Poradnik nauczyciela dyplomującego się
Teczka nauczyciela dyplomującego się
Wstęp
Niemal każdy nauczyciel kończący staż na nauczyciela dyplomowanego staje przed dylematem: jak przygotować dokumentację, czyli tzw. teczkę? Wszelkie szkolenia na ten temat cieszą się ogromnym zainteresowaniem. My także postanowiliśmy Państwu pomóc. Proponujemy poradnik, według którego możecie ułożyć dokumentację.
Co jakiś czas zmieniają się zasady i wymagania na stopień nauczyciela dyplomowanego - ukazują się kolejne, nowe wersje rozporządzenia o awansie zawodowym.
Niniejszy poradnik uwzględnia zmiany z Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 1 grudnia 2004 r. w sprawie uzyskiwania stopni awansu zawodowego przez nauczycieli.
Postaramy się jasno i wnikliwie wytłumaczyć Państwu, jak przygotować dokumentację. Nasze rady zostaną zilustrowane konkretnymi przykładami (odsyłaczami).
Zasadniczo dokumentację prezentowaną komisji można podzielić na dwie części:
Dokumentacja formalna (§ 9.1. rozporządzenia).
Dokumentacja będąca realizacją wymagań (§ 8.2. pkt 1 - 5).
Omówimy, w jaki sposób przygotować dokumentację według powyższych punktów.
Dokumenty w teczce układamy zgodnie z wymaganiami określonymi w rozporządzeniu. W związku z tendencją tzw. "odchudzania teczek", odchodzi się od "wielokilogramowego" przedstawiania swych dokonań. Nauczyciel winien skupić się na opisie i analizie oraz sprawozdaniu z realizacji wymagań, a także na podkreśleniu efektów, czyli: wpływu podejmowanych działań na podniesienie jakości realizowanego w szkole procesu dydaktyczno- wychowawczego. Zadania ujęte w planie rozwoju zawodowego i opisane w sprawozdaniu do dyrektora nie muszą w teczce być dokumentowane załącznikami (dyrektor akceptując sprawozdanie - tym samym potwierdza wykonanie zadań; jednocześnie to dyrektor może polecić nauczycielowi, aby udokumentował swe działania z okresu stażu - właśnie załącznikami). Jednak nauczyciel ostatecznie podejmuje decyzję czy ilustrować swą pracę szczególnie ciekawymi i cennymi materiałami. Jeśli się zdecyduje, powinien rzeczywiście zamieścić materiały dobrze opracowane, podkreślające ogólne pozytywne spojrzenie na teczkę. Zwyczajowo większość nauczycieli nie rezygnuje z umieszczania programów (komisje chętnie je przeglądają) oraz publikacji, a także poświadczeń o współpracy. Jednak równie dobrze teczka może nie posiadać ani jednego załącznika związanego z zadaniami z PRZ - § 9.4. rozporządzenia: Dokumentacja, o której mowa w ust. 1 pkt 5, jest przedstawiana, z zastrzeżeniem ust. 5, w następującej formie (...) zaświadczeń i innych dokumentów potwierdzających pełnienie funkcji, prowadzenie działań lub wykonywanie zadań związanych ze spełnianiem wymagań określonych w § 8 ust. 2, jeżeli nie wynika to z planu rozwoju zawodowego i sprawozdania z jego realizacji.
Inne działania: sprzed stażu i postażowe oraz niewynikające z PRZ i sprawozdania dokumentujemy załącznikami.
Potwierdzamy też:
zdobycie dodatkowych kwalifikacji (świadectwa, dyplomy);
uzyskanie umiejętności posługiwania się językiem obcym (świadectwa, certyfikaty);
inną dokumentację świadczącą o osiągnięciach zawodowych - dołączoną do wniosku o podjęcie postępowania kwalifikacyjnego, o której mowa w § 9.3.3
Jak ułożyć dokumentację, aby zmieścić ją w jednym segregatorze?
Etap przygotowawczy
Proponuję przygotowanie tabelki (najlepiej w komputerze), do której będziemy wpisywać hasłowo zadania zrealizowane przez nas podczas stażu (ujęte w PRZ) oraz te, które wykonaliśmy wcześniej, a także takie, które zostały rozpoczęte przed stażem i są kontynuowane podczas stażu. Będzie to pierwszy krok w porządkowaniu naszych działań, a jednocześnie pierwsza próba zakwalifikowania ich pod właściwy punkt rozporządzenia. Ułatwi nam to późniejsze napisanie sprawozdania do dyrektora oraz ułożenie dokumentacji w teczce. Ponadto, na bieżąco, przejrzyście będziemy widzieć, ile zadań mamy w poszczególnych punktach, które punkty wymagają uzupełnienia o dodatkowe zadania. Umożliwi nam to również "przesuwanie" zadań z punktu do punktu - zanim rozpoczniemy pisać opis i analizę oraz sprawozdanie - co ma niebagatelne znaczenie, gdyż nieco inaczej konstruujemy opis i analizę, a inaczej sprawozdanie.
Układ teczki
Teraz czas na następne decyzje. Powinniśmy zmieścić naszą dokumentację w jednym segregatorze, zarówno część z dokumentami formalnymi, jak i tę część, którą stanowią opisy i załączniki. Jak ułożymy dokumenty, zależy od indywidualnych upodobań. Proponuję dwie możliwości:
Możemy kupić plastikowe skoroszyty, w które kolejno włożymy poszczególne części dokumentacji składającej się na teczkę (przygotowujemy też, tzw. strony działowe z tytułami poszczególnych paragrafów).
