REALIZACJA ZADAŃ INTEGRACYJNYCH ZE STRUKTURAMI NATO
W ZAKRESIE TRANSPORTU LĄDOWEGO, MORSKIEGO I LOTNICZEGO
Radykalne zmiany w sytuacji międzynarodowej u progu lat 90-tych spowodowały konieczność redefinicji przez NATO pojęcia bezpieczeństwa międzynarodowego. Tak zwane szerokie podejście do bezpieczeństwa zostało zawarte w "Koncepcji Strategicznej Sojuszu" przyjętej na szczycie NATO w Rzymie w 1991 roku i potwierdzone w 1999 roku na jubileuszowym spotkaniu w Waszyngtonie. Stwierdzono, że oprócz ściśle obronnego wymiaru bezpieczeństwa nowe podejście do tego pojęcia powinno uwzględniać wpływ czynników politycznych, ekonomicznych, socjalnych czy środowiska naturalnego. Wynika to z pojawienia się nowych zagrożeń takich jak akty terrorystyczne, przestępczość zorganizowana czy niekontrolowany przepływ ogromnych mas ludzkich będący konsekwencją sytuacji kryzysowych. Sojusz, w tym i Polska musi być także przygotowany do prowadzenia operacji zarządzania kryzysami i postępowania w sytuacjach nadzwyczajnych. W tej dziedzinie konieczne jest podjęcie współpracy z innymi organizacjami europejskimi i euroatlantyckimi, jak również z Organizacją Narodów Zjednoczonych.
Dla prowadzenia operacji zarządzania kryzysami niezbędne jest współdziałanie sił wojskowych i cywilnych, zarówno rządowych jak i pozarządowych. Cywilno-wojskowa kooperacja jest wzajemnie od siebie zależna: wojskowe zasoby coraz częściej wspierają władze cywilne, a jednocześnie cywilne wsparcie dla operacji wojskowych jest ważne w odniesieniu do logistyki, komunikacji.
Planowanie cywilne na wypadek sytuacji nadzwyczajnych (CEP) jest więc obecnie obok planowania militarnego jednym z filarów bezpieczeństwa państw członkowskich i stowarzyszonych z Sojuszem. Działalność CEP obejmuje szereg zadań, które powinny być realizowane w czasie pokoju przez specjalnie powołane do tego celu komórki funkcjonujące w NATO oraz państwach członkowskich i stowarzyszonych. Głównym zadaniem CEP jest zapewnienie funkcjonowania struktur administracji oraz stworzenie warunków do przetrwania ludności cywilnej w sytuacji kryzysowych. Praktycznie oznacza to, że za wyjątkiem struktur militarnych , cała działalność państwa mająca kluczowe znaczenie dla jego funkcjonowania w okresie kryzysu i wojny podlega planowaniu cywilnemu. Aktualna działalność CEP w znacznym stopniu koncentruje się na tzw. zagrożeniach czasu pokoju. Jednym ze sposobów, które mają doprowadzić do realizacji zadań postawionych przed CEP jest zapewnienie stałych kontaktów i wzajemna wymiana informacji pomiędzy państwami członkowskimi i stowarzyszonymi oraz Wyższym Komitetem Planowania Cywilnego na Wypadek Sytuacji Nadzwyczajnych (SCEPC), a także dziewięcioma podległymi mu Radami i Komitetami ds. Planowania Cywilnego (PB&C). SCEPC zajmuje się wszystkimi sprawami związanymi z planowaniem cywilnym w ramach NATO. Koordynuje ona prace poprzez wydawanie wytycznych do działania PB&C odpowiedzialnych za koordynację działań NATO i poszczególnych państw w obszarach uznanych za kluczowe w kontekście gotowości cywilnej w sytuacjach kryzysowych.
PB&C zajmują się odpowiednio: transportem oceanicznym (PBOS), europejskim transportem lądowym (PBEIST), lotnictwem cywilnym i kontrolą ruchu lotniczego (CAPC), łącznością cywilną (CCPC), przemysłem (IPC), za-opatrze-niem w paliwa (PPC), zaopatrzeniem w żywność i rolnictwem (FAPC), obroną cywilną (CPC) oraz ochroną medyczną (JMC).
Departament Spraw Obronnych MTiGM aktywnie uczestniczy w pracach trzech Rad Planowania Cywilnego: PBOS (Planning Board for Ocean Shipping), PBEIST (Planning Board for European Inland Surface Transport) oraz CAPC (Civil Aviation Planning Committee).
PBEIST została powołana w 1952 roku przez Radę Paktu Północnoatlantyckiego. Jej głównymi celami są:
koordynowanie planowania dla wykorzystania w czasie kryzysu i wojny transportu lądowego (kolejowego i samochodowego), odpowiedniej infrastruktury,
realizowanie wspólnego cywilno-wojskowego planowania koniecznego dla zapewnienia NATO cywilnego potencjału w zakresie wsparcia potrzeb transportu lądowego w czasie kryzysu,
utrzymywanie grupy ekspertów, którzy w przypadku kryzysu zapewnialiby doradztwo dotyczące aspektów komercyjnych w odniesieniu do transportu lądowego na rzecz Sojuszu,
opracowywanie programów szkoleniowych, doradzanie w sprawach kryzysowych, uczestniczenie w kryzysowych krokach reagowania,
monitorowanie i wymiana informacji o bieżących zmianach w transporcie lądowym oraz krajowym prawodawstwie dotyczącym przygotowania transportu.
Rada spotyka się na ogół dwa razy do roku, jest wspierana przez dwa podkomitety: do spraw ogólnych (GMSC) i modalnych (MMSC). PBOS została powołana przez Radę Paktu północnoatlantyckiego w 1950 roku. Planuje ona Transport ludzi i towarów droga morską w okresie kryzysu i wojny. Odpowiada między innymi za:
planowanie dostępności potencjału żeglugi cywilnej spełniającego potrzeby Sojuszu w okresie kryzysu lub wojny przez odpowiednie wcześniejsze przygotowania w tym zakresie,
planowanie ubezpieczenia od ryzyka wojennego dla sił i środków żeglugi handlowej działającej na rzecz Sojuszu,
prowadzenie wspólnego planowania z dowództwami NATO,
prace ekspertów w przedmiotowych dziedzinach.
Rada, w której wszystkie państwa są zobowiązane uczestniczyć spotyka się raz w roku i jest wspierana przez Stałą Grupę Roboczą. CAPC został powołany przez Radę Paktu Północnoatlantyckiego w 1956 roku, planuje zapewnienie transportu powietrznego ludzi i towarów, działając zgodnie z zasadą, że cywilne lotnictwo nie może być traktowane wyłącznie na bazie regionalnej oraz że muszą być brane pod uwagę wzajemne relacje w skali światowej każdej działalności lotniczej. Głównymi zadaniami CAPC są:
planowanie udziału personelu i lotnictwa cywilnego w ramach planowania,
przygotowanie i utrzymywanie grupy ekspertów, którzy w przypadku kryzysu służyć będą radą odnośnie wymagań NATO w zakresie lotnictwa cywilnego,
rozwijanie działalności szkoleniowej, która przygotowuje ekspertów do ich roli w zarządzaniu kryzysowym, zapoznawanie uczestników z organizacją i procedurami NATO, jak również z aktualną polityką Sojuszu,
prowadzenie wspólnego cywilno-militarnego planowania potrzebnego dla zapewnienia Sojuszowi możliwości pełnego wykorzystania cywilnego transportu powietrznego celem wspierania działań NATO w czasie kryzysu,
planowanie ubezpieczenia/odszkodowania dla cywilnych samolotów zaangażowanych w operacje natowskie.
Schemat planowania cywilnego NATO
Kolektywna obrona |
|
Nieodłączna rola CEP w działaniach niewojskowych |
Partnerstwo dla pokoju - EAPC-Dialog Środziemnomorski |
Wsparcie operacji pokojowych |
|
|
|
|
|
|
Opracował:
Departament Spraw Obronnych MTiGM
Źródło: http://www.mtig.gov.pl