PROJEKT PHARE 2000
KRAJOWY SYSTEM SZKOLENIA ZAWODOWEGO

KOMPONENT 2
OPRACOWANIE ZBIORU KRAJOWYCH
STANDARDÓW KWALIFIKACJI ZAWODOWYCH

STANDARD Kwalifikacji ZAWODOWYCH

dla zawodu

TECHNIK POŻARNICTWA

(315104)

(PROJEKT - DO UŻYTKU WEWNĘTRZNEGO)

Warszawa 2003

SPIS TREŚCI

WPROWADZENIE 6

SŁOWNIK POJĘĆ 7

1. Podstawy prawne WYKONYWANIA ZAWODU 9

2. syntetyczny opis zawodu 11

3. STANOWISKA PRACY 12

4. ZADANIA ZAWODOWE 12

5. SKŁADOWE KWALIFIKACJI ZAWODOWYCH 13

6. KORELACJA MIĘDZY ZADANIAMI ZAWODOWYMI
A SKŁADOWYMI KWALIFIKACJI ZAWODOWYCH 14

7. KWALIFIKACJE PONADZAWODOWE 15

8. SPECYFIKACJA KWALIFIKACJI OGÓLNOZAWODOWYCH,
PODSTAWOWYCH I SPECJALISTYCZNYCH DLA ZAWODU 17

Standard kwalifikacji zawodowych dla zawodu

TECHNIK POŻARNICTWA (315104)

(PROJEKT)

AUTORZY

• st. kpt. mgr inż. Jacek Borowski
  Naczelnik Wydziału Programowo-Metodycznego w Biurze Szkolenia
  Komendy Głównej Państwowej Straży Pożarnej w Warszawie

• st. kpt. mgr inż. Wojciech Strączek
  Starszy Specjalista w Wydziale Programowo-Metodycznym w Biurze Szkolenia
  Komendy Głównej Państwowej Straży Pożarnej w Warszawie

KONSULTANT DS. METODOLOGII

• dr inż. Ireneusz Woźniak
  Adiunkt w Instytucie Technologii Eksploatacji w Radomiu
  

RECENZENCI

• nadbryg. prof. dr hab. Jerzy Wolanin
  Komendant-Rektor Szkoły Głównej Służby Pożarniczej w Warszawie

• generał brygadier w stanie spoczynku inż. Feliks Dela
  

EWALUATORZY ZEWNĘTRZNI

• st. bryg. mgr inż. w stanie spoczynku Wojciech Babut

• bryg. mgr inż. Marek Chmiel
  Dyrektor Biura Organizacji i Nadzoru Komendy Głównej Państwowej Straży Pożarnej
  w Warszawie

• mł. bryg. mgr inż. Marek Eljasiak
  Zastępca Komendanta Miejskiego Państwowej Straży Pożarnej w Olsztynie
  

WPROWADZENIE

Na europejskim rynku pracy, gdzie istnieje swoboda przepływu kapitału, towarów, usług i siły roboczej, polityka zatrudnieniowa i edukacyjna wiąże się z pojęciami: współpraca, uznawalność, porównywalność i przejrzystość. Wynika stąd naturalna tendencja do opracowywania w różnych dziedzinach życia społecznego standardów krajowych i ogólnoeuropejskich, w tym standardów kwalifikacji zawodowych w dziedzinie zatrudnienia i szkolenia zawodowego.

Ministerstwo Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej, uznając modernizację oferty szkoleniowej za niezbędną dla efektywnej aktywizacji zawodowej i społecznej obywateli, wspiera system edukacji ustawicznej, w szczególności osób bezrobotnych i zagrożonych bezrobociem. Departament Polityki Rynku Pracy zrealizował w latach 1993-1997 projekt pt. „Szkolenie Dorosłych” finansowany z pożyczki Banku Światowego, w wyniku którego została rozwinięta i zaktualizowana koncepcja Międzynarodowej Organizacji Pracy konstruowania modułów umiejętności zawodowych
(ang. Modules of Employable Skills). W ramach projektu opracowane zostały modułowe programy szkolenia dla zawodów i specjalności z 21 obszarów zawodowych.

W Narodowej Strategii Wzrostu Zatrudnienia i Rozwoju Zasobów Ludzkich w latach
2000-2006 zwraca się uwagę na konieczność podwyższania jakości oferowanych usług szkoleniowych, co można osiągnąć m.in. przez zastosowanie krajowych standardów kwalifikacji zawodowych. Strategia zakłada m.in., że na krajowych standardach kwalifikacji, wspólnych dla systemu szkolnego i pozaszkolnego, oparte będą programy nauki zawodu oraz system egzaminów zawodowych.

W latach 1998-2000 Departament Polityki Rynku Pracy zrealizował projekt finansowany z grantu Europejskiej Fundacji Szkolenia w Turynie oraz rządu Szwecji pt. „Analiza Potrzeb Szkoleniowych”. Rezultatem projektu była metodologia budowania standardów kwalifikacji zawodowych oraz projekty standardów kwalifikacji dla ośmiu zawodów: technik mechanik, pracownik komórek finansowo-księgowych, doradca zawodowy, pośrednik pracy, pracownik socjalny, pracownik administracji samorządowej, technik bezpieczeństwa i higieny pracy, pracownik ochrony.

Ministerstwo Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej, przyjmując rozwój zasobów ludzkich za jeden z priorytetów postępu społeczno-gospodarczego, jak również odpowiadając na wyzwania wynikające z realizacji Strategii oraz budowania gospodarki opartej na wiedzy, kontynuowało powyżej wspomniane działania w ramach Projektu PHARE 2000 „Krajowy system szkolenia zawodowego”. W komponencie drugim tego projektu pt. „Opracowanie zbioru krajowych standardów kwalifikacji zawodowych opartych o analizę wymagań stanowisk pracy” zaprojektowano i udostępniono w bazie danych zbiór 40 krajowych standardów kwalifikacji zawodowych.

Standardy kwalifikacji zawodowych pozwolą na lepsze powiązanie treści kształcenia i szkolenia zawodowego z pracą zawodową i zachowanie określonej jakości oferowanych kursów, niezależnie od miejsca szkolenia. Stworzone zostaną także warunki sprzyjające powszechnemu uczestnictwu w edukacji osób, które opuściły system szkolny. Dla tych osób szczególnie cenne będzie uzyskanie możliwości uznawania umiejętności i kwalifikacji nabytych drogą nieformalną poprzez zdobywanie doświadczeń zawodowych w różnych miejscach wykonywania pracy. Umożliwią im to standardy kwalifikacji zawodowych, które są podstawą uznawania kształcenia nieformalnego.

Wprowadzenie standardów kwalifikacji zawodowych do systemu prawnego i organizacyjnego Polski będzie sprzyjać podniesieniu przejrzystości i jakości przygotowania zawodowego oraz porównywalności świadectw i dyplomów na europejskim, wspólnym rynku pracy. Również inne podsystemy społeczne (np. ubezpieczeń społecznych, wartościowania pracy itp.) mogą elastycznie i w zależności od potrzeb wykorzystywać standardy kwalifikacji zawodowych.