Rezygnujemy ze skoroszytów, przygotowujemy tylko strony działowe, pod którymi zamieszczamy poszczególne dokumenty oraz opisy.
Propozycja pierwsza wydaje mi się bardziej wygodna. W każdej chwili możemy wypiąć z segregatora interesującą nas część dokumentacji. Ponadto członkowie obradującej komisji mają możliwość "podzielenia" się teczką, podczas jej weryfikacji. Dokumentację dzielimy według poszczególnych punktów rozporządzenia.
Przykłady stron działowych :
Części formalnej dokumentacji § 9.1.
Części realizującej zadania z wymagań § 8.2. pkt 1-5.
Numeracja stron
Można w każdym skoroszycie stosować numerację stron od 1 do x - jest to bardziej wygodne, niż numeracja ciągła (rosnąca od początku do końca teczki). Możemy opisywać i drukować poszczególne opisy, analizy i sprawozdania w dowolnej kolejności - dbając jedynie o ciągłość numeracji stron w obrębie realizowanego punktu rozporządzenia (skoroszytu).
Załączniki
Najlepiej zamieszczać je po każdym opisanym zadaniu. Jeżeli zajdzie taka potrzeba - bez większego problemu możemy usunąć załącznik, z którego rezygnujemy. Pamiętamy jednak, że powinniśmy na początku lub końcu skoroszytu zamieścić spis załączników znajdujących się w tym konkretnym paragrafie (rozdziale).
Uwaga! Załączniki - kopie (kseroodbitki) powinny zostać poświadczone przez dyrektora (pieczątka imienna i szkoły, data, podpis); jeżeli są dwustronne - poświadczamy na obydwu stronach.
Dobór czcionki i kroju pisma oraz wygląd strony
Dokumentację opracowujemy zgodnie z zasadami tzw. "wymiarowego maszynopisu" tzn. 30 wersów na stronie; odległość między linijkami 1,5; czcionka 12 punktów - najlepiej Times New Roman. Jeśli pragniemy zaakcentować ważne, naszym zdaniem, fragmenty - proponuję je pogrubić, zwrócą uwagę komisji przeglądającej dokumentację. Warto także wyraźnie wyróżnić efekty - wnioski (podkreśleniem, wytłuszczeniem, w tabelce).
Tytuły poszczególnych zadań: pogrubione - 14 p.; podtytuły: pogrubione 12 p.
Raczej należy unikać mieszania różnych krojów pisma oraz nie "pstrzyć" dokumentacji graficznymi ozdobnikami. Dopuszcza się najwyżej dwa kroje pisma: pierwszy do tekstu ciągłego (Times New Roman); drugi (Tahoma, Arial) - tytuły rozdziałów, nagłówek. Po tytułach nie stawiamy kropki.
Załącznik: przywołanie załącznika w tekście - kursywą np.: (załącznik 3). Tu możemy sobie pozwolić na odrobinę szaleństwa i jeżeli twórca teczki odczuwa taką potrzebę, może wprowadzić kolor (tylko w napisie: (załącznik xx). Na koszulce, w której umieszczamy załącznik przyklejamy kartkę samoprzylepną z numerem.
Nagłówek lub stopka: proponuję wprowadzić nagłówek lub stopkę na każdej stronie dokumentacji. Spowoduje to indywidualne nacechowanie dokumentacji. Ponadto, gdyby zdarzyło się, że np. dokumentacja wypadnie z segregatora, łatwiej ją będzie ułożyć ponownie. Proponuję nagłówek następującej treści:
Przykład 1.
Imię, nazwisko
ROZDZIAŁ II
Przykład 2.
Imię, nazwisko
Nazwa szkoły
§ 8.2.1
Stopka:
Przykład 1.
Imię, nazwisko
§ 8.2.4 c
Przykład 2.
Imię, nazwisko
Nazwa szkoły
§ 8.2.3
Dodatkowo można w teczce (ale niekoniecznie) na końcu opisów poszczególnych zadań lub grupy zadań (które także zostały opisane w sprawozdaniu do dyrektora) zamieścić taki zapis:
(Powyższe działania zostały potwierdzone przez dyrektora pozytywną oceną mojego stażu)
lub:
(Opisane działania zostały potwierdzone przez dyrektora pozytywną oceną mojego stażu)
lub:
(Zadania opisane w ww. punkcie zostały potwierdzone przez dyrektora pozytywną oceną mojego stażu)
Przykład strony dokumentacji
Dokumenty układamy w segregatorze (jednym). Pamiętajmy o sporządzeniu naklejki na segregator zawierającej nasze dane: imię, nazwisko, nazwę szkoły, przedmiot, adres, telefon, ewentualnie adres a-mail.
Dokumentacja formalna
(§ 9.1 rozporządzenia)
Wstęp
Dokumentację formalną umieszczamy na początku teczki składanej do kuratorium oświaty. Stanowią ją dokumenty wymienione w § 9.1 "Rozporządzenia MENiS z dnia 1 grudnia 2004 r. w sprawie uzyskiwania stopni awansu zawodowego przez nauczycieli".
Na tę dokumentację składają się:
Wniosek o podjęcia postępowania kwalifikacyjnego.
Dokumenty potwierdzające posiadane kwalifikacje zawodowe.
Zaświadczenie dyrektora szkoły o wymiarze zatrudnienia nauczyciela oraz zajmowanym stanowisku.
Zatwierdzony plan rozwoju zawodowego.
Sprawozdanie z realizacji PRZ.
Ocena dorobku zawodowego za okres stażu.
Wniosek
(§ 9. 1)
Wniosek o podjęcie postępowania kwalifikacyjnego sporządzamy w dwóch egzemplarzach. Potwierdzona kopia jest naszą własnością.
Pamiętamy (art. 9d KN), że: nauczyciel mianowany może złożyć wniosek o podjęcie postępowania kwalifikacyjnego w okresie 3 lat od dnia otrzymania pozytywnej oceny dorobku zawodowego za okres stażu. W przypadku niedotrzymania terminów złożenia wniosku, nauczyciel obowiązany jest do ponownego odbycia stażu w pełnym wymiarze.
Do wniosku dołączamy:
Dokumentację formalną (§ 9.1 rozporządzenia) - wymieniona we wstępie.
Dokumentację będącą realizacją wymagań (§ 8.2 pkt 1-5) (omówiona w następnej części poradnika).
Inną dokumentację świadczącą o osiągnięciach zawodowych (§ 9.3).
Ponadto następujący nauczyciele dołączają sprawozdanie z ostatnich trzech lat pracy:
piastujący stanowisko dyrektora;
ci, którym to stanowisko powierzono w okresie stażu; zatrudniono na stanowisku, na którym wymagane są kwalifikacje pedagogiczne, urlopowano lub zwolniono z obowiązku świadczenia pracy;
zatrudnieni w zakładach poprawczych, schroniskach dla nieletnich oraz rodzinnych ośrodkach diagnostyczno-konsultacyjnych działających na podstawie ustawy z dnia 26 października 1982 r. o postępowaniu w sprawach nieletnich;
nauczyciele mianowani lub dyplomowani zatrudnieni na stanowiskach, na których wymagane są kwalifikacje pedagogiczne w: urzędach organów administracji rządowej, kuratoriach oświaty, specjalistycznej jednostce nadzoru, Centralnej Komisji Egzaminacyjnej oraz okręgowych komisjach egzaminacyjnych, organach sprawujących nadzór pedagogiczny nad zakładami poprawczymi, schroniskami dla nieletnich, rodzinnymi ośrodkami diagnostyczno-konsultacyjnymi oraz szkołami przy zakładach karnych.
Powyższe reguluje § 9.2. pkt 1- 4 "Rozporządzenia MENiS z dnia 1 grudnia 2004 r. w sprawie uzyskiwania stopni awansu zawodowego przez nauczycieli":
w przypadku nauczyciela, któremu powierzono stanowisko dyrektora szkoły - sprawozdanie z ostatnich 3 lat pracy obejmujące w szczególności charakterystykę i rozwój kierowanej przez niego szkoły w tym okresie, z uwzględnieniem wyników mierzenia jakości pracy szkoły oraz programu rozwoju szkoły, z zastrzeżeniem pkt 4;
w przypadku nauczyciela, o którym mowa w art. 1 ust. 2 pkt 1 Karty Nauczyciela sprawozdanie z ostatnich 3 lat pracy zawierające informację o sposobie realizacji zadań związanych z zajmowanym stanowiskiem, uwzględniające w szczególności problematykę związaną z wykonywaniem zadań z zakresu nadzoru pedagogicznego, z zastrzeżeniem pkt 4;
w przypadku nauczyciela, o którym mowa w art. 1 ust. 2 pkt 3 Karty Nauczyciela - dokumentację potwierdzającą dorobek zawodowy związany z realizowaniem, w okresie ostatnich 3 lat, zadań odpowiednio na rzecz oświaty, pomocy społecznej lub postępowania w sprawach nieletnich, z zastrzeżeniem pkt 4 - dotyczy nauczycieli urlopowanych na podstawie przepisów ustawy
w przypadku nauczyciela, o którym mowa w art. 9e ust. 5 Karty Nauczyciela - odpowiednio sprawozdanie z okresu pracy na stanowisku dyrektora lub stanowisku, na którym wymagane są kwalifikacje pedagogiczne lub dokumentację potwierdzającą dorobek zawodowy w okresie urlopowania albo zwolnienia z obowiązku świadczenia pracy, a także dokumentację, o której mowa w ust. 1 pkt 2 i 3.
Dokumenty potwierdzające posiadane kwalifikacje
(§ 9. 1 pkt 1)
W tym dziale umieszczamy poświadczone kopie dokumentów potwierdzających posiadane kwalifikacje:
dyplom ukończenia studiów wyższych,
dyplomy ukończenia studiów podyplomowych lub kursów kwalifikacyjnych,
świadectwo lub zapis na dyplomie potwierdzające uzyskanie kwalifikacji pedagogicznych,
dyplomy lub świadectwa potwierdzające zaawansowaną znajomość języka obcego w rozumieniu rozporządzenia ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 10 września 2002 r. w sprawie szczegółowych kwalifikacji wymaganych od nauczycieli oraz określenia szkół i wypadków, w których można zatrudnić nauczycieli niemających wyższego wykształcenia lub ukończonego zakładu kształcenia nauczycieli (Dz. U. Nr 155, poz. 1288 oraz z 2004 r. Nr 122, poz. 1290) - w przypadku realizacji zadania, o którym mowa w § 8 ust. 2 pkt 4 lit. d,
akt nadania stopnia awansu zawodowego nauczyciela mianowanego wraz z uzasadnieniem,
nauczyciele praktycznej nauki zawodu mogą dołączyć: dyplom ukończenia pedagogicznego studium technicznego; świadectwo dojrzałości technikum lub szkoły równorzędnej wraz z potwierdzeniem uzyskania tytułu zawodowego; dokument potwierdzający posiadanie przygotowania pedagogicznego; potwierdzenie ukończenia kursu bhp i co najmniej dwuletniego stażu pracy w zawodzie; dokument potwierdzający posiadanie tytułu mistrza w zawodzie oraz posiadanie kwalifikacji pedagogicznych.
