Peter Paul Rubens

„Zdjęcie z Krzyża”

1611 - 1614

Dzieło to, rozpatrywane „na chłodno”, prezentuje kompozycję doskonale przemyślaną, uporządkowaną i zrównoważoną idealnie. Jego schemat kompozycyjny opiera się na mocnej osi pionowej, zaakcentowanej górnym fragmentem krzyża i na dwóch przecinających się liniach skośnych. Jedna z nich biegnie od postaci przewieszonej przez lewe ramię krzyża, przez Ciało Chrystusa do podstawy drabiny, druga zaś przez lewą rękę postaci stojącej na szczycie drabiny, lewą rękę i głowę Chrystusa ku postaci w białej chuście stojącej po lewej stronie kompozycji. „Ciężar” dwóch postaci zaś po prawej stronie jest zrównoważony przez czteroosobową grupę ustawioną po lewej stronie obrazu, przy czym najwyższa i przeto „najcięższa” plama spódnicy kobiety podtrzymującej nogi Chrystusa, jako umieszczona centralnie, równowagi tej nie zakłóca. Porządek ten nie wywołuje jednak wrażenia spokoju. Dramatyzm zdarzenia znajduje swój artystyczny wyraz nie tylko w poruszeniu zgromadzonych postaci, w ich gestach i wyrazie twarzy, ale przede wszystkim w ostrych kontrastach kolorystycznych i światłocieniowych. Na tle ciemnogranatowego nieba w tle obrazu nie tylko biel ciała Chrystusa i spowijającego je całunu, ale także wszystkie użyte barwy zdają się promieniować ostrym, tajemniczym blaskiem.

---