Skróty współczesnych teorii socjologicznych


Skróty współczesnych teorii socjologicznych

Teorie funkcjonalne:

  1. Stary funkcjonalizm (T. Parsons, R. Merton) - wyjaśnia struktury poprzez odwoływanie się do elementów społecznej całości

  2. Neofunkcjonalizm (J. Alexander) - wyjaśnia struktury poprzez odwoływanie się do kultury, historii, struktury i osobowości. Teoria ta wykorzystuje pojęcie elementów systemu.

Teorie funkcjonalne:

wyjaśniają struktury poprzez odwoływanie się do elementów społecznej całości, do kultury, historii, struktury i osobowości, wyjaśniają systemy powiązanych wzajemnie jednostek w kategoriach wzorów adaptacji, przy czym środowisko redefiniuje funkcje jako powtarzalne działania w miarę jak te promują adaptację

Teorie interakcjonistyczne:

  1. Interakcjonizm symboliczny (H. Blumer) - wyjaśnia rzeczywistość przez odwołanie się do myśli, „siebie”, wzajemnych gestów i negocjowania interakcji.

  2. Teoria ról (R. Turner) - wyjaśnia zachowania i organizacje przez odwołanie się do roli, koncepcji roli oraz sieci ról, w których jednostki lokują siebie.

Teoria dramaturgiczna (E. Goffman) - wyjaśnia zachowania i organizacje w kategoriach ruchu scenicznego, przedstawiania samego siebie, korzystania z ram i pojawienia się rytuałów jako mechanizmów, dzięki którym wzorce makrostruktury są produkowane i reprodukowane.

Teorie interakcjonistyczne:

wyjaśniają rzeczywistość przez odwołanie się do myśli, „siebie”, wzajemnych gestów i negocjowania interakcji, wyjaśniają zachowania i organizacje przez odwołanie się do roli, koncepcji roli oraz sieci ról, w których jednostki lokują siebie, wyjaśniają zachowania i organizacje w kategoriach ruchu scenicznego, przedstawiania samego siebie, korzystania z ram i pojawienia się rytuałów jako mechanizmów, dzięki którym wzorce makrostruktury są produkowane i reprodukowane.

Te dwie grupy teorii (funkcjonalne i interakcjonistyczne) są sobie przeciwstawne.

Teorie konfliktu:

  1. Wersje marksistowskie (K. Marks) - wyjaśniają społeczną organizację w kategoriach sprzeczności w sferze środków produkcji oraz dynamiki klasowej.

  2. Wersje systemu (I. Wallerstein) - wyjaśniają struktury i stosunki społeczne przenosząc uwagę ze stosunków klasowych na stosunki społeczne i wzorce zależności czy wyzysku.

  3. Wersja weberowska (M. Weber) - wyjaśnia rzeczywistość poprzez odwołanie się do rozkładu władzy, własności i prestiżu, w miarę jak te odzwierciedlają i podtrzymują nierówności i kultury klasowe.

  4. Wersje teorii krytycznej (J. Habermas. Z. Bauman) - godzą Marksa z Weberem za pomocą krytycyzmu jako środka przedstawienia sprzeczności i form ucisku w danym porządku społecznym. Głoszą one i postulują lepszy świat.

Teorie konfliktu:

wyjaśniają społeczną organizację w kategoriach sprzeczności w sferze środków produkcji oraz dynamiki klasowej ,struktury i stosunki społeczne przenosząc uwagę ze stosunków klasowych na stosunki społeczne i wzorce zależności czy wyzysku, wyjaśniają rzeczywistość poprzez odwołanie się do rozkładu władzy, własności i prestiżu, w miarę jak te odzwierciedlają i podtrzymują nierówności i kultury klasowe, za pomocą krytycyzmu jako środka przedstawienia sprzeczności i form ucisku w danym porządku społecznym. Głoszą one i postulują lepszy świat.

Teorie konfliktu są przeciwstawne teoriom funkcjonalnym.

Teorie wymiany:

  1. Wersje behawioralne (G. Homans) - wyjaśniają zachowania, przez odwołanie się do wartości i uczenie się poprzez wzmocnienia pozytywne. Struktury społeczne są rozumiane w kategoriach ich wpływów na schematy indywidualnych wzmocnień.

  2. Wersje utylitarne (J. Coleman) - wyjaśniają zachowania i organizację społeczną w kategoriach racjonalnych wyborów dokonywanych przez podmioty w dążeniu do maksymalizacji użyteczności.

  3. Wersje strukturalne (R. Emerson) - wyjaśniają istnienie sieci stosunków wymiany w kategoriach zrównoważenia wartości i kosztów.

  4. Wersje konfliktowe (P. Blau) - wyjaśniają stosunki społeczne i makrostruktury w kategoriach leżących u ich podłoża łańcuchów interakcyjnych w miarę jak te odzwierciedlają rozkład kapitału kulturowego i energii emocjonalnej.