SŁOWNIK POJĘĆ

ZAWÓD	Zbiór zadań zawodowych wyodrębnionych w wyniku społecznego podziału pracy, wymagających od pracownika odpowiednich kwalifikacji zawodowych.
ZADANIE ZAWODOWE	Logiczny wycinek lub etap pracy w ramach zawodu o wyraźnie określonym początku i końcu. Układ czynności zawodowych, powiązany jednym celem działania, kończącym się określonym wytworem, usługą lub istotną decyzją.
ZADANIA TECHNOLOGICZNE	Dotyczą metod działania podejmowanych na własnym stanowisku pracy, ale wynikających z technologii pracy w przedsiębiorstwie. Są związane z technologią wytwarzania, technologią świadczenia usług, czy też sposobem wykonywania określonych procedur i operacji na stanowisku pracy.
ZADANIA ORGANIZACYJNE	Dotyczą organizacji i planowania pracy na własnym stanowisku, w relacji ze stanowiskami współpracującymi. Łączą zakresy prac z zakresami odpowiedzialności i samokontroli.
ZADANIA KIEROWANIA I WSPÓŁPRACY	Dotyczą współpracy w zespole pracowniczym, kierowania zespołem, organizowania pracy zespołu, współpracy z przełożonymi, kooperantami i otoczeniem przedsiębiorstwa.
ZADANIA KONTROLI I OCENY JAKOŚCI	Dotyczą samokontroli wykonanych prac lub świadczonych usług, kontrolowania pracy podległych pracowników, oceny jakości wyrobów i usług, obowiązków związanych z procedurami systemu zapewniania jakości w przedsiębiorstwie.
KWALIFIKACJE ZAWODOWE	Układ umiejętności, wiadomości i cech psychofizycznych niezbędnych do wykonywania zestawu zadań zawodowych.
UMIEJĘTNOŚĆ	Zdolność do wykonania czynności prowadzących do zrealizowania zadania zawodowego.
CZYNNOŚCI ZAWODOWE	Działania podejmowane w ramach zadania zawodowego i dające efekt w postaci realizacji celu przewidzianego w zadaniu zawodowym. Czynności mogą mieć charakter motoryczny lub intelektualny.
WIADOMOŚCI	Zestaw informacji i procedur działania niezbędnych do ukształtowania określonych umiejętności.
CECHY PSYCHOFIZYCZNE	Wrodzone lub nabyte cechy osobowości, talentu, charakteru i sprawności posługiwania się ciałem (zwłaszcza kończynami i receptorami wzroku, słuchu, dotyku, smaku itp.), niezbędne do prawidłowego i skutecznego wykonywania zadań zawodowych.
STANOWISKO PRACY	Najmniejsza jednostka organizacyjna przedsiębiorstwa, miejsce pracy, część powierzchni produkcyjnej lub usługowej zajmowanej lub obsługiwanej przez pracownika w celu wykonywania powierzonej mu pracy - zadań zawodowych.
STANDARD KWALIFIKACJI ZAWODOWYCH	Akceptowana przez przedstawicieli pracodawców, pracobiorców i innych kluczowych partnerów społecznych partycypujących w gospodarce i rynku pracy norma minimalnych wymagań kwalifikacyjnych, w układzie pięciu poziomów kwalifikacji, z podziałem na kwalifikacje związane z typowymi stanowiskami pracy lub zadaniami zawodowymi, kwalifikacje ponadzawodowe, ogólnozawodowe, podstawowe i specjalistyczne dla zawodu opisujące zbiory niezbędnych umiejętności, wiadomości i cech psychofizycznych odpowiadających zadaniom zawodowym i kwalifikacjom wyodrębnionym w zawodzie i gwarantujących jakość wykonywania zawodu.

KWALIFIKACJE PONADZAWODOWE	Podstawowe umiejętności, wiadomości i cechy psychofizyczne potrzebne do sprawnego wykonywania pracy i podejmowania działań w życiu zawodowym i pozazawodowym. Kwalifikacje ponadzawodowe wyrażają się w pozytywnych postawach i pozytywnym stanie fizycznym, przy jednoczesnym opanowaniu ogólnych umiejętności działania praktycznego i umysłowego. Kwalifikacje ponadzawodowe nie uprawniają do wykonywania zawodu, ale są niezbędne do osiągnięcia wymaganej współcześnie jakości pracy. Na potrzeby standardu kwalifikacji zawodowych przyjęto, że kwalifikacje ponadzawodowe są wspólne dla branży/sektora gospodarki, do której należy zawód poddany standaryzacji.
KWALIFIKACJE OGÓLNOZAWODOWE	Wymagania w zakresie umiejętności, wiadomości i cech psychofizycznych, które ukierunkowują do wykonywania prac w określonym obszarze zawodowym, obejmującym zwykle grupę pokrewnych zawodów i specjalności. Na potrzeby standardu kwalifikacji zawodowych przyjęto, że kwalifikacje ogólnozawodowe są wspólne dla wszystkich kwalifikacji wyodrębnionych w standardzie dla danego zawodu.
KWALIFIKACJE PODSTAWOWE DLA ZAWODU	Wymagania w zakresie umiejętności, wiadomości i cech psychofizycznych, które umożliwiają efektywne wykonywanie typowych zadań zawodowych charakterystycznych dla określonego zawodu.
KWALIFIKACJE SPECJALISTYCZNE	Specyficzne, rzadziej występujące wymagania w zakresie umiejętności, wiadomości i cech psychofizycznych umożliwiających wykonywanie wyspecjalizowanych zadań i pełnienie nietypowych funkcji zawodowych.
POZIOMY KWALIFIKACJI ZAWODOWYCH	Są hierarchicznym układem kwalifikacji, odzwierciedlającym stopień złożoności i trudności zadań zawodowych oraz związanych z nimi wymagań kwalifikacyjnych. Mogą służyć do wartościowania pracy, budowania hierarchii pracowników, określania zakresów odpowiedzialności, definiowania poziomów kształcenia itp.
Poziom 1	Kwalifikacje niezbędne do wykonywania prostych, rutynowych zadań wykonywanych pod kierunkiem przełożonego, stanowiących podstawę do dalszych, bardziej specjalistycznych działań.
Poziom 2	Kwalifikacje niezbędne do wykonywania zadań w sytuacjach typowych. Niektóre zadania mogą być bardziej złożone i wymagać działań samodzielnych, charakteryzujących się indywidualną odpowiedzialnością. Wymagać mogą również umiejętności pracy w zespole.
Poziom 3	Kwalifikacje niezbędne do wykonywania zadań złożonych, zarówno w warunkach typowych, jak i problemowych. Zadania charakteryzują się różnorodnością wykonywanych czynności i wymagają samodzielności i odpowiedzialności. Dotyczyć mogą również umiejętności kierowania pracą innych osób.
Poziom 4	Kwalifikacje niezbędne do wykonywania wielu różnorodnych, skomplikowanych zadań o charakterze technicznym, organizacyjnym lub specjalistycznym dla danego obszaru działalności zawodowej. Zadania wymagają wysokiej, osobistej odpowiedzialności i samodzielności, jak również umiejętności kierowania zespołem pracowników.
Poziom 5	Kwalifikacje niezbędne do wykonywania złożonych zadań, często w sytuacjach problemowych, wymagających podejmowania decyzji o znaczeniu strategicznym dla organizacji. Zadanie te związane są z pełną odpowiedzialnością za pracę i rozwój innych osób, a także wymagają umiejętności diagnozowania, analizowania, prognozowania, planowania oraz wdrażania nowych pomysłów do praktyki gospodarczej.

