Temat: Produkt własny, produkt obcy w biurach podróży
Biuro podróży - to nazwa przypisywana firmie, w której załatwia się wszystkie sprawy związane z wyjazdem poza miejsce zamieszkane. Jest to określenie używane w stosunku do podmiotów, które zajmują się działalnością pośrednictwa i organizacji w turystyce jako jedynym bądź głównym przedmiotem działalności. Działalność ta może rozciągać się od współudziału w urzeczywistnianiu podróży ( np. informacja, pośrednictwo wizowe, sprzedaż biletów lotniczych), poprzez sprzedawanie gotowych imprez zorganizowanych przez inne biura podróży, aż do organizowania i sprzedawania własnych imprez.
Biuro podróży jest podmiotem występującym w roli pośrednika pomiędzy podmiotami oferującymi dobra i usługi turystyczne a turystami. Biuro podróży sprzedaje, bowiem dobra i usługi wytworzone nie przez siebie, ale przez inne podmioty, którymi są najczęściej wyspecjalizowane zakłady wytwórcze, takie jak: hotele, pensjonaty, linie lotnicze, transport autokarowy, wypożyczalnie sprzętu itp.
Zgodnie z uchwaloną w dniu 29 sierpnia 1997 r. ustawą o usługach turystycznych, biura podróży funkcjonujące w Polsce prowadzić mogą działalność gospodarczą jako:
- Organizator turystyki, - czyli przedsiębiorca organizujący imprezę turystyczną; inaczej mówiąc, jest to biuro podróży, którego działalność polega na organizowaniu imprez turystycznych; w branży turystycznej, jak również w literaturze międzynarodowej używa się powszechnie terminu touroperator.
Touroperator - biuro podróży skupiające pojedyncze usługi turystyczne, takie jak: transport, zakwaterowanie, wyżywienie i inne, od ich producentów ( hotele, przewoźnicy itp.) i zestawiając je w pakiety ( imprezy turystyczne), które są sprzedawane z marżą bezpośrednio konsumentom lub przez agentów; touroperator nazywany jest hurtownikiem
.
- Agent turystyczny, - czyli przedsiębiorca, którego działalność polega na stałym pośredniczeniu w zwieraniu umów o świadczenie usług turystycznych na rzecz organizatorów turystyki posiadających zezwolenie w kraju lub na rzecz innych usługodawców posiadających siedzibę w kraju.
Agent turystyczny - biuro podróży sprzedające całe imprezy lub pojedyncze usługi turystyczne na rzecz swoich stałych zleceniodawców ( np. touroperatorów, linii lotniczych, przewoźników autokarowych, łańcuchów hotelowych) i otrzymujące za to prowizję; agent nazywany jest detalistą.
- Pośrednik turystyczny, - czyli przedsiębiorca, którego działalność polega na wykonywaniu na zlecenie klienta czynności faktycznych i prawnych związanych z zawieraniem umów o świadczenie usług turystycznych.
Pośrednik turystyczny - biuro podróży, którego działalność polega na wyszukiwaniu na zlecenie klienta interesującej go oferty i wykonaniu wszelkich czynności związanych z zawarciem w imieniu klienta umowy ( np. o wycieczkę) z organizatorem imprezy.
Biuro podróży może funkcjonować wyłącznie jako organizator lub tylko jako agent, czy pośrednik, ale może też pełnić dwie czy nawet trzy te funkcje naraz.
Touroperator to ten, który sam tworzy lub promuje jako swój własny produkt turystyczny w postaci gotowego pakietu usług. Może to być wycieczka, całkowicie zorganizowany pobyt turystyczny, pielgrzymka, wyjazd na konferencję lub kongres. Touroperator działa w miejscu zamieszkania klientów, w miejscu, skąd rozpoczyna się podróż turystyczna. W pracy touroperatora wyróżnić można 4 elementy składowe:
Określenie idei produktu - pomysł, który jest własnością touroperatora,
Przygotowanie produktu - realizacja idei,
Kreowanie produktu w świadomości nabywców,
Zapewnienie możliwie szerokiej sieci dystrybucji
Najważniejszy jest pomysł - idea produktu turystycznego. Wybór koncepcji produktu jest wyłączna domeną touropertora. Nie zawsze touroperator tworzy ideę. Zdarza się, że może ją kupić, np. od agenta działającego w kraju recepcyjnym. Jednakże to właśnie on sprzedaje produkt, formuje go, bierze prawna odpowiedzialność przed klientem za jego świadczenie. Mimo iż w kolejnym etapie realizacja tej idei może być i najczęściej jest dokonywana przez inne ogniwa - to właśnie touroperator jest dla klienta sprzedawcą odpowiedzialnym za sprzedawany produkt.
Pojęcie produktu turystycznego jest dość różnorodnie interpretowane. Ponieważ produktem w ujęciu marketingowym jest wszystko to, co zaspokaja ludzkie potrzeby, tym samym wiec produktem turystycznym jest wszystko to, co zaspokaja ludzkie potrzeby związane z uprawianie turystyki. Wielu specjalistów skłonnych jest ogólnie uznawać, iż produktem turystycznym SA po prostu wszelkie dobra i usługi oferowane przez przedsiębiorstwa przemysłu turystycznego.
Produkt turystyczny to kombinacja usług miejsca i usług turystycznych, a także usług paraturystycznych oferowanym turystom.
