historia wychowania zarys ogólny


GRECJA (płd. płw. bałkański)

*”Gdzie Bogów od ludzi różni jedynie nieśmiertelność.”

OKRESY W DZIEJACH GRECJI:

okres hellenistyczny + okres cesarstwa = cywilizacja hellenistyczna

cywilizacja helleńska -> związany z czystą kulturą grecką

cywilizacja hellenistyczna -> okres po najazdach Aleksandra Macedońskiego (kultura grecka + barbarzyńska/macedońska)

LUDNOŚĆ STAROŻYTNEJ GRECJI:

→ Jonowie (ok 2000r. p.n.e.)

→ Achajowie - rdzenni Grecy (ok. 1700r. p.n.e.)

→ Dorowie - agresywni, plemię wojownicze, niszczą kulturę kret-myk (ok. 1300 - 1200r. p.n.e.)

→ Eolowie

KOLONIZACJA:

→ na zachód dotarli do Hiszpanii, płw. włoski

→ na wschód po Gruzję

→ na północ po Macedonię, Bizancjum

→ na południe po Egipt

OSIĄGNIĘCIA:

→ rozwój żeglugi, handel morski

→ ceramika

→ plantacje oliwek (*nacieranie ciała oliwą → higiena, zdrowie, nawilżanie)

→ zaopatrywanie wojsk

→ żelazo/srebro

→ kamieniarstwo

→ wodociągi i kanalizacja

→ alfabet (pismo hieroglificzne → pismo linearne A → pismo linearne B)

SPOŁECZEŃSTWO:

→ Obywatele: wojna, polityka, życie publiczne i umysłowe, wychowanie dzieci

*VIII - VI w. p.n.e. - chłop zapożyczał się by przetrwać, jeżeli pożyczki nie spłacił stawał się

własnością sąsiada = niewolnikiem

→ Niewolnicy: praca fizyczna, rola, rzemieślnictwo, służba domowa

~20% wszystkich ludzi to obywatele wolni, cała reszta to niewolnicy

ARISTOI - „najlepszy”, status powyżej zwykłych ludzi; członkowie arystokracji; posiadający cnotę/dobro

PAŃSTWO → to co buduje/zajmuje dany ród; więzi krwi/rodowe

USTROJE:

MONARCHIA → jedynowładztwo; jeden król, który sprawuje władze dożywotnio; dziedziczne; w niektórych państwach starożytnej Grecji uważany był za Boga/Półboga

OLIGARCHIA → „panowanie nielicznych”; władza sprawowana przez niewielką grupę ludzi wywodzących się z arystokracji; rada starszych = GERUZJA (30osób) + 2 królowie + zgromadzenie ludowe

TYRANIA → rządy jednostki pochodzenia arystokratycznego; władza zdobyta niezgodnie z prawem; państwa greckie pod rządami tyranów przeżywały swój rozkwit gospodarczy i kulturowy

DEMOKRACJA → rządy ludu; rządy większości; na zgromadzeniach WSZYSCY obywatele płci męskiej brali udział w głosowaniu (w miejscu publicznym poprzez podniesienie ręki, przez fizyczny podział np. kto jest za idzie na lewo, na piśmie, poprzez rzucanie kamienia)

ŚWIAT HOMERYCKI: świat wojny, stworzony przez Bogów

wychowanie tylko dla elit (wolni, szlachetni)

HEROS → ideał!; wojownik i mówca; walczy i służy królowi/bogom; uprawia sporty; bierze udział w igrzyskach; męstwo + odwaga + szlachetność obyczajów; arete - cnota, której można się nauczyć; pęd do bycia pierwszym; umiłowanie do bycia pięknym

PAIDEIA → edukacja, nauka; wychowanie ludzi w ich prawdziwej postaci, zgodnie z naturą człowieka

WYCHOWANIE FIZYCZNE:

CEL → rozwój fizyczny młodzieży, wzmacnianie ciała, hartowanie, ćwiczenie (w formie gier i zabaw), ćwiczenie zwinności i odporności na zmęczenie

PENTATLON → program wychowania fizycznego

→ skakanie

→ bieganie → najbardziej cenione

→ rzut dyskiem

→ rzut oszczepem

→ zapasy

* IGRZYSKA

Co 4 lata wielkie igrzyska narodowe. Pierwsze igrzyska w 776r. p.n.e. organizowane były we wszystkich państwach greckich. Uczestnikami igrzysk mogli być tylko wolni obywatele greccy. Na czas trwania igrzysk ustanawiano powszechny pokój.

KULT CIAŁA → wyrabianie muskułów, piękno, doskonałość

KALOGATHIA → „piękny i dobry”, połączenie dobra z pięknem, związek wychowania fizycznego z wychowaniem umysłowym, moralnym

WYCHOWANIE MORALNE: (kształcenie charakteru)

CEL → rozwój piękna moralnego i szlachetności ducha, wpajanie zasad moralnych, szacunek do osób starszych i rodziców, skromne postępowanie, umiarkowanie, skromny ubiór, unikanie rubasznych gestów i ruchów, chodzenie w milczeniu, stanie i siedzenie w przyzwoitej postawie, miłość do ojczyzny

WYCHOWANIE MUZYCZNE: (łączy się z wychowaniem literackim) [powiązanie z czcią Bogów i Muz)

CEL → kształcenie charakteru i umysłu młodzieży

!!! WYCHOWANIE MUZYCZNE TO DRUGI, OBOK SŁUŻBY WOJSKOWEJ, PUBLICZNY OBOWIĄZEK PAŃSTWOWY.

PROGRAM NAUCZANIA:

→ śpiew

→ muzyka (rytm, melodia, gra na instrumencie)

→ poezja (recytacja)

→ taniec

Narodowym instrumentem była lutnia, gdzieniegdzie także klarnet lub flet.

WYCHOWANIE LITERACKIE: (poetyckie)

→ ćwiczenie pamięci

→ nauka pisania

→ nauka czytania

→ poznawanie historii własnego szczepu (bohaterów, królów, wodzów, poetów, filozofów)

GRECJA - SPARTA (Lakonia)

polis wojskowe/militarne

od 650r. → koniec II wojny meseńskiej, Mesenia przegrywa i zostaje wcielona w Spartę, Sparta staje się największym polis

SPARTANIE (państwo doryckie): szorstkość, zamiłowanie do życia wojowniczego, pragnienie władzy, siła, wychowanie młodzieży wyłącznie dla celów państwa i wojny, organizowali się głównie w celach militarnych, surowa dyscyplina, nie dbali o wartości umysłowe i estetyczne, nie biorą pod uwagę potrzeb indywidualnych, wychowanie militarne

SPORT i MUZYKA pod nadzorem państwa

PODZIAŁ SPOŁECZEŃSTWA:

→ SPARTIACI - wolni obywatele, arystokracja ziemiańska, właściciele niewolników

→ PERIOJKOWIE - rolnicy, rzemieślnicy, kupcy

→ HELOCI - niewolnicy, ludność podbita (wyzysk niewolników przyczyną wielu powstań),

własność państwa

ideał herosa → HOPLITA (ciężkozbrojna piechota)

LIKURG → twórca ustroju Sparty; ustanowił prawodawstwo zakładające, że dzieci są własnością państwa; zakładał, że wychowanie dzieci należy wyłącznie do państwa

Do obrony państwa przydatne jednostki tylko zdrowe i silne → dzieci po urodzeniu musiały przejść oględziny urzędników → dzieci chore lub ułomne były zabijane lub wyrzucane w rozpadliny góry Tajgetos (tam umierało z głodu/chłodu/rozszarpane lub jeśli znalazł je pasterz - wychowywał je, stawało się niewolnikiem).

GERONCI - decydowali o tym czy dziecko będzie żyło z rodziną czy zostanie wyrzucone z góry

Bezżenność pociągała za sobą utratę czci i różne formy upokorzenia. Ci, którzy nie założyli rodzin, nie mogli liczyć na prawny szacunek przysługujący ludziom starszym.

WYCHOWANIE:

CEL → potęga/dobro państwa

AGOGE → wychowanie spartańskie, przygotowanie do wojen zewnętrznych i wewnętrznych (np. bunty helotów), całe w rękach państwa

do 7 lat pod opieką domową

→ kąpano w wodzie i winie

→ nie pozwalano na krępowanie dzieci

→ piastunkom pozwalano na dręczenie i szczypanie dzieci aby uczyły się znoszenia bólu

Od 7 r.ż. chłopcy i dziewczynki były poddawane jednolitemu systemowi wychowania

Na czele całej edukacji stał PAJDONOMOS.

Wychowywanie nie zajmowało się jednostką, było wychowaniem grupowym. Życie osobiste nie istnieje.

W wychowaniu chłopców można wyróżnić 3 okresy:

→ I OKRES → 8-11 r.ż.

→ II OKRES → 12-15 r.ż.

→ III OKRES → 16-20 r.ż.

GRECJA - ATENY (handlowe centrum Grecji VI w. p.n.e.)

ATEŃCZYCY (państwo jońskie): ruchliwość, bystrość, ciekawość, kult ciała, zamiłowanie do nauki, poczucie wolności, różne zainteresowania, świadomość własnej indywidualności

SOLON → twórca ustroju Aten; twórca demokratycznego ustroju państwa; ustanowił sądy przysięgłych; przeprowadził reformy, które przyczyniły się do osłabienia roli arystokracji; stworzy radę czterystu

ustrój → naturalna, pokojowa (r)ewolucja

okres wojen perskich: Ateny bogacą się, stają się centrum kulturowym, potęgą ekonomiczną i gospodarczą

Rozkwit Aten nastąpił za czasów PERYKLESA, który określono „ZŁOTYM WIEKIEM”.