1. Podstawy prawne WYKONYWANIA
   ZAWODU

• Ustawa z dnia 24 sierpnia 1991 roku o ochronie przeciwpożarowej (tekst jednolity Dz. U. Nr 147 poz. 1229 z 2002 roku ze zmianami).

• Ustawa z dnia 24 sierpnia 1991 roku o Państwowej Straży Pożarnej (tekst jednolity Dz. U. Nr 147 poz. 1230 z 2002 roku ze zmianami).

• Ustawa z dnia 7 lipca 1994 roku Prawo budowlane (tekst jednolity Dz. U. Nr 106 poz. 1126 z 2000 roku ze zmianami).

• Ustawa z dnia 18 kwietnia 2002 roku o stanie klęski żywiołowej (Dz. U. Nr 62 poz. 558 ze zmianami).

• Ustawa z dnia 26 kwietnia 2001 roku o zasadach uznawania nabytych w państwach członkowskich Unii Europejskiej kwalifikacji do wykonywania zawodów regulowanych (Dz. U. Nr 87, poz. 954).

• Ustawa z dnia 10 maja 2002 roku o zasadach uznawania nabytych w państwach członkowskich Unii Europejskiej kwalifikacji do podejmowania lub wykonywania niektórych działalności
  (Dz. U. Nr 71 poz. 655).

• Ustawa z dnia 7 września 1991 roku o systemie oświaty (tekst jednolity Dz. U. Nr 67 poz. 329 z 1996 roku ze zmianami).

• Ustawa z dnia 20 czerwca 1997 roku Prawo o ruchu drogowym (Dz. U. Nr 58, poz. 515 ze zmianami).

• Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 29 grudnia 1999 roku w sprawie szczegółowych zasad organizacji krajowego systemu ratowniczo-gaśniczego (Dz. U. Nr 111 poz. 1311 ze zmianami).

• Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 8 grudnia 1998 roku w sprawie wymagań w zakresie kwalifikacji zawodowych oraz dotyczących warunków fizycznych i psychicznych osób zatrudnionych w jednostkach ochrony przeciwpożarowej, a także w zakresie kwalifikacji zawodowych innych osób wykonujących czynności z zakresu ochrony przeciwpożarowej (Dz. U. Nr 159 poz. 1050).

• Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 31 lipca 2001 roku w sprawie szczegółowych zasad kierowania i współdziałania jednostek ochrony przeciwpożarowej biorących udział w działaniu ratowniczym (Dz. U. Nr 82 poz. 895).

• Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 4 lipca 1992 roku w sprawie zakresu i trybu korzystania z praw przez kierującego działaniem ratowniczym (Dz. U. Nr 54 poz. 259).

• Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 19 stycznia 1998 roku w sprawie czynności kontrolno-rozpoznawczych z zakresu ochrony przeciwpożarowej oraz osób uprawnionych do ich przeprowadzania (Dz. U. Nr 15 poz. 69 ze zmianami).

• Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 8 kwietnia 1999 roku w sprawie określenia szczegółowych zasad organizacji komendy wojewódzkiej i powiatowej Państwowej Straży Pożarnej (Dz. U. Nr 38 poz. 375 ze zmianami).

• Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 19 września 2001 roku w sprawie ceremoniału składania ślubowania przez strażaków Państwowej Straży Pożarnej
  (Dz. U. Nr 114 poz. 1227).

• Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 31 marca 2003 roku w sprawie umundurowania strażaków Państwowej Straży Pożarnej (Dz. U. Nr 71 poz. 650).

• Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 25 listopada 1997 roku w sprawie rodzajów i wzorów dokumentów osobistych strażaków Państwowej Straży Pożarnej, organów właściwych do ich wydawania oraz szczegółowych zasad dokonywania wpisów w tych dokumentach (Dz. U. Nr 154 poz. 1014 ze zmianami).

• Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 19 września 2001 roku w sprawie świadectwa służby i opinii o służbie strażaków Państwowej Straży Pożarnej (Dz. U.
  Nr 114 poz. 1228).

• Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 16 czerwca 1997 roku w sprawie kwalifikacji zawodowych, jakie powinni posiadać strażacy Państwowej Straży Pożarnej na określonych stanowiskach służbowych, oraz etatów stopni służbowych dla poszczególnych stanowisk (Dz. U. Nr 70 poz. 446 ze zmianami).

• Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 19 kwietnia 2002 roku w sprawie szczegółowych zasad odbywania przeszkolenia zawodowego uprawniającego do otrzymania pierwszego stopnia oficerskiego w Państwowej Straży Pożarnej (Dz. U. Nr 44
  poz. 422).

• Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 29 stycznia 1998 roku w sprawie zakresu, szczegółowych zasad, trybu i częstotliwości przeprowadzania okresowej oceny zdolności fizycznej i psychicznej do służby strażaków Państwowej Straży Pożarnej (Dz. U.
  Nr 22 poz. 117 ze zmianami).

• Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 17 listopada 1997 roku w sprawie szczegółowych warunków bezpieczeństwa i higieny służby strażaków oraz zakresu ich obowiązywania w stosunku do innych osób biorących udział w akcjach ratowniczych, ćwiczeniach lub szkoleniu (Dz. U. Nr 145 poz. 979).

• Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 11 grudnia 1997 roku w sprawie długotrwałych akcji ratowniczych, szczegółowych norm, zasad i warunków otrzymywania wyżywienia w czasie tych akcji oraz ćwiczeń lub szkolenia przez strażaków Państwowej Straży Pożarnej lub inne osoby biorące w nim udział, a także przypadki, w których wypłaca się równoważnik pieniężny w zamian za przysługujące wyżywienie, sposobu ustalania jego wysokości oraz szczegółowe zasady wypłacania (Dz. U. Nr 160 poz. 1098).

• Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 6 czerwca 1997 roku w sprawie szczegółowych zasad okresowego opiniowania strażaków Państwowej Straży Pożarnej oraz trybu wnoszenia i rozpatrywania odwołań od opinii służbowych (Dz. U. Nr 63 poz. 402 ze zmianami).

• Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 29 sierpnia 1997 roku w sprawie szczegółowych zasad przyznawania wyróżnień strażakom Państwowej Straży Pożarnej (Dz. U. Nr 109 poz. 711).

• Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 21 listopada 1997 roku w sprawie szczegółowej organizacji komisji dyscyplinarnych oraz szczegółowych zasad wykonywania kar dyscyplinarnych wobec strażaków Państwowej Straży Pożarnej (Dz. U. Nr 144 poz. 968).

• Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 16 marca 1998 roku w sprawie szczegółowych zasad i trybu wyznaczania strażaków Państwowej Straży Pożarnej do wykonywania zadań poza jednostkami organizacyjnymi Państwowej Straży Pożarnej oraz ich uprawnień i obowiązków (Dz. U. Nr 38 poz. 223 ze zmianami).

