8.11.2011

Ćwiczenie 3

Gospodarka białkowa i węglowodanowa

jama ustna - rozdrabnianie i zmieszanie ze śliną

amylaza ślinowa: amylaza- maltoza, maltrioza, dekstyny

amylopektyna-maltoza, maltrioza

Trawienie i wchłanianie węglowodanów

• dwunastnica

• amylaza - pochodzenia trzustkowego trawi wiązania α-1,4-glukozowe polisacharydów prowadząc do powstania maltozy, maltotriozy, α-dekstryn (nie rozkłada wiązań α-1,6 i α-1,4 sąsiadujących z wiązaniami 1,6 glukozowymi)

• kosmek jelitowy pokryty glikoproteiną zawiera digosacharydazy

• laktaza (β-galaktozydaza) → glukoza+ galaktoza

• sacharydazy- wiązanie α-1,4-glukozowe

• maltazy- ---- || ---

• izomaltazy - rozkładają oba typy.

Monosacharydy jako związki polarne nie podlegają biernej dyfuzji.

Transport przy udziale układów transportujących

• Transport ułatwiony - swoistość grupowa i ograniczenie pojemności układu transportującego. Fruktoza, mannoza, pentozy - transportowane bez użycia energii zgodnie z gradientem stężeń.

• Transport wtórnie aktywny (glukoza, galaktoza) - transport szybki, wbrew stężeniom, zużycie energii zależy od obecności sodu w środowisku

Najpierw do nośnika przyłącza się Na⁺ co warunkuje przyłączenie glukozy i ich przejście do wnętrza. Odłączenie Na⁺ powoduje rozpad kompleksu i spada powinowactwo glukozy do nośnika.

Transport glukozy możliwy jest tak długo jak długo utrzymywany jest gradient Na+, K+ dzięki pompie sodowo-potasowej.

Transport jest zależny od gradientu jonów Na⁺, K⁺ (pompa ATP-azowa)

• wyjście z kosmka do płynu krwi pozakomórkowego

• z płynu pozakomórkowego dyfunduje do naczyń włosowatych i żyłą wrotną wędruje do wątroby - nadmiar do tkanek i narządów (dużym krążeniem)

• do wnętrza komórek transport ograniczony barierą przepuszczalną. Pojemność transportowa dla glukozy jest ograniczona liczbą cząstek transportera w błonach komórkowych.

Typy transportu dokomórkowego

• mózgowo-erytrocytarny

• duże powinowactwo do glukozy

• niemal całkowicie wysycony przy prawidłowym stężeniu glukozy we krwi

• duża pojemność transportowa

• duża szybkość maksymalna transportu

• glukoza wewnątrzkomórkowa jest zbliżona do glukozy w płynie pozakomórkowym

• wątrobowy

• mniejsze powinowactwo do glukozy

• większa maksymalna szybkość transportu

• każdy wzrost glikemii powoduje przyspieszenie transportu

• transporter współdziała z glukokinazą fosforylującą swoiście glukozę

• mięśniowy (mięsnie szkieletowy, mięsień sercowy, tkanka tłuszczowa podskórna)

• wrażliwość na insulinę (zależność od insuliny)

• zmiany glukozy we krwi nie mają wpływu na ten rodzaj transportu.

Glikemia jest wynikiem równowagi pomiędzy procesami zużywającymi cukier na obwodzie
i procesami uzupełniającymi ilość krążącej glukozy przez wątrobę.

Regulacja glikemii !!!!!!

w mózgu 2/3 glukozy co na obwodzie odwadnianie neuronów

1. Synteza i rozpad glikogenu - glikogenogeneza i glikogenoliza

2. Beztlenowy rozpad glikogenu do kwasu pirogronowego lub mlekowego tzw. glikoliza

3. Spalanie kwasu mlekowego i pirogronowego w cyklu Krebsa do CO₂ i H₂O

4. Zamiana produktów rozpadu glukozy na glicerol, kwasy tłuszczowe i cholesterol przez acetyloCoA

5. Tworzenie glukozy z innych związków - Glukoneogeneza.

Hormonalna regulacja stężenia glukozy

• insulina

• katecholaminy

• kortyzol

• hormon wzrostu

• glukagon.