WYCHOWANIE:

KANON WYCHOWANIA → gimnastyka + muzyka + gramatyka

Wychowanie w Atenach miało charakter indywidualny, było łagodne i delikatne.

Poza wychowaniem fizycznym w państwie jońskim wychowanie zostawiono rodzicom i nauczycielom.

Nie ma szkoły publicznej, a nauczyciele nie są utrzymywani przez państwo.

Młodzież nauczał ten, kto chciał i do kogo rodzice mieli zaufanie.

Prawo wymagało od rodziców tylko tego, aby kształcili oni swoje dzieci.

Wychowanie synów obywatelskich było mniej więcej takie same, ponieważ obywateli ateńskich nie dzieliły zbyt głębokie różnice stanowe.

Dzieci uboższe kształcone były jedynie na poziomie elementarnym, mimo tego wśród tej grupy społecznej prawie w ogóle nie było analfabetów.

Wychowanie obywatela ateńskiego składało się 3 okresów:

→ I OKRES → do 6 r.ż.

→ II OKRES → 7-17 r.ż.

PROGRAM NAUKI W LATACH SZKOLNYCH:

→ KSZTAŁCENIE ELEMENTARNE (dla wszystkich grup społecznych)

→ KSZTAŁCENIE POETYCKIE I MUZYCZNE

→ KSZTAŁCENIE GIMNASTYCZNE (16-18 r.ż.)

→ III OKRES → 18-20 r.ż.

PIERWSZY ROK EFEBII: wprawianie się bronią i odbywanie honorowej straży podczas państwowych uroczystości

DRUGI ROK EFEBII: uczono się życia obozowego, liczne marsze, obozowanie w polu, strażowanie w twierdzach

Po przejściu efebii, młody Ateńczyk stawał się obywatelem gotowym do służby swojej ojczyźnie.

Po klęsce Aten w 338r., ścisłą pieczę nad efebią przejęło państwo, a po upadku Macedonii efebia stała się płatną wyższą szkołą wychowania fizycznego.

NAUCZYCIEL: (wiedza jest darem!)

Wprowadzona jazda wierzchem → hippes = jeźdźcy

GRECKA MYŚL PEDAGOGICZNA

SOFIŚCI (wędrowni nauczyciele):

PRZEDSTAWICIELE:

Sofiści nigdy nie założyli stałej instytucji. Byli mędrcami i zawodowymi nauczycielami; zaczęli zarabiać poprzez przekazywanie swojej wiedzy i umiejętności.

Twierdzili, że ich wiedza i umiejętności nie pochodzą od Boga, a jedynie jest to ich własnym dorobkiem → zerwanie z dotychczasowym myśleniem.

Nauczali na pieniądze = sprzeciwy:

Arystokracja nie była z tego zadowolona, w przeciwieństwie do klasy średniej, która mogła doścignąć arystokrację w wykształceniu.

Stworzyli nowy ideał człowieka → DZIAŁACZ POLITYCZNY. Uważali, że taki człowiek powinien całkowicie poświęcić się temu co robi → pojawiło się pojęcie SPORTU ZAWODOWEGO.

FORMY PRZEKAZYWANIA WIEDZY:

→ WYKŁAD - przemowa, która musiała być odpowiednio przygotowana, aby utrwalić przekazaną wiedzę

→ ĆWICZENIA - analizowanie wiedzy z wykładu

→ KONFERENCJA - przemowa mistrzów przy obecności słuchaczy

→ DYSKUSJA/KONWERSATORIA

NAWIĄZYWALI DO:

→ SENSUALIZMU - głosili, że wiedzę poznaje się przy pomocy wrażeń zmysłowych

→ RELATYWIZMU - nie ma powszechnej prawdy, bo jest ona inna dla każdego

→ PRAKTYCYZMU - stawianie sobie takich celów, które jesteśmy w stanie osiągnąć

→ KONWENCJONALIZMU - wszystkie twierdzenia i teorie mają charakter umowny

UMIEJĘTNOŚCI, które DZIAŁACZ POLITYCZNY musi opanować do perfekcji:

→ RETORYKA - działacz polityczny musiał opanować sztukę przemawiania

→ GRAMATYKA - mowa polityczna musiała być mową poprawną i piękną, dlatego działacz

polityczny musiał znać zasady języka

→ DIALEKTYKA - działacz polityczny musiał umieć przemawiać w sposób przekonywający

→ ERYSTYKA - działacz polityczny musiał posiadać umiejętność dyskutowania z przeciwnikiem,

potrafi dowieść wszystkiego

PODSTAWY WIEDZY (4 niezbędne nauki):

→ ARYTMETYKA

→ MUZYKA

→ ASTRONOMIA

→ BIOMEDYKA

Nie zwracali uwagi na wygląd mówcy; chcieli jak najlepiej przygotować człowieka, który poświęciłby się państwu.