• Rozporządzenie Ministrów Obrony Narodowej i Spraw Wewnętrznych z dnia 29 lipca 1992 roku w sprawie strażaków Państwowej Straży Pożarnej wyznaczonych do służby w Wojskowej Ochronie Przeciwpożarowej (Dz. U. Nr 58 poz. 289).

• Rozporządzenie Ministra Obrony Narodowej z dnia 24 sierpnia 1992 roku w sprawie zasad i trybu wykonywania zadań przez Wojskową Ochronę Przeciwpożarową (Dz. U. Nr 66 poz. 334).

• Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 13 października 1992 roku w sprawie szczegółowych zasad i trybu rozwiązywania jednostek organizacyjnych ochrony przeciwpożarowej oraz znoszenia stanowisk funkcjonariuszy pożarnictwa (Dz. U. Nr 78 poz. 395).

• Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 21 lipca 1997 roku w sprawie rozkładu czasu służby strażaków Państwowej Straży Pożarnej (Dz. U. Nr 82 poz. 530 ze zmianami).

• Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 22 lipca 1997 roku w sprawie szczegółowych zasad udzielania urlopów strażakom Państwowej Straży Pożarnej
  (Dz. U. Nr 94 poz. 576).

• Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 4 lipca 1992 roku w sprawie zakresu i trybu korzystania z praw przez kierującego działaniem ratowniczym (Dz. U. Nr 54 poz. 259).

• Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 8 stycznia 2001 roku w sprawie stanowiska w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji, na których mogą być zatrudniani oddelegowani funkcjonariusze Policji, Państwowej Straży Pożarnej i Straży Granicznej (Dz. U.
  Nr 1 poz. 3).

• Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 10 listopada 1995 roku w sprawie określenia stanowisk w jednostkach organizacyjnych podległych Ministrowi Spraw Wewnętrznych, na których zatrudniani pracownicy są urzędnikami państwowymi (Dz. U. Nr 130 poz. 631).

• Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 25 lutego 2003 roku w sprawie celów kultury fizycznej realizowanych w Policji, Państwowej Straży Pożarnej, Straży Granicznej i Biurze Ochrony Rządu (Dz. U. Nr 50 poz. 433).

• Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 21 marca 2003 roku w sprawie rodzaju placówek, do których może być skierowany strażak Państwowej Straży Pożarnej oraz należności pieniężne przysługujące w przypadkach skierowania strażaka do szkoły, na przeszkolenie lub na studia (Dz. U. Nr 61 poz. 546).

• Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 4 maja 1999 roku w sprawie kierowania ruchem drogowym (Dz. U. Nr 48, poz. 481 ze zmianami).

• Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 24 stycznia 2000 roku w sprawie zasad wydawania oraz wzorów świadectw, dyplomów państwowych i innych druków szkolnych, sposobu dokonywania ich sprostowań i wydawania duplikatów, a także zasad legalizacji dokumentów przeznaczonych do obrotu prawnego z zagranicą oraz zasad odpłatności za wykonanie tych czynności (Dz. U. Nr 6, poz. 73 ze zmianami).

• Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 13 czerwca 2003 roku w sprawie stażu adaptacyjnego i testu umiejętności w toku postępowania o uznanie nabytych w państwach członkowskich Unii Europejskiej kwalifikacji do wykonywania zawodu inżyniera pożarnictwa i technika pożarnictwa (Dz. U. Nr 125, poz. 1165). Rozporządzenie wchodzi w życie z dniem uzyskania przez Rzeczpospolitą Polską członkostwa w Unii Europejskiej.

2. syntetyczny opis zawodu

Technik pożarnictwa przygotowany jest do pełnienia służby w jednostkach organizacyjnych Państwowej Straży Pożarnej. Jego przygotowanie zawodowe umożliwia także podjęcie pracy w pozostałych jednostkach ochrony przeciwpożarowej, jednostkach administracji państwowej, samorządu terytorialnego oraz podmiotach gospodarczych.

Podstawowy zakres czynności technika pożarnictwa w strukturach Państwowej Straży Pożarnej obejmuje realizację zadań związanych z organizowaniem i prowadzeniem akcji ratowniczych w przypadku: walki z pożarami, klęsk żywiołowych, katastrof komunikacyjnych i budowlanych, awarii oraz zagrożeń spowodowanych toksycznymi środkami
przemysłowymi.

W czasie działań ratowniczych może wykonywać określone funkcje dowódcze oraz organizować współdziałanie z innymi służbami ratowniczymi. Ponadto może organizować tok służby w jednostce, prowadzić szkolenie i doskonalenie zawodowe, realizować zadania związane z prowadzeniem spraw kadrowych, kwatermistrzowskich oraz finansowych. Obok funkcji dowódczych do jego najważniejszych zadań służbowych może należeć także sprawowanie czynności prewencyjnych w zakresie prowadzenia rozpoznawania zagrożeń, podejmowanie przeciwdziałania tym zagrożeniom, propagowanie zasad bezpieczeństwa przeciwpożarowego oraz wykonywanie czynności dla potrzeb powszechnego systemu ochrony ludności.

Poza strukturami Państwowej Straży Pożarnej technik pożarnictwa może pracować w instytucjach, w zakładach o różnych profilach produkcji i usług, gdzie w ramach swoich obowiązków może wykonywać czynności ratownicze, kontrolować stan stosowania przepisów przeciwpożarowych, wskazywać kierunki usuwania nieprawidłowości. Technik pożarnictwa może uczestniczyć w realizacji zadań formacji obrony cywilnej, rozpoznawać zagrożenia związane z możliwością wystąpienia katastrof i klęsk żywiołowych oraz prowadzić działalność informacyjno-edukacyjną i ostrzegania w tym zakresie.

Zakres wykonywanych zadań wymaga od technika pożarnictwa zdolności interpersonalnych, komunikacyjnych, ustawicznego doskonalenia zawodowego i samokształcenia.

3. STANOWISKA PRACY

Tabela 1. Przyporządkowanie stanowisk pracy do poziomów kwalifikacji zawodowych

Poziom kwalifikacji zawodowych	Typowe stanowiska pracy	UWAGI
1	*)	Stanowiska przewidziane dla techników pożarnictwa (aspirantów) wymienione są w rozporządzeniu Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 16 czerwca 1997 roku w sprawie kwalifikacji zawodowych, jakie powinni posiadać strażacy Państwowej Straży Pożarnej na określonych stanowiskach służbowych, oraz etatów stopni służbowych dla poszczególnych stanowisk (Dz. U. Nr 70 poz. 446 ze zmianami).
2	Pomocnik dyżurnego operacyjnego Dowódca zastępu Starszy operator sprzętu specjalnego Specjalista ratownik Starszy dyspozytor
3	Dyżurny operacyjny Zastępca dyżurnego operacyjnego Pomocnik dyżurnego operacyjnego kraju Kierownik sekcji Dowódca zmiany Dowódca sekcji Starszy inspektor Inspektor Młodszy inspektor Starszy instruktor Instruktor
4	Zastępca komendanta powiatowego (miejskiego) Państwowej Straży Pożarnej Dowódca Jednostki Ratowniczo-Gaśniczej Zastępca dowódcy Jednostki Ratowniczo-Gaśniczej
5	*)

*) Nie zidentyfikowano w badaniach.

