Scenariusz lekcji

(gimnazjum kl. II)

czas : 45 min.

Temat: Impresjonizm Claude'a Debussy'ego.

1. Cele lekcji

1. Wiadomości

Zapoznanie uczniów z nowym kierunkiem sztuki - impresjonizmem. Wskazanie jego najważniejszych cech stylistycznych oraz elementów określających ten kierunek. Omówienie życia i twórczości Claude'a Debussy'ego. Wysłuchanie utworu „Morze” Claude'a Debussy'ego, a także wskazanie w dziele elementów charakterystycznych dla impresjonizmu. Omówienie impresjonizmu występującego zarówno w sztukach plastycznych, jaki i muzycznych.

2. Umiejętności

Uczeń potrafi:

1. wyjaśnić pojęcie impresjonizmu muzycznego.

2. wskazać pochodzenie słowa impresjonizm.

3. wskazać cechy charakterystyczne dla impresjonizmu muzycznego.

4. wskazać przedstawicieli, kompozytorów tworzących utwory w stylu impresjonistycznym.

5. przedstawić podobieństwo występujące między impresjonizmem plastycznym a muzycznym.

6. omówić życie i twórczość Claude'a Debussy'ego.

7. na podstawie wysłuchanego utworu Morze Claude'a Debussy'ego, omówić stylistyczne cechy charakterystyczne dla impresjonizmu muzycznego.

2. Metoda i forma pracy

Metoda opisu z elementami pogadanki. Percepcja muzyczna.

3. Środki dydaktyczne

1. Podręcznik - Wacław Panek, Świat muzyki. Podręcznik dla klas 1-3. gimnazjum, WSiP, Warszawa 2004.

2. Ulrich Michels, Atlas muzyki tom II, wyd. Prószyński i S-ka, Warszawa 2003.

3. Stanowisko do odtwarzania muzyki.

4. Nagranie utworu Morze Claude'a Debussy'ego

5. Karta pracy ucznia.

Przebieg lekcji

1. Faza przygotowawcza

1. Sprawdzenie obecności.

2. Sprawdzenie zadania domowego.

3. Przypomnienie wiadomości z trzech ostatnich lekcji poprzez odpytanie dwóch uczniów. (10 min)

2. Faza realizacyjna

1. Metodą opisu, przedstawienie nowego kierunku stylistycznego nawiązującego zarówno do sztuk plastycznych, jak i muzycznych - impresjonizmu. Wyjaśnienie pochodzenia pojęcia. Omówienie przedstawicieli impresjonizmu muzycznego i plastycznego. Przedstawienie obrazu Moneta Impresja i wskazanie cech charakterystycznych dla impresjonizmu malarskiego.

• Notatka:

Impresjonizm - styl w muzyce współczesnej, niekiedy zaliczany do okresu późnego romantyzmu. Impresjonizm, głównie związany z kulturą muzyczną Francji, lecz mający swe echa w innych krajach, jest muzycznym odbiciem impresjonizmu występującego w malarstwie. Zamierzeniem impresjonistów było oddanie ulotnych wrażeń powstających wskutek kontaktu człowieka z przyrodą, przedstawionych za pomocą środków muzycznych. Były one osiągane głównie poprzez harmonię, zmienność dynamiczną oraz innowacyjną orkiestrację. Impresjonizm, podobnie jak ekspresjonizm, uświadomił twórcom ograniczoną przydatność tradycyjnej tonalności krępującej środki artystycznego wyrazu.

Do najwybitniejszych twórców impresjonistycznych należeli:

• Claude Debussy

• Maurice Ravel

• Manuel de Falla

1. Metodą opisu, przybliżenie postaci Claude'a Debussy'ego i wskazanie jego najwybitniejszych dzieł tworzonych w stylistyce impresjonizmu.

• Notatka:

Claude Debussy (urodzony 22 sierpnia 1862 roku w St-Germain-en-Laye, zmarł 25 marca 1918 roku w Paryżu) - wybitny francuski kompozytor, przedstawiciel impresjonizmu muzycznego. Debussy był "cudownym dzieckiem". Naukę w konserwatorium, w klasie fortepianu rozpoczął w wieku 11 lat. W tym czasie zainteresowała się nim Nadieżda Filaretowna von Meck, bogata mecenas sztuki, która umożliwiła młodemu Debussy'emu nie tylko wstęp do muzycznych salonów, lecz także zapoznała go z modnymi w tym czasie trendami muzyki rosyjskiej, głównie muzyki Musorgskiego i Borodina. Wsparcie finansowe pozwoliło mu także odbyć szereg podróży, między innymi do Bayreuth. Wizyta ta wzbudziła w nim niechęć do Wagnera i jego muzyki. W 1880 roku Debussy rozpoczął naukę kompozycji, i już w 1884 roku zdobył prestiżową nagrodę Prix de Rome, która pozwoliła mu przedłużyć studia muzyczne o kolejne dwa lata spędzone w Rzymie. Już w czasie swych studiów Debussy rozpoczął pełną sukcesów karierę kompozytorską. Okazał się jednakowo sprawny w formach orkiestralnych - Prélude à l'après-midi d'un faune (Popołudnie fauna) i La Mer (Morze), miniaturach fortepianowych - preludia i etiudy, formach wokalnych wykorzystujących francuską poezję swej epoki, oraz w formach na małe zespoły instrumentalne - Sonata na flet, altówkę i harfę. Debussy był także eksperymentatorem wprowadzającym do swoich kompozycji nowości formalne lub dawno niestosowane techniki. Używał na przykład archaicznych skal antycznych i kościelnych oraz nowatorskiej skali całotonowej.

Percepcja utworu Morze Claude'a Debussy'ego. Metodą pogadanki, wskazanie stylistycznych cech charakterystycznych dla twórczości tego kompozytora. Porównanie dzieła muzycznego Morze z obrazem Moneta Impresja.

• Notatka:

Cechy stylistyczne muzyki Debussy'ego:

- gęsta faktura

- żywa kolorystyka

- wyraźny wpływ orientalnych kultur muzycznych

- zastosowaniem niekonwencjonalnych skal muzycznych i systemów tonacji. (30 min)

1. Faza podsumowująca

1. Metodą pogadanki, porównanie dzieła muzycznego Morze z obrazem Moneta Impresja. (5 min)

Załączniki

2. Karta pracy ucznia

Najważniejsze zagadnienia związane z tematem lekcji Impresjonizm Claude'a Debussy'ego.

3. Zadanie domowe

---