Anna Jagiellonka (ur. 1523, zm. 1596), córka Zygmunta I Starego i Bony Sforza, królowa polska od 1575 r. Po śmierci ostatniego w linii męskiej Jagiellona, Zygmunta Augusta, jej brata, odegrała rolę polityczną w trzech kolejnych bezkrólewiach. W 1574 r. elekt, Henryk Walezy, zobowiązany był do poślubienia Anny, jednak warunku tego nie dotrzymał. Po jego ucieczce, kiedy o koronę polską zabiegali popierani przez stronnictwo magnackie Habsburgowie, szlachta ogłosiła ją królową (1575 r.) i dokonała elekcji Stefana Batorego, który tron polski otrzymał wraz z ręką Jagiellonki. Podczas bezkrólewia po śmierci Batorego, Anna Jagiellonka w niemałym stopniu przyczyniła się do elekcji swego siostrzeńca, Zygmunta III Wazy. Jako królewna, później królowa, obok zainteresowań politycznych, dużo uwagi poświęcała sprawom kultury i nauki. Była m. in. opiekunką Akademii Krakowskiej, popierała artystów i twórców. Prowadziła też działalność gospodarczą i dobroczynną, zwłaszcza na Mazowszu, gdzie dużo przebywała. Jako gorliwa katoliczka była fundatorką i protektorką klasztorów i kościołów.

---