Hipoglikemizujące

Insulina - wydzielana z komórek β trzustki przy stężeniu glukozy - 83 mg/dl, przy 40 mg/dl stężenie insuliny jest bliskie 0!!!!!

Metabolizm węglowodanów

• wzrost transportu glukozy do wnętrza komórek fibrocytów, mięśni szkieletowych, serca, adipocytów

• wzrost wewnątrzkomórkowego zużycia glukozy

• wzrost fosforylacji glukozy do glukozo 6-fosforanu

• wzrost glikolizy

• aktywacja cyklu Krebsa

• wzrost przemian glukozy w cyklu pentozo fosforanowym

• wzrost syntezy glikogenu w mięśniach i wątrobie

• spadek glukoneogenezy ↓H

• spadek glikogenolizy ↓H

Metabolizm tłuszczy

• wzrost syntezy kwasów tłuszczowych z acetyloCoA (wątroba, adipocyty) - lipogeneza ↑

• wzrost estryfikacji i estryfikacji kwasów tłuszczowych do tri glicerydów - ----- ||-----

• spadek lipolizy (adipocyty) ↓H

• spadek ketogenezy (wątroba) ↓H

Metabolizm białek

• aktywacja syntezy białek

• wzrost transportu aminokwasów

• wzrost procesu translacji i transkrypcji

• spadek katabolizmu białek.

Metabolizm kwasów nukleinowych

• wzrost syntezy kwasów nukleinowych

• wzrost transportu urydyny i cystydyny do komórek

• wzrost syntezy mRNA i tRNA

• wzrost podziałów komórkowych (może pogrubić, odelastycznić naczynia)

• ułatwia różnicowanie miocytów.

Hiperglikemizujące

Glukagon wydzielany z komórek α trzustki przy stężeniu glukozy 68 mg/dl

• wzrost glikogenolizy (wątroba) - wzrost stężenia glukozy

• wzrost glukoneogenezy

• wzrost lipolizy

• wzrost ketogenezy.

Hormon wzrostu - spadek poboru glukozy przez komórki mięśniowe.

Glikokortykosteroidy

• aktywność cyklazy adenylowej w wątrobie, tkance tłuszczowej i mięśniach

• wzrost glikogenolizy i glukoneogenezy w wątrobie

• wzrost glikolizy i glikogenolizy - wzrost kwasu mlekowego

• wzrost lipolizy tkanki tłuszczowej - wzrost wolnych kwasów tłuszczowych

• spadek sekrecji insuliny.

W jakich przypadkach zlecane jest oznaczanie stężenia glukozy?

Rozpoznawanie cukrzycy u osób z objawami hiperglikemii.

• wzrost pragnienia

• wielomocz

• osłabienie

• zaburzenie widzenia (niewyraźne, zamazane widzenie)

• trudne do wyleczenia infekcje.

Oznaczanie glikemii jest podstawowym elementem rutynowego badania chorych na cukrzycę oraz osób z grupą wysokiego ryzyka zachorowania na cukrzycę - na przykład u osób z cukrzycą występującą rodzinnie (rodzice lub rodzeństwo), z nadwagą (BMI - 25 kg/m²) oraz po ukończeniu 45 roku życia.

Oznaczanie glukozy jest konieczne

• w objawach hipoglikemii (zimny pot, wilczy apetyt, drżenie rąk, niepokój, trudność w koncentracji, zaburzenia widzenia)

• zagrożenie życia (omdlenia lub utraty przytomności)

• nieprawidłowa tolerancja glukozy

• ciąża

• guzy hormonalnie czynne.

