Przyczyny oraz skutki unii polsko-litewskiej
Nim doszło do unii personalnej między księciem Jagiełłą, a Polską, sytuacja zarówno na Litwie, jak i w Królestwie Polskim nie była za bardzo jasna. Państwo polskie przestało się liczyć na arenie międzynarodowej wraz ze śmiercią bezpotomną króla Kazimierza Wielkiego, co nastąpiło w roku 1370. Wówczas tron objął król węgierski Ludwik, który chcąc zdobyć uznanie i zapewnić swej córce tron postanowił wydać w Koszycach w 1374 roku przywilej dla szlachty, co doprowadziło do jeszcze większej ekspansji tego stanu. W roku 1381 wydał on przywileje także dla duchowieństwa. W ten sposób zagwarantował koronę dla córki po swojej śmierci, co nastąpiło w 1382 roku.
Początkowo tron miała objąć starsza córka króla węgierskiego, Maria Andegaweńska, ale z racji, że była żoną Zygmunta Luksemburskiego szlachta nie wyraziła uznania dla jej osoby. Część szlachciców w Wielkopolsce opowiadała się za księciem Mazowieckim, Ziemowitem IV, jednak to uznanie nie było wystarczające, by mógł on objąć władzę w Polsce, mimo wojny domowej jaka wybuchła w wyniku walki o tron. W roku 1384 szlachta sprowadziła do Krakowa najmłodszą córkę byłego króla węgierskiego, wówczas jedenastoletnią Jadwigę i uznano ją godną korony polskiej, w przeciwieństwie do jej narzeczonego, austriackiego księcia Wilhelma Habsburga. Wobec tego został on usunięty z Krakowa, a mężem Jadwigi miał zostać starszy od niej o 23 lata książę litewski- Jagiełło, który na chrzcie przyjął imię Władysław, po swoim ojcu chrzestnym, Władysławie Opolczyku. Jagiełło był w latach 1377-1381 Wielkim Księciem Litewskim, następnie królem Polski w 1386-1434. Był on synem O. Giedyminowicza oraz pierwszym królem Polski z dynastii Jagiellonów. Zamierzał on przyłączyć Litwę do Polski, przyjąć chrzest, a wszystko w zamian za rękę polskiej królowej, Jadwigi. Zobowiązał się do tych wszystkich zmian w Krewie, podpisując dokument nadania unii polsko-litewskiej. Został on obwołany królem Polski już w Lublinie przez przybyłe tam rycerstwo. Wówczas książę był w drodze do stolicy, gdzie pojął za żonę dwunastoletnią Jadwigę Andegaweńską w roku 1386, został ochrzczony i został oficjalnie królem Polski, a także zgodnie z aktem unii miał schrystianizować całą Litwę. Unia polsko-litewska stanowiła nowy etap zarówno dla Polski, jak i dla Litwy, dawała szanse rozwoju dla obydwu tych państw, przemieszanie się obydwu kultur, wzmocnienie pozycji na arenie międzynarodowej. Tak więc, dnia 14 sierpnia 1385 roku doszło do unii personalnej, podpisanej w jednym z miast Litwy, w Krewie zawartej między Królestwem Polskim a Wielkim Księstwem Litewskim. W takiej sytuacji politycznej doszło do unii polsko-litewskiej, której przyczyny są następujące:
zabezpieczenie się przed Zakonem Krzyżackim, który trudnił się łupieżczymi wyprawami, zwłaszcza w czasach kryzysu społeczno-ekonomiczno-politycznego w XIV i XV wieku,
by nie poddać się Rusi, Litwa potrzebowała pomocy ze strony Polski, chęć utrzymania odrębności narodowej Litwinów,
chrystianizacja Litwy była szansą rozwoju społeczeństwa, zdobyła znaczenie wśród innych państw katolickich oraz poszerzyła swym zasięgiem obszary wpływów duchowieństwa,
handel międzynarodowy uprawiany przez mieszczaństwo w obydwu krajach, zarówno w Polsce, jak i na Litwie; gospodarka tych państw wiązała się z eksportem różnych surowców, toteż, żeby mogła rozwijać się wymiana handlowa między krajami doszło do unii,
zabezpieczenie granicy wschodniej Polski przed najazdami Litwinów,
szlachta wolała mieć króla obcokrajowca, który dbałby o względy różnych stanów, nadając im np. przywileje. Woleli na króla księcia litewskiego, niż polskiego Ziemowita IV,
poza tym, Ludwik Węgierski nie pozostawił po sobie syna, który mógłby przejąć po ojcu tron, toteż szukano dla Polski władcy w osobie księcia Litewskiego,
Jak wynika z książki pt. „Polska Jagiellonów” Pawła Jasienicy (ściślej z rozdziału „Władysław Jagiełło”) nikt nie mógł przewidzieć jakie skutki za sobą niesie taka unia. Dopiero po wielu latach okazało się, że państwo polskie ma inne interesy niż państwo litewskie, ze względu na swą odrębność kulturową, czy politykę kraju. Poza tym, państwa te napotykały zbyt często na wrogów. Skutkami zawarcia unii polsko-litewskiej były:
wzmożona działalność polityczna zakonu krzyżackiego, którego pełna nazwa brzmi: Zakon Szpitala Najświętszej Marii Panny Domu Niemieckiego w Jerozolimie,
pozyskanie wpływów książąt szczecińskich oraz Luksemburgów przez zakon,
potęga polsko-litewska,(razem państwa te miały większe pole działania),
rozwój kultury polsko-litewskiej, przemieszanie się etniczne i kulturowe obydwu państw,
ekspansja Polski na Wschód, ze względu na Litwę,
zaniedbywanie stosunków zachodnich przez Polskę, gdyż skupiła się na granicy wschodniej
wzmocnienie pozycji Litwy na arenie międzynarodowej, ze względu chrzest; wówczas kraje europejskie nie były już pogańskie,
rozwój chrześcijaństwa, chrystianizacja Litwy,
wzrost znaczenia kościoła katolickiego i stanu duchowieństwa
jeszcze większe ograniczenia chłopów,
wzrosło jeszcze bardziej znaczenie szlachty, którzy na to liczyli wybierając na króla Polski księcia Litewskiego, a nie np. piasta Ziemowita IV,
Unia polsko-litewska zawarta w Krewie rozpadła się w 1399 roku, gdy zmarła królowa Jadwiga, w wieku 25 lat (w wyniku gorączki połogowej). Cały swój dobytek królowa ofiarowała Akademii Krakowskiej. Natomiast Polska pozostawała jeszcze w unii z Litwą znacznie dłużej, ale na innych już zasadach i postanowieniach. Przyczyn zawarcia unii polsko-litewskiej było sporo, tak samo zresztą, jak i skutków. Mimo, iż taka unia nie miała możliwości dłuższego przetrwania, wniosła też sporo dobrego dla obydwu państw.