Definicje i pojęcia

Budynek mieszkalny - budynek mieszkalny wielorodzinny, dom mieszkalny zawierający nie więcej niż 4 mieszkania, dom jednorodzinny oraz dom mieszkalny w zabudowie zagrodowej.

Budynek zamieszkania zbiorowego- budynek przeznaczony do okresowego pobytu ludzi poza stałym miejscem zamieszkania, taki jak hotel, motel, pensjonat, dom wypoczynkowy, schronisko turystyczne, internat, dom studencki, koszary, zakład karny i zakład dla nieletnich, a także budynek do stałego pobytu ludzi, taki jak dom rencistów lub dom dziecka.

Budynek użyteczności publicznej - budynek przeznaczony do wykonywanie funkcji: administracji państwowej, wymiaru sprawiedliwości, kultury, kultu religijnego, oświaty, nauki, służby zdrowia, opieki społecznej i socjalnej, obsługi bankowej, handlu, gastronomii, usług, turystyki, sportu, obsługi pasażerów w transporcie kolejowym, drogowym, lotniczym i wodnym, poczty, telekomunikacji oraz inny ogólnodostępny budynek przeznaczony do wykonywania podobnych funkcji.

Pomieszczenie użytkowe - pomieszczenie spełniające funkcje zgodnie z przeznaczeniem budynku i nie będące pomieszczeniem gospodarczym lub technicznym.

Pomieszczenie techniczne w budynku - pomieszczenie, w którym znajdują się urządzenia służące do obsługi budynku.

Pomieszczenie gospodarcze w budynku - pomieszczenie służące do przechowywania materiałów i sprzętu związanego z obsługą budynku, przedmiotów i produktów żywnościowych użytkowników budynku, opału a także odpadów stałych.

Piwnica - część budynku przeznaczona na pomieszczenia gospodarcze lub techniczne, w których poziom podłogi ze wszystkich stron znajduje się poniżej terenu.

Suterena - część budynku zawierająca pomieszczenia użytkowe, w których poziom podłogi w części lub całości znajduje się poniżej poziomu terenu, lecz przynajmniej od strony jednej ściany z oknami poziom podłogi znajduje się na głębokości nie większej niż 0,9 m w stosunku do przylegającego terenu.

Podział budynków ze względu na wysokość.

W celu określenia wymagań technicznych i użytkowych budynki są podzielone pod względem wysokości na:

1. niskie (N) - do 12 m włącznie nad poziomem terenu, a mieszkalne - do 4 kondygnacji włącznie,

2. średniowysokie (SW) - ponad 12 do 25 m włącznie nad poziomem terenu, a mieszkalne - do 9 kondygnacji włącznie,

3. wysokie (W) - ponad 25 do 55 m włącznie nad poziomem terenu,

4. wysokościowe (WW) - powyżej 55 m nad poziomem terenu.

Wysokość budynku lub jego części jest liczona od poziomu terenu przy najniżej położonym wejściu do budynku, nie będącym wyłącznie wejściem do pomieszczeń gospodarczych lub technicznych, do górnej płaszczyzny stropu lub stropodachu nad najwyższą kondygnacją użytkową, łącznie z grubością izolacji cieplnej, bez uwzględnienia wyniesionych ponad tę płaszczyznę maszynowni dźwigów i innych pomieszczeń technicznych.

Obciążenie ogniowe - wyrażona w jednostkach SI całkowita energia powstająca podczas spalania materiałów palnych zgromadzonych w określonej, ograniczonej przestrzeni (pomieszczeniu) wraz z materiałami palnymi podłóg, sufitów, ścian wewnętrznych i przepierzeń oraz okładzin ściennych. Obliczane jest zgodnie z PN - 70 / B - 02852.

Odporność ogniowa - zdolność konstrukcji lub elementu budynku poddanego działaniu znormalizowanych warunków fizycznych, do spełnienia w określonym czasie wymagań dotyczących nośności ogniowej i/lub izolacyjności cieplnej i/lub szczelności ogniowej oraz innych wymaganych właściwości.
Miarą odporności ogniowej jest czas t_F w minutach od początku badania do chwili osiągnięcie przez element próbny jednego ze stanów granicznych:

• nośności ogniowej,

• izolacyjności ogniowej,

• szczelności ogniowej.

Stan graniczny nośności ogniowej - stan, w którym element próbny przestaje spełniać swoją funkcję nośną wskutek jednej z niżej podanych przyczyn:
zniszczenia mechanicznego lub utraty stateczności,
przekroczenia granicznych wartości przemieszczeń lub odkształceń.
Stan graniczny izolacyjności ogniowej - stan w którym element próbny przestaje spełniać funkcję oddzielającą na skutek przekroczenia granicznej wartości temperatury powierzchni nieogrzewanej.
Stan graniczny szczelności ogniowej - stan w którym element przestaje spełniać funkcję oddzielającą na skutek:
odpadnięcia od konstrukcji,
powstania pęknięć i szczelin, przez które przenikają płomienie lub gorące gazy.

Klasa odporności ogniowej - symbol charakteryzujący odporność ogniową według poniższej tabeli.

Klasa odporności ogniowej	Odporność ogniowa tF w min.
F 0	tF < 15
F 0,25	15 tF < 30
F 0,5	30 tF < 60
F 1	60 tF < 120
F 2	120 tF < 240
F 4	tF 240

Klasa odporności pożarowej budynku - symbol, któremu przyporządkowano wymagania dotyczące właściwości materiałów i elementów budynku. Zgodnie z obowiązującymi przepisami (rozp. MGPiB z dnia 14.12.1994 - § 212 ust. 1) istnieje pięć klas odporności pożarowej budynków, podanych w kolejności od najwyższej do najniższej i oznaczonych literami: A, B, C, D, E. Elementy budynku zaliczonego do odpowiedniej klasy odporności pożarowej powinny odpowiadać określonym warunkom w zakresie odporności ogniowej i rozprzestrzeniania ognia (rozp. MGPiB z dnia 14.12.1994 - § 216, ust. 1 - tabela).