4. ZADANIA ZAWODOWE

1. Prowadzenie rozpoznania zagrożeń występujących w obszarze działania jednostki organizacyjnej Państwowej Straży Pożarnej.

2. Tworzenie bezpiecznych warunków korzystania z obiektów i instalacji użytkowych, stosowanie procedury administracyjnej.

3. Sprawianie i obsługiwanie sprzętu ratowniczego i gaśniczego będącego na wyposażeniu jednostek straży.

4. Prowadzenie rozpoznania na terenie działań ratowniczych.

5. Wykonywanie działań ratowniczych w oparciu o taktykę, procedury i zasady dotyczące specyfiki prowadzenia walki z pożarami, postępowania w czasie klęsk żywiołowych, katastrof komunikacyjnych i budowlanych, wypadków, awarii oraz zagrożeń spowodowanych toksycznymi i radioaktywnymi środkami przemysłowymi.

6. Stosowanie metod ratowania ludzi, zwierząt i mienia.

7. Zabezpieczanie terenu działań ratowniczych.

8. Obsługiwanie urządzeń informatycznych i sprzętu łączności.

9. Udzielanie przedlekarskiej pomocy medycznej i psychologicznej ofiarom zdarzeń.

10. Organizowanie toku służby w jednostce organizacyjnej Państwowej Straży Pożarnej.

11. Prowadzenie niezbędnej dokumentacji operacyjnej, administracyjnej i szkoleniowej.

12. Organizowanie i prowadzenie kształcenia, szkolenia i doskonalenia zawodowego.

13. Dysponowanie siłami i środkami oraz analizowanie zagrożeń występujących w czasie działań ratowniczych.

14. Prowadzenie działalności informacyjnej i edukacji społeczeństwa w ramach powszechnego przygotowania ludności do właściwych zachowań w stanach zagrożeń.

15. Kierowanie działaniami ratowniczymi.

16. Podejmowanie współpracy z jednostkami ochrony przeciwpożarowej, podmiotami Krajowego Systemu Ratowniczo-Gaśniczego oraz innymi podmiotami ratowniczymi.

17. Nadzorowanie przestrzegania przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

18. Kontrolowanie przestrzegania regulaminów służbowych i instrukcji ustalających tok służby.

19. Kontrolowanie gotowości jednostek straży pożarnych w zakresie przygotowania do realizacji zadań ratowniczych.

5. SKŁADOWE KWALIFIKACJI ZAWODOWYCH

1. Prowadzenie działań ratowniczych i zabezpieczających teren akcji.

2. Kształcenie, szkolenie i doskonalenie zawodowe w zakresie ratownictwa realizowanego w ramach Krajowego Systemu Ratowniczo-Gaśniczego oraz systemu ochrony ludności.

3. Prowadzenie rozpoznawania zagrożeń pożarowych i wybuchowych oraz stosowanie przepisów prawnych i technicznych.

4. Podejmowanie współpracy ze służbami ratowniczymi i jednostkami ochrony przeciwpożarowej w zakresie przygotowania do realizacji zadań Krajowego Systemu Ratowniczo-Gaśniczego.

5. Organizowanie toku służby oraz utrzymywanie gotowości operacyjnej.

6. KORELACJA MIĘDZY ZADANIAMI
ZAWODOWYMI A SKŁADOWYMI
KWALIFIKACJI ZAWODOWYCH

Tabela 2. Korelacja między zadaniami zawodowymi a składowymi kwalifikacji zawodowych

Zadania zawodowe	Składowe kwalifikacji zawodowych
		K-1	K-2	K-3	K-4	K-5
Z-1	X		X
Z-2			X
Z-3	X	X		X	X
Z-4	X			X
Z-5	X			X
Z-6	X			X
Z-7	X			X
Z-8	X	X	X	X	X
Z-9	X			X
Z-10		X		X	X
Z-11	X	X	X		X
Z-12		X		X	X
Z-13	X		X	X
Z-14		X		X
Z-15	X			X
Z-16	X	X	X	X	X
Z-17	X	X	X	X	X
Z-18		X	X		X
Z-19				X	X

7. KWALIFIKACJE PONADZAWODOWE

Tabela 3. Przyporządkowanie kwalifikacji ponadzawodowych do poziomów kwalifikacji

Poziom kwalifikacji zawodowych	Kwalifikacje ponadzawodowe
UMIEJĘTNOŚCI
1	*)
2	Stosuje środki ochrony osobistej. Identyfikuje substancje chemiczne na podstawie ich cech charakterystycznych oraz sposobów oznakowania. Obsługuje komputery i osprzęt. Wykorzystuje nowoczesne środki łączności przewodowej i bezprzewodowej. Udziela pierwszej pomocy poszkodowanym. Prowadzi pojazdy samochodowe osobowe i ciężarowe. Współpracuje z komisjami oraz służbami bhp. Oceniania stanowiska pracy, odróżnia czynniki szkodliwe i niebezpieczne. Uprawia sport, dba o sprawność fizyczną.
3	Redaguje pisma, wypełnia i prowadzi obowiązującą dokumentację. Czyta i interpretuje dokumentację techniczną, rysunek techniczny, rysunek budowlany. Wskazuje podstawowe przyczyny nieprawidłowej pracy sprzętu ratowniczego. Posługuje się dokumentacją w zakresie eksploatacji sprzętu ratowniczego. Dokonuje prawidłowej analizy i oceny sytuacji na miejscu działań ratowniczych. Podejmuje skuteczne działania podczas awarii instalacji użytkowych. Właściwie postępuje w razie wystąpienia zagrożenia toksycznymi środkami przemysłowymi. Stosuje zasady prowadzenia korespondencji radiowej. Przeprowadza instruktaż z zakresu budowy, parametrów techniczno-eksploatacyjnych i możliwości wykorzystania sprzętu ratowniczego. Wykorzystuje znajomość budowy wybranych rodzajów sprzętu ratowniczego w celu oceny jego przydatności, możliwości dalszego wykorzystania i prowadzenia napraw. Prowadzi zajęcia w formie praktycznej wykorzystując zasady dydaktyki. Dobiera skuteczne metody doskonalenia zawodowego. Syntezuje, systematyzuje materiały i informacje, opracowuje analizy, raporty i sprawozdania. Umiejętnie planuje i organizuje pracę.
4	Organizuje pracę podwładnym. Prowadzi kontrolę warunków pracy oraz zapobiega naruszeniom zasad i przepisów bhp. Przeprowadza na podstawie analizy stanowiska pracy instruktaże stanowiskowe. Przeprowadza postępowanie powypadkowe i sporządza stosowną dokumentację, prowadzi rejestry wypadków, chorób zawodowych.
5	*)
WIADOMOŚCI
1	*)
2	Sprzęt ochrony indywidualnej, odzież i ubrania ochronne. Zasady i sposoby oznakowania, cechy charakterystyczne materiałów niebezpiecznych. Organizacja i przepisy ruchu drogowego. Obsługa komputera. Obsługa urządzeń łączności przewodowej i bezprzewodowej. Zasady prowadzenia korespondencji radiowej. Procedury, zasady i metody udzielania pomocy poszkodowanym. Przepisy bhp przy prowadzeniu działań ratowniczych, prac gospodarczych i remontowych. Zasady funkcjonowania w grupie. Sygnały o powszechnym zagrożeniu. Zasady zachowania ludzi po otrzymaniu odpowiedniego sygnału ostrzegawczego. Rodzaje zagrożeń. Podstawy psychologii i pedagogiki. Wiedza z zakresu kultury fizycznej i sportu. Zasady bezpieczeństwa obowiązujące podczas pracy na wodzie oraz przy przewozie ludzi, zwierząt i mienia. Wydostawanie ludzi i zwierząt z miejsc trudno dostępnych. Zasady organizacji terenu akcji.
3	Wiedza z zakresu fizykochemii spalania i wybuchów. Podstawowe wiadomości z chemii ogólnej. Charakterystyki materiałów budowlanych. Wybrane zagadnienia z termodynamiki. Identyfikacja i neutralizacja kwasów, zasad i produktów ropopochodnych. Organizacja procesu kształtowania umiejętności. Zasady prowadzenia szkoleń doskonalących. Ogólna budowa pojazdów transportu drogowego, szynowego, powietrznego i wodnego. Zagrożenia środowiskowe i epidemiologiczne związane ze skutkami powodzi. Znajomość oprogramowania specjalistycznego, technologii informatycznych i komunikacyjnych wspomagających działania ratownicze i zarządzanie kryzysowe. Ochrona ludności cywilnej w stanach nadzwyczajnego zagrożenia. Ochrona dóbr kultury.
4	Uregulowania prawne w zakresie ochrony przeciwpożarowej, prawa budowlanego, ochrony środowiska oraz polskich norm. Badania wytrzymałości sprzętu i urządzeń ratowniczych. Współpraca z innymi podmiotami ratowniczymi i organizacjami pozarządowymi oraz samorządowymi. Psychologiczne aspekty efektywnego kierowania zespołem. Podstawowe zadania pedagogiki. Proces dydaktyczno-wychowawczy. Podstawy organizacji pracy. Analiza okoliczności i przyczyn wypadków. Gospodarka sprzętem.
5	*)
CECHY PSYCHOFIZYCZNE
1	*)
2	Odwaga. Wytrwałość, cierpliwość. Rozróżnianie barw. Dobra pamięć. Samokontrola. Odporność na stres. Odporność emocjonalna. Kultura osobista. Dokładność. Spostrzegawczość. Zdyscyplinowanie. Zmysł równowagi. Zręczność rąk. Koordynacja wzrokowo-ruchowa. Zręczność palców. Czucie dotykowe. Zdolność podporządkowania się. Łatwość wypowiadania się w mowie i w piśmie. Zdolność nawiązywania kontaktu z ludźmi. Zdolność samokształcenia ustawicznego.
3	Zdolność koncentracji uwagi. Wyobraźnia przestrzenna. Rozumowanie logiczne. Uzdolnienia techniczne. Podzielność uwagi. Analityczne myślenie. Zdolność pracy w szybkim tempie. Zdolność właściwego postępowania z ludźmi. Empatia.
4	Wyobraźnia i myślenie twórcze. Łatwość przerzucania się z jednej czynności na drugą. Samodzielność. Inicjatywność. Predyspozycje kierownicze. Zdolność podejmowania szybkich i trafnych decyzji. Niezależność. Zdolność współdziałania.
5	*)

*) Nie zidentyfikowano w badaniach

8. SPECYFIKACJA KWALIFIKACJI
OGÓLNOZAWODOWYCH, PODSTAWOWYCH
I SPECJALISTYCZNYCH DLA ZAWODU

UWAGA: Kwalifikacje na poziomie wyższym zawierają kwalifikacje z poziomów niższych

POZIOM 1

• Nie zidentyfikowano.

POZIOM 2

KWALIFIKACJE OGÓLNOZAWODOWE

UMIEJĘTNOŚCI

• Stosuje algorytmy postępowania w ramach udzielanej pomocy poszkodowanym.

• Przeprowadza rozpoznanie, analizuje i ocenia zagrożenia pożarowe, wybuchowe i inne miejscowe zagrożenia.

• Określa przyczyny powstawania i rozprzestrzeniania się pożarów.

• Dokonuje ogólnego podziału sprzętu będącego na wyposażeniu straży pożarnych.

• Opisuje przeznaczenie i budowę poszczególnych rodzajów sprzętu.

• Charakteryzuje zasady działania wybranych rodzajów sprzętu.

• Opisuje podstawowe warunki eksploatacyjno-użytkowe sprzętu.

• Posługuje się podstawowymi pojęciami z taktyki pożarniczej.

• Wykorzystuje dane radiowe do nawiązywania łączności.

• Postępuje w służbie i poza nią zgodnie z wymogami regulaminów służbowych.

• Zapewnia i utrzymuje warunki bhp na terenie jednostki.

• Czyta dokumentację znajdującą się w jednostce.

WIADOMOŚCI

• Ekwipunek osobisty strażaka.

• Zagrożenia podczas transportu materiałów niebezpiecznych.

• Zagrożenia pożarowe obiektów przemysłowych i usługowych.

• Zagrożenia pożarowe w gospodarce magazynowej.

• Zagrożenia w przemyśle rolnospożywczym i gospodarce rolnej.

• Zagrożenia pożarowe obszarów leśnych.

• Przeciwpożarowe zaopatrzenie wodne.

• Neutralizatory, sorbenty, dyspergenty.

• Ogólna charakterystyka pożarów.

• Organizacja terenu akcji.

• Sposoby oznakowania zabezpieczenia terenu akcji.

• Zasady przekazywania terenu działań i obiektów.

• Organizowanie dowozu żywności i wody na tereny popowodziowe i odcięte.

• Bezpieczeństwo ratownika.

• Standardowy zestaw ratowniczy (ratownictwo medyczne).

• Tok życia koszarowego.

• Zależność służbowa.

• Zasady pełnienia służby w jednostce interwencyjnej straży pożarnej.

• Musztra pojedynczego strażaka i pododdziałów zwartych.

• Ogólne zasady służby wewnętrznej.

• Etyka zawodowa i obyczaj pożarniczy.

• Umundurowanie strażaka.

• Służba w Państwowej Straży Pożarnej.

• Organizacja ochrony przeciwpożarowej w Polsce.

• Pragmatyka służbowa.

• Regulaminy służbowe.

• Działalność operacyjna jednostek organizacyjnych Państwowej Straży Pożarnej.

• Stanowiska kierowania.

• Rola i zadania strażaka ratownika w zakresie pomocy przedlekarskiej.

• Wymagania bhp w strażnicach i przy obsłudze sprzętu.

• Prawne podstawy prowadzenia działań (ratowniczych).

• Obowiązki i uprawnienia kierownika akcji.

• Rozkaz bojowy.

• Zadania funkcyjnych w zastępach.

• Czynności poszczególnych funkcyjnych w zastępach gaśniczych i specjalnych.

• Obowiązki funkcyjnych w trakcie trwania zmiany służbowej.

