Świece japońskie na polskim rynku

Świece to najstarsza metoda analizy rynku. Japońscy gracze zaczęli stosować ją w XVII wieku na pierwszym w świecie rynku terminowym, na którym handlowano kontraktami na ryż. W ostatnich latach świece stały się bardzo popularne w Polsce i na Zachodzie.

1. Budowa świec japońskich

Aby zbudować świecę japońską niezbędna jest znajomość ceny otwarcia, najniższej, najwyższej oraz zamknięcia z badanego okresu. Może to być dzień, tydzień czy też nawet miesiąc, w zależności od potrzeb. Ceny otwarcia i zamknięcia tworzą tzw. korpus świecy. Ceny najwyższą i najniższą przedstawiają tzw. cienie świecy. W zależności od tego, czy cena otwarcia była niższa od ceny zamknięcia, czy też wyższa, korpus świecy jest biały lub czarny. Zakłada się, że biała świeca jest obrazem dominacji na rynku, zatem cena zamknięcia będzie wyższa od ceny otwarcia. Rynek spadkowy narysuje świecę czarną.

KORPUS (JITTAI)

Prostokąt, który łączy obszar pomiędzy kursem otwarcia a kursem zamknięcia , nazywany jest właściwym korpusem świecy. Wysokość korpusu oznacza różnicę pomiędzy kursem otwarcia, a kursem zamknięcia na danej sesji. Gdy korpus ma kolor czarny, oznacza to, że kurs zamknięcia był niższy niż kurs otwarcia. W przypadku, gdy kurs zamknięcia jest niższy niż kurs otwarcia, korpus ma kolor biały.

CIENIE (KAGE)

Świeca może posiadać niewielkie cienkie linie powyżej i/lub poniżej swojego korpusu. Linie te noszą nazwę cieni i oznaczają maksymalne oraz minimalne kursy osiągnięte w czasie danej sesji. Cień powyżej korpusu świecy oznacza kurs maksymalny, podczas gdy cień poniżej korpusu świecy oznacza kurs minimalny.

To właśnie te cienie powodują pojawienie się świecy z knotem (knotami).

2. Kształty świec

Pojedynczy kształt świecy dostarcza bardzo dużo informacji. Pomoże nam to lepiej zrozumieć psychologię ukrytą w formacjach złożonych z wielu świec. Istnieje zaledwie kilka formacji złożonych tylko z jednej świecy, które odwracają kierunek trendu.

Każdy rodzaj kształtu świecy nosi własną nazwę i przedstawia pewien prawdopodobny scenariusz notowań w danym dniu. Podstawą analizy świec japońskich jest prawidłowy odczyt pojedynczych kształtów świec. Na rysunkach przedstawiających różne kształty świec oraz formacje świecowe będzie występował kolor szary w przypadkach, kiedy kolor korpusu nie będzie miał żadnego znaczenia.

WYSOKIE KORPUSY (LONG DAYS)

Wysoki korpus oznacza duży ruch cenowy, jaki miał miejsce w danym dniu. Innymi słowy kurs zamknięcia znacznie różnił się od kursu otwarcia. Korpus powinien być przynajmniej trzy razy większy od bezpośrednio poprzedzających go świec. Długa biała świeca oznacza zdecydowaną dominację byków, które pochłaniając wiszącą na wyższych poziomach cenowych podaż zdobyły przewagę nad niedźwiedziami i obwarowały się na wyższych poziomach cenowych. Charakterystyczne jest, że korekty mające miejsce po długich białych świecach, najczęściej znajdują wsparcie w obszarze pomiędzy połową świecy a jej dolnym cieniem.

Długa czarna świeca oznacza miażdżącą przewagę niedźwiedzi, które zepchnęły byki na niższe poziomy cenowe i przejęły kontrolę nad rynkiem.

NISKIE KORPUSY (SHORT DAYS)

Bardzo niskie białe lub czarne korpusy, o krótkich lub długich cieniach. Wskazują one na niewielkie zmiany cen i niepewność co do dalszego ruchu.

MARUBOZU

Słowo marubozu znaczy w języku japońskim „krótko ostrzyżony”, „łysa głowa”, „ogolona głowa”. W każdym jednak przypadku znaczenie tego słowa odzwierciedla fakt, że ani po stronie zamknięcia, ani po stronie otwarcia w korpusie świecy nie występują cienie.

Czarne marubozu

Czarne marubozu jest świecą o wysokim czarnym korpusie nie posiadającą cieni. Taki kształt uważany jest za niezwykle słabą świecę. Często wchodzi ona w skład formacji kontynuacji spadku lub formacji odwrócenia spadku, w szczególności, gdy występuje w czasie trwania trendu spadkowego. Ten typ czarnej świecy może oznaczać ostatnią fazę sprzedaży, dlatego też często jest pierwszym dniem wielu formacji odwrócenia spadku.

Białe marubozu

Białe marubozu jest świecą o wysokim białym korpusie nie posiadającą cieni. Taki kształt uważany jest za niezwykle silną świecę. Stanowi ona często pierwszą fazę formacji kontynuacji wzrostu lub formacji odwrócenia wzrostu.

Marubozu zamknięcia

Świeca w postaci marubozu zamknięcia nie posiada cienia po stronie kursu zamknięcia swojego korpusu, zarówno w przypadku korpusu białego jak i czarnego. Czarne marubozu zamknięcia uważane jest za słaby kształt świecy, podczas gdy białe marubozu zamknięcia uważane jest za silny kształt.

Marubozu otwarcia

Świeca w postaci marubozu otwarcia nie posiada cienia po stronie kursu otwarcia swojego korpusu. Czarne marubozu otwarcia jest słabą, a tym samym spadkową świecą. Marubozu otwarcia nie ma tak silnej wymowy jak marubozu zamknięcia.

SZPULKI (SPINNINGTOPS)

Szpulki są świecami, które posiadają małe korpusy, podczas gdy ich dolne i górne cienie mają zdecydowanie większą długość w porównaniu z wysokością samego korpusu. Taki typ świecy oznacza niezdecydowanie pomiędzy wzrostem a spadkiem. Kolor korpusu szpulki, jak również długość samych cieni nie są tutaj istotne. To właśnie nieduża wysokość korpusu w porównaniu do długości cieni powoduje pojawienie się szpulek.

Pojawienie się szpulki po spadkach, której towarzyszy skokowy wzrost wolumenu, może być oznaką akumulacji, a co za tym idzie wyhamowania spadków lub rychłego odwrócenia trendu. Pojawienie się szpulki wraz z gwałtownym skokiem wolumenu po trwających wzrostach będzie najprawdopodobniej oznaczać dystrybucję, a w konsekwencji prawdopodobną zmianę trendu.

DOJI

W przypadku, gdy korpus danej świecy jest tak mały, że kurs zamknięcia jest równy kursowi otwarcia, świecę taką nazywamy doji (słowo to znaczy - „równoczesny, zgodny”). Świeca typu doji występuje wtedy, gdy kurs otwarcia i kurs zamknięcia są takie same, lub niewiele się różnią. Długość cieni może być bardzo różna.

Jeśli poprzednie dni mają postać świecy typu doji, kolejna sesja o takim samym kształcie nie ma już większego znaczenia. Lecz jeśli świeca typu doji występuje pojedynczo, jest wówczas sygnałem tego, że na rynku panuje niezdecydowanie i nie można jej absolutnie lekceważyć. W znacznej większości przypadków sama świeca typu doji nie będzie miała większego znaczenia, aby na jej podstawie można było przewidywać zmianę trendu.

Świeca typu doji poprzedzona w trendzie wzrostowym białym, wysokim korpusem, będzie bardzo ważnym sygnałem. Ta szczególna kombinacja świec nosi nazwę zapowiadającej spadek formacji gwiazdy doji. Trend wzrostowy, który nieoczekiwanie przestaje być kontynuowany, stanie przed znakiem zaufania. Świeca typu doji sygnalizuje, że na rynku panuje niezdecydowanie i niepewność.

Świeca o kształcie doji lepiej wskazuje na możliwą zmianę trendu, gdy występuje w pobliżu szczytu, a nie w pobliżu dna. Ma to ścisły związek z faktem, że musi pojawić się nowy popyt, aby trend wzrostowy mógł być kontynuowany. Trend spadkowy natomiast może być kontynuowany z niesłabnącą siłą. Wart odnotowania jest także fakt, że słowo doji oznacza także „głupiec”, „niezdara”.

Doji na wysokich nogach (Long - Legged Doji)

Świeca tego typu posiada mniej więcej równej wielkości dolny i górny cień, jednoznacznie sygnalizując niezdecydowanie kupujących i sprzedających. W czasie trwania sesji rynek najpierw poszedł w górę, a następnie mocno w dół, albo odwrotnie. Zamknięcie notowań nastąpiło dokładnie na poziomie kursu otwarcia lub w jego pobliżu.

Nagrobek doji (Gravestone Doji)

Tworzy się on, kiedy świeca doji jest równa lub znajduje się bardzo blisko kursu minimalnego z danej sesji. W tym przypadku nazwa świecy oznacza nagrobek dla wszystkich tych, którzy polegli w bitwie.

W przypadku, gdy górny cień jest stosunkowo długi, świeca w postaci nagrobka doji ma bardziej negatywną wymowę. Po otwarciu na pewnym poziomie kurs przez całą sesję znajduje się na wyższym pułapie, aż do momentu zamknięcia, które następuje po tej samej cenie co otwarcie, będąc jednocześnie najniższym kursem w ciągu dnia. Sytuacja taka nie może zostać inaczej zinterpretowana, jak tylko jako porażka trendu wzrostowego. Nagrobek doji, który pojawił się na szczycie, stanowi szczególną odmianę spadającej gwiazdy. Jedyną różnicę stanowi fakt, że świeca w postaci spadającej gwiazdy posiada niewielki korpus, podczas gdy nagrobek doji takiego korpusu nie posiada. Niektóre japońskie źródła twierdzą, że nagrobek doji może pojawić się tylko „na ziemi”, nigdy zaś „w powietrzu”. Oznacza to, że może być doskonałym sygnałem początku trendu wzrostowego w pobliżu dna rynkowego, a nie trendu spadkowego w pobliżu maksimum. Świeca ta jednocześnie wskazuje na pewne niezdecydowanie i możliwość zmiany trendu.

Kurs zamknięcia

Kurs otwarcia

Kurs otwarcia

Kurs zamknięcia

kurs otwarcia = kurs zamknięcia

---