PORAŻENIA MIĘŚNI I NERWÓW KRTANI

1. Układ mięśniowy krtani:

• mięśnie napinające fałdy głosowe:

• m. pierścienno-tarczowy:

• funkcja - napina i wydłuża fałdy głosowe gdyż unerwiony jest przez nerw krtaniowy górny

• porażenie - wiotkie fałdy głosowe (głos słaby i ochrypły)

• m. głosowy (tarczowo-nalewkowy):

• funkcja - napina fałdy głosowe gdyż znajduje się w obrębie fałdu głosowego, zwęża również szparę głośni oraz reguluje natężenie i barwę głosu

• mięśnie rozwierające szparę głośni:

• m. pierścienno-nalewkowy tylny

• funkcja - jedyny rozwierający szparę głośni

• porażenie - szpara głośni zamknięta, przy obustronnym porażeniu występuje duszność

• mięśnie zwierające szparę głośni:

• m. pierścienno-nalewkowy boczny:

• funkcja - zamyka szparę głośni z wyjątkiem 1/3 tylnej

• porażenie - szpara głośni nie ma pełnego zwarcia, przy obustronnym porażeniu widoczna szczelina w kształcie rombu

• m. nalewkowy poprzeczny:

• funkcja - zamyka tylną część szpary głośni

• porażenie - trójkątna szczelina w części tylnej

2. Unerwienie krtani

• pochodzi od nerwu krtaniowego górnego i nerwów krtaniowych wstecznych odchodzących od nerwu błędnego

• nerw krtaniowy górny dzieli się na:

• gałąź wewnętrzną - czuciową, zaopatrującą wnętrze krtani aż do głośni

• gałąź zewnętrzną zaopatrującą ruchowo zewnętrzny mięsień pierścienno-tarczowy

• nerw krtaniowy wsteczny zaopatruje ruchowo pozostałą wewnętrzną błonę mięśniową krtani po tej samej stronie i mięsień międzynalewkowy po stronie przeciwnej, dodatkowo zaopatruje czuciowo błonę śluzową poniżej szpary głośni

3. Nerw błędny i jego gałęzie:

• I - uszkodzenie:

• w obrębie jądra dwuznacznego powoduje porażenie w położeniu pośrednim lub przyśrodkowy

• II - uszkodzenie:

• przecięcie korzeni nerwu błędnego powodujące kilka typów porażeń:

• w położeniu przyśrodkowym i pośrednim z równoczesnym porażeniem podniebienia miękkiego

• III - uszkodzenie:

• na wysokości otworu żyły szyjnej lub zwoju dolnego prowadzi do porażenia nerwu krtaniowego górnego i wstecznego

• struna położona jest w położeniu pośrednim

• podniebienie miękkie jest porażone

• może towarzyszyć porażenie nerwu językowo-gardłowego i podjęzykowego

• IV - uszkodzenie:

• pomiędzy gałęziami gardłowymi a nerwem krtaniowym górnym

• fałd głosowy jest w położeniu pośrednim i występuje utrata czucia

• V - uszkodzenie:

• poniżej nerwu krtaniowego górnego powoduje utratę napięcia mięśnia pierścienno-tarczowego i utratę napięcia struny głosowej

• VI - uszkodzenie:

• przecięcie nerwu krtaniowego wstecznego powoduje porażenie fałdu głosowego w położeniu przyśrodkowym

4. Położenia strun głosowych:

• położenie czynnościowe:

• położenie pośrodkowe przy fonacji

• położenie boczne w krańcowym odwiedzeniu

• położenie w najczęstszych porażeniach:

• położenie przyśrodkowe przy nerwie wstecznym

• położenie pośrednie w całkowitym porażeniu nerwu górnego i dolnego krtaniowego

• położenie pośrednie podobne do porażenia wiotkiego z zanikiem mięśnia głosowego z łukowatym wygięciem struny i pochyleniem chrząstki nalewkowatej - położenie trupie

5. Porażenie nerwu krtaniowego wstecznego - jednostronne:

• objawy:

• spostrzegane często przypadkowo

• w ostrej fazie dysfonia z późniejszą poprawa głosu

• nie stwierdza się duszności - ewentualnie przy wysiłku

• chory nie jest w stanie śpiewać

• rozpoznanie - laryngoskopia:

• nieruchomość struny w położeniu przyśrodkowym po jednej stronie

• szukamy przyczyny porażenia

6. Obustronne porażenie nerwów wstecznych:

• objawy:

• duszność z groźbą uduszenia się w skutek zwężenia szpary głośni

• stridor głośny w czasie snu i wysiłku fizycznego

• rozpoznanie:

• laryngoskopia

• leczenie:

• udrożnienie dróg oddechowych w trybie pilnym - tracheotomia

7. Porażenie nerwu krtaniowego górnego jednostronne lub obustronne:

• objawy:

• zachłystywanie się płynami i pokarmami

• utrata siły głosu

• niemożność śpiewania w wyższej skali

• oddychanie jest nieznacznie upośledzone

• rozpoznanie - laryngoskopia:

• stwierdza się zmniejszone napięcie strun głosowych

• szpara głośni nie zamyka się całkowicie w czasie fonacji

• w jednostronnym porażeniu struna głosowa po stronie uszkodzenia jest często skrócona i położona nieco niżej

8. Połączone uszkodzenie nerwów krtaniowych

• objawy:

• jednostronne porażenie powoduje dysfonię i zdyszany głos wskutek utraty powietrza - zdrowy fałd głosowy wyrównuje to później

• zachłystywanie się występuje wskutek braku ochrony czuciowej

• w obustronnych porażeniach występuje dysfonia albo afonia

• oddech jest prawie zawsze swobodny w czasie spoczynku

• występuje również zachłystywanie się i wyraźne skrócenie oddechu przy wysiłku fizycznym

---