• Czynniki szkodliwe, uciążliwe i niebezpieczne występujące podczas służby.

• Regulacje prawne z zakresu ochrony pracy i służby.

• Ergonomia w kształtowaniu warunków służby.

• Ogólne zasady służby wewnętrznej wartowniczej.

• Sprawianie i obsługa sprzętu znajdującego się na wyposażeniu Państwowej Straży
  Pożarnej.

• Parametry techniczne i warunki użytkowe sprzętu i urządzeń ratowniczo-gaśniczych.

CECHY PSYCHOFIZYCZNE

• Widzenie stereoskopowe.

• Wytrzymałość na długotrwały wysiłek.

• Czułe powonienie.

KWALIFIKACJE PODSTAWOWE DLA ZAWODU

UMIEJĘTNOŚCI

• Właściwie zachowuje się podczas alarmu i dojazdu na miejsce zdarzenia (K-1).

• Toruje i zabezpiecza drogi ewakuacji (K-1).

• Przeprowadza ewakuację osób dorosłych, dzieci, osób o ograniczonej zdolności odbioru wrażeń i zdolności poruszania się oraz organizuje miejsca ich pobytu (K-1).

• Przeprowadza ewakuację zwierząt oraz mienia i organizuje miejsca ich pobytu (K-1).

• Zabezpiecza i oznakowuje teren działań ratowniczych (K-1).

• Wykonuje rozwinięcia wstępne i zasadnicze (K-1).

• Wykorzystuje parametry techniczno-eksploatacyjne sprzętu (K-1, K-2).

• Wykorzystuje sprzęt i prowadzi jego konserwację zgodnie z zasadami bhp (K-1, K-2).

• Dokonuje właściwego wyboru sprzętu w zależności od sytuacji na miejscu zdarzenia
  (K-1, K-2).

• Wykonuje i wydaje komendy wydawane za pomocą znaków gestowych, świetlnych i dźwiękowych (K-1, K-2).

• Właściwie realizuje zamiar taktyczny (K-1).

• Wybiera optymalne miejsca na stanowiska gaśnicze (K-1).

• Buduje w różnych warunkach poziome i pionowe linie wężowe (K-1).

• Operuje prądami gaśniczymi stosowanych środków gaśniczych (K-1).

• Prowadzi działania gaśnicze w różnych obiektach (K-1).

• Prowadzi działania gaśnicze w utrudnionych warunkach (niskie temperatury, groźba wybuchu i zawaleń, zagrożenie porażeniem prądem elektrycznym, konieczność forsowania przejść itp.) (K-1).

• Prowadzi akcje ratownictwa technicznego i chemiczno-ekologicznego (K-1).

• Prowadzi poszukiwania i wydobywa osoby uwięzione i zasypane w zawałach budowlanych, wykopach, studniach (K-1).

• Stabilizuje gruzowiska i osuwiska (K-1).

• Wykorzystuje do działań w różnych warunkach terenowych sprzęt specjalistyczny i mechaniczny (K-1).

• Dobiera sprzęt i techniki prac do rodzaju wykonywanych działań ratowniczych (K-1).

• Stosuje taktykę gaszenia pożarów (K-1, K-2).

• Nawiązuje kontakt z ludźmi zagrożonymi (K-1).

• Postępuje prawidłowo z ludźmi ogarniętymi paniką (K-1).

• Konserwuje i utrzymuje w gotowości do użycia: pojazdy, sprzęt i wyposażenie ratownicze (K-5).

• Określa zagrożenia występujące podczas transportu i składowania materiałów niebezpiecznych (K-1, K-3).

• Definiuje parametry rozwoju i rozprzestrzeniania się pożaru (K-1, K-3).

• Określa podstawowe czynniki zagrożenia pożarowego (K-1, K-3).

• Charakteryzuje zagrożenia stwarzane przez pożary różnych substancji i związków chemicznych oraz wskazuje środki i sposoby ich gaszenia (K-1, K-3).

• Określa możliwe zagrożenia i stosuje odpowiednie środki gaśnicze, neutralizatory i sorbenty do likwidacji zagrożeń (K-1, K-3).

• Rozpoznaje zjawiska występujące podczas pożarów i wybuchów oraz potrafi unikać skutków ich oddziaływania (K-1).

• Organizuje i utrzymuje łączność w miejscu prowadzenia działań ratowniczych (K-1, K-2).

• Sporządza meldunki ze zdarzenia (K-1, K-2).

• Wypełnia karty sprzętu będącego na wyposażeniu jednostki interwencyjnej straży
  pożarnej (K-5).

• Wykonuje ćwiczenia objęte regulaminem sportu pożarniczego (K-2).

• Dysponuje niezbędne siły i środki na miejsce zdarzeń (K-1, K-4).

• Właściwie dobiera siły i środki ratownicze (K-1, K-4).

• Składa meldunki do stanowisk kierowania (K-1).

• Wskazuje sytuacje, w jakich można odstąpić od zasad działania uznanych powszechnie za bezpieczne (K-1).

• Charakteryzuje okoliczności zaistnienia stanu wyższej konieczności (K-1).

• Realizuje zadania ratownicze podczas współdziałania różnych podmiotów ratowniczych (K-1, K-4).

WIADOMOŚCI

• Sprzęt ochrony dróg oddechowych (K-1, K-2).

• Urządzenia przeciwpożarowego zaopatrzenia wodnego (K-3).

• Podręczny sprzęt gaśniczy i agregaty gaśnicze (K-1, K-2).

• Przyrządy pomiarowe (K-1, K-2).

• Pojazdy pożarnicze (K-1, K-2).

• Dobór środków gaśniczych, sorbentów i neutralizatorów (K-1, K-2).

• Charakterystyka taktyczno-techniczna zastępów gaśniczych (K-1, K-2).

• Zadania funkcyjnych (K-1).

• Rozpoznanie i ocena sytuacji pożarowej (K-1).

• Ustawienie pojazdów podczas zdarzeń (K-1, K-2).

• Organizacja łączności na terenie działań (K-1).

• Rola i zadania strażaka ratownika w zakresie pomocy przedlekarskiej (K-1, K-4).

• Doskonalenie obsługi sprzętu, urządzeń i pojazdów będących na wyposażeniu jednostek interwencyjnych straży pożarnych (K-2).

CECHY PSYCHOFIZYCZNE

• Brak lęku przed wysokością (K-1).

• Ostrość wzroku (K-1).

• Widzenie o zmroku (K-1).

• Ostrość słuchu (K-1).

• Gotowość do pracy w nieprzyjemnych warunkach środowiskowych (K-1).

• Szybki refleks (K-1).

• Zdolność pracy w warunkach izolacji społecznej (K-1).

KWALIFIKACJE SPECJALISTYCZNE DLA ZAWODU

UMIEJĘTNOŚCI

• Wykorzystuje różne sposoby poszukiwań osób zasypanych (K-1).

• Obsługuje, eksploatuje i konserwuje drabiny mechaniczne, dźwignice i podesty ruchome (K-1, K-5).

• Prowadzi działania ratownicze na wysokości z wykorzystaniem sprzętu grup ratownictwa wysokościowego (K-1).

• Napełnia zbiorniki ciśnieniowe (K-1, K-5).