Warto umieścić spis załączonych kopii dokumentów. Kopie (kseroodbitki) potwierdza dyrektor szkoły swym podpisem, stawiając pieczątkę imienną oraz szkoły; pisząc datę i stwierdzenie: "za zgodność z oryginałem" lub "stwierdzam zgodność z oryginałem". Odbitki ksero powinny zostać potwierdzone z obydwu stron.
Zaświadczenie dyrektora szkoły o wymiarze zatrudnienia i zajmowanym stanowisku
(§ 9.1 pkt 2)
Zaświadczenie dyrektora szkoły zawiera dane z dnia, w którym zostało wystawione. Nauczyciel powinien być zatrudniony w minimum połowie obowiązującego wymiaru zajęć, by móc realizować staż i składać wniosek o postępowanie kwalifikacyjne. KN rozdział I art. 3. Ilekroć w ustawie jest mowa o: 3) stażu - rozumie się przez to okres zatrudnienia nauczyciela w przedszkolach, szkołach, placówkach i innych jednostkach organizacyjnych, o których mowa w art. 1 ust. 1 i 1a oraz ust. 2 pkt 2, w wymiarze co najmniej 1/2 obowiązkowego wymiaru zajęć, rozpoczętego i realizowanego w trybie i na zasadach określonych w przepisach rozdziału 3a, z tym że w przypadku nauczycieli, o których mowa w art. 9e ust. 1-3, równoważny z odbywaniem stażu jest odpowiednio okres zatrudnienia na tych stanowiskach lub czas urlopowania lub zwolnienia z obowiązku świadczenia pracy. Jeżeli nauczyciel w okresie stażu zmienił szkołę, lub jest zatrudniony w kilku szkołach (ale łącznie ma co najmniej połowę obowiązującego wymiaru zajęć) - powinien dołączyć zaświadczenia ze wszystkich szkół, jeżeli zatrudnienia nie może udokumentować na podstawie świadectw pracy.
Zatwierdzony plan rozwoju zawodowego
(§ 9.1 pkt 3)
Plan rozwoju zawodowego nauczyciela powinien być podpisany przez nauczyciela oraz zatwierdzony przez dyrektora szkoły (podpis, data, pieczątka imienna, formuła: "zatwierdzam do realizacji").
Rozporządzenie z dnia 1 grudnia 2004 r. mówi: Dyrektor szkoły zatwierdza projekt planu rozwoju zawodowego nauczyciela w terminie 30 dni od dnia rozpoczęcia zajęć lub zwraca go nauczycielowi do poprawy ze wskazaniem, w formie pisemnej, zakresu niezbędnych zmian.
Należy pamiętać o terminie zamieszczonym w rozporządzeniu!
Nauczyciel planując swój rozwój zawodowy powinien (§ 8.1. rozporządzenia):
1) podejmować działania mające na celu doskonalenie warsztatu i metod pracy, w tym doskonalenie umiejętności stosowania technologii informacyjnej i komunikacyjnej;
2) realizować zadania służące podniesieniu jakości pracy szkoły;
3) pogłębiać wiedzę i umiejętności służące własnemu rozwojowi oraz podniesieniu jakości pracy szkoły, samodzielnie lub przez udział w różnych formach kształcenia ustawicznego
- z uwzględnieniem specyfiki typu i rodzaju szkoły, w której odbywa staż.
Należy nadmienić, że PRZ najlepiej napisać w formie tabelarycznej według punktów rozporządzenia § 8.2 pkt 1-5. Należy opatrzyć go stroną tytułową, na której umieścimy nasze dane: imię i nazwisko, informacje o nauczanym przedmiocie, wykształceniu, stopniu o który się ubiegamy, nazwę szkoły, termin odbywania stażu.
"Rozporządzenie MENiS z dnia 1 grudnia 2004 r. w sprawie uzyskiwania stopni awansu zawodowego przez nauczycieli" § 4. 2 i 3 reguluje zasady sporządzania aneksu do PRZ:
W szczególnie uzasadnionych przypadkach, w czasie trwania stażu dyrektor szkoły może pisemnie zobowiązać nauczyciela do zmiany planu rozwoju zawodowego lub zmienić nauczycielowi opiekuna stażu.
W czasie trwania stażu nauczyciel może wprowadzać zmiany w planie rozwoju zawodowego za zgodą dyrektora szkoły.
Jeżeli zajdzie potrzeba napisania aneksu do PRZ - należy napisać go, podobnie jak sam PRZ, uwzględniając wymagania niezbędne do uzyskania stopnia nauczyciela dyplomowanego. Pod poszczególne punkty rozporządzenia dodajemy tylko tytuły nowych zadań (schemat tabelki, taki jak w naszym PRZ). Aneks także powinien zostać podpisany przez nauczyciela i zatwierdzony przez dyrektora szkoły.