Materiał do badań

• surowica lub osocze pobranej na EDTA lub heparynę bez śladów hemolizy

• krew pełna

• PMR, płyn z jam ciała

Materiał który nie jest poddawany analizie bezpośrednio po pobraniu, należy przechowywać w probówkach zawierających NaF, jodooctan, maleinoimid

Oznaczanie PMR wykonać bezpośrednio po pobraniu próbki.

Zasady wyliczenia:

Odczyt z krzywej wzorcowej lub z wzoru

Podejrzewając cukrzycę

1. Oznaczanie glikemii przygodnej w trakcie objawów hiperglikemii

1. ≥200 mg/dl (11,1 mmol/l) - rozpoznanie cukrzycy

2. <200 mg/dl (11,1 mmol/l) - należy wykonać oznaczenie glikemii na czczo w osoczu/surowicy krwi żylnej

2. Oznaczenie glikemii na czczo 2x

1. jeśli dwukrotnie ≥ 126 mg/dl (7 mmol/l) - rozpoznanie cukrzycy

2. 100-125 mg/dl (5,6-6,9 mmol/l) - ?

3. Test doustnego obciążenia glukozą - jeśli 100-125 mg/dl oraz przy podejrzeniu nietolerancji glukozy

4. Oznaczenie hemoglobiny glikowanej - test przesiewowy, który potwierdzamy dwukrotnym oznaczeniem glikemii na czczo lub testem doustnego obciążenia glukozą (ukazuje średnie stężenie glukozy przez 3 miesiące).

Nazewnictwo stanów hiperglikemicznych

• prawidłowa glikemia na czczo: 60-99 mg/dl (3,4-5,5 mmol/l)

• nieprawidłowa glikemia na czczo (IFG, impaired fasting glucose) - 100-125 mg/dl (5,6-6,9 mmol/l)

• nieprawidłowa tolerancja glukozy (IGT, impaired glucose tolerance) w 2 h testu tolerancji glukozy glikemia 140-199 mg/dl (7,8-11 mmol/l)

• stan przedcukrzycowy (prediabetes) - nieprawidłowa glikemia na czczo lub tolerancja glukozy

• cukrzyca - objawy hiperglikemii i glikemia przygodna ≥ 200 mg/dl (11,1 mmol/l) lub dwukrotna glikemia na czczo ≥ 126 mg/dl (7 mmol/l), lub glikemia w 2h po obciążeniu glukozą ≥ 200 mg/dl (11,1 mmol/l)

Oznaczenie glikemii u chorych na cukrzycę

1. Oznaczenie powinno być z osocza krwi żylnej w akredytowanym laboratorium za pomocą analizatora biochemicznego

2. Próbkę krwi należy w możliwie krótkim czasie dostarczyć do laboratorium, krwinki oddzielić od osocza do 60 min. od pobrania. Jeśli nie jest możliwe, należy dodać substancje hamujące glikolizę: fluorek sodu (2,5 mg/ml), jodooctan sodu (0,5 mg/ml) lub maleino imid (0,1 mg/ml) zwykle stosowane razem z antykoagulantami jak szczawian lub EDTA.

3. W celach diagnostycznych nie można stosować oznaczeń z pełnej krwi lub włośniczkowej za pomocą metod laboratoryjnych lub glukometrów.

Krzywe glukozowe- po obciążeniu glukozą, insuliną, adrenaliną

• Odpowiednia dieta- przez 3 dni dieta, która posiada wystarczającą ilość węglowodanów

• wypoczęty, nie po wysiłku fizycznym

• na czczo 10-13h

Próby nie należy wykonywać gdy:

• choroba p.pokarmowego, wątroby

• jeżeli to możliwe odstawiamy leki p-c ciśnieniowe, β-blokery, kortykoidy, salicylany, barbiturany, przeczyszczające

Interpretacja krzywej jest utrudniona przy

• nadwadze 20%

• ciąży

• po obustronnych procesach chorobowych

• nadmierne wydzielanie soku żołądkowego

• choroba tarczycy

• długoterminowe unieruchomienie

Przeprowadzenie badania- po obiążeniu glukozą:

• pobranie wyjściowej próbki krwi żylnej w celu oznaczenia stężenia glukozy w osoczu

• obciążenie glukozą - pacjent 75g bezwodnej glukozy rozpuszczonej w 350-300ml wody w ciągu 5min

• po obciążeniu pacjent pozostaje w spoczynku w pozycji siedzącej

• po 120min od wypicia glukozy należy pobrać drugą próbkę krwi żylnej w celu oznaczenia stężenia glukozy w osoczu

Pacjent powinien być przeszkolony w zakresie obsługi gleukometru w placówce służby zdrowia, w której jest leczony:

• oznaczanie stężenia glukozy w pełnej krwi włośniczkowej w placówkach służby zdrowia z pomocą gleukometrów lub innych metod.

Wyniki kalibrowane raz na jakiś czas:

• oznaczenie wykonuje się w porach dnia zależnie od aktywności chorego i przyjmowanych posiłków, kiedy oczekiwane są skrajne wartości glikemii w ciągu doby (dobowy profil glikemii).

Przeprowadzenie badania- po obiążeniu insuliną:

• pobranie wyjściowej próbki krwi żylnej w celu oznaczenia stężenia glukozy w osoczu

• podanie podskórne 20 jednostek insuliny

• w odstępach 30min przez 2,5 h pobieranie próbek krwi żylnej w celu oznaczania stężenia glukozy w osoczu

W ciągu pierwszych 30min stężenie glukozy ↓ się o połowę w porównianiu do wartości wyjściowej. W kolejnych punktach pomiarowych szybki wzrost. Po 2h glukoza powinna osiągać wartości początkowe

Nadwrażliwość na insulinę - ↓ przekracza 50% wartości początkowej, a po 2h zostaje osiągnięte stężenie wyjściowe

↓ wrażliwości na insulinę - ↓ glukozy jest nieznaczny i ulega opóźnieniu

Przeprowadzenie badania- po obciążeniu adrenaliną

• pobranie wyjściowej próbki krwi żylnej w celu oznaczenia stężenia glukozy w osoczu

• podanie adrenaliny (aktywacja rozpadu glikogenu z równoczesnym pobudzeniem spalania glukozy w tkankach i produkcji mleczanu)

• w odstępach 30min (60min) przez 3h pobieranie próbek krwi żylnej w celu oznaczenia stężenia glukozy w osoczu

• po 30-60min ↑ no ok 40% w stosunku do wartości początkowej. Po 2h powraca do wartości prawidłowej

• początek ↑ = wyczerpanie rezerw glikogenu lub brak enzymów glikogenizujących

Metoda oznaczenia glukozy w płynach ustrojowych:

1. Metody redukcyjne

2. Metody chemiczne, kondensacyjne (z o-toluidyną)

3. Metody enzymatyczne

• z Heksokinaza (referencyjna)

• z oksydazą glukozową (rutynowa)

• z dehydrogenazą glukozy

Metody polarymetryczne

Metody amperometryczne

Metody reflektometryczne.

Ad.1 Metody redukcyjne

Oparte na redukcyjnych właściwościach glukozy:

redukcja żelazicyjanku do żelazocyjanku (Hagedorna - Jensena)

redukcja jonu miedziowego do miedziawego (Somogyi - Nelsona)

W środowisku obojętnym cukry proste są pierścieniowe, a grupy aldehydowe lub ketonowe tworzą wiązania półacetalowe z grupą alkoholową przy 4 lub 5 węglu cukru.

W środowisku zasadowym pęka wiązanie półacetalowe odtwarza się grupa aldehydowa (forma łańcuchowa). Grupy aldehydowe i ketonowe mogą się utleniac i redukowac, stąd cukrowe grupy aldehydowe utleniają się redukując jednocześnie jony wyżej wymienionych metali.

Cu²⁺ → Cu⁺ Fehling

Bi³⁺ → Bi Nylander

Fe³⁺ → Fe²⁺⁺ Hagedorna-Jensena

Redukcji mogą ulegać też inne związki organiczne

• żółty kwas pikrynowy

• kreatynina

• kwas glukuronowy

• witamina C

• cysteina.

W metodach redukcyjnych stosuje się procedurę odbiałczania w których usuwa w/w składniki, ale nie eliminuje ich całkowicie. Często zdarza się, że stężenie glukozy jest poważnie zawyżone.

Metoda Hagedorna - Jensena

1. Białko wytrącamy Zn(OH)₂

2. Glukoza zawarta w odbiałczanym przesączu redukuje na gorąco żelazicyjanek potasowy do żelazocyjanku potasowego. Dla przesunięcia równowagi reakcji w prawą stronę produkty wytrąca się w postaci nierozpuszczalnych soli cynku.

3. Nadmiar niezredukowany oznacza się jodometrycznie. Żelazicyjanek utlenia jodek potasowy do wolnego jodu. Ilośc utworzonego jodu oznacza się przez miareczkowanie tiosiarczanem sodowym w obecności wskaźnika (skrobi)

Wyniki zależą od pH. W zasadowym mamy zawyżone wyniki.

Metoda ma dużą czułość i dokładność nie nadaje się do seryjnych oznaczeń, ponieważ jest metodą czasochłonną.

Metoda Somogyi - Nelsona

Czuła, ale mniej pracochłonna.

1. Odbiałczanie

2. Glukoza redukuje Cu²⁺ do CuO

3. CuO + kwas arsenomolibdenowy → błękit molibdenowy

Próbę odbiałczania wodorotlenkiem cynkowym, który równocześnie usuwa część nieswoistych substancji redukujących. Znajdująca się w przesączu glukoza w obcecności winianu sodowo-potasowego redukuje na gorąco jon miedziowy do czerwonego tlenku miedziowego. Tlenek miedziowy reaguje następnie z odczynnikiem Nelsona (kwas aresnomolibdenowy), który ulega redukcji do niebieskiego błękitu molibdenowego. Nasilenie barwy jest wprost proporcjonalne do ilości tlenku miedziowego a więc tym samym do ilości glukozy.

Zasady wyliczania wyników: podstawą jest odczyt kolorymetryczny próbki badanej i wzorcowej

wzorzec Cw i Ew

badana x glu - Eb

Metoda Hultmana (kondensacji z o-toluidyną)

cukry w roztowrze bezwodnym tworzą barwne połączenia z aminami aromatycznymi. O-toluidyna tworzy barwny związek jedynie z aldozami, czyli we krwi z glukozą lub galaktozą (ketozy - fruktoza nie reagują)

Zasady wyliczania wyniku: odczyt z krzywej wzorcowej lub wzoru

Ad. 2 Metoda kondensacyjna

w reakcję wchodzą tylko cukry. Inne substancje nie mają wpływu, ale nie można oznaczyć samej glukozy, ponieważ w reakcje wchodzą także galaktoza, fruktoza, pentozy.

W reakcje kondensacji wchodzą: antron, tymol, o-toluidyna. Bardziej swoiste niż redukcyjne.

Wady:

• niska czułość

• czasochłonna

• niebezpieczna

• nietrwałe odczynniki

Ad. 3 Metoda oksydazowa

Elektroda glukozowa (stosowana w glukometrach)

Bezpośrednie oznaczanie glukozy przy użyciu elektrod selektywnych jest pomiarem jej aktywności uznanej za równą molarności.

W roztworze wodnym molalność glukozy jest równa jej stężeniu.

W przypadku obciążenia glukozą w innych materiałach (krew, osocze) zależność między jej molalnością (m), a stężeniem (c) wyraża równanie:

m= C/pH₂O

gdzie pH₂O oznacza stężenie wody (kg/l).

Analizatory glukozy

• oznaczenia w płynie krwi, osoczu, surowicy, moczu, PMR

• mała objętość materiału - do 100 μl

• czas oczekiwania na wynik < 1 min.