• Obsługuje i eksploatuje zespoły prądotwórcze (K-1, K-5).

• Prowadzi łodzie motorowe, statki (K-1).

• Eksploatuje i obsługuje sprzęt do ratownictwa wodno-nurkowego (K-1).

WIADOMOŚCI

• Taktyka działań poszukiwawczo-ratowniczych (K-1).

• Budowa i eksploatacja drabin mechanicznych, dźwignic i podestów ruchomych (K-1,
  K-5).

• Prowadzenie działań ratowniczych na wysokości z wykorzystaniem sprzętu grup ratownictwa wysokościowego (K-1).

• Zasady bezpieczeństwa przy napełnianiu zbiorników ciśnieniowych (K-1, K-5).

• Zasady obsługi i eksploatacji zespołów prądotwórczych (K-1, K-5).

• Warunki eksploatacji i użycia łodzi motorowych, statków (K-1).

• Zasady eksploatacji i obsługi sprzętu do ratownictwa wodno-nurkowego (K-1).

• Taktyka działań z wykorzystaniem sprzętu ratownictwa wysokościowego i wodno-
  -nurkowego (K-1).

CECHY PSYCHOFIZYCZNE

• Nie zidentyfikowano.

POZIOM 3

KWALIFIKACJE OGÓLNOZAWODOWE

UMIEJĘTNOŚCI

• Ocenia możliwości rozprzestrzeniania się pożaru w budynkach.

• Określa walory taktyczne pododdziałów i oddziałów pożarniczych.

• Sprawuje nadzór i przeprowadza kontrolę w Państwowej Straży Pożarnej.

• Sporządza meldunki ze zdarzeń.

• Dokumentuje przebieg służby.

• Omawia ustawowe obowiązki w zakresie ratownictwa medycznego.

• Charakteryzuje funkcjonowanie Krajowego Systemu Ratowniczo-Gaśniczego, Państwowej Straży Pożarnej, ochrony przeciwpożarowej oraz systemu ochrony ludności

WIADOMOŚCI

• Nadzwyczajne zagrożenia środowiska.

• Stałe urządzenia gaśnicze zabezpieczające.

• Znajomość znaków umownych w ratownictwie.

• Charakterystyka taktyczna związków taktycznych.

• Skład, organizacja i zadania sztabu akcji.

• Zadania jednostek ochrony przeciwpożarowej w zakresie zapobiegania pożarom i innym miejscowym zagrożeniom.

• Nadzór i kontrola w Państwowej Straży Pożarnej.

• Struktura organizacyjna i zadania Krajowego Systemu Ratowniczo-Gaśniczego, Państwowej Straży Pożarnej, ochrony przeciwpożarowej oraz systemu ochrony ludności.

CECHY PSYCHOFIZYCZNE

• Konsekwencja w działaniu.

• Samodzielność.

• Zdolność przekonywania.

KWALIFIKACJE PODSTAWOWE DLA ZAWODU

UMIEJĘTNOŚCI

• Określa wymagania ewakuacyjne w obiektach (K-3).

• Określa rodzaje i źródła innych miejscowych zagrożeń oraz ich wpływ na bezpieczeństwo otoczenia (K-3).

• Korzysta z uprawnień jednostek organizacyjnych PSP i kierującego akcją podczas działań ratowniczych (K-1).

• Stosuje metodykę kalkulacji sił i środków (K-1).

• Zabezpiecza w zakresie logistycznym działania ratownicze (K-1, K-4).

• Zabezpiecza miejsca wypadków bądź katastrof po zakończeniu działań oraz przekazuje teren użytkownikom (K-1).

WIADOMOŚCI

• Charakterystyka związków taktycznych (K-1, K-2).

• Organizacja akcji i zasady kierowania (K-1, K-2).

• Metodyka kalkulacji sił i środków (K-1).

CECHY PSYCHOFIZYCZNE

• Nie zidentyfikowano.

KWALIFIKACJE SPECJALISTYCZNE DLA ZAWODU

UMIEJĘTNOŚCI

• Przeprowadza czynności kontrolno-rozpoznawcze (K-3).

• Kwalifikuje obiekty lub strefy do odpowiedniej kategorii zagrożenia wybuchem lub zagrożenia ludzi (K-3).

• Dokonuje klasyfikacji stref zagrożenia wybuchem, określa zasady ich wyznaczania
  (K-3).

• Identyfikuje zagrożenia występujące w transporcie, przemyśle, gospodarce rolnej i leśnej (K-3).

• Przeprowadza analizy przeciwpożarowego zaopatrzenia wodnego (K-3).

WIADOMOŚCI

• Zasady przeprowadzania czynności kontrolno-rozpoznawczych (K-3).

• Zagrożenia związane z przesyłaniem i magazynowaniem gazów palnych oraz cieczy
  (K-3).

• Urządzenia sygnalizacji alarmowo-pożarowej (K-3).

• Zabezpieczenie techniczne wybranych operacji i procesów technologicznych (K-3).

• Klasyfikacja obiektów i stref do kategorii zagrożenia wybuchem i zagrożenia ludzi (K-3).

• Przeciwpożarowe zaopatrzenie wodne (K-3).

CECHY PSYCHOFIZYCZNE

• Nie zidentyfikowano.

POZIOM 4

KWALIFIKACJE OGÓLNOZAWODOWE

UMIEJĘTNOŚCI

• Opracowuje grafiki pełnienia służb i plany urlopowe.

• Opracowuje plany ćwiczeń doskonalących.

• Sporządza szkice i schematy z przebiegu działań ratowniczo-gaśniczych wraz z dokumentacją popożarową.

• Opracowuje analizy z działań ratowniczych.

• Przygotowuje materiały informacyjne o prowadzonych działaniach ratowniczych.

WIADOMOŚCI

• Planowanie operacyjne.

• Dokumentacja operacyjna.

CECHY PSYCHOFIZYCZNE

• Nie zidentyfikowano.

KWALIFIKACJE PODSTAWOWE DLA ZAWODU

UMIEJĘTNOŚCI

• Określa warunki dopuszczenia sprzętu do pracy w jednostce interwencyjnej straży pożarnej (K-5).

• Określa kolejność działań ratowniczych (K-1).

• Zabezpiecza przed możliwością zniszczenia nieruchome dobra kultury (K-1).

• Swobodnie porusza się w terenie i wykorzystuje jego właściwości dla ochrony ludzi i organizacji akcji ratowniczej (K-1).

• Organizuje i kieruje działaniami ratowniczymi (K-1).

• Dokonuje bieżącej analizy sytuacji i koryguje już podjęte decyzje (K-1).

• Ocenia stan faktyczny wyposażenia i sprzętu ratowniczego ze stanem zawartym w dokumentacji jednostki interwencyjnej straży pożarnej (K-4).

WIADOMOŚCI

• Nie zidentyfikowano.

CECHY PSYCHOFIZYCZNE

• Nie zidentyfikowano.

KWALIFIKACJE SPECJALISTYCZNE DLA ZAWODU

• Nie zidentyfikowano.

POZIOM 5

• Nie zidentyfikowano.

Stan prawny na dzień 1 czerwca 2003 r.

21

---