Sprawozdanie z realizacji Planu Rozwoju Zawodowego
(§ 9.1 pkt 3)
Zgodnie z zapisem w KN (art.9c ust.3): w okresie stażu nauczyciel realizuje własny plan rozwoju zawodowego zatwierdzony przez dyrektora szkoły, uwzględniający wymagania, o których mowa w art. 9g ust. 10. Po zakończeniu stażu nauczyciel składa dyrektorowi szkoły sprawozdanie z realizacji tego planu.
Zapis z "Rozporządzenia MENiS z 1 grudnia 2004 r. w sprawie uzyskiwania stopni awansu zawodowego" uściśla w § 4.4: w terminie 30 dni od dnia zakończenia stażu nauczyciel składa dyrektorowi szkoły sprawozdanie z realizacji planu rozwoju zawodowego.
Sprawozdanie z realizacji zadań z planu rozwoju zawodowego nauczyciela obejmuje wszystkie zadania zrealizowane podczas stażu oraz takie, które nauczyciel wykonał dodatkowo - nieujęte w PRZ. O zadaniach niewykonanych z różnych przyczyn i powodów również należy wspomnieć. PRZ z reguły jest dość ogólny i ramowy, a nauczyciel nie jest w stanie ściśle przewidzieć i zaplanować wszystkich swoich zadań (z góry na trzy lata).
Trzeba pamiętać: sprawozdanie zaakceptowane i potwierdzone przez dyrektora jest dokumentem poświadczającym wykonanie zadań podczas stażu i poniekąd zastąpić może wszelkie załączniki.
Sprawozdanie należy opatrzyć własnoręcznym podpisem i datą. Warto zamieścić na końcu sprawozdania następujący dopisek (ułatwiamy pracę dyrektorowi):
Przedstawione sprawozdanie z przebiegu stażu mgr XX nauczyciela mianowanego ubiegającego się o stopień nauczyciela dyplomowanego jest zgodne z założonym planem rozwoju zawodowego. Do sprawozdania dołączono dokumenty potwierdzające realizację poszczególnych zagadnień.
Oczywiście, jeżeli dyrektor tego wymaga, nauczyciel składając mu sprawozdanie, powinien do niego dołączyć dowody realizacji poszczególnych zadań w postaci załączników.
Jak napisać sprawozdanie do dyrektora?
Sprawozdanie składane dyrektorowi szkoły po ukończeniu stażu (w celu dokonania oceny stażu) może zawierać następujące elementy:
tytuł;
informacja: kto składa sprawozdanie, nazwa szkoły, przedmiot;
za jaki okres (podać daty rozpoczęcia i zakończenia stażu),
wstęp (krótka prezentacja swej osoby, drogi zawodowej, motywacji podjęcia stażu na nauczyciela dyplomowanego),
sprawozdanie z zadań realizowanych podczas stażu na nauczyciela dyplomowanego,
efekty.
Forma sprawozdania jest dowolna: może być to tekst ciągły lub tabelka.
Sposób realizacji: można pisać wg PRZ i punktów w nim umieszczonych, a na końcu wymienić zadania zrealizowane ponad plan i zadania niezrealizowane; można pisać wg punktów wymagań na nauczyciela dyplomowanego ("Rozporządzenie MENiS z dnia 1 grudnia 2004 r. w sprawie uzyskiwania stopni awansu zawodowego przez nauczycieli" - § 8.2.). W sprawozdaniu warto umieścić diagnozę potrzeb środowiska szkolnego, informację o problemach pojawiających się podczas realizacji stażu, osobach wspierających realizację działań i współpracujących z nauczycielem. Jeżeli nauczyciel sporządzał aneks do PRZ podaje motywy modyfikacji planu. Warto także zamieścić kilka zdań podsumowujących odbyty staż i wnioski na temat dalszej drogi rozwoju zawodowego.
Dobrze jest umieścić (pod każdym zadaniem, albo grupą zadań) krótki zapis obejmujący efekty (dla nauczyciela, ucznia, szkoły, środowiska), jakie przyniosły realizowane działania.
PAMIĘTAJMY!
Kopię tego sprawozdania zamieszczamy w teczce oddawanej do kuratorium oświaty.
Ocena dorobku zawodowego za okres stażu
(§ 9.1 pkt 4)
Nauczyciel, który w okresie odbywania stażu zmienił miejsce zatrudnienia przedstawia także ocenę za okres stażu odbytego w poprzednim miejscu zatrudnienia.
Sprawozdanie złożone dyrektorowi szkoły (wraz z załącznikami) jest podstawą do oceny dorobku zawodowego nauczyciela. Ocena dorobku może być pozytywna lub negatywna. Sporządzana jest na piśmie i zawiera uzasadnienie oraz pouczenie o możliwości wniesienia odwołania.
Art. 9c ust.6 KN: Ocenę dorobku zawodowego nauczyciela za okres stażu ustala, w terminie nie dłuższym niż 21 dni od dnia złożenia sprawozdania, o którym mowa w ust. 3, z uwzględnieniem stopnia realizacji planu rozwoju zawodowego nauczyciela, dyrektor szkoły.
