Wincenty POL
Dr Bolesław Oleksowicz
Urodził się 20 kwietnia 1807 r. w Lublinie. Jego ojciec, Franciszek Ksawery Pohl, był Niemcem, matka, Eleonora Longchamps, pochodziła ze spolonizowanej rodziny francuskiej. Uczył się w gimnazjum we Lwowie, tam też rozpoczął studia uniwersyteckie na wydziale filozoficznym, które ukończył w 1827 r. W trzy lata później został zastępcą lektora języka i literatury niemieckiej na Uniwersytecie Wileńskim.
Wybuch w 1839 roku Warszawie powstania przeszkodził Polowi w planowanej karierze uniwersyteckiej. Poeta wziął udział w irredencie jako podchorąży 10 pułku ułanów litewskich. Był ranny, otrzymał krzyż Virtuti Militari za waleczność oraz awans na podporucznika. Po klęsce powstania na Litwie emigrował, ale działalności patriotycznej nie przerwał. Współpracował z generałem Józefem Bemem w organizowaniu wychodźstwa, po osiedleniu się w Galicji wstąpił do tajnego Związku Dwudziestu Jeden, a później prawdopodobnie do Związku Węglarzy Polskich.
W 1840 r. osiedlił się w Maryipolu pod Bieczem. Z coraz większym krytycyzmem odnosił się do pracy konspiracyjnej. W powstaniu 1846 nie wziął udziału. Po raz ostatni zaangażuje się w walkę o niepodległość kraju podczas Wiosny Ludów, zostanie wówczas na krótko adiunktem sztabu Gwardii Narodowej we Lwowie. Odtąd stanie się rzecznikiem działalności legalnej w polityce oraz orędownikiem konserwatywnego programu społecznego.
W 1849 został profesorem geografii na Uniwersytecie Jagiellońskim. Geografią interesował się przez całe życie. Znał prace A. Humboldta, z którym się przyjaźnił, K. Rittera. Odbywał wycieczki naukowe w Tatry i Beskidy. Zebrany materiał, obejmujący: "kształt i powierzchnię kraju, względne i bezwzględne stosunki poziomu", budowę geologiczną, sieć wodną, szatę roślinną, florę, stosunki etnograficzne, miał mu posłużyć do napisania geografii Polski. Także w czasie swoich pobytów w Austrii i Prusach zapoznawał się z zakładami i zbiorami poświęconymi naukom przyrodniczym. Należał do wielu towarzystw naukowych, m.in. w Królewcu, Lipsku, Lwowie, Tyrolu, Pradze. W 1853 r. został zwolniony z uniwersytetu pod pozorem nielojalności wobec władz.
Dalsza pracę utrudnił mu pogarszający się wzrok. Od urodzenia, a może po przebytej w dzieciństwie chorobie, nie widział na jedno oko. W 1868 r. oślepł zupełnie. Ostatnie lata życia spędził w Krakowie, gdzie zmarł 2 grudnia 1872 r.
Jako poeta debiutował Pieśniami Janusza (Paryż 1833, w rzeczywistości 1835), zbiorem 51 wierszy. Niektóre z nich, ze skomponowaną do nich muzyką, zyskały ogromną popularność i weszły na trwałe do śpiewników narodowych (np. Śpiew z mogiły). Sławę, obok Mohorta, przyniosła mu epicka kompozycja Pieśń o ziemi naszej (wyd. 1843 ), poetycki opis podróży po ziemiach dawnej Polski (Litwa, Polesie, Wołyń ). Fragmenty Pieśni tłumaczone były na język francuski, niemiecki, rosyjski, ukraiński.