Przegląd wszelkich możliwości, atrakcji i usług wytwarzanych w miejscu przeznaczenia dokonywana jest przez touroperatora na kilka sposobów. Możliwy jest samodzielny kontakt rouroperatora z wytwórcami usług ( stosowany w przypadku niewielkich odległości, braku problemów językowych czy kulturowych). Często stosowanym sposobem dokonywania wyboru usługodawców na danym obszarze jest wykorzystanie w tym celu własnego, lokalnego agenta. W przypadku braku własnych agentów na danym terenie, touroperator może nawiązać współpracę z biurem podróży działającym na danym obszarze i zlecić mu podwykonawstwo w przygotowaniu, obsłudze i realizacji imprezy. W tym przypadku ważne jest, aby biuro to ( nazywanym agentem regionalnym) było solidnym i zaufanym partnerem, albowiem za całość imprezy odpowiada przed klientem touroperator. Wreszcie touroperator może samodzielnie zrealizować całość imprezy ( wszystkie czy większość usług)i być niezależnym od wszelkich dostawców. Forma ta stosowana jest wówczas, gdy albo firma touroperatorska jest holdingiem skupiającym w jednym ręku więcej elementów składowych produktu (touroperator jest jednocześnie właścicielem np. hoteli, restauracji, linii lotniczych, statków, lokali rozrywkowych), albo proponowana przez touroperatora impreza jest imprezą specjalistyczną ( np. trekking), podczas której grupa korzysta z minimalnego zestawu usług ( własne namioty, własne wyżywienie).
Z produktem obcym w biurze podróży mamy do czynienia zarówno w turystyce krajowej jak i w zagranicznej turystyce wyjazdowej. Są to sytuacje, kiedy biuro podróży korzysta z ofert innych organizatorów podróży. Pod względem formalnym współpraca opiera się na umowie agencyjnej, ale najczęściej - jak to praktyka pokazuje - na zasadzie umowy agencyjnej.
Przy umowie kupna-sptrzedaży jest oczywiste, że biuro podróży sprzedaje pod swoim znakiem firmowym doliczając odpowiednią marżę, czyli kalkulacja polega na doliczeniu odpowiedniej kwoty marży.
Jeśli jest to umowa agencyjna, to powstaje pytanie czy w ogóle jest potrzeba kalkulacji a jeśli tak, to, w jakim zakresie. Tego rodzaju pytanie powstaje, dlatego, iż na ogół się uważa, iż przy umowie agencyjnej agent otrzymuje prowizje i sprzedaje według ceny organizatora podróży. Sytuacja natomiast w tym zakresie przedstawia się rożnie, stąd też wynika również potrzeba kalkulacji.
W turystyce krajowej biuro podróży korzysta najczęściej z produktu obcego w przypadku pobytów wypoczynkowych, sanatoryjnych, wyjazdów weekendowych czy świątecznych oraz z wycieczek szkolnych.
W tych przypadkach organizatorzy najczęściej proponują współpracę w oparciu o ceny netto tzn. bez żadnej prowizji i biuro podróży w sposób oczywisty musi doliczyć do produktu obcego marżę według własnego uznania.
Potrzeba szerokiego asortymentu jednocześnie mała chłonność rynku lokalnego determinuje relacje między produktem własnym a obcym. Narzuca to potrzebę rozważenia wejścia w różne układy korporacyjne, konsorcyjne czy tez zawarcia umów agencyjnych. Wynika to także z własnych, subiektywnych uwarunkowań każdego biura podróży. Również i w dużej miejscowości, gdzie rynek może być bardziej chłonny, od warunków subiektywnych danego biura, a w szczególności od warunków materialnych, kadrowych i powiązań rynkowych zależy udział w jego ofercie produktu własnego i obcego. Doświadczenie wskazuje, że łatwiej zwłaszcza, kiedy biuro jest na rozruchu, być organizatorem w turystyce krajowej, a zwłaszcza w turystyce wypoczynkowej i uzdrowiskowej niż w krajowej turystyce poznawczej i ogólnie w turystyce zagranicznej. To również determinuje relacje między produktem własnym obcym.
Pod pojęciem sprzedaży własnej rozumiemy własna sprzedaż własnego produktu przez touroperatora, przez sprzedaż obcą zaś sprzedaż dokonana przez sieć agentów.
Aktualnie w Polsce działa bardzo liczna grupa małych i średnich touroperatorów, być może, dlatego popularny jest pogląd, że podstawą sprzedaży jest własna sprzedaż touroperatora, mimo że dysponują własną siecią agentów. Świadczy o tym fakt, że niektórzy touroperatorzy stwarzają korzystniejsze warunki sprzedaży we własnych punktach sprzedaży niż u swych agentów.
Istnieje jednak ogólna prawidłowość, że im większy touroperator tym bardziej musi się opierać w sprzedaży na sieci agentów.
BIBLIOGRAFIA:
1). Kompendium wiedzy o turystyce. Wydawnictwo Naukowe PWN
2). Metodyka i technika obsługi ruchu turystycznego. Stefan Bosiacki, Joanna Śniadek
3). Metodyka obsługi ruchu turystycznego w biurze podróży.
- R. Łazarek,
- J. Merski,
- E. Kalbarczyk
1