Teoria wymiany Homansa - główne twierdzenia.

Podstawowe pojęcia teorii wymiany Homansa:

    1. czynności - odnoszą się do tego, co ludzie robią w danej sytuacji,

    2. interakcja - oznacza proces, w którym czynność jednej jednostki wywołuje czynność innej,

    3. uczucia - odnoszą się do wewnętrznych stanów psychologicznych ludzi zaangażowanych w wykonywanie czynności i interakcji,

    4. bodziec - to sygnał płynący ze środowiska, na który organizm odpowiada działaniem,

    5. działanie - to zachowania przejawiane przez organizm nakierowane na uzyskiwanie nagród i unikanie kar,

    6. nagroda - to zdolność przysługująca bodźcowi do świadczenia gratyfikacji lub realizowania potrzeb organizmu,

    7. kara - umiejętność bodźca do wyrządzenia krzywdy, zaszkodzenia lub zablokowania możliwości zaspokojenia potrzeb,

    8. wartość - wielkość narody jaką przynosi bodziec,

    9. koszt - nagroda jakiej trzeba się zrzec lub kara na jaką trzeba się narazić, podejmując określona linię działania,

    10. percepcja - zdolność do postrzegania rozważenia i oszacowania nagród i kosztów,

    11. oczekiwanie - wielkość nagród, kar lub kosztów jakie organizm wiąże z określonym bodźcem.

Twierdzenia:

  1. Twierdzenie o sukcesie - im częściej działanie jednostki jest nagradzane, tym bardziej jest prawdopodobne podjęcie przez nią tego działania.

  2. Twierdzenie o bodźcu - jeżeli w przeszłości wystąpienie określonego bodźca lub zespołu bodźców było okolicznością, w której działanie jednostki zostało nagrodzone to im bardziej aktualny bodziec podobny jest do tych, występujących w przeszłości, tym bardziej prawdopodobne jest, że jednostka podejmie to lub podobne działanie.

  3. Twierdzenie o wartości - im bardziej działanie jest dla jednostki wartościowe, tym bardziej prawdopodobne jest, że będzie ona przejawiała to działanie.

  4. Twierdzenie o deprywacji-nasyceniu - im częściej w niedawnej przeszłości jednostka otrzymywała określoną nagrodę tym mniej wartościowa staje się dla niej każda następna jednostka tej nagrody.

  5. Twierdzenie o frustracji-agresji - jeżeli działanie jednostki nie doprowadza do otrzymania oczekiwanej nagrody lub jednostka ta otrzymała karę, której się nie spodziewała, zareaguje gniewem a w gniewie rezultaty zachowania agresywnego będą miały wartość nagradzającą.

Szkoła chicagowska (H. Blumer) - rozpatruje ona jednostki jako potencjalnie niezależne, interakcje jako stale będące w procesie zmiany, natomiast organizacje społeczną jako płynna i chwiejną:

    1. natura ludzka - osobowość zdolna jest do radykalnych zmian definicji sytuacji i w związku z tym, do działań spontanicznych i indeterministycznych (niezdeterminowanych);

    2. istota interakcji - uwypukla kreacyjną konstrukcyjną i zmienną naturę interakcji, która jest raczej konstruowana niż wyzwalana, jest procesem, który sam siebie określa, jest ciągłym dostosowywaniem i reorganizacją uczuć, żądań, postaw, zachowań w stosunku do partnera interakcji.



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Skroty teorii socjologicznych, PSC (Porownawcze Studia Cywilizacji - kulturoznawstwo), Socjologia ku
Brzechczyn, Krzysztof Polityka jako proces rewolucyjnej zmiany społecznej Od Marksa do współczesnyc
PUW współ. problemy socjologii 2014 info, Współczesne problemy socjologii
socjologia kobiety, Współczesne problemy socjologii
Bourdieu - Struktury, WSPÓŁCZESNE TEORIE SOCJOLOGICZNE(1), Referaty
Rozwój współczesnej teorii i praktyki pedagogicznej dot
Ralph Dahrendorf - teoria konfliktu, WSPÓŁCZESNE TEORIE SOCJOLOGICZNE
ERNETS GELLNER NARODY I NACJONALIZM, współczesne problemy socjologiczne
Struktury zawodowe współczesnych społeczeństw, Socjologia
WTS Socjologia humanistyczna Krakowiak, Socjologia, Współczesne Teorie Socjologiczne
opracowanie pytań na kolokwium, SOCJOLOGIA UJ, Współczesne teorie socjologiczne
Rodzina w teorii socjologicznej
Współczesne problemy socjologii
Współczesne problemy socjologii wychowania
wts wse wyklad11, SOCJOLOGIA UJ, Współczesne teorie socjologiczne
Socjologia, Współczesne koncepcje socjologii
WSPOLCZESNE TEORIE SOCJOLOGICZNE wyklady
wprowadzenie do socjologii, Współczesne teorie socjologiczne

więcej podobnych podstron