówi również o tym, że punkt postrzegania zależy od punktu widzenia, że każdy może widzieć tą samą rzecz w inny sposób. „Weźmy na przykład ruch przedmiotu w przestrzeni. Ruch ten spostrzegam różnie, zależnie od punktu widzenia, ruchomego lub nieruchomego, z którego nań patrzę. Wyrażam go różnie, zależnie od języka symboli, na który go przekładam. I nazywam go względnym dla tej dwojakiej przyczyny, że zarówno w jednym, jak i w drugim wypadku zajmuję stanowisko wobec samego przedmiotu zewnętrzne. Kiedy zaś mówię o ruchu absolutnym, znaczy to, że przypisuję poruszającemu się przedmiotowi pewne wnętrze i jak gdyby stany duchowe, że z tymi stanami współczuwam, że w nie wchodzę wysiłkiem wyobraźni. Wówczas moje doświadczenie będzie się zmieniać w zależności od tego, czy przedmiot będzie w ruchu, czy też spoczynku, czy przybierze ten rodzaj ruchu czy też inny. Nie będzie ono zależało ani od punktów widzenia, jakie mógłbym wobec przedmiotu zająć, ponieważ ja będę w samym przedmiocie, ani od symboli, na które mógłbym je przełożyć, zrezygnuję bowiem z wszelkich przekładów, aby posiąść oryginał. Słowem, ruch nie będzie już ujmowany od zewnątrz i, że tak powiem, od mojej strony, ode mnie, lecz od wewnątrz, sam w sobie. Uchwycę absolut.”
Założenia intuicjonizmu:
- Odrzucenie intelektu;
- Świata nie można poznać, można go tylko przeczuć poprzez intuicję;
- Odrzucenie racjonalizmu i empiryzmu na rzecz intuicji;
- Koncepcja Elane Vitale, siła wewnętrzna każdego, która nim kieruje i zmusza do aktywności działania. Siła ta sprawia, że człowiek przekształca świat, który jest dynamiczny.