Klasa rozprzestrzeniania ognia - jest to określenie przyporządkowujące element budowli do odpowiedniej grupy ze względu na rozprzestrzenianie ognia w określonych warunkach badania i według umownego podziału.
Według aktualnego stanu prawnego są opracowane:

• metoda badania stopnia rozprzestrzeniania ognia przez ściany,

• metoda badania odporności dachów na ogień zewnętrzny,

• metoda badania rozprzestrzeniania ognia po instalacjach rurowych i przewodach wentylacyjnych.

Stopień palności materiału palnego - jest to właściwość pożarowa materiału budowlanego określona na podstawie wskaźnika zapalności i wskaźnika spalania. Rozróżnia się trzy stopnie palności:

• I stopień palności - odpowiednik pojęcia materiał niezapalny,

• II stopień palności - odpowiednik pojęcia materiał trudno zapalny,

• III stopień palności - odpowiednik pojęcia materiał łatwo zapalny.

Strefa pożarowa - przestrzeń wydzielona w taki sposób, aby w określonym czasie pożar nie przeniósł się na zewnątrz lub do wewnątrz wydzielonej przestrzeni. Zgodnie z § 226 rozp. MGPiB z dnia 14.12.1994 strefę pożarową może stanowić:

1. budynek lub jego część, oddzielona od innych budynków lub innych części terenu elementami oddzieleń przeciwpożarowych, bądź też pasami wolnego terenu o szerokości nie mniejszej niż dopuszczalna odległość od innych obiektów budowlanych, określonych w § 270-272 rozp. MGPiB z dnia 14.12.1994,

2. powierzchnia składowiska, oddzielonego od innych obiektów budowlanych ścianami o odporności ogniowej co najmniej 240 min. i wysokości co najmniej 0,5 m powyżej poziomu składowania lub wolnymi pasami terenu o szerokości nie mniejszej niż dopuszczalna odległość tego składowiska od innych obiektów budowlanych,

3. w budynkach zaliczonych do kategorii zagrożenia ludzi każda kondygnacja budynku, oddzielona od innych kondygnacji w sposób zabezpieczający przed przenikaniem ognia zgodnie z § 216 ust. 1 oraz § 245 i § 246 rozp. MGPiB z dnia 14.12.1994.

Zgodnie z § 231 rozp. MGPiB z dnia 14.12.1994, przy określaniu wielkości stref pożarowych powierzchnie kondygnacji połączonych ze sobą nie zamykanymi otworami należy zsumować, a dopuszczalne powierzchnie stref pożarowych w budynku o zróżnicowanej wysokości przyjmuje się oddzielnie dla każdej części budynku.

Oddzielenie przeciwpożarowe - jest to element konstrukcji budynku (ściana, strop) wydzielający strefę pożarową.

Zasady kwalifikacji budynków do kategorii zagrożenia ludzi.

ZL I - budynki użyteczności publicznej lub ich części, w których mogą przebywać ludzie w grupach ponad 50 osób.
ZL II - budynki lub ich części przeznaczone do użytku ludzi o ograniczonej zdolności poruszania się.
ZL III - szkoły, budynki biurowe, domy studenckie, internaty, hotele, ośrodki zdrowia, otwarte przychodnie lekarskie, sanatoria, lokale handlowo-usługowe, w których może przebywać do 50 osób, koszary, pomieszczenia ETO, zakłady karne i inne podobne.
ZL IV - budynki mieszkalne.
ZL V - archiwa, muzea i biblioteki.

Pomieszczenie zagrożone wybuchem - pomieszczenie, w którym może wytworzyć się mieszanina wybuchowa, powstała z wydzielającej się takiej ilości palnych gazów, par, mgieł lub pyłów, której wybuch mógłby spowodować przyrost ciśnienia w tym pomieszczeniu przekraczający 5 kPa.

Klapa dymowa - urządzenie zamykane ręcznie lub automatycznie kierunkujące przepływ dymu i gorących gazów.

Zamknięcia przeciwpożarowe - ruchome zamknięcie otworu komunikacyjnego, transportowego, wentylacyjnego lub innego zabezpieczające w wymagany sposób przed rozprzestrzenianiem się pożaru przez otwór (np. drzwi przeciwpożarowe, klapa przeciwpożarowa).

Drzwi dymoszczelne - zestaw drzwiowy, którego główną funkcją jest przeciwdziałanie przedostawaniu się dymów i gazów pożarowych do przestrzeni chronionej budynku np. klatki schodowej.

Dźwig przeciwpożarowy - dźwig specjalnie zabezpieczony i wydzielony wewnątrz budynku lub na zewnątrz, wyposażony w niezależne urządzenie zasilania i sterowania, który może być wykorzystany przez straż pożarną w przypadku niebezpieczeństwa.

Środek ognioochronny - to środek polepszający właściwości techniczne materiału lub wyrobu ze względu na działanie pożaru.

Klasa dymotwórczości - określenie przyporządkowujące materiał do odpowiedniej grupy ze względu na dymotwórczość w określonych warunkach badania i według umownego podziału.

Klasa toksyczności pożarowej - określenie przyporządkowujące materiał do odpowiedniej grupy ze względu na toksyczność pożarową w określonych warunkach badania i według umownego podziału.

Droga ewakuacyjna - pozioma lub pionowa droga komunikacji ogólnej służąca celom ewakuacji.

Dojście ewakuacyjne - droga od wyjścia z pomieszczenia na drogę ewakuacyjną do wyjścia na zewnątrz budynku albo do drzwi klatki schodowej lub pochylni. Jeżeli klatki schodowe nie są obudowane i nie są zamykane drzwiami, dojściem ewakuacyjnym jest droga od wyjścia z pomieszczenia do krawędzi najbliższego stopnia schodów mierzona wzdłuż osi dojścia.

Tunel kablowy - tunel przeznaczony do układania w nim kabli i przystosowany do poruszania się obsługi w jego wnętrzu.

Szyb kablowy - wydzielony obudowany pionowy szyb łączący więcej niż dwie kondygnacje budynku, przeznaczony do ułożenia w nim kabli.

Urządzenie gaśnicze - urządzenie przeznaczone do gaszenia pożaru uruchamiane ręcznie lub samoczynnie, trwale połączone z chronionym obiektem.

Stałe urządzenie gaśnicze - urządzenie gaśnicze, do którego środek gaśniczy podawany jest ze stałych źródeł zasilania, trwale połączonych z tym urządzeniem.

Stałe urządzenia gaśnicze wodne - urządzenia spełniające kryteria określone w punkcie "stałe urządzenie gaśnicze", w których środkiem gaśniczym jest woda. Są to:

• stałe urządzenia tryskaczowe,

• stałe urządzenia zraszaczowe,

• stałe działko wodne,

• hydrant wodny.

Urządzenie tryskaczowe - stałe wodne urządzenie gaśnicze służące do gaszenia pożaru i alarmowania o jego powstaniu.

Obiekt budowlany:

• budynek wraz z instalacjami i urządzeniami technicznymi,

• budowla stanowiąca całość techniczno - użytkową wraz z instalacjami i urządzeniami,

• obiekt małej architektury.

Budynek - obiekt budowlany, który jest trwale związany z gruntem, wydzielony z przestrzeni za pomocą przegród budowlanych oraz posiadający fundamenty i dach. Jako odrębne budynki mogą być traktowane części budynku wydzielone ścianami oddzielenia przeciwpożarowego w pionie - od fundamentu po dach. Jeżeli dach stanowi element nie rozprzestrzeniający ognia, a jego konstrukcja jest wykonana z materiałów niepalnych, to ściany oddzielenia przeciwpożarowego nie muszą dzielić konstrukcji dachu.

Budowla - każdy obiekt budowlany nie będący budynkiem lub obiektem małej architektury, jak np. zbiorniki, wolno stojące instalacje przemysłowe lub urządzenia techniczne, oczyszczalnie ścieków, budowle sportowe, itp.

Tymczasowy obiekt budowlany - obiekt budowlany przeznaczony do czasowego użytkowania w okresie krótszym od jego trwałości technicznej, przewidziany do przeniesienia w inne miejsce lub do rozbiórki, a także obiekt budowlany nie połączony trwale z gruntem, jak: strzelnice, kioski uliczne, pawilony sprzedaży ulicznej i wystawowe, przykrycia namiotowe i powłoki pneumatyczne, urządzenia rozrywkowe, barakowozy, obiekty kontenerowe.

Aprobata techniczna - pozytywna ocena techniczna wyrobu, stwierdzającą jego przydatność do stosowania w budownictwie.

Zgodnie z obowiązującymi przepisami do udzielania, uchylania i zmiany aprobat technicznych upoważnione są:

1. Instytut Techniki Budowlanej w Warszawie - w odniesieniu do wyrobów nie wskazanych w pkt. 2-16, a także wyrobów termo- i hydroizolacyjnych oraz włókno-cementowych,

2. Centralny Ośrodek Badawczo - Rozwojowy Techniki Instalacyjnej INSTAL w Warszawie - w odniesieniu do wyrobów z zakresu inżynierii sanitarnej,

3. Centralny Ośrodek Badawczo - Rozwojowy Instalacji i Urządzeń Elektrycznych w Budownictwie ELEKTROMONTAŻ w Warszawie - w odniesieniu do wyrobów z zakresu inżynierii elektrycznej, w zakresie napięcia nie przekraczającego 24 kV,

4. Instytut Badawczy Dróg i Mostów w Warszawie - w odniesieniu do wyrobów stosowanych wyłącznie w inżynierii komunikacyjnej,

5. Instytut Górnictwa Naftowego i Gazownictwa w Krakowie - w odniesieniu do wyrobów stosowanych w sieciach i instalacjach paliw gazowych.

6. Centralny Ośrodek Badawczo - Rozwojowy Przemysłu Elementów Wyposażenia Budownictwa METALPLAST w Poznaniu - w odniesieniu do zamków, okuć i elementów budowlanych wyposażeniowych i wykończeniowych,

7. Instytut Energetyki w Warszawie - w odniesieniu do wyrobów stosowanych w inżynierii elektrycznej w zakresie napięcia powyżej 24 kV,

8. Instytut Ochrony Środowiska w Warszawie - w odniesieniu do wyrobów stosowanych wyłącznie do oczyszczania ścieków i przerobu osadów,

9. Wojskowa Akademia Techniczna w Warszawie - w odniesieniu do wyrobów stosowanych wyłącznie w budownictwie obronnym,

10. Centrum Naukowo - Techniczne Kolejnictwa w Warszawie - w odniesieniu do wyrobów stosowanych wyłącznie do budowy nawierzchni kolejowych,

11. Centralny Ośrodek Badawczo - Rozwojowy Przemysłu Izolacji Budowlanej IZOLACJA w Katowicach - w odniesieniu do wyrobów termo- i hydroizolacyjnych oraz włókno - cementowych,

12. Główny Instytut Górnictwa - w odniesieniu do aparatury eksplozymetrycznej w budynkach,

13. Centrum Naukowo - Badawcze Ochrony Przeciwpożarowej w Józefowie - w odniesieniu do wyrobów stosowanych w stałych instalacjach gaśniczych i urządzeniach alarmu pożarowego,

14. Instytut Budownictwa, Mechanizacji i Elektryfikacji Rolnictwa w Warszawie - w odniesieniu do wyrobów stosowanych wyłącznie w obiektach przeznaczonych do hodowli zwierząt oraz do przechowywania płodów rolnych, środków produkcji rolnej i przetwórstwa rolno-spożywczego w gospodarstwach rolnych,

15. Instytut Melioracji i Użytków Zielonych w Falentach - w odniesieniu do wyrobów stosowanych wyłącznie w budownictwie melioracyjnym,

16. Instytut Łączności w Warszawie, Oddział we Wrocławiu - w odniesieniu do wyrobów stosowanych wyłącznie jako elementy nośne i zamocowania anten wraz z osprzętem,

17. Centralny Ośrodek Chłodnictwa w Krakowie - w odniesieniu do pomp cieplnych oraz elementów chłodniczych w systemach klimatyzacyjnych.

Wyroby dopuszczone do obrotu i stosowania w budownictwie
Przy wykonywaniu robót budowlanych należy stosować wyroby budowlane o właściwościach użytkowych umożliwiających prawidłowo zaprojektowanym i wykonanym obiektom budowlanym spełnienie wymagań podstawowych, określonych w art. 5 ust. 1 pkt. 1 ustawy z dnia 7 lipca 1994 roku - Prawo budowlane, dopuszczone do obrotu i powszechnego lub jednostkowego stosowania w budownictwie.

Dopuszczone do obrotu i powszechnego stosowania w budownictwie są:

1. Wyroby budowlane, właściwie oznaczone, dla których zgodnie z odrębnymi przepisami:

1. wydano certyfikat na znak bezpieczeństwa, wykazujący, że zapewniono zgodność z kryteriami technicznymi określonymi na podstawie Polskich Norm, aprobat technicznych oraz właściwych przepisów i dokumentów technicznych - w odniesieniu do wyrobów podlegających tej certyfikacji,

2. dokonano oceny zgodności i wydano certyfikat zgodności lub deklarację zgodności z Polską Normą lub z aprobatą techniczną - w odniesieniu do wyrobów nie objętych certyfikacją określoną w lit. a, mających istotny wpływ na spełnienie co najmniej jednego z wymagań podstawowych.

2. Wyroby budowlane umieszczone w wykazie wyrobów nie mających istotnego wpływu na spełnienie wymagań podstawowych oraz wyrobów wytworzonych i stosowanych według tradycyjnie uznanych zasad sztuki budowlanej.

Dopuszczone do jednostkowego stosowania w obiekcie budowlanym są wyroby wykonane według indywidualnej dokumentacji technicznej sporządzonej przez projektanta obiektu lub z nim uzgodnionej, dla których dostawca wydał oświadczenie wskazujące, że zapewniono zgodność wyrobu z tą dokumentacją oraz z przepisami i obowiązującymi normami.

Wyroby służące do ochrony przeciwpożarowej - wyroby które mogą być wprowadzone do obrotu i stosowania wyłącznie na podstawie certyfikatu zgodności, w rozumieniu przepisów o badaniach i certyfikacji.



Certyfikat zgodności - dokument wydany zgodnie z zasadami systemu certyfikacji, wykazujący, że zapewniono odpowiedni stopień zaufania, iż należycie zidentyfikowany wyrób, proces lub usługa są zgodne z określoną normą lub z właściwymi przepisami prawnymi.

Znak bezpieczeństwa - zastrzeżony znak przyznawany zgodnie z zasadami systemu certyfikacji, potwierdzający, że dany wyrób, używany zgodnie z zasadami określonymi przez producenta, nie stanowi zagrożenia dla życia, zdrowia, mienia i środowiska.

Wyrób budowlany - należy przez to rozumieć wyrób, w rozumieniu przepisów o badaniach i certyfikacji, wytworzony w celu wbudowania, wmontowania, zainstalowania lub zastosowania w sposób trwały w obiekcie budowlanym.

Polskie Normy, których stosowanie jest obligatoryjne:

1. Polskie Normy wprowadzone przez właściwych ministrów w drodze rozporządzenia do obowiązkowego stosowania, gdy dotyczą one w szczególności:

• ochrony życia, zdrowia, mienia, bezpieczeństwa pracy i użytkowania,

• ochrony środowiska,

• wyrobów zamawianych przez organy państwowe,

normy, które zostały powołane w ustawach.

2. NAZWY I OKREŚLENIA ZGODNIE Z NORMĄ OCHRONA PRZECIWPOŻAROWA BUDYNKÓW
Nazwy i określenia PN-91 B-02840

2.1.Nazwy i określenia podstawowe.

2.1.1. dym - układ dyspersyjny składający się z mieszaniny powietrza i gazów z cząstkami stałymi i ciekłymi powstającymi w wyniku niecałkowitego spalania.

2.1.2. dymotwórczość - zdolność materiału do wydzielania dymu w czasie spalania.

2.1.3. element budowlany - wyrób z materiału lub materiałów budowlanych stosowany do wykonania budynku lub elementu budowli.

2.1.4. element budowli - wyodrębnione części konstrukcji budowli (ściany, stropy itp. ) wraz ze stykami i połączeniami.

2.1.5. iskra - rozżarzona poruszająca się w przestrzeni cząstka powstała w wyniku spalania, tarcia lub zjawisk elektrycznych.

2.1.6. izolacyjność pożarowa - właściwość elementu oddzielającego konstrukcji budowlanej, poddanego z jednej strony działania pożaru, polegająca na tym, że w określonym czasie temperatura nieogrzewanej powierzchni elementu i/lub natężenia promieniowania cieplnego po stronie nieogrzanej elementu nie przekroczą określonych wartości.

2.1.7. materiał budowlany - materiał stosowany do wykonania konstrukcji i wykończenia budowli.

2.1.8. nośność pożarowa - zdolność konstrukcji lub elementu budynku do przenoszenia obciążeń zewnętrznych i ciężaru własnego w warunkach pożaru.

2.1.9. odporność pożarowa - zdolność konstrukcji lub elementu budynku do spełnienia w określonym czasie, w warunkach odpowiadających działaniu pożaru, wymagań dotyczących nośności pożarowej i/lub izolacyjności pożarowej i/lub szczelności pożarowej oraz innych wymaganych właściwości.

2.1.10. ogień - ogół zjawisk występujących podczas spalania płomieniowego.

2.1.11. palność - zdolność materiału do spalania.

2.1.12. piroliza - endotermiczny proces destrukcyjnego rozkładu termicznego.

2.1.13. płomień - przestrzeń, w której spala się faza gazowa z emisją światła.

2.1.14. popiół - niepalne pozostałości spalania.

2.1.15. pożar - niekontrolowany w czasie i przestrzeni proces wydzielania ciepła połączony z przenoszeniem masy.

2.1.16. produkty spalania - wszystkie gazowe, ciekłe i stałe substancje powstające w procesie spalania.

2.1.17. rozgorzenie - nagłe rozprzestrzenianie się płomienia przez spalanie lotnej mieszaniny par i gazów powstałych w wyniku rozkładu materiałów stałych, charakteryzujące się skokowym wzrostem temperatury.

2.1.18. rozprzestrzenianie ognia - rozprzestrzenianie płomieni po powierzchni lub wewnątrz elementu budowli.

2.1.19. rozprzestrzenianie płomieni - zmiana położenia frontu płomienia na powierzchni elementu lub materiału, uwarunkowana procesami pirolizy w przypadku materiałów stałych i parowania w przypadku cieczy.

2.1.20. sadza - amorficzna postać węgla powstająca w wyniku niepełnego spalania.

2.1.21. samonagrzewanie - wzrost temperatury w wyniku samoistnych procesów egzotermicznych.

2.1.22. samozapalenie - zapoczątkowanie spalania w wyniku samoinicjujących się procesów egzotermicznych.

2.1.23. spalanie - egzotermiczna reakcja palnego materiału z utleniaczem zwykle z towarzyszeniem płomieni, i/lub żarzenia i/lub dymu.

2.1.24. szczelność pożarowa - zdolność elementu oddzielającego konstrukcji budowlanej, poddanego z jednej strony działaniu pożaru, do przeciwdziałania w określonym czasie przenikaniu płomieni i gorących gazów na stronę przeciwną elementu.

2.1.25. środek ogniochronny - środek polepszający właściwości techniczne materiału lub wyrobu ze względu na działanie pożaru.

2.1.26. tlenie - spalanie bezpłomieniowe.

2.1.27. toksyczność pożarowa - właściwości toksyczne produktów spalania.

2.1.28. utleniacz - pierwiastek lub związek chemiczny, który może spowodować utlenianie (spalanie ) innych materiałów.

2.1.29. zapalenie - zapoczątkowanie spalania materiału ( substancji ) przez bezpłomieniowe źródło energii cieplnej (źródło zapalania ).

2.1.30. zapalność - łatwość zapoczątkowania spalania materiału.

2.1.31. zapłon - zapoczątkowanie spalania materiału palnego przez płomieniowe źródło energii cieplnej (źródło zapłonu).

2.1.32. zwęglanie - tworzenie się węgla w wyniku pirolizy lub niepełnego spalania.

2.1.33. żarzenie - tlenie stałych produktów rozkładu termicznego charakteryzujące się emisją światła.

2.1.34. źródło zapalenia - czynnik inicjujący zapalenie.

2.1.35. źródło zapłonu - czynnik inicjujący zapłon (iskra, płomień, rozżarzony element ).

2.2. Charakterystyki pożarowe materiałów i elementów budowlanych.

2.2.1. ciepło spalania - energia cieplna, która wydziela się przy całkowitym spalaniu jednostki masy materiału w określonych warunkach badania.

2.2.2. dolna granica zapalności - najmniejsze stężenie par cieczy lub gazów palnych w powietrzu, poniżej którego nie następuje rozprzestrzenianie płomieni w określonych warunkach badania.

2.2.3. gęstość optyczna dymu - zmniejszenie natężenia wiązki światła przechodzącego przez dym równe logarytmowi ilorazu początkowego natężenia światła do natężenia światła po przejściu przez objętość dymu w określonych warunkach badania.

2.2.4. górna granica zapalności - najwyższe stężenie par cieczy lub gazów palnych w powietrzu, powyżej którego nie następuje rozprzestrzenianie płomieni w określonych warunkach badania.

2.2.5. izolacyjność ogniowa - właściwość elementu oddzielającego konstrukcji budowlanej poddanego z jednej strony działaniu znormalizowanych warunków ogniowych polegająca na tym, że w określonym czasie temperatura nienagrzewanej powierzchni elementu i/lub natężenie promieniowania cieplnego po nieogrzewanej stronie elementu nie przekracza określonych wartości.

2.2.6. klasa dymotwórczości - określenie przyporządkowujące materiał do odpowiedniej grupy ze względu na
dymotwórczość w określonych warunkach badania i według umownego podziału.

2.2.7. klasa odporności ogniowej konstrukcji lub elementu konstrukcji budynku - symbol, któremu podporządkowano konstrukcję lub element konstrukcji ze względu na odporność ogniową.

2.2.8. klasa palności - określenie przyporządkowujące materiał do odpowiedniej grupy ze względu na palność w określonych warunkach badania i według umownego podziału.

2.2.9. klasa rozprzestrzeniania ognia - określenie przyporządkowujące element budowli do odpowiedniej grupy ze względu na rozprzestrzenienie ognia w określonych warunkach badania i według umownego podziału.

2.2.10. klasa rozprzestrzeniania płomieni - określenie przyporządkowujące materiał do odpowiedniej grupy ze względu na rozprzestrzenianie płomieni w określonych warunkach badania i według umownego podziału.

2.2.11. klasa toksyczności pożarowej - określenie przyporządkowujące materiał do odpowiedniej grupy ze względu na toksyczność pożarową w określonych warunkach badania i według umownego podziału.

2.2.12. masowa gęstość optyczna dymu - gęstość optyczna dymu powstającego ze spalania jednostki masy materiału w określonych warunkach badania.

2.2.13. masowa szybkość spalania - ubytek masy materiału w jednostce czasu przy spalaniu w określonych warunkach badania.

2.2.14. materiał niepalny - materiał, który podczas badań w określonych warunkach nie ulega procesowi spalania zdefiniowanemu przez znormalizowane kryteria.

2.2.15. materiał palny - materiał, który nie został zaliczony do materiałów niepalnych wg umownych znormalizowanych kryteriów.

2.2.16. nośność ogniowa - zdolność konstrukcji lub elementu budynku poddanego działaniu znormalizowanych warunków ogniowych do przenoszenia obciążeń zewnętrznych i ciężaru własnego.

2.2.17. odporność ogniowa - zdolność konstrukcji lub elementu budynku poddanego działaniu znormalizowanych warunków fizycznych do spełniania w określonym czasie wymagań dotyczących nośności ogniowej i/lub izolacyjności ogniowej i/lub szczelności ogniowej oraz innych wymaganych właściwości.

2.2.18. stan graniczny izolacyjności ogniowej - stan, w którym nastąpiło przekroczenie dopuszczalnej temperatury nieogrzewanej strony elementu lub przekroczenie dopuszczalnej wartości promieniowania cieplnego od nieogrzewanej strony elementu w znormalizowanych warunkach badania.

2.2.19. stan graniczny nośności ogniowej - stan konstrukcji lub elementu konstrukcji, w którym następuje zniszczenie mechaniczne, wyczerpanie nośności przekroju, przekroczenie dopuszczalnych przemieszczeń lub odkształceń (albo szybkości narastania przemieszczeń lub odkształceń ), albo inne zmiany uznane za niebezpieczne w znormalizowanych warunkach badania.

2.2.20. stan graniczny szczelności ogniowej - stan, w którym w warunkach znormalizowanej próby ogniowej przedostaje się przez element, jego styki lub połączenia, płomienie lub gorące gazy powodują efekty uznane za niedopuszczalne.

2.2.21. szybkość wydzielania ciepła - energia cieplna wydzielana w jednostce czasu przy spalaniu materiału w określonych warunkach badania.

2.2.22. szczelność ogniowa - zdolność elementu oddzielającego konstrukcji budowlanej, poddanego z jednej strony działaniu znormalizowanych warunków ogniowych, do przeciwdziałania w określonym czasie przenikaniu płomieni i gorących gazów na drugą stronę elementu.

2.2.23. średnia szybkość zmian współczynnika osłabienia kontrastu - średni przyrost współczynnika osłabienia kontrastu w jednostce czasu.

2.2.24. temperatura samozapalenia - najniższa temperatura materiału w której następuje jego samozapalenie w określonych warunkach badania.

2.2.25. temperatura spalania - najwyższa (teoretyczna) temperatura płomienia.

2.2.26. temperatura tlenia - najniższa temperatura materiału, w której następuje tlenie w określonych warunkach badania.

2.2.27. temperatura zapalenia - najniższa temperatura materiału, w której następuje jego zapalenie w określonych warunkach badania.

2.2.28. temperatura zapłonu - najniższa temperatura cieczy, w której wytwarza ona pary wystarczające do zapłonu w określonych warunkach badania.

2.2.29. wskaźnik tlenowy - najniższe stężenie tlenu w mieszaninie tlenu i azotu, które może podtrzymywać spalanie w określonych warunkach badania.

2.2.30. wskaźnik toksyczności - stosunek stężenia danego produktu spalania do stężenia uznawanego za stężenie śmiertelne dla tego produktu.

2.2.31. wskaźnik toksykometryczny - masa materiału w jednostce objętości wytwarzająca w określonych warunkach badania produkty toksyczne o stężeniu uznawanym za śmiertelne.

2.2.32. współczynnik osłabienia kontrastu - zmniejszenie kontrastu między przedmiotem a tłem w dymie w określonych warunkach badania.

2.3. Projektowanie.

2.3.1. Definicje ogólne.

2.3.1.1. bezpieczeństwo pożarowe budynku - zespół cech związanych z usytuowaniem budynku, zastosowaniu rozwiązań architektonicznych, zastosowanymi materiałami i elementami oraz wyposażeniem w środki techniczne wpływające na ograniczenie możliwości powstania pożaru, jego rozwoju i skutków.

2.3.1.3. bezpieczeństwo pożarowe konstrukcji - zdolność konstrukcji budynku, o określonym sposobie użytkowania, do spełniania w określonym czasie trwania pożaru wymagań dotyczących nośności i/lub odkształcalności zarówno całej konstrukcji jak i poszczególnych jej elementów.

2.3.1.3. czas krytyczny zadymienia - czas, w ciągu którego widzialność w chmurze dymu zostanie zmniejszona do wartości uniemożliwiającej ewakuację ludzi z budynku.

2.3.1.4. gęstość obciążenia ogniowego - obciążenie ogniowe przypadające na jednostkę powierzchni podłoża.

2.3.1.5. klasa odporności ogniowej budynku - symbol, któremu przyporządkowano wymagania dotyczące właściwości materiałów i elementów budynku.

2.3.1.6. kontrola zadymienia - zespół działań pozwalających na świadome kierowanie ruchem dymu i spalin, w celu stworzenia odpowiednich warunków ewakuacji i ograniczenia rozprzestrzeniania się dymu i spalin.

2.3.1.7. niebezpieczeństwo pożarowe - pojęcie uwzględniające zarówno ryzyko (konsekwencje) pożaru jak i zagrożenie pożarowe.