Wyszli poza poziom szkoły podstawowej, zajęli się dorosłymi.

KANON 7 SZTUK WYZWOLONYCH: miały kształcić wolnego człowieka - stąd nazwa

→ trivium

→ quadrivium

SOKRATES

Pragnął nauczyć ludzi cnoty, czyli samodzielnego myślenia. Miało to na celu udoskonalić ich moralnie.

Żył 70 lat w V-IV w. p.n.e. Był jednym z największych filozofów greckich. Urodził się i zmarł w Atenach.

Jego praca pedagogiczna przypominała naukę sofistów, jednak różniło go od nich to, że uczył bezinteresownie oraz głosił inną treść nauki niż sofiści.

Zajmował się TYLKO CZŁOWIEKIEM, jego udoskonaleniem moralnym (etyką), oraz chęcią nauczenia swoich uczniów sztuki poszukiwania prawdy (logiką).

Nauczał poprzez DIALOG. Uczył swoich uczniów poszukiwania prawdy. Uważał, że wiedzę zdobywa się samodzielnie metodą dyskusji - poprzez stawianie pytań. Nigdy nie przekazywał gotowej wiedzy. Uczeń doskonalić miał samodzielne myślenie.

Stosował dwie metody prowadzenia dyskusji:

→ ELENKTYCZNĄ (negatywna metoda) - polegała na zbijaniu argumentów przeciwnika poprzez doprowadzenie do sprzeczności w jego słowach i tym samym do obrony własnych racji. Wiązała się z tzw. IRONIĄ SOKRATESA - kiedy miał wątpliwości żądał ich potwierdzenia lub zaprzeczenia

→ MAJEUTYCZNĄ (pozytywna metoda) - polegała na takim kierowaniu rozmową, aby dyskutantowi wydawało się, że sam doszedł do właściwych wniosków. Odpowiednio sformułowane pytania, na które odpowiedzią jest 'tak' lub 'nie'.

POGLĄDY:

PLATON

Uczeń Sokratesa, lecz w odróżnieniu od niego pozostawił po sobie twórczość pisarską oraz założył szkołę - AKADEMIĘ:

→ szkoła nauk politycznych o tradycyjnej formie nauczania

→ kształciła młodych na doradców politycznych i prawodawców

SYSTEM WYCHOWANIA CZŁOWIEKA wg Platona:

- matka 20-40 lat

- ojciec 30-50 lat

Twierdził, że ustrój idealnego państwa opiera się na trzech grupach społecznych:

→ RZĄDCY - filozofowie, którzy przeszli 30 lat nauki i 15 lat życia praktycznego

w różnych instytucjach państwowych

→ STRAŻNICY - wojownicy broniący państwa

→ ŻYWICIELE - rolnicy, rzemieślnicy, kupcy, którzy mają troszczyć się o zapewnienie

państwu dóbr materialnych

Dusza ludzka wg Platona składa się z 3 części (zdolności), które dominują wśród członków danej grupy społecznej:

→ RZĄDCÓW wyróżniał rozum, którego siedzibą jest głowa (najwyższa część ciała)

i to ona powinna górować nad całym człowiekiem

→ STRAŹNIKÓW wyróżniają uczucia i zmysły, których siedliskiem są piersi.

Ta grupa wyróżnia się odwagą, męstwem oraz uczuciem miłości do swojej ojczyzny

→ ŻYWICIELI wyróżnia pożądliwość, której siedzibą jest brzuch. Ich główną cechą

jest pragnienie dóbr materialnych, dążenie do zaspokojenia głodu,

są pozbawieni wyższych uczuć i wartości moralnych

Głosił, że młodzieży nie wolno zapędzać do nauki przymusem, a najwięcej czasu i wysiłku trzeba poświęcać młodzieży zdolnej.

ARYSTOTELES

Uczeń Platona, jednak miał odmienny styl myślenia. Był człowiekiem wszechstronnie utalentowanym, a swoją myśl wpisywał w źródła wielu dyscyplin naukowych.

Do człowieka podchodził w sposób indywidualny, ponieważ głosił, że każdy człowiek jest wyjątkowy.

Określił cały proces kształtowania i wychowania człowieka.

Twierdził, że na kształtowanie człowieka wpływ ma przede wszystkim rodzina i szkoła, bowiem ponoszą oni pełnią odpowiedzialność za proces kształtowania dziecka.

Najważniejsza jest RODZINA, natomiast szkoła jest kontynuacją tego co rozpoczęli rodzice, dlatego między rodziną, a szkołą powinna być współpraca.

Nauka była dostępna dla wszystkich dzieci, a nawet istniał przymus udziału w szkolnictwie.

RODZINA:

SZKOŁA:

→ UCZENIE SIĘ → uczeń

→ NAUCZANIE → nauczycielami

→ POSTRZEGANIE - uczenie się przy pomocy zmysłów, głównie chodzi o mowę i zmysły słuchu

→ ZAPAMIĘTYWANIE - uczenie się przy pomocy zgromadzonych i zapamiętanych doświadczeń

→ PRZETWARZANIE - rozumowanie

Ucząc się dziecko rośnie duchowo.

→ ODDZIAŁYWANIE NA ZMYSŁY - nauczanie poglądowe

→ ĆWICZENIE PAMIĘCI - zatrzymywanie (zapamiętywanie) wyobrażeń i przeżyć (doświadczeń)

→ UCZENIE WYKORZYSTYWANIA WIEDZY W PRAKTYCE

Arystoteles chciał wychować dobrego obywatela państwa, który sam wybierze czym chce się zajmować.

Miał negatywny stosunek do pracy fizycznej. Uważał, że wolny człowiek nie powinien pracować w ten sposób, bo od tego są niewolnicy.

IZOKRATES

Założył pierwszą regularną szkołę na poziomie średnim dla chłopców w wieku 14-15lat. Nauka była płatna. Nauczyciele musieli posiadać wysoki poziom kulturalny i moralny, by dawać dobry przykład.

Szkoła miała kierunek ogólnokształcący. Odrzucał wychowanie zawodowe.

Nie chciał kształcić uczonych mówców, adwokatów ani kupców, ponieważ chce kształcić człowieka przygotowanego praktycznie do życia obywatelskiego.

Podstawą była nauka retoryki. Nauka w jego szkole była czymś w rodzaju studiów wyższych.

Nauka trwała 3-4 lata.

Chciał stworzyć ideał dobrego mówcy, mimo że sam miał wadę wymowy.

Zauważył, że mówca powinien mieć pewne warunki fizyczne → wysoki wzrost, doniosły głos, dobrą wymowę.

Był mistrzem pisania mów.

338r. - bitwa pod Cheroneą; włączenie Grecji do Macedonii = łączenie się dwóch kultur

HELLENIZM (cywilizacja hellenistyczna) 330 - 30 r. p.n.e.

Kultura grecka rozpowszechnia się na cały starożytny świat. Aleksander Macedoński szerzy język grecki.

Macedończycy chcieli być Grekami - szybko przyswoili sobie czytanie i pisanie

→ zmiana poglądów na pojęcie człowieka i świata

→ zaczęli podróżować

→ świat ujednolicony, wszędzie spotykali to co znali, na odległych terenach posługiwano się j.greckim

→ rozpowszechniono winorośl, oliwki, język

→ po raz pierwszy mówiono tym samym dialektem

→ wychowywano i kształcono na wzór grecki

→ hellenizacja objęła arystokrację (rozwijała się głównie na dworach władców)

→ HELLENEM JEST KAŻDY KTO SIĘ NIM CZUJE, kto przyswoi kulturę grecką,

zaakceptuje ją i wg niej żyje

→ rozwija się psychologia

→ każdy ma prawo do wiedzy i nauki

→ człowiek liczy się jako cieśla czy lekarz = zaczyna nabierać znaczenia zawód

→ umasawia się sport

→ kobieta nie jest już tylko matką

→ wychowanie staje się bardziej literackie

→ życie w wielomilionowych miastach

→ do szkół uczęszczają również dziewczęta

→ główne ośrodki nauki: Aleksandria, Pergamon, Rodos, Antiochia, Efez, Smyrna, Kos

→ Ateny: Akademia Platońska, Liceum, Ogród Epikura, szkoła Stoicka Zenona

→ zakładanie parków i ogrodów

→ podział edukacji:

→ IDEAŁ: człowiek dorosły (efebia), wolny, bogaty, starannie wykształcony, myślący,

będący znawcą kultury

→ nauczycielem nie był już ten kto twierdził, że potrafi uczyć, ale był nim na ogół urzędnik,

który musiał przejść konkurs na nauczyciela:

RZYM (płw. apeniński + Sycylia)

753r. → założenie Romy („na siedmiu wzgórzach piętrzy się Rzym”)

OKRESY W DZIEJACH RZYMU:

LUDNOŚĆ STAROŻYTNEGO RZYMU:

→ Grecy

→ Italikowie

→ Etruskowie

→ Latynowie

→ Sawinowie

klasy społeczne → podział przez majątek

język → łacina

OKRES KRÓLEWSKI

podboje Rzymu; miasto otwarte na inne kultury; senat = rada starszych; rządzą królowie → władza najwyższa, sędzia, wódz armii, przywódca duchowy; znaczenie mają patrycjusze; plebejusze = ludność napływowa

OKRES REPUBLIKI (res publica → rzecz publiczna)

miejsce królów zajmują konsulowie; urzędnicy; senat; zgromadzenie ludowe → podejmowali najważniejsze decyzje, wybierali urzędników; trybunowie ludowi; walki pomiędzy patrycjuszami a plebejuszami; Rzymianie zaczynają zakładać kolonie; chętnie wyruszają na wyprawy wojenne; armia rzymska organizowana w legiony; służba wojskowa → zaszczyt i obowiązek

IV w. - Rzym jest największą potęgą wojskową świata starożytnego, nadają obywatelstwo podbitym, około 600 tys. żołnierzy; !!! najgroźniejszy przeciwnik - Kartagina

NIEWOLNICY → „narzędzie do pracy”

głównie jeńcy wojenni, dłużnicy itp.; w większości utrzymywani przez rodzinę rzymską; najsilniejszych brano do szkolenia gladiatorów

CESARSTWO RZYMSKIE

wojsko → armia zawodowa

zachodnia część → romanizacja

wschodnia → zdominowana przez język i kulturę Grecji

WYCHOWANIE

→ zbiorowe, które zauważa jednostkę

→ rodzina podstawowym środowiskiem wychowawczym

→ do 7 r.ż. dziecko pod opieką matki, której mogła pomagać krewna

→ po 7 r.ż. w wychowanie angażuje się ojciec - przejmuje opiekę nad synem

(córki nadal pod opieką matki która uczyła je gospodarstwa domowego, przędzenia, szycia, czasami muzyki)

→ chłopcy po 16 r.ż. - zajmują się nimi krewni wybierani przez ojca, mając na celu wprowadzenie

go w życie społeczne → edukacja obywatelska (1 rok)

→ po zakończeniu edukacji obywatelskiej szli do wojska (1 rok) zaczynając od funkcji szeregowca; (jeżeli pochodził w bogatej rodziny, przez kolejne pół roku poznawał i przechodził kolejne szczeble wojskowe → do 47 r.ż. każdy mężczyzna mógł być powołany na wojnę)

→ jeżeli nie było wojny, wracał do normalnego życia, pod opiekę krewnego gdzie było kontynuowane życie obywatelskie

→ wychowanie oparte na obyczajowości i kulturze - ważna rola tradycji i zwyczajów

→ widoczne życie rodzinne i obywatelskie oraz wychowanie religijne, poszanowanie dla prawa

→ szczególną rolę odgrywał ojciec rodziny

→ dużym szacunkiem cieszyła się matka, która wychowywała dziecko

→ ważne cnoty: ofiarność, męstwo, pobożność, oddanie się państwu

→ Rzymianie to ludzie bardzo pracowici, nawet kiedy byli bogaci

→ wychowanie fizyczne - istniało, ale było nastawione na dbałość o zdrowie, sprawność do służby wojskowej i pracy na roli

→ nie występuje coś takiego jak sport. szkoda im było czasu na treningi

→ wolny czas spędzali jako widzowie walko gladiatorów (amfiteatr) lub wyścigów konnych (cyrk)

→ muzyka była zbyteczna (nie grali, nie ćwiczyli śpiewu) - pozostali przy hymnach na cześć państwa

→ wychowanie literackie - brak literatury pięknej (brak czasu na tworzenie, brak ładnego języka)

→ na poziomie podstawowym dzieci uczono pisania, czytania, liczenia i prawa

→ do szkół chodziły dzieci najbiedniejsze, pozostałe uczone były przez rodziców

→ rodzi się nowy ideał dobrego mówcy, który jest jednocześnie nosicielem cnót moralnych i obywatelskich; jest on synonimem wszechstronnej wiedzy i głębokiej mądrości.