Glukometry (testy paskowe)

• reflektometryczna - pomiar intensywności światła odbitego od barwnej powierzchni pola redukcyjnego paska testowego

• amperometryczna.

Metoda oksydazowa - kolorymetryczna

spontaniczna mutarotaza

α-D-glukoza → β-D-glukoza

GOD

β-D-glukoza + H₂O + O₂ → kwas glukurowy + H₂O₂

POX

H₂O₂ + chromogen → substancja barwna + H₂O

Intensywność zabarwienia jest wprost proporcjonalna do stężenia glukozy.

Białka glikowane np. GHb

Ich oznaczanie uzależnione są od rodzaju przyłączonego węglowodanu oraz od miejsca przyłączania go do cząsteczki białka.

Wyróżniamy

• HbA1 „fast Hb” - szybkomigrująca, w której węglowodany związane zostały z N-końcową waliną w łańcuch β

• HbA1a1 - fruktozo - 1,6 - difosforan

• HbA1a2 - glukozo - 6 - fosforan !!!!!!!!!!!!

• HbA1b - inne

• HbA1c - związana glukoza.

Hemoglobina glikowana

Glikacja - dwuetapowe nieenzymatyczne przyłączanie glukozy do wolnych grup aminowych białek.

1. szybka reakcja - forma aldiminowa glikowanego białka (zasada Schiffa)

2. przegrupowanie Amadoriego - stabilna forma keto aminowa.

Do połączeń monocukrów z grupami aminowymi białek wykozystywane są również inne AA, nie tyko walina i nie tylko w N-terminalnej części łańcucha β

Priorytety glikacji

1. N-końcowa walina w łańcuchu β

2. Lys - 16 - α

3. Lys - 66 - β

4. Lys - 17 - β

5. N-końcowa walina w łańcuchu α

Zastosowanie w diagnostyce znalazła HbA1c stanowiąca ok. 70- 90% HbA1. Błona RBC jest przepuszczalna dla glukozy, która swobodnie przenika do wnętrza RBC i wchodzi w reakcję z obecną tam Hb. Stąd odsetek powstałej HbA1c odzwierciedla średnie stężenie glukozy we krwi na przestrzeni czasu odpowiadającego okresowi życia prawidłowego RBC (ok. 120 dni). W organizmie ludzkim mamy do czynienia z ciągłym obrotem krwinkami czerwonymi dlatego:

ok. 50% HbA1c - odpowiada stężeniu glukozy we krwi pochodzącej z erytrocytów do 30 dnia ich życia

ok. 40% - 31-90 dzień

10% - między 91-120 dniem życia erytrocyta

Materiał do HbA1c

• krew żylna pełna do probówki z EDTA lub heparyną

• bądź krew włośniczkowa do kapilar i probówek heparynizowanych, zalecany czynnik lizujący błony erytrocytarne

• krew jest stabilna do 1 tygodnia pod warunkiem przechowywania w 4^oC

• do niektórych metod lizat można przechowywać w -20^oC lub -70^oC nawet do roku.

Stosujemy NGSP (Narodowy Program Standaryzacji Gliko Hb)

Metody oznaczania HbA1c

1. Metoda - elektroforeza żelaza

2. Chromatografia

1. jonowymienna

2. wysokociśnieniowa cieczowa

3. powinowactwa

3. Metody immunologiczne

1. immunoturbidymetryczne

2. immunoenzymatyczne

Metodą referencyjną jest HPLC.

Metody elektroforetyczne

• ruch w polu elektrycznym (nośniki)

• HbA1c - wielkocząsteczkowy związek amfoteryczny, zmienia swój ładunek w zależności od pH środowiska

• każde białko ma charakterystyczne dla siebie pi

• pH, w którym białko jest obojętne - punkt izoelektryczny

• glukoza powoduje utratę części ładunku dodatniego, więc zmienia ruchliwość w polu elektrycznym.