Dyrektor ustalając ocenę stażu nauczyciela mianowanego zasięga opinii rady rodziców (rada rodziców ma to 14 dni; nieprzedstawienie opinii rady rodziców nie wstrzymuje postępowania dyrektora).
Ocena dorobku zawodowego nauczyciela zawiera:
datę, pieczęć placówki, znak pisma,
podstawę prawną (art. 9c ust 6 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela Dz. U. z 1997 r Nr 56 poz. 357 z późniejszymi zmianami),
informację o terminie realizowania stażu,
imię i nazwisko ocenianego nauczyciela,
ocenę (pozytywną/negatywną),
uzasadnienie (stopień realizacji planu rozwoju zawodowego, odniesienie się do zadań i efektów realizacji zaplanowanych działań, odniesienie się do zadań niezrealizowanych, informacja o zasięgnięciu opinii rady rodziców),
pouczenie (czas w jakim można złożyć odwołanie, nazwa instytucji, adres),
pieczęć i podpis dyrektora
Uwaga!: podpis nauczyciela, data otrzymania oceny.
Nauczyciel może się odwołać od oceny dorobku zawodowego do organu sprawującego nadzór pedagogiczny w terminie 14 dni od dnia jej otrzymania. (Organ sprawujący nadzór pedagogiczny rozpatruje odwołanie w terminie 21 dni. Ocena dorobku zawodowego nauczyciela ustalona przez organ sprawujący nadzór pedagogiczny jest ostateczna).
Dokumentacja potwierdzająca spełnienie wymagań
(§ 8.2. pkt 1 - 5 rozporządzenia)
Rozporządzenie MENiS z dnia 1 grudnia 2004 r. w sprawie uzyskiwania stopni awansu zawodowego przez nauczycieli określa, że dokumentacja powinna zostać przedstawiona w następującej formie:
opisu i analizy z realizacji wymagań z § 8.2. pkt 1 - 3 rozporządzenia,
sprawozdania z realizacji zadań z § 8.2. pkt 4 - lit.: a - f rozporządzenia,
dyplomów lub świadectw potwierdzających zaawansowaną znajomość języka obcego - punkt 4 d (z § 8.2. pkt 4 rozporządzenia); (wymagane dyplomy i świadectwa określa Rozporządzenie MENiS z dnia 10 września 2002 r. w sprawie szczegółowych kwalifikacji wymaganych od nauczycieli oraz określenia szkół i wypadków, w których można zatrudnić nauczycieli niemających wyższego wykształcenia lub ukończonego zakładu kształcenia nauczycieli),
opisu i analizy co najmniej dwóch przypadków rozpoznania i rozwiązania problemów edukacyjnych, wychowawczych lub innych - § 8.2. pkt 5 rozporządzenia,
zaświadczeń i innych dokumentów potwierdzających pełnienie funkcji, prowadzenie działań lub wykonywanie zadań, jeżeli nie wynika to z planu rozwoju zawodowego i sprawozdania z jego realizacji,
nauczyciele przedmiotów artystycznych mogą dołączyć dokumentację w innej formie, związaną z ich działalnością artystyczną.
Jakie zadania przyporządkować do poszczególnych punktów, aby zrealizować wymagania niezbędne do uzyskania stopnia nauczyciela dyplomowanego?
W kwalifikacji tych zadań pomoże opracowana przez użytkowników "Literki" tabelka
W tej części poradnika postaram się także przedstawić przykłady zadań, jakie powinny się znaleźć w poszczególnych częściach teczki oraz sposób ich opisania. Przedstawione opisy i analizy są efektem pracy nauczycieli różnych przedmiotów, którzy już uzyskali tytuł nauczyciela dyplomowanego (prawa autorskie do tych tekstów zostały zastrzeżone).
Dokumentację według wymagań (§ 8.2. pkt 1 - 5 rozporządzenia) układamy w teczce rozpoczynając od strony tytułowej, poszczególne punkty dzieląc przygotowanymi wcześniej stronami działowymi, na których widnieje cytat kolejnego punktu z rozporządzenia (możemy użyć skoroszytów - wspominam o tym wcześniej).
Warto w każdym rozdziale - punkcie zamieścić spis treści obejmujący tytuły opisanych zadań oraz spis załączników (jeśli takie zamieszczamy).
Zdaję sobie sprawę, że wielu nauczycieli ma problem z właściwym ujęciem swych działań w formie opisu i analizy oraz sprawozdania. Dlatego przypominam, że w punktach 8.2.1 - 3 używamy formy wypowiedzi: opis i analiza. Natomiast punkt 8.2.4 a - f przedstawiamy w formie sprawozdania. Przypominam definicje pojęć za "Słownikiem języka polskiego":
Opis - przedstawienie szczegółów dotyczących wyglądu kogoś lub czegoś, przebiegu jakiegoś wydarzenia, działania czegoś, charakterystyka czegoś, opisanie, opisywanie.
Analiza - myślowe, pojęciowe wyodrębnienie cech, części lub składników badanego zjawiska lub przedmiotu; badanie cech elementów lub struktury czegoś oraz zachodzących między nimi związków.
Analiza to rozbiór, rozłożenie całości na składniki, badanie poszczególnych cech i właściwości zjawiska lub przedmiotu; badanie cech elementów lub struktury (zjawiska lub przedmiotu), którą tworzą oraz zachodzących między nimi związków.
Sprawozdanie - ustne lub pisemne przedstawienie przebiegu jakieś działalności, szczegółowe zdanie sprawy z czegoś, opis jakichś zdarzeń, wypadków; relacja, raport.