2.3.1.8. obciążenie ogniowe - wyrażona w jednostkach SI całkowita energia powstająca podczas spalania materiałów palnych zgromadzonych w określonej ograniczonej przestrzeni (pomieszczeniu) wraz z materiałami palnymi podłóg, sufitów, ścian wewnętrznych i przepierzeń oraz okładzin ściennych.

2.3.1.9. odporność ogniowa budynku - zespół cech charakteryzujących właściwości pożarowe materiałów i elementów budynków ze względu na ryzyko i/lub zagrożenie pożarowe.

2.3.1.10. przekrój użyteczny - część przekroju poprzecznego elementu konstrukcji zdolna, po określonym czasie działania temperatury pożaru lub próby ogniowej, do przenoszenia obciążeń.

2.3.1.11. ryzyko pożarowe - przewidywane konsekwencje materialne i niematerialne pożaru.

2.3.1.12. stan graniczny izolacyjności pożarowej - stan, w którym nastąpiło przekroczenie dopuszczalnej wartości temperatury lub przekroczenie dopuszczalnej wartości natężenia promieniowania cieplnego nie ogrzewanej strony elementu w warunkach pożaru.

2.3.1.13. stan graniczny nośności pożarowej - stan konstrukcji lub elementu konstrukcji, w którym w warunkach pożaru następuje zniszczenie mechaniczne, wyczerpanie nośności przekroju, przekroczenie dopuszczalnych przemieszczeń lub odkształceń (albo szybkości narastania przemieszczeń lub odkształceń) albo inne zmiany uznane za niebezpieczne.

2.3.1.14. stan graniczny szczelności pożarowej - stan, w którym w warunkach pożaru przedostające się przez element, jego styki i połączenia płomienie lub gorące gazy powodują efekty uznawane za niedopuszczalne.

2.3.1.15. strefa pożarowa - przestrzeń w budynku wydzielona w taki sposób, aby w określonym czasie pożar nie przeniósł się na zewnątrz lub do wewnątrz wydzielonej przestrzeni.

2.3.1.16. temperatura krytyczna - temperatura, w której przy danym obciążeniu zostaje osiągnięty stan graniczny nośności ogniowej lub pożarowej.

2.3.1.17. zagrożenie pożarowe - prawdopodobieństwo (możliwość) wybuchu pożaru.

2.3.2. Elementy technicznych zabezpieczeń przeciwpożarowych.

2.3.2.1. bariera ogniowa - przegroda fizyczna zapobiegająca rozprzestrzenianiu się ognia wewnątrz i pomiędzy elementami konstrukcji budowlanej.

2.3.2.2. dach odporny na zewnętrzne działanie ognia - dach wraz z pokryciem odporny na działanie ognia od zewnątrz tak, że nie następuje penetracja ognia przez konstrukcję dachu i rozprzestrzenianie płomieni po powierzchni.

2.3.2.3. drabina ewakuacyjna - zamocowana na stałe, opuszczana lub rozkładana, drabina służąca do ewakuacji.

2.3.2.4. dźwig pożarowy - dźwig specjalnie zabezpieczony i wydzielony wewnątrz budynku lub na zewnątrz, wyposażony w niezależne urządzenia zasilania i sterowania, który może być wykorzystany przez straż pożarną w przypadku niebezpieczeństwa.

2.3.2.5. element oddzielający - element budynku, np. ściana, strop, który w przypadku powstania pożaru może przeciwdziałać rozprzestrzenianiu się pożaru w budynku.

2.3.2.6. klapa dymowa - urządzenie zamykane ręcznie lub automatycznie, kierunkujące przepływ dymu i gorących gazów.

2.3.2.7. klatka schodowa ewakuacyjna - klatka schodowa wewnątrz lub na zewnątrz budynku, zabezpieczona odpowiednio przed pożarem i stanowiąca element drogi ewakuacyjnej.

2.3.2.8. klatka schodowa dymoszczelna - klatka schodowa wewnątrz budynku, fizycznie oddzielona od innych pomieszczeń w sposób zabezpieczający przed przedostawaniem się dymu i/lub gorących gazów.

2.3.2.9. klatka schodowa pożarowa - zabezpieczona klatka schodowa umożliwiająca wejście do budynku podczas pożaru, przewidziana dla straży pożarnej.

2.3.2.10. klatka schodowa wentylowana - klatka schodowa zaopatrzona w system wentylacji zabezpieczający przed nadmiernym przenikaniem dymu i gorących gazów z pomieszczeń objętych pożarem.

2.3.2.11. klatka schodowa wydzielona - klatka schodowa zabezpieczona obudową, drzwiami lub przedsionkami o odpowiedniej odporności ogniowej.

2.3.2.12. klatka schodowa zewnętrzna, ewakuacyjna - klatka schodowa na zewnątrz budynku oddzielona od niego konstrukcją odporną na działanie ognia.

2.3.2.13. kurtyna przeciwpożarowa - ruchoma przegroda pozwalająca w przypadku pożaru na podział pomieszczenia w sposób zabezpieczający przed nadmiernym przepływem dymu i gorących gazów.

2.3.2.14. oddzielenie przeciwpożarowe - element konstrukcji budynku (ściana, strop) wydzielający strefę pożarową.

2.3.2.15. okno pożarowe - specjalnie zaprojektowane okno przeznaczone dla straży pożarnych.

2.3.2.16. oświetlenie awaryjne - oświetlenie, działające w przypadku wyłączenia się oświetlenia podstawowego.

2.3.2.17. przegroda cieplna - ściana lub inna przegroda wzniesiona na wolnym powietrzu zmniejszająca lub eliminująca zagrożenie spowodowane ciepłem promieniowania z/lub do budynku lub instalacji.

2.3.2.18. rękaw ewakuacyjny - urządzenie zawierające elastyczny rękaw służący do ewakuacji.

2.3.2.19. rynna ewakuacyjna - pochylnia w kształcie rynny służący do ewakuacji.

2.3.2.20. studzienka bezodpływowa - studzienka wypełniona zwykłym żwirem, na ogół poniżej poziomu gruntu, służąca do odprowadzania wycieków i rozlewających się palnych i/lub toksycznych cieczy.

2.3.2.21. ścianka kurtynowa - podwieszona pod dachem lub stropodachem pionowa przegroda przeciwdziałająca bocznemu przepływowi dymu i gorących gazów.

2.3.2.22. włącznik pożarowy dźwigu - włącznik specjalnie zabezpieczony umożliwiający sterowanie ruchem dźwigu podczas pożaru.

2.3.2.23. zamknięcie przeciwpożarowe - ruchome zamknięcie otworu komunikacyjnego, transportowego, wentylacyjnego lub innego zabezpieczające w wymagany sposób przed rozprzestrzenianiem się pożaru przez otwór (np. drzwi przeciwpożarowe, klapa przeciwpożarowa).

2.3.2.24. zamknięcie dymoszczelne - (np. drzwi przeciwpożarowe dymoszczelne) - zamknięcie, które zapewnia redukcję przepływu dymu i gorących gazów do ustalonego poziomu.

2.3.2.25. zapora przeciwpożarowa - ściana lub obwałowanie zabezpieczające przeciekaniu i rozlewaniu się palnych i/lub toksycznych cieczy.

2.3.3. Ewakuacja.

2.3.3.1. czas ewakuacji - przyjęty czas od momentu zasygnalizowania konieczności ewakuacji do osiągnięcia przez wszystkie osoby przebywające w budynku lub jego części wyjścia końcowego lub miejsca bezpiecznego.

2.3.3.2. długość drogi ewakuacji - odległość od wyjścia ewakuacyjnego do osi wyjścia końcowego mierzona wzdłuż osi przejścia.

2.3.3.3. długość przejścia ewakuacyjnego - odległość od najdalszego miejsca w pomieszczeniu, w którym może przebywać człowiek do osi wyjścia ewakuacyjnego mierzona wzdłuż osi przejścia.

2.3.3.4. dojście ewakuacyjne - część drogi ewakuacyjnej od wyjścia z pomieszczenia do miejsca bezpiecznego.

2.3.3.5. droga ewakuacyjna - droga stanowiąca część systemu ewakuacyjnego od wyjścia ewakuacyjnego do wyjścia końcowego.

2.3.3.6. droga ewakuacyjna wydzielona - droga ewakuacyjna wydzielona przegrodami o odpowiedniej odporności ogniowej.

2.3.3.7. droga ewakuacyjna na zewnątrz - droga ewakuacyjna na zewnątrz budynku, tj. przez dach, zewnętrzne schody, balkon, taras, prowadząca do wyjścia końcowego, innej drogi ewakuacyjnej lub miejsca bezpiecznego.

2.3.3.8. droga ewakuacyjna zabezpieczona - droga ewakuacyjna posiadająca odpowiedni stopień zabezpieczenia przed pożarem.

2.3.3.9. droga ewakuacyjna z nadciśnieniem - droga ewakuacyjna, na której zawsze lub w wypadku pożaru wywołane jest nadciśnieniem w stosunku do ciśnienia panującego w sąsiednich częściach budynku w celu zabezpieczenia jej przed przenikaniem dymu, gazów i płomieni.

2.3.3.10. ewakuacja - uporządkowany ruch osób do miejsca bezpiecznego w przypadku pożaru lub innego niebezpieczeństwa.

2.3.3.11. miejsce bezpieczne - miejsce, w którym pożar nie zagraża ludziom.

2.3.3.12. obszar wydzielony - obszar wydzielony przegrodami o odpowiedniej klasie odporności ogniowej, z którego istnieją różne sposoby ewakuacji.

2.3.3.13. plan ewakuacji - instrukcja, w której podano plan dróg ewakuacyjnych i miejsc bezpiecznych oraz zasady i organizację ewakuacji.

2.3.3.14. pomieszczenie przejściowe - pomieszczenie przez które prowadzi jedyne przejście ewakuacyjne.

2.3.3.15. pomieszczenie wewnętrzne - pomieszczenie z którego ewakuacja jest możliwa tylko przez pomieszczenie przejściowe.

2.3.3.16. przejście ewakuacyjne - nie wydzielona fizycznie droga w pomieszczeniu umożliwiająca dotarcie do wyjścia ewakuacyjnego.

2.3.3.17. przepustowość charakterystyczna - maksymalna liczba osób, która może być ewakuowana w określonym czasie przez określoną liczbę wyjść o jednakowej szerokości.

2.3.3.18. przepustowość (wskaźnik przepustowości) - liczba osób, która może w określonym czasie przejść przez wyjście o jednakowej szerokości.

2.3.3.19. wskaźnik zagęszczenia pomieszczenia - teoretyczna wartość określona jako liczba osób przypadająca na 1m² pomieszczenia przy określonym sposobie jego użytkowania. Wartość ta służy do obliczania liczby i szerokości wyjść z pomieszczenia lub części budynku.

2.3.3.20. wyjście, jednostkowa szerokość - minimalna szerokość potrzebna do przejścia jednego człowieka (zwykle 500 lub 600 mm).

2.3.3.21. wyjście ewakuacyjne - wyjście prowadzące z pomieszczenia na drogę ewakuacyjną.

2.3.3.22. wyjście ewakuacyjne, awaryjne - łatwo otwieralna lub łatwo usuwalna przegroda odpowiednio oznakowana, przez którą możliwa jest ewakuacja.

2.3.3.23. wyjście końcowe - ostatnie wyjście pomiędzy drogą ewakuacyjną a miejscem bezpiecznym.

2.3.3.24. ślepy obszar - obszar, z którego ewakuacja możliwa jest tylko w jednym kierunku.

2.3.3.25. zdolność ewakuacyjna - maksymalna liczba osób, które mogą być ewakuowane w określonym czasie z budynku przez wszystkie dostępne wyjście.

---