Metody chromatograficzne

Rozdział między fazę stałą i ruchomą. Kolumnę stanowi szklana, plastikowa rurka, której wnętrze wypełnione zostało fazą stałą odpowiednio dobraną do wykonywanej analizy chromatograficznej

Na kolumnie, bibule lub płytce:

• adsorpcyjna - różnice we współczynniku adsorpcji

• rozdzielcza - różnice we współczynniku rozdziału

• jonowymienna - różnice w sile wiązania poszczególnych składników jonowych na kationitach czy anionitach

• żelowa - różnice w zdolności dyfundowania składowych mieszaniny do cząsteczek

• powinowactwa - różnice w zdolności do wzajemnego powinowactwa

• kolumnowa (najpopularniejsza) - rurka, wypełniona fazą stałą odpowiednio dobraną.

Chromatografia powinowactwa:

• GHb- Hb poddawana glikacji zarówno przy walinie jak i lizynie w obu łańcuchach alfa i beta/

• Pomiar GHb z użyciem chromatografii powinowactwa …

Metody immunochemiczne

Opłaszczanie kulek przeciwciałami przeciw aminokwasom łańcuchów β.

Można wykonać test hamowania aglutynacji z cząstkami lateksu

• zasada: liza erytrocytów, pomiar hemoglobiny całkowitej, denaturacja, inkubacja

• oznaczanie stężenia HbA1c i hemoglobiny całkowitej

• stosunek HbA1c/Hb całkowitą to % HbA1c.

HbA1c co 3 miesiące.

U dobrze prowadzonych - co pół roku.

Fruktozamina (u ciężarnych, noworodków, hiperbilirubinemia i lipidemia i wprowadzając leczenie).

Metody immunoturbidymetryczna

Zastosowania oznaczenia HbA1C

HbA1C znalazła zastosowanie w rerospektywnej ocenie poziomu glikemii w okresie ok 3 miesięcy, przy czym ok 60% obecnej we krwi AbA1C powstaje w ciągu ostatniego miesiąca przed badaniem.

Oznaczenia wg metod certyfikowanych przez NGSP

Wykorzystywana jest również do oceny ryzyka powikłań cukrzycy.

Im dłużej utrzymująca się hipoglikemia tym ↑ stężenia HbA1C oraz tym ↑ ryzyka późniejszych powikłań.

Kryterium ogólne ≤ 7% HbA1C

Kryteria szczegółowe ≤ 6,5%

• cukrzyca typu 1

• krótkotrwała cukrzyca typu 2

• dzieci i młodzież zależnie od typu

Chorzy 70rż z cukrzycą trwającą 20 lat z współistnieniącymi makroangiopatiami ≤ 8%

Kobiety planujące ciąże i będące w ciąży ≤6,1%

Fruktozamina-glikowana albumina

monitorowanie średniego stężenia glukozy w okresie 2-3tygodni u osób z cukrzycą!!

Metody oznaczenia

1. wysokociśnieniowa chromatografia cieczowa (HPLC) (metoda referencyjna)

2. metoda spektrofotometryczna

Fruktozamina redukuje redukuje sole błękitu nitrotetrazolowego w środowisku zasadowym (pH 10,35) do fioletowego zabarwionego formazonu w temp 37st . Intensywność zabarwienia jest wprost proporcjonalna do zawarości fruktozaminy. Rejestrcja zmiany absorpcji za pomocą spektrofotometru przy λ=530nm

Wartości referencyjne

surowica 1,9-2,9 mmol/l (205-285 umol/l)

dzieci ok 5% niższe wartości

Czynniki interferujące:

↑

• hemoliza

• hiperbilirubinemia >5mg/dl

• kwas moczowy jego wpływ eliminuje urikaza

• kwas askorbowy

• TG

• heparyna

• cysteina

• glutation

• aldehyd octowy

↓

• hipoalbuminemia

• dysmutaza ponadtlenkowa

• kwas salicylowy

11

---