Zamieszczam przykład opisu i analizy programu (do punktu 8.2.1) oraz sprawozdania z realizacji programu (do punktu 8.2.4 a), aby uwidocznić różnicę między opisem i analizą oraz sprawozdaniem. Jako przykład posłużył ten sam program (chciałam pokazać, jak sporządzić opis i analizę, a jak sprawozdanie). Wiadomo jednak, że w teczce nie powielamy zadań i w wymienionych punktach powinny znajdować się inne programy.
UKŁAD DOKUMENTACJI
Wstęp
Opis działań proponuję rozpocząć od wstępu, w którym przedstawimy siebie, swą drogę zawodową, szkołę, w której pracujemy, dokonamy analizy swej pracy, przedstawimy motywy podjęcia stażu na nauczyciela dyplomowanego, podziękujemy osobom współpracującym z nami.
Rozdział I
§ 8.2. pkt 1 - uzyskanie pozytywnych efektów w pracy dydaktycznej, wychowawczej lub opiekuńczej na skutek wdrożenia działań mających na celu doskonalenie pracy własnej i podniesienie jakości pracy szkoły, a w przypadku nauczycieli, o których mowa w art. 9e ust. 1 - 3 Karty Nauczyciela - uzyskanie pozytywnych efektów w zakresie realizacji zadań odpowiednio na rzecz oświaty, pomocy społecznej lub postępowania w sprawach nieletnich, w związku z zajmowanym stanowiskiem lub pełnioną funkcją.
W formie opisu i analizy przedstawiamy realizację naszych działań, inicjatyw i zadań, które wpłyną na podniesienie jakości pracy szkoły i naszej pracy. Mogą się tu znaleźć na przykład takie działania:
opracowanie procedur zapewnienia jakości pracy szkoły,
opis i analiza naszego kształcenia i doskonalenia zawodowego,
opracowanie i wdrożenie różnorodnych programów własnych, nauczania, innowacji edukacyjnych, projektów edukacyjnych, przedsięwzięć itp.,
organizowanie i prowadzenie szkoleń, kursów i warsztatów, działalność w ramach WDN, przygotowanie i przeprowadzenie rad szkoleniowych w szkole, prowadzenie zajęć w ramach pedagogizacji rodziców,
organizowanie różnorodnych konkursów o zasięgu szkolnym, środowiskowym, gminnym itp. promujących szkołę i jej działania; oraz opis i analiza przygotowania uczniów do różnorodnych konkursów itd.
Naszym głównym zadaniem jest dokonanie analizy i przedstawienie efektów, jakie wypływają z naszych działań: dla szkoły, uczniów, nauczycieli, środowiska itp. Dlatego jeśli opisujemy np.:
przedsięwzięcie, program, innowację - powinniśmy pamiętać, by zawrzeć odpowiedź na następujące pytania: dlaczego podjęliśmy się realizacji programu, przedsięwzięcia?, kiedy?, jakie były cele?, treści?, formy realizacji?, jaka ewaluacja?, jakie efekty?;
działania szkoleniowe np. w ramach RP czy WDN - odpowiadamy na pytania: czy potrzeby nauczycieli zostały rozpoznane?, jakie były cele?, temat?, treść?, forma szkolenia?, jaka ewaluacja?, jakie efekty?;
zdobycie nowych kwalifikacji, kształcenie i doskonalenie zawodowe - przedstawiamy: jakie kwalifikacje uzyskaliśmy?, jak je wykorzystaliśmy dla naszej szkoły? (efekty).
Realizując nasze zadania stażowe powinniśmy je planować. Proponuję spojrzeć na przykłady, jak przygotować projekt konkursu oraz projekt przedsięwzięcia. Takie postępowanie ma cechy działania świadomego i planowanego. Już etapie projektu formułujemy cele, opisujemy treści, przedstawiamy formy i sposoby pracy, planujemy ewaluację. Mając gotowy projekt z łatwością potrafimy później przedstawić jego realizację w wymaganej formie opisu i analizy czy sprawozdania.
Projekt edukacyjny (konkursu na temat profilaktyki uzależnień) - przykład
Przedsięwzięcie (zajęcia pozalekcyjne) - przykład
A tutaj proponuję spojrzeć, w jaki sposób zostały opisane w teczce niektóre zrealizowane zadania (opis wdrożenia i analiza). Powyżej znajduje się przykład projektu edukacyjnego, a niżej zamieszczam przykład jego opisu i analizy.
Przykład - opis i analiza międzyklasowego konkursu na temat profilaktyki uzależnień
Przykład - Wstęp do § 8.2. pkt 1 - z teczki nauczyciela nauczania zintegrowanego
Rozdział II
§ 8.2. pkt 2 - wykorzystanie w pracy technologii informacyjnej i komunikacyjnej.
Realizacja zadań z punktu 2 - § 8.2. powinna także zostać przedstawiona w formie opisu i analizy. Wielu nauczycieli ma problem ze zdefiniowaniem pojęcia: technologia informacyjna i komunikacyjna. Poniżej przedstawiam definicje podane w "Encyklopedii Literki. pl"
"Technologia informacyjna - TI (ang. Information technology) - swoim zakresem obejmuje: informację, komputery, informatykę i komunikację. Jest to połączenie zastosowań informatyki z technikami komunikacji.
