Materiały edukacyjne

X-Trade Brokers Dom Maklerski S.A. Ogrodowa 58, 00-876 Warszawa, Polska.

Kontakt

– tel.: [phone],

email: [e-mail], www.xtb.pl

1. Wprowadzenie

Inwestor posługujący się analizą techniczną ma do wyboru kilka rodzajów wykresów: liniowe, słupkowe (z ich
stosowania słyną Amerykanie) i inne. Jednak największą popularność w ostatnich latach zyskały wykresy świecowe,
stworzone i pierwotnie stosowane tylko przez Japończyków.

Tajniki wykresów świecowych były długo skrywane przez japońskich inwestorów. Pierwsze wzmianki mówią o
stosowaniu wykresów świecowych do analizy rynku ryżu w Japonii już w XVIII wieku. Prekursorem był tutaj japoński
„Warren Buffett” XVIII wieku – Munehisa Homma, człowiek który dorobił się ogromnej fortuny obracając kontraktami
na ryż na giełdzie w Osace. Swoje złote zasady i metodologię inwestowania na rynku ryżu opisał w książce, dzięki której
wśród japońskich inwestorów rozpowszechniły się wykresy oraz formacje świecowe.

Porównując ze sobą wykres słupkowy oraz wykres świecowy można zauważyć, że różnica między nimi wydaje się być
oczywista. Wykres słupkowy wydaje się bardzo ubogi w informacje płynące z rynku ze względu na niewielkie różnice
pomiędzy każdym kolejnym słupkiem. Z kolei wykres świecowy daje bardzo dobry obraz sytuacji, inwestor znacznie
szybciej jest w stanie wyłapać emocje rynku, które przejawiają się kolorami poszczególnych świec (kolory można
dostosować zgodnie ze swoimi preferencjami).

Świece białe ukazują interwały wzrostowe. Oznacza to, iż zamknięcie świecy było powyżej otwarcia. Odwrotna sytuacja
ma miejsce dla świec czarnych powstających po spadkowych sesjach, kiedy zamknięcie świecy wypada poniżej poziomu
otwarcia.

Analiza techniczna

–świece japońskie

X-Trade Brokers Dom Maklerski S.A. Ogrodowa 58, 00-876 Warszawa, Polska.

Kontakt

– tel.: [phone],

email: [e-mail], www.xtb.pl

Budowa Świecy

Przewaga wykresów świecowych nad pozostałymi metodami analizy ceny wynika głównie z możliwości badania
poszczególnych interwałów, które tworząc pewne charakterystyczne kształty, dają czytelne sygnały prowzrostowe bądź
prospadkowe. Kształty te nazywane są formacjami świecowymi i pojawiają się zazwyczaj na dołkach lub szczytach.
Dzięki temu inwestor dostaje od rynku wyraźny sygnał sugerujący, że ostatnia dynamiczna fala dobiega końca.

2. Rodzaje świec

Zarówno świece wzrostowe jak i spadkowe przybierają różne kształty, a ich postać świadczy o sile, słabości, bądź
niezdecydowaniu rynku. Właściwe odczytywanie sygnałów płynących ze świec jest niezwykle pomocne w podejmowaniu
właściwych decyzji inwestycyjnych.

Podczas analizy wykresów często natkniemy się na świece o nazwie DOJI. Jest to rodzaj świecy, która wprowadza
niepewność ze względu na równowagę podaży i popytu. Oto trzy najczęściej spotykane rodzaje świec doji:

Gwiazda doji– odznacza się niewielkim zakresem zmiany cen, zarówno górny jak i dolny cień świecy są relatywnie
krótkie. Zamknięcie wypada mniej więcej w połowie wysokości świecy. Świadczy o niezdecydowaniu inwestorów.

Nagrobek doji – świeca z długim górnym cieniem, zamknięcie na minimum świecy bądź w jego bliskiej okolicy. Może
pojawić się na poziomie lokalnego szczytu, bądź też w trakcie trendu spadkowego, świadczy o sile niedźwiedzi.

X-Trade Brokers Dom Maklerski S.A. Ogrodowa 58, 00-876 Warszawa, Polska.

Kontakt

– tel.: [phone],

email: [e-mail], www.xtb.pl

Ważka doji – lustrzane odbicie nagrobka doji. Świeca występująca na lokalnych dołkach, bądź w trakcie impulsu
wzrostowego, świadczy o sile popytu.

Świece doji na rynku GOLD

Kolejnymi charakterystycznymi rodzajami świec są świece MARUBOZU. Wyróżniamy marubozu białe oraz czarne, świece
te świadczą o dużej sile popytu bądź podaży. Świece odznaczają się dużym korpusem, który powinien być co najmniej
dwukrotnie większy od świecy poprzedzającej. Świeca ta nie posiada ani dolnego ani górnego cienia. W przypadku
białego marubozu kupujący przystępują do ataku od razu po otwarciu, zamknięcie następuje na dziennym maksimum
świecy. Lustrzane odbicie ma miejsce w przypadku marubozu czarnego.

