Knoty, cienie i korpusy - wszystko o kształtach świec japońskich

Marubozu, szpulki albo doji - świece japońskie są bardzo pomocnym narzędziem analizy

technicznej. Na szczęście nie trzeba znać japońskiego, aby interpretować sygnały, jakie dają

na rynku świece, i wykorzystywać je do udanego handlu.

W technice analizy świec japońskich, kształt każdej z nich ma swoje znaczenie. Najwięcej o

wymowie świecy mówi kształt i kolor jej korpusu (dla przypomnienia korpus jest to różnica

między ceną otwarcia i zamknięcia). Jeśli różnica ta jest duża to mamy do czynienia z

wysokimi korpusami (tzw. Długi dzień). Mała różnica między otwarciem a zamknięciem

nazywana jest niskim korpusem (tzw. Krótkie dni)

1. Długi biały korpus

Aby mówić o długiej świecy, przyjmuje się, że jej korpus powinien być około trzech razy

dłuższy od korpusu poprzedniej świecy. Pokazuje to siłę popytu, który doprowadził do

znacznego wzrostu ceny.

Długi biały korpus na niskim poziomie cenowym

Pojawienie się dużej białej świecy po dłuższych spadkach oznacza rosnącą siłę kupujących i

może sugerować nadchodzącą zmianę trendu.

Rys: CHF/PLN, wykres dzienny

Długi biały korpus jako potwierdzenie wsparcia

Większa świeca wzrostowa może być użyta także jako weryfikacja wsparcia. Odbicie od linii

trendu, średniej kroczącej albo wsparcia, potwierdza ważność tych rejonów oraz siłę byków

do ich obrony.

Rys: WIG20, wykres dzienny

Długi biały korpus przełamujący opór
Ukształtowanie się długiej białej świecy podczas przebicia oporu potwierdza siłę

wzrostową rynku. Taki ruch jest bardziej liczącym się na rynku, niż pokonanie oporu

za pomocą małej świeczki.

Rys: WIG20, wykres dzienny

Długi biały korpus jako wsparcie

Ciekawą i użyteczną właściwością białej świecy o długim korpusie jest

sygnalizowanie potencjalnych miejsc wsparcia. Często po gwałtownych wzrostach,

które ukształtowały taką świecę, dochodzi do krótkotrwałej korekty. Zatrzymuje się

ona albo w połowie korpusu białej świecy, albo przy jej dolnym końcu. Z tą drugą

sytuacją częściej spotkać można się podczas zmiany trendu na wzrostowy, kiedy

podaż ma jeszcze dużą siłę i jest w stanie zanegować całą świeczkę.

Rys: EUR/AUD, wykres dzienny, dół długiego jasnego korpusu utworzył wsparcie

Rys: CHF/PLN, wykres dzienny, połowa długiego białego korpusu jako wsparcie

2. Długi czarny korpus

Analogicznie, świeca z długim czarnym korpusem prezentuje siłę podaży, która prowadzi do

dużego spadku ceny.

Długi czarny korpus na wysokim poziomie cenowym

Wyjątkowo długi, czarny korpus, pojawiający się po dłuższych wzrostach, może

zapowiadać słabnącą siłę popytu i być pierwszym sygnałem odwrócenia trendu.

Rys: CHF/PLN, wykres dzienny

Długi czarny korpus jako potwierdzenie oporu
Długa czarna świeca „odbijająca” się od oporu potwierdza jego siłę. Oznacza to, że

opór jest przez rynek „respektowany” a popytowi brak sił na jego przebicie.

Rys: EUR/USD, wykres dzienny

Długi czarny korpus przełamujący wsparcie
W przypadku przebicia wsparcia, ważny jest też sposób, w jaki cena tego dokonała.

O wiele istotniejsze jest dokonanie tego za pomocą długiego korpusu, który

pokazuje siłę „niedźwiedzi”, niż za pomocą krótkiej świecy, która nie ma takiej

wartości informacyjnej.

Rys: EUR/USD, wykres dzienny

Długi czarny korpus jako opór
Podobnie jak długi biały korpus, który może utworzyć wsparcie, długi czarny korpus

powinien wyznaczyć opór. Po dużym spadku dochodzi przeważnie do korekty, która

może zakończyć się w połowie czarnego korpusu albo tuż przy jego górnej krawędzi.

Ta druga sytuacja jest bardziej prawdopodobna w przypadku zmiany trendu ze

wzrostowego na spadkowy, kiedy popyt jest jeszcze na tyle silny, aby zniwelować

spadek w całości.

Rys: EUR/USD, wykres dzienny, góra długiej czarnej świecy jako opór

Rys: FOIL (kontrakt terminowy na ropę), wykres dzienny, połowa długiego czarnego korpusu jako
opór

3. Marubozu

Jest to silniejsza odmiana długiej białej albo czarnej świecy. Nie posiada ona ani górnego

ani dolnego knota. W białym marubozu cena otwarcia jest ceną minimalną, natomiast cena

zamknięcia jest ceną maksymalną w danym okresie. Analogicznie wygląda czarne

marubozu, gdzie cena otwarcia jest ceną maksymalną a cena zamknięcia jest ceną

minimalną. Kształt ten świadczy o bardzo wyraźnej sile popytu albo podaży. Wyróżniamy

także marubozu otwarcia, która ma niewielki cień po stronie zamknięcia oraz marubozu

zamknięcia, która ma niewielki cień po stronie otwarcia.

Rys: Białe świece: Marubozu, marubozu otwarcia, marubozu zamknięcia

Rys: Czarne świece: Marubozu, marubozu otwarcia, marubozu zamknięcia

Rys: WIG, Białe marubozu w trendzie wzrostowym

Rys: BRE, Czarne marubozu w trendzie spadkowym

4. Szpulki

Świeca tego typu posiada niewielki korpus i stosunkowo długi cień. Szpulkę z obydwoma

długimi cieniami nazywamy świecą wysokiej fali. Taki kształt sugeruje niezdecydowanie

rynku, w którą stronę podążyć. Często pojawiają się one w pobliżu minimum albo

maksimum i pokazują na brak siły na dalszy, większy ruch. Jeśli w trendzie wzrostowym

zauważa się szpulkę z długim górnym cieniem, może ona być pierwszym znakiem zmiany

trendu. Szczególnie pojawienie się takiej szpulki po świecy z długim, białym korpusem może

sygnalizować brak siły do dalszych wzrostów. Analogiczna sytuacja występuje w trendzie

spadkowym, gdy pojawi się szpulka z długim dolnym cieniem, która może być sygnałem
końca spadków. Szpulkę możemy łączyć także z informacją o wolumenie, który może

świadczyć o akumulacji (na niskim poziomie cenowym) albo dystrybucji (na wysokim

poziomie cenowym). Trzeba pamiętać jednak, że pojedyncza świeca nie stanowi formacji

zmiany trendu i trzeba poczekać na utworzenie się pełnej formacji, aby mieć pewniejszy

sygnał.

Rys: Biała i czarna szpulka

Rys: EUR/USD, szpulka zapowiadająca zmianę trendu na wzrostowy

Rys: EUR/USD, wykres dzienny. Szpulka, która stworzyła także formację spadającej gwiazdy,
zapowiedziała spadki

Rys: EUR/USD, świece wysokiej fali oznaczają niezdecydowanie

5. Doji

Kiedy cena zamknięcia jest równa cenie otwarcia, powstaje świeca doji. Aby wykorzystać tę

świecę do celów prognostycznych, trzeba wziąć pod uwagę miejsce jej powstania. Jeśli

znajduje się w trendzie horyzontalnym (konsolidacji), nie posiada ona praktycznie żadnego

znaczenia – pokazuje tylko niezdecydowanie rynku. Inaczej jest po dłuższych wzrostach albo

spadkach, kiedy doji może zapowiadać odwrócenie trendu. W takich wypadkach można

mieć do czynienia z odmianami doji opisanymi poniżej. Trzeba być jednak ostrożnym, z

traktowaniem doji jako jednoznacznego sygnału prognostycznego. W bardzo silnych

trendach, cena może łatwo przebić poziom cienia i kontynuować wzrosty albo spadki. Dla

świec doji istnieją dwie możliwości składania zleceń:

Klasycznie - zlecenie kupna albo sprzedaży tuż nad/pod zamknięciem doji

Agresywnie – zlecenie kupna albo sprzedaży w połowie świecy (w przypadku długiej

świecy doji można liczyć na niewielką korektę ruchu)

We wszystkich przypadkach zlecenie stop-loss powinno być umieszczone nad/pod końcem

cienia.

Rys: GOLD, wykres dzienny, świeca doji zaznaczona na czerwono

Rys: WIG20, wykres dzienny, świece doji pokazują niezdecydowanie rynku

6. Ważka

Jest to odmiana doji, posiadająca tylko dolny cień. Pojawia się najczęściej w trendzie

wzrostowym w lokalnych dołkach, pokazując siłę popytu. Po dłuższych spadkach, ważka

doji może sugerować natomiast zmianę trendu ze spadkowego na wzrostowy.

Rys: WIG20, ważka doji oznacza odwrócenie trendu

7. Nagrobek

W przeciwieństwie do ważki doji, nagrobek posiada tylko górny cień. Pojawia się on

podczas trendu spadkowego, w lokalnych górkach i potwierdza siłę podaży. Natomiast

pojawienie się nagrobku po większym wzroście może być sygnalizacją zmiany trendu na

spadkowy.

Rys: GOLD, wykres dzienny, nagrobek doji jako oznaka odwrócenia trendu na spadkowy.