Scenariusz lekcji

Dlaczego warto pić mleko?

SCENARIUSZ LEKCJI

Klasa: III szkoły podstawowej

Temat: Dlaczego warto pić mleko?

Cel ogólny lekcji:

- zachęcenie dzieci do picia mleka

Cele szczegółowe lekcji:

• uczeń definiuje pojęcie mleko

• uczeń wymienia różne produkty spożywcze robione z mleka

• uczeń opisuje drogę mleka od krowy do kartonika

• uczeń charakteryzuje proces UHT (krótkotrwałego poddawania mleka na działanie bardzo wysokiej temperatury)

• uczeń wymienia składniki odżywcze zawarte w mleku

• uczeń charakteryzuje wpływ składników odżywczych mleka na funkcjonowanie organizmu człowieka

• uczeń analizuje przedstawione plansze dydaktyczne

• uczeń współpracuje z kolegami w grupie

• uczeń ocenia znaczenie mleka i jego produktów w diecie człowieka

• uczeń na podstawie wiadomości i umiejętności zdobytych w czasie lekcji uzupełnia kartę pracy

Środki dydaktyczne:

- plansze dydaktyczne

• produkty mleczne i nie z mleka (2 plansze)

• droga mleka od krowy do kartonika (8 plansz)

• proces UHT (3 plansze)

• składniki odżywcze w mleku (5 plansz)

- krzyżówka (kopie dla każdej grupy)

- rozsypanka (kopie dla każdej grupy)

- karty pracy (kopie dla każdego ucznia)

- ewaluacja (kopie dla każdego ucznia)

Metody nauczania: metody aktywizujące (pogadanka, elementy dyskusji, gry edukacyjne, burza mózgów)

Forma pracy: praca w grupach, ćwiczenia z zastosowaniem kart pracy

PRZEBIEG LEKCJI

Faza wprowadzająca

Sprawy organizacyjne

• zajęcie miejsc

• sprawdzenie obecności

• sformułowanie i zapisanie tematu lekcji

• podział uczniów na trzy-cztery grupy

• nauczyciel rozdaje karty pracy wszystkim uczniom (uzupełniona karta jest notatką z lekcji )

Wprowadzenie do nowego tematu.

• burza mózgów - Co to jest mleko?

• nauczyciel zapisuje wszystkie odpowiedzi uczniów na tablicy (oddzielnie od każdej grupy)

• po dokonaniu analizy odpowiedzi uczniowie wspólnie z nauczycielem formułują definicję mleka i zapisują ją w zadaniu 1 w karcie pracy

Faza realizacji

Opracowanie nowego materiału

• uczniowie przy pomocy nauczyciela wykonują zadania od 2 do 5 z karty pracy

• nauczyciel podkreśla znaczenie picia mleka

• wykonując zadanie 2 uczniowie poznają produkty mleczne

• uczniowie realizując zadania 3 układają (na tablicy) magnetyczne plansze w odpowiedniej kolejności

• nauczyciel wyjaśnia proces UHT w oparciu o plansze - zadanie 4

• po prezentacji nauczyciela o składnikach odżywczych mleka uczniowie w grupie uzupełniają rozsypankę - zadanie 5

Faza podsumowująca

Integracja zdobytych wiadomości i umiejętności.

- krótkie utrwalenie najważniejszych treści z lekcji w formie krzyżówki - uczniowie w grupie rozwiązują krzyżówkę, hasła w krzyżówce dotyczą mleka i jego przetworów

Ocena pracy i aktywności uczniów

Ewaluacja

Informacje dla nauczyciela do poprowadzenia lekcji pro-zdrowotnej „Mleko z klasą”

Zadanie 1

Definicja mleka

Naukowa definicja mleka - płynna wydzielina gruczołów mlecznych kobiety i samic ssaków, której wytwarzanie rozpoczyna się natychmiast po porodzie, stanowiąca naturalny, pełnowartościowy pokarm niemowląt i młodych zwierząt.

Potoczna definicja mleka - płynny pokarm, którym mamy ssaków karmią swoje dzieci.

Mleko znane jest od tysiącleci jako bardzo wartościowy produkt spożywczy. Od chwili, gdy człowiek zaczął prowadzić osiadły tryb życia, mleko zwierząt domowych stało się dla niego bardzo ważnym pokarmem. Najbardziej znanym i najczęściej wykorzystywanym przez człowieka jest mleko krowie, jakkolwiek są kraje w których spożywa się mleko pochodzące od innych zwierząt np. kóz, bawołów, wielbłądów czy jaków.

Mleko jest niezbędnym i najbardziej wartościowym składnikiem diety człowieka. Jest najlepszym źródłem wapnia, który pomaga w prawidłowy sposób budować kości. Bogate jest również w składniki mineralne, witaminy D i A oraz z grupy B. Zaopatruje nasz organizm w białko - podstawowy budulec naszych komórek i tkanek, a także w węglowodany, dostarczające nam energii każdego dnia.

Do prawidłowego funkcjonowania organizmu i wzrostu kości potrzebne są dzieciom 2 szklanki mleka dziennie.

Zadanie 2

Produkty spożywcze otrzymywane z mleka

(2 plansze)

A. jogurt

B. masło

C. ser żółty

D. ser topiony

E. ser biały

F. maślanka

G. kefir

H. śmietana lub śmietanka

Zadanie 3

Droga mleka od krowy do kartonu

(8 magnetycznych plansz)

1. Przeżuwająca krowa na łące

W okresie letnim krowy możemy spotkać głównie na łąkach i pastwiskach, gdzie żywią się świeżą trawą. Pasą się na nich do późnej jesieni. Zimą przebywają w oborach - nowoczesnych i dobrze wyposażonych.

2. Dojenie krowy w oparciu o system udojowy w oborze

Krowy doi się w specjalnych halach udojowych za pomocą dojarek mechanicznych. Niektóre obory są już tak skomputeryzowane, że o tym kiedy i jaka krowa ma być wydojona decyduje komputer, a nie rolnik.

Wydojone mleko trafia do chłodziarki, która utrzymuje mleko w temperaturze +5 stopni C.

3. Mleko jedzie cysterną do mleczarni

Mleko odbiera z gospodarstwa specjalna cysterna z zakładu mleczarskiego. Wtedy również pobierana jest próbka mleka do badań.

D. Badanie mleka w mleczarni

W mleczarni mleko z cysterny jest ponownie badane. Zbadane mleko trafia do wielkiego zbiornika zwanego tankiem - stąd wędruje na linię produkcyjną.

5. Linia UHT

Mleko w procesie produkcji poddawane jest krótkotrwałemu działaniu wysokiej temperatury, która zabija szkodliwe dla człowieka bakterie chorobotwórcze. Jest to tak zwany proces UHT (Ultra High Temperature) -dzięki temu mleko w kartonikach można pić bez przegotowania.

W produkcji mleczek smakowych - do mleka dodaje się smak waniliowy, truskawkowy, bananowy lub czekoladowy.

6. Linia z opakowaniami mleka

Mleko pakuje się w specjalne kartony - małe ze słomką lub duże z zamknięciem. Tak zapakowane mleko gotowe jest do transportu.

7. Samochód Mleko z klasą wiezie mleko do szkoły

8. Dzieci piją mleczka z kartonika

Zadanie 4

Proces UHT

(3 plansze)

Mleko prosto od krowy, nawet gdy zachowana jest jego czystość i świeżość, jest produktem niezbyt bezpiecznym, ponieważ istnieje możliwość zakażenia drobnoustrojami chorobotwórczymi. Natomiast mleko po obróbce cieplnej jest produktem o najwyższej jakości i wartości odżywczej. Proces UHT zabija niebezpieczne bakterie i sprawia, że produkt jest bezpieczny w spożyciu, jego wartość odżywcza zostaje zachowana, a termin przydatności wydłużony.

Każde mleko, które kupujemy w sklepie poddane jest wcześniejszej działaniu wysokiej temperatury, która niszczy niebezpieczne dla zdrowia bakterie. Odbywa się to w procesie produkcji mleka w mleczarni. Proces UHT, o którym mówimy to krótkotrwałe podgrzanie mleka do temperatury 135-150⁰C przez 2-9 sekund, a następnie szybkie schłodzenie do temperatury ok. 20⁰C.

Takie mleko ma długą przydatność do spożycia. Mleka UHT nie trzeba przegotowywać - można je pić bez gotowania - jest bezpieczne dla zdrowia i bardzo zdrowe.

Zadanie 5

Składniki odżywcze zawarte w mleku

(5 plansz)

Wapń - najcenniejszy składnik mleka - z niego zbudowane są nasze kości i zęby. Nazywany jest pierwiastkiem życia i spośród wszystkich minerałów potrzebujemy go najwięcej. To jeden z podstawowych elementów niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania ludzkiego organizmu. Jeśli go brakuje czujemy się osłabieni, zmęczeni, a dzieci mają wady kręgosłupa i słabe kości. Wapń, który z mlekiem dostaje się do naszego organizmu prawie w całości zostaje zmagazynowany w kościach i zębach. Niewielka jego ilość krąży we krwi - dzięki niemu może prawidłowo funkcjonować układ krążenia, układ mięśniowo-nerwowy i serce.

Wapń - mocne i zdrowe kości oraz zęby

Białko- podstawowy budulec organizmu, musi być ono dostarczane organizmowi codziennie (nie jest magazynowane). Zapewnia dobry stan mięśni, skóry

i włosów, jego niedobór prowadzi do poważnych zaburzeń, takich jak zahamowanie wzrostu, spadek masy ciała, pogorszenie odporności.

Białko - podstawowy budulec organizmu

Witamina A - jest konieczna do prawidłowego wzrostu i rozwoju nabłonka, podwyższa odporność błon śluzowych, odgrywa ważną rolę w przystosowaniu oczu do widzenia przy słabym oświetleniu.
Niedobór lub brak witaminy A objawia się niedowidzeniem o zmierzchu (tzw. kurza ślepota), pieczeniem spojówek w skutek ich wysychania i rogowacenia.

Witamina A - dobry wzrok

Witamina B2- współuczestniczy z witaminą A w prawidłowym funkcjonowaniu błon śluzowych, dróg oddechowych, śluzówki przewodu pokarmowego, nabłonka naczyń krwionośnych i skóry.

Jej niedobór powoduje zmiany skórne, tj. zajady, łojotok, zmiany w obrębie rogówki i jamy ustnej.

Witamina B2 - piękna i zdrowa skóra

Witamina D - reguluje gospodarkę wapniową i fosforową organizmu przez ułatwianie wchłaniania i obniżanie wydalania wapnia i fosforu.

Jej niedobór powoduje krzywicę, utratę zębów, łamliwość kości.

Witamina D - razem z wapniem budują mocne kości

Karta pracy

Dlaczego warto pić mleko?

Zadanie 1

Napisz definicję mleka.

Mleko to ……………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….……………………………………..…………………………………………………………….………………………………………………………………………………

Zadanie 2

Wymień produkty spożywcze otrzymywane z mleka. (dzieci uzupełniają to zadanie po obejrzeniu plansz z produktami zrobionymi z mleka i nie z mleka)

A. ……………………………………………. B. ………………………………………

C. ……………………………………………. D. ………………………………………

E. ……………………………………………. F. ………………………………………

G. ……………………………………………. H. ………………………………………

Zadanie 3

Po ułożeniu przedstawionych na tablicy plansz w odpowiedniej kolejności, napisz jak wygląda droga mleka od krowy do kartonu.

1. …………………………………………………………………………………

2. …………………………………………………………………………………

3. …………………………………………………………………………………

4. …………………………………………………………………………………

5. …………………………………………………………………………………

6. …………………………………………………………………………………

7. …………………………………………………………………………………

8. ………………………………………………………………………………….

Zadanie 4

Na podstawie planszy scharakteryzuj proces UHT.

Proces UHT to …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

Zadanie 5

Na podstawie planszy oraz wiadomości zdobytych w czasie lekcji połącz odpowiednio składnik mleka i jego działanie.

Rozsypanka

Nauczyciel rozdaje kartkę z rozsypanką każdej grupie. Dzieci strzałkami doprowadzają odpowiedni składnik odżywczy do jego funkcji.

Przykład uzupełnionej karty pracy

Dlaczego warto pić mleko?

Zadanie 1

Napisz definicję mleka.

Mleko to płynny pokarm, którym mamy ssaków karmią swoje dzieci. Najczęściej spożywanym przez człowieka mlekiem jest mleko od krowy. W różnych częściach świata ludzie piją też mleko pochodzące od kóz, bawołów, wielbłądów, jaków.

Mleko to płynna wydzielina gruczołów mlecznych kobiet i samic ssaków, której wytwarzanie rozpoczyna się natychmiast po porodzie, stanowi ona naturalny, pełnowartościowy pokarm niemowląt i młodych zwierząt (dla uczniów kl. III)

Zadanie 2

Wymień produkty spożywcze otrzymywane z mleka.

A. jogurt B. masło

C. ser żółty D. ser topiony

E. ser biały F. maślanka

G. śmietana H. kefir

Zadanie 3

Po ułożeniu przedstawionych na tablicy plansz w odpowiedniej kolejności, napisz jak wygląda droga mleka od krowy do kartonu.

9. przeżuwająca krowa na łące

10. dojenie krowy w oparciu o system udojowy w oborze

11. mleko jedzie cysterną do mleczarni

12. badanie mleka w mleczarni

13. linia UHT

14. linia pakująca mleko

15. samochód „Mleko z klasą” wiezie mleko do szkoły

16. dzieci piją mleczko z kartonika

Zadanie 4

Na podstawie planszy scharakteryzujcie proces UHT.

Proces UHT to podgrzanie mleka (135⁰C przez 2-9 sekund), pozwalające na zmniejszenie liczby bakterii, które mogą być niebezpieczne dla zdrowia. Mleko po obróbce cieplnej jest produktem o najwyższej jakości i wartości odżywczej.

Zadanie 5

Na podstawie planszy oraz wiadomości zdobytych w czasie lekcji połącz odpowiednio składnik mleka i jego działanie.

Krzyżówka

ŚMIETANA

LODY

CIELĘ

KARTONIK

JOGURT

MLECZNA

BIAŁKO

CZEKOLADA

WAPŃ

MASŁO

ŁĄKA

Ewaluacja

Oceń swoje odczucia po dzisiejszej lekcji, zamalowując krowy odpowiednim kolorem

• czerwony - bardzo dobrze

• żółty - słabo

• zielony - nie mam zdania

Rozumienie treści lekcji

Zainteresowanie lekcją

Atmosfera na lekcji

www.mlekozklasa.pl 11

Wapń Dobry wzrok

Białko Mocne, zdrowe kości i zęby

Witamina A Podstawowy budulec organizmu

Witamina B2 Pomaga w przyswajaniu wapnia

przez organizm

Witamina D Piękna i zdrowa skóra

Wapń Dobry wzrok

Białko Mocne, zdrowe kości i zęby

Witamina A Podstawowy budulec organizmu

Witamina B2 Pomaga w przyswajaniu wapnia przez organizm

Witamina D Piękna i zdrowa skóra

---