Życie codzienne w Japonii u progu nowoczesności (1868-1912)

Wstęp:

1868 ; początek ery Meiji(oświecenia) Cesarz Mutsuhito przejmuje tron jako 122 cesarz japoński.

Zniesienie odcięcia Japonii trwającego 1639.

Obawy przed kolonizacją i imperiami Europejskimi dochodzi do odcięcia i tylko mała kolonia handlowa duńska na wyspie przy wybrzeżach może handlować

1543 - zakup muszkietów od Holendrów

Pomimo zamknięcia Japonia utrzymuje kontakty z Europą np. importuje książki Holenderskie a w 1744 założono szkołę tłumaczy, Szogun nakazuje uczyć się wybranym urzędnikom języków obcych

1757; Suita Genpaku stosuje zasady chirurgii europejskiej i medycyny ; przeprowadza sekcje zwłok.

Japonia importuje podręczniki ekonomiczne i polityczne oraz techniczne, nauk ścisłych.

Hiraga Genina - Tworzy podstawy wiedzy botanicznej, rolniczej, fizycznej i rolniczej dla Japonii.

Kaikoku Heidan - dzielo dotyczące taktyki.

Od 1808 w Nagasaki siedziba tłumaczy szogunatu. Uczą się tez Rosyjskiego i Angielskiego.

Franz von Siebold, lekarz niemiecki, prowadzi wykłady w Edo.

Od 1862 młodzież Japonska wysyłana do Europy by studiowała nauki i nowelizowała kraj. Nie tylko państwo ale także książęta Daimio wysyłają studentów by unawacześniali technikę rolną. Sprowadza się ekspertów z Anglii, Niemiec Ameryki i Francji.

Chrystianizacja wcześniej postrzegana jako element zmiany technicznej i socjalnej ale nie wpływa zasadniczo na obyczajowość. Obawiano się misjonarzy jako zwiastunów armii zachodu.

Daimio i władcy ziemscy dążą do obalenia władzy szoguna i przywrócenia władzy cesarskiej utraconej w XIII wieku. Konkurencja książąt doprowadza do reformizmu, który idzie im silnie na rękę.

1890-konstytucja Japonii.

1874 i 1877 - powstania samurajów uzbrojonych w zachodnia broń. Ich stłumienie przez armie cesarską usuwa resztki feudalizmu i przeszkody na drodze do reformizmu kraju.

Fukoku Kiohei - slogan bogatego państwa.

Silna industrializacja, koleje, uniwersytