Przejawy człowieczeństwa w obozie
Opowiadania Borowskiego są świadectwem tragizmu człowieka zlagrowanego. Autor użył tego pojęcia na określenie człowieka, który aby przeżyć dostosował się do warunków i zasad panujących w obozie, zapominał o swoim człowieczeństwie i stracił zdolność oceny swoich czynów. Tragizm więźnia polegał na niemożności wyboru pomiędzy dobrem a złem, na konieczności życia, które było największą wartością dla autora. Zlagrowanie oznaczało „odczłowieczenie” jednostki, pozbawienie jej odruchów i uczuć ludzkich, stłamszenie wolności, zniechęcenie do buntu, sprowadzenie życiowych funkcji do poziomu zaspokajania tych, które są niezbędne do przeżycia. Człowiek w obozie pozbawiony był wyższych celów i ideałów, marzył tylko o tym aby móc się wyspać, najeść i uniknąć śmierci. Więzień, aby przetrwać, musiał zabić w sobie wszelkie odruchy ludzkie: miłość, przyjaźń, współczucie, troskę, ideały i wartości, zobojętnieć na śmierć i cierpienie innych. Według Borowskiego największą zbrodnią było zlagrowanie człowieka, doprowadzeniem więźniów głodem i ciężką pracą do stanu skrajnego wyczerpania, w którym jednostka przestaje być człowiekiem i staje się zwierzęciem walczącym przetrwanie.
W takich warunkach ciężko jest mówić o przejawach człowieczeństwa, które było niszczone już od samego początku, kiedy osobę przywożono do obozu. Każdy starał się przetrwać nawet kosztem innych. Jednak pomimo swojej bestialności obozy i ich mieszkańcy próbowali utrzymać, chociaż pozory „normalnego' życia poprzez:
Organizowanie wieczorków artystycznych, koncerty, walki, dostarczenie rozrywki
Możliwość zaspokajania potrzeb seksualnych w pufie
Tworzenie biblioteki i muzeów, jednak nie spełniały one swoich zadań
Pisanie wierszy
Dyskutowanie na poważne tematy np. filozofia, materializm
Zakochiwanie się, planowanie przyszłości po wyjściu z obozu
Możliwe śluby
Organizacja meczy
Wzajemne wspieranie się obozowiczów
Możliwość tajnego korespondowania.
Charakterystyka Tadeusza - narratora
Borowski bohaterem swych opowiadań czyni chłopca, a raczej młodego mężczyznę imieniem Tadek. Pomimo licznych podobieństw biograficznych pomiędzy bohaterem opowiadań a samym Borowskim nie można utożsamić tych postaci, choć autor wyposażył go we własne imię i doświadczenia, bohater posługuje się charakterystycznym slangiem obozowym. Kreacja narratora ma służyć wzmocnieniu wymowy opowiadań, ma prowokować i podkreślać wpływ sytuacji obozowej na zachowanie człowieka.
Jest to student polonistyki, poeta, przywieziony do obozu z Warszawy. Początkowo przebywał w obozie w Birkenau, tam zdążył przywyknąć do rzeczywistości obozowej, poznał jej prawa, dostawał się do jej wymagań. Wkrótce został przeniesiony do obozu w Auschwitz gdzie dostał się na kurs sanitarny, a później stal się pomocnikiem kapo. Tadek, co raz swobodniej czuje się w obozie, wykazuje się sprytem, dzięki zdobytym układom jest w stanie zapewnić sobie „godne” życie jak na warunki obozowe. Jest dumny ze swoich umiejętności życia w obozie, urządzenia się w nim. Nie głoduje, może zawsze zdobyć coś do jedzenia i nie zależy mu na przydziałowej zupie z pokrzyw, o którą walczą inni więźniowie. Wie jak oszukać pilnujących esesmanów, jak symulować pracę. Nic nosi obozowych łachmanów, lecz solidne ubranie ukradzione z magazynów lub zdobyte na rampie. Jest doskonale zorientowany w możliwościach wymiany różnych przedmiotów. Przyjmując tak wysoko pozycję Tadek upodobnił się do esesmanów, zmieniła się jego osobowość, stał się bezwzględny, ludzi traktował przedmiotowo, patrzył na innych z pogardą, zapominając, że kiedyś też nie potrafił sobie radzić. Przywyknął do myśli o śmierci, skupia się na tym by przeżyć następny dzień.
Podczas pobytu w obozie snuje rozważania filozoficzne, cierpienie innych przyjmuje z obojętnością, ale zachowuje resztki człowieczeństwa. Ma świadomość tego, że żyje w oszukańczej rzeczywistości, świecie pozbawionym skrupułów, brak jest w nim ideałów. Jedyne, co pozostało każdemu z obozowiczów to wspomnienia i marzenia, że nadejdzie świat, w którym powrócą prawa człowieka.
Czemu służy technika behawioralna
Technika behawioralna - ukazywanie jedynie ludzkich zachowań, gestów, odruchów, tego, co zewnętrzne, odrzucenie analizy psychiki i przeżyć bohatera. Zastosowanie tej techniki przez Borowskiego ma na celu ukazanie, iż człowiek, to jak się zachowuje jest w dużej mierze zależy od tego, w jakich warunkach się znajduje. Żyjąc w obozie nie kieruje się zasadami moralnymi i religijnymi, jakie nabył w wcześniej, stopniowo zmienia swoją hierarchię wartości, zachowanie, porzuca dotychczasowe ideały i marzenia, wykształca nowe. Na początku, kiedy próbuje odnaleźć się w obozie kieruje się popędami i instynktem przetrwania. Dzięki tej technice mamy wrażenie, iż przekazywany obraz jest obiektywny i jak naj bardziej prawdziwy.
Moralność odwróconego dekalogu
Obozowicze kierowali się zupełnie innymi zasadami, niż przebywając na wolności, To, co w normalnych warunkach było nie dopuszczalne, było naganne w Auschwitz stało się konieczne i pożądane. Gdy człowiek był głodny kradł jedzenie innym. Chcąc uniknąć śmierci skazywał na nią współwięźniów. Żeby przeżyć trzeba było oszukiwać, mordować, kłamać, kraść i walczyć o swoje. Moralność ludzi w obozie ulegała degradacji.