Pod pojęciem technologia rozumiemy proces korzystania z informacji. Jednym z ogólnych zadań szkoły wymienionych w podstawieprogramowej jest wykorzystywanie TI w nauczaniu: " Nauczyciele stwarzają uczniom warunki do nabywania następujących umiejętności: (...) poszukiwania, porządkowania i wykorzystywania informacji z różnych źródeł oraz efektywnego posługiwania się technologią informacyjną".
Nauczyciel powinien:
stosować TI organizując własny warsztat pracy,
wykorzystywać TI w nauczanej dziedzinie,
stosować TI jako pomoc dydaktyczną.
Technologia komunikacyjna - TK - swoim zakresem obejmuje komunikację, informację,komputer, informatykę. Technologia rozumiana jako ogół procesów a komunikacja jako łączność, rozmowa, przekazywanie myśli, udzielanie wiadomości wszelka forma wymiany informacji za pomocą znaków - jednym słowem jest to proces przekazywania informacji.
Technologia informacyjna zawiera w sobie technologię komunikacyjną, stąd jest mowa o technologii informacyjnej i komunikacyjnej."
W tym punkcie możemy m.in. przedstawić realizację następujących zadań:
prowadzenie lekcji z wykorzystaniem komputera i Internetu oraz wykorzystywanie programów multimedialnych, opracowanie prezentacji komputerowych,
ukończenie podyplomowych studiów informatycznych, kursów on-line dotyczących stosowania TK i TK,
organizacja warsztatu pracy przy użyciu technik komputerowych (scenariuszy lekcji, testów, kart pracy, prezentacji multimedialnych, foliogramów) oraz prowadzenie dokumentacji w formie elektronicznej,
elektroniczne prowadzenie dziennika klasy, arkusza kalkulacyjnego, bazy danych; książki protokołów rady pedagogicznej,
stworzenie i prowadzenie strony internetowej szkoły, strony przedmiotowej, własnej,
wykorzystanie Internetu; udział w życiu portali edukacyjnych i nauczycielskich itp.,
prowadzenie szkoleń z zakresu wykorzystywania TI i TK; podnoszenie swoich kwalifikacji poprzez udział w szkoleniach z zakresu TI,
Przedstawiając opis i analizę - skupiamy się na przedstawieniu efektów - podkreślamy, jakie korzyści wypływają dla mnie, szkoły, uczniów.
Przykład - opis i analiza wykorzystania TI i TK w pracy nauczyciela polonisty
Przykład - opis i analiza wykorzystania TI i TK na lekcjach języka niemieckiego
Rozdział III
§ 8.2. pkt 3 - umiejętność dzielenia się wiedzą i doświadczeniem z innymi nauczycielami, w tym przez prowadzenie otwartych zajęć, w szczególności dla nauczycieli stażystów i nauczycieli kontraktowych, prowadzenie zajęć dla nauczycieli w ramach wewnątrzszkolnego doskonalenia zawodowego lub innych zajęć.
Obowiązująca w tym punkcie forma wypowiedzi - to: opis i analiza. Tu także skupiamy się na efektach, jakie przyniosły nasze działania dla szkoły, nauczycieli, dla nas. Już treść tego paragrafu narzuca zakres tematyczny przeprowadzonych zadań. Mogą się tu znaleźć takie:
zajęcia otwarte (różne) prowadzone w ramach WDN, zespołów przedmiotowych (i innych), dla nauczycieli stażystów, kontraktowych, innych,
publikacje - różnorodne: w formie klasycznej ("papierowe"), internetowe, wygłoszone na jakimś forum (§ 5.2.3 b - poprzedniego rozporządzenia)
prowadzenie szkoleń (WDN, rady pedagogiczne, zespoły przedmiotowe, samokształceniowe, wychowawcze itp.), prowadzenie zajęć z nauczycielami w ramach kursów doskonalących/kwalifikacyjnych, warsztatów metodycznych, szkoleń dla kandydatów na egzaminatorów itp.; prowadzenie szkoleń z zastosowania technologii komputerowej, bhp itp.;
pełnienie obowiązków opiekuna stażu,
współpraca z innymi nauczycielami (działania interdyscyplinarne) np. wspólne opracowanie scenariuszy uroczystości szkolnych, świątecznych, konkursów, szkoleń itp.,
opracowanie i udostępnienie innym nauczycielom własnych materiałów dydaktycznych, wychowawczych, metodycznych itp.
Opisując:
zajęcia otwarte odpowiadamy na pytania: kto?, dla kogo?, kiedy?, jakie założyliśmy cele dla obserwatorów?, jakie były formy realizacji?, jaka ewaluacja?, jakie efekty?,
szkolenia w ramach WDN i inne: kto i jak organizował WDN?, jakie były założenia (cele)?, ewaluacja?, jakie efekty?,
publikacje: gdzie zostało opublikowane?, co?, dlaczego taki temat publikacji?, cel publikacji?, spodziewane efekty?
Przykład - opis i analiza umiejętności dzielenia się wiedzą ( ) nauczyciela germanisty
Przykład - opis i analiza pracy w Zespole Humanistycznym
Przykład - opis i analiza opieki nad stażystą
Przykład - opis i analiza działania zespołu samokształceniowego nauczycieli nauczania zintegrowanego
Przykład - opis i analiza dzielenia się wiedzą w ramach WDN
Opis działalności w ramach WDN można także umieścić w § 8.2. pkt 1
9