PO PODBOJU GRECJI:

→ w II w. p.n.e. pojawiają się szkoły średnie

→ Rzym stał się dwujęzyczny → łacina i greka

→ bogaci Rzymianie angażowani greckich niewolników jako wychowawców i nauczycieli swoich dzieci

→ zaczęli doceniać retorykę, próbując się jej wyuczyć

→ obok retoryki również filozofia

→ zaczęli zachwycać się muzyką, jednak woleli jej słuchać niż sami ją tworzyć/wykonywać

→ zaczęli obok szkół greckich stawiać rzymskie

→ w nauce dominowała metoda pamięciowa i naśladownicza

SZKOŁA ŁACIŃSKA:

→ przejęli alfabet od Etrusków

→ do szkół uczęszczali chłopcy i dziewczęta

→ uczyli się pisania i czytania oraz podstawowych działań arytmetycznych

→ nauczano metodą pamięciową

SZKOŁA ŚREDNIA:

→ naśladownictwo nauczania greckiego - objaśnianie dzieł poetów tłumaczonych z j.greckiego

→ wprowadzenie nauki o języku łacińskim

→ szkoła średnia - szkołą gramatyki

NAUCZANIE WYŻSZE:

→ retoryka (przede wszystkim nauczanie tradycyjnej retoryki greckiej)

Nauczanie miało charakter prywatny, dopiero w 133r. Cesarz Hadrian stworzył rzymskie szkolnictwo publiczne, opłacane przez państwo.

Wykształcony rzymianin władał dwoma językami → greką i łaciną. Rzadko zdarzało się aby Grek uczył się łaciny.

łacina → język chłopski

RZYMSKA MYŚL PEDAGOGICZNA:

→ pojawia się w I w. p.n.e. wraz z Warronem i Cyceronem

→ Warron do 7 sztuk wyzwolonych dodał jeszcze dwie: medycynę i architekturę

→ Cyceron - teoretyk wymowy, mistrz sztuki retorycznej, polityk, filozof; podstawą kształcenia wg Cycerona powinno być 7 sztuk wyzwolonych poszerzonych o prawo, wojskowość, ekonomię, geografię, filozofię z psychologią

KWINTYLIAN

Kształcenie mówcy - lub O wychowaniu mówcy które było doskonałym uogólnieniem całej dotychczasowej praktyki wychowawczej starożytnego Rzymu. Kwintylian pochodził z Hiszpanii, ze starej nauczycielskiej rodziny (ojciec i dziadek byli nauczycielami). Studia ukończył w Rzymie. Wrócił do Hiszpanii i przez kilka lat był nauczycielem retoryki. Mając 33 lata przeniósł się do Rzymu, gdzie oprócz pracy nauczycielskiej zajmował się adwokaturą. Cesarz Wespazjan w uznaniu dla jego kunsztu pedagogicznego przyznał mu pensję ze skarbu państwa, jako pierwszemu w Rzymie nauczycielowi retoryki. Po 20 latach pracy przeszedł na emerytur i w tym czasie, wolny od innych zajęć, zaczął pisać swoje dzieło.

→ Zajął się w nim głównie praktyczną dydaktyką

sposobem kształcenia mówcy, który w ujęciu autora, przypominał pod wieloma względami

mędrca-filozofa wg modelu Platona. Miał on odznaczać się najwyższymi zaletami moralnymi

i wszechstronną wiedzą; być znawcą całego dorobku kulturalnego ludzkości, a także

doświadczonym działaczem politycznym. Ażeby wychować takiego młodzieńca, należało

od dzieciństwa otoczyć go troskliwą opieką.

→ Kwintylian z optymizmem odnosił się do możliwości rozwojowych człowieka.

Uważał, że każdy jest dostatecznie uzdolniony do nauki. Jak ptak przysposobiony jest do lotu,

tak dziecko do nauki. Ludzi niezdolnych w tym zakresie jest równie mało, jak ułomnych fizycznie,

a takich, na których wysiłek wychowawczy zupełnie by nie oddziaływał, nie ma wcale.

→ Zdolności do nauki rosną w miarę lat i rozwoju organizmu.

Dlatego z dużą rozwagą należy dobierać nauczycieli i wychowawców poczynając

już od niańki. Wszystkie osoby biorące udział w wychowaniu powinny odznaczać się

wysokim poziomem moralnym i starannym wykształceniem językowym.

→ Nauka dzieci w wieku przedszkolnym powinna być jak najbardziej zbliżona do zabawy.

Każde osiągnięcie dziecka należy nagradzać pochwałami, a do pokonywania trudności

powinno się zachęcać je przez budzenie ambicji.

→ Wykluczał wszelki przymus i ostre traktowanie dzieci.

Nie powinno się także stawiać wobec nich zbyt wielkich wymagań.

→ Aprobując panujący w bogatych domach zwyczaj kształcenia dzieci na poziomie elementarnym

w domu, przeciwstawiał się Kwintylian ogólniejszym tendencjom do domowego wychowania dzieci,

zwłaszcza w zakresie szkoły średniej.

→ Dążył do całkowitego przełamania uprzedzeń wobec szkoły publicznej.

Jej przeciwnicy podnosili głównie dwie kwestie: że szkoła publiczna kształcąc dzieci

z różnych rodzin, o różnym poziomie moralnym, może wywierać demoralizujący wpływ

na chłopców wychowywanych w domu w duchu najwznioślejszych zasad etycznych

i że uczeń mając do dyspozycji nauczyciela prywatnego rozwija się znacznie szybciej

i bardziej wszechstronnie, ponieważ cała uwaga wychowawcy skupia się wyłącznie na nim;

nauczyciel łatwo też dostosowuje się do jego indywidualnych zainteresowań.

Kwintylian przyznawał, iż niekiedy szkoła rzeczywiście wpływa demoralizująco na młodego chłopca, ale są to przypadki raczej wyjątkowe. Zdarza się natomiast częściej, iż dziecko ulega demoralizującym wpływom źle dobranego nauczyciela, a czasem także pod wpływem rodziców skłonnych do ich rozpieszczania, zbyt pobłażliwego traktowania ich wad i wybryków, do używania w ich obecności niewłaściwych wyrażeń i do prowadzenia lekkiego trybu życia.

Nie zgadzał się Kwintylian z twierdzeniami, że dziecko wychowywane w domu łatwiej zdobywa wiedzę.

Jego zdaniem wszyscy ambitni i naprawdę zdolni nauczyciele stronią od pracy w prywatnych domach, bo lepiej się czują w otoczeniu większej liczby uczniów.

Ponadto kształcenie chłopca w zaciszu domowym wymaga więcej czasu i wysiłków niż w szkole. Tu chłopiec uczy się korzystając nie tylko z wiedzy nauczyciela i jego wskazówek, ale także z odpowiedzi kolegów, a nawet z ich błędów i niepowodzeń. Zdolny i ambitny nauczyciel, mający pod opieką wielu uczniów, zdobywa się zazwyczaj na większy wysiłek umysłowy i dydaktyczny niż wówczas, gdy jest odpowiedzialny tylko za jednego chłopca. Zdolny nauczyciel może bez trudu uczyć większą grupę dzieci, zwracając główną uwagę na mniej zdolnych i słabych, a najzdolniejszym udzielając tylko od czasu do czasu koniecznych wskazówek i pobudzając ich ambicję do dalszych wysiłków.

→ Korzyści z nauki zbiorowej w szkole publicznej są jeszcze i te:

Te wywody Kwintyliana przyczyniły się do zwycięstwa idei zbiorowego nauczania w Rzymie zwłaszcza, że wysokie opłaty za najem prywatnych nauczycieli czyniły indywidualne nauczanie zbyt kosztownym.

Godne podkreślenia są także inne spostrzeżenia pedagogiczne Kwintyliana:

Dzieło Kwintyliana Kształcenie mówcy odegrało w dziejach wychowania bardzo doniosłą rolę nie tylko w czasach rzymskich. Po odkryciu jego rękopisu w 1416 r. Stało się wzorem dla szkolnictwa humanistycznego w Europie XV i XVI wieku. Z jego wskazań korzystali obficie także polscy pisarze pedagogiczni epoki Odrodzenia.

CHRZEŚCIJAŃSTWO

→ religia monoteistyczna

→ nietypowa dla starożytnych, wywodzi się z judaizmu

→ początkowo budziła niechęć, szerzona wśród najbiedniejszych - religia ta dawała im nadzieję

→ zrodziło się w Palestynie będącej pod wpływem kultury greckiej i rzymskiej

→ pierwsze chrześcijaństwo było religią wesołą i radosną

→ pierwsi chrześcijanie byli postrzegani negatywnie, ponieważ władza nie zgadzała się aby ludzie biedni i prości byli równi z bogatymi - władza obawiała się, że będzie ktoś ważniejszy od nich (cesarz był uważany za Boga, a chrześcijanie uważali, że jest tylko jeden Bóg)

313r. - wydany edykt mediolański uznający wolność wyznania

380r. - chrześcijaństwo uznane za religię państwową

392r. - zakaz kultów pogańskich

393r. - zakaz organizowania igrzysk ku czci Zeusa


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
zarys historii wychowania
BARTNICKA K , SZYBIAK I Zarys historii wychowania
Bartnicka Zarys Historii Wychowania
Zarys historii wychowania Kalina Bartnicka Irena Szybiak
Ściąga z historii wychowania- E. MAłolepszy-AJD
Zajecia 11 - okupacja, pedagogika specjalna, skróty ćwiczeń z historii wychowania
Litak Historia Wychowania
Historia wychowania w rodzinie 8 11 2012
Historia wychowania (2)
Zajecia 4 - oswiecenie, pedagogika specjalna, skróty ćwiczeń z historii wychowania
Historia wychowania na egzamin
HISTORIA WYCHOWANIA
Historia wychowania średniowiecze, Historia wychowania - wykłady (średniowieczne wychowanie, uniwers
historia wychowania 73-79, 71
Historia wychowania, Grecka mysl edukacyjna, Sofiści

więcej podobnych podstron