Dopuszczalne jest także występowanie nieznacznych cieni po jednej ze stron świecy. Jeżeli cień pojawia się po stronie
otwarcia świecy jest to marubozu zamknięcia. Jeżeli jednak cień pojawi się po stronie zamknięcia świecy, mamy do
czynienia z marubozu otwarcia.

X-Trade Brokers Dom Maklerski S.A. Ogrodowa 58, 00-876 Warszawa, Polska.

Kontakt

– tel.: [phone],

email: [e-mail], www.xtb.pl

Przykłady świec marubozu na rynku W20PLN

Formacje zapowiadające odwrócenie trendu pojawiające się na szczytach

Spadająca gwiazda - najsilniejsza formacja prospadkowa z grupy świec jednoelementowych. Charakteryzuje się długim
górnym cieniem oraz niewielkim korpusem. Korpus powinien być koloru czarnego. Wymowa świecy świadczy o
nieudanym ataku kupujących na nowy szczyt, sprzedający dochodzą w trakcie sesji do głosu i sprowadzają ceny poniżej
otwarcia świecy.

Budowa spadającej gwiazdy

X-Trade Brokers Dom Maklerski S.A. Ogrodowa 58, 00-876 Warszawa, Polska.

Kontakt

– tel.: [phone],

email: [e-mail], www.xtb.pl

Formacja spadającej gwiazdy na rynku USDPLN

Gwiazda wieczorna – formacja trzyświecowa. Pierwsza jest koloru białego i świadczy o sile rynku. Kolejna świeca
występująca w środku formacji to doji, bądź też czarna świeca o bardzo małym korpusie. Ostatnia świeca w formacji
gwiazdy wieczornej jest koloru czarnego, przy czym ważne, aby jej zamknięcie wypadło poniżej poziomu otwarcia
pierwszej białej świecy w formacji. Formację dodatkowo wzmacnia, jeżeli ostatnią świecą jest marubozu.

Dwie wersje gwiazdy wieczornej

Formacja gwiazdy wieczornej na rynku W20PLN

Objęcie bessy – najsilniejsza dwuświecowa formacja o „niedźwiedziej” wymowie. Pierwsza świeca posiada biały
wzrostowy korpus i świadczy o optymizmie inwestorów. Kolejna świeca otwiera się powyżej zamknięcia białej (luka
cenowa), jednak inwestorzy nie są w stanie kontynuować zwyżki, tym samym luka cenowa zostaje domknięta, a silne

X-Trade Brokers Dom Maklerski S.A. Ogrodowa 58, 00-876 Warszawa, Polska.

Kontakt

– tel.: [phone],

email: [e-mail], www.xtb.pl

spadki sprowadzają ceny poniżej otwarcia poprzedniej świecy. Spadkowa świeca obejmuje całym swym korpusem
poprzednią, wzrostową. Najsilniejsza wymowa formacji występuje, gdy druga świeca jest świecą marubozu.

Formacja objęcia bessy na rynku COPPER

Zasłona ciemnej chmury – formacja bardzo zbliżona swym wyglądem do formacji objęcia bessy, różnica polega na
poziomie zamknięcia świecy czarnej. W tym przypadku, świeca spadkowa otwiera się powyżej poprzedniej wzrostowej,
jednak jej zamknięcie występuje w zakresie korpusu białej świecy, nie przekraczając tym samym poziomu zamknięcia
białej świecy. Ważne jednak, aby zamknięcie drugiej świecy wypadło na poziomie przekraczającym 50% korpusu świecy
pierwszej.

X-Trade Brokers Dom Maklerski S.A. Ogrodowa 58, 00-876 Warszawa, Polska.

Kontakt

– tel.: [phone],

email: [e-mail], www.xtb.pl

Zasłona ciemnej chmury na rynku EURGPP

Formacje odwrócenia trendu pojawiające się na dołkach:

Młot – najsilniejsza jednoświecowa formacja prowzrostowa. Charakteryzuje się długim dolnym cieniem oraz niewielkim
korpusem. Korpus powinien być koloru białego. Zamknięcie świecy występuje na dziennym maksimum lub w jego
okolicy.

X-Trade Brokers Dom Maklerski S.A. Ogrodowa 58, 00-876 Warszawa, Polska.

Kontakt

– tel.: [phone],

email: [e-mail], www.xtb.pl

Prowzrostowa formacja młota na rynku USDCHF

Gwiazda poranna – formacja składająca się z trzech świec, jest lustrzanym odbiciem gwiazdy wieczornej. Pierwsza
świeca jest koloru czarnego, wewnątrz formacji znajduje się doji, lub niewielka szpulka. Trzecia świeca ukazuje
dynamiczne wzrosty. Im bardziej przypomina marubozu, tym bardziej prowzrostowa jest wymowa. Warunek
ukształtowania się poprawnej formacji jest taki jak w przypadku gwiazdy wieczornej: świeca trzecia musi zamknąć się
powyżej otwarcia świecy pierwszej.

Dwie wersje gwiazdy porannej:

X-Trade Brokers Dom Maklerski S.A. Ogrodowa 58, 00-876 Warszawa, Polska.

Kontakt

– tel.: [phone],

email: [e-mail], www.xtb.pl

Objęcie hossy – formacja, w której skład wchodzą dwie świece. Pierwsza, koloru czarnego, jest kontynuacją
dotychczasowego trendu spadkowego. Druga świeca ukazuje jednak zupełnie inny obraz rynku. Otwarcie następuje
poniżej zamknięcia świecy pierwszej, następnie do głosu dochodzi popyt i tym samym na wykresie ukazuje się
dynamiczna wzrostowa świeca - najczęściej marubozu, która całkowicie zakrywa swym korpusem pierwszą świecę.

Objęcie hossy na rynku EURUSD

X-Trade Brokers Dom Maklerski S.A. Ogrodowa 58, 00-876 Warszawa, Polska.

Kontakt

– tel.: [phone],

email: [e-mail], www.xtb.pl

Formacja przenikania – lustrzane odbicie zasłony ciemnej chmury. Pierwsza świeca koloru czarnego, po której pojawia
się świeca wzrostowa obejmująca częściowo korpus świecy pierwszej. Druga świeca powinna otworzyć się poniżej
pierwszej świecy, z kolei zamknięcie powinno wypaść na poziomie powyżej 50% korpusu czarnej świecy.

Formacja przenikania na rynku CORN

X-Trade Brokers Dom Maklerski S.A. Ogrodowa 58, 00-876 Warszawa, Polska.

Kontakt

– tel.: [phone],

email: [e-mail], www.xtb.pl

Formacje kontynuacji trendu wzrostowego

Trzech białych żołnierzy – jest to trójświecowa formacja kontynuacji trendu, pojawiająca się zazwyczaj po okresie
stabilizacji na rynku lub korekcie. Wybicie trzema kolejnymi białymi świecami jest sygnałem kontynuacji trendu. Zdarza
się, iż otwarcia kolejnych świec wypadają w okolicy zamknięcia świecy poprzedzającej i świadczy to o dodatkowej sile
rynku.

Formacja trzech białych żołnierzy na rynku EUR/USD

X-Trade Brokers Dom Maklerski S.A. Ogrodowa 58, 00-876 Warszawa, Polska.

Kontakt

– tel.: [phone],

email: [e-mail], www.xtb.pl

Formacja trójki hossy – formacja składająca się minimum z pięciu świec. Pierwsza jest dynamiczną białą świecą, po czym
kolejne trzy świece o niewielkich korpusach zamykają się na coraz niższych poziomach, jednak wewnątrz korpusu
pierwszej świecy. Ostatnia świeca w formacji jest białą świecą wybijającą, której zamknięcie wypada powyżej poziomu
zamknięcia świecy pierwszej.

Trójka hossy na rynku USD/CHF

X-Trade Brokers Dom Maklerski S.A. Ogrodowa 58, 00-876 Warszawa, Polska.

Kontakt

– tel.: [phone],

email: [e-mail], www.xtb.pl

Formacje kontynuacji trendu spadkowego

Trzy czarne kruki – formacja będąca lustrzanym odbiciem trzech białych żołnierzy, jednak w tym przypadku zapowiada
kontynuację trendu spadkowego. Występuje po okresie stabilizacji lub korekcie trendu spadkowego. Składa się z trzech
następujących po sobie spadkowych świec, przy czym otwarcie kolejnej świecy znajduje się w zakresie korpusu
poprzedniej.

Trzy czarne kruki na rynku USD/CHF

Formacja trójki bessy – formacja odwrotna do trójki hossy, zapowiada kontynuację trendu spadkowego. Pierwsza
świeca posiada długi czarny korpus. Kolejne świece o mniejszych korpusach znajdują się w zakresie korpusu pierwszej.
Teoria mówi przynajmniej o trzech świecach, może jednak być ich większa ilość. Ostatnia długa czarna świeca zamyka się
poniżej zamknięcia świecy pierwszej.

Trójka bessy na rynku USD/PLN

X-Trade Brokers Dom Maklerski S.A. Ogrodowa 58, 00-876 Warszawa, Polska.

Kontakt

– tel.: [phone],

email: [e-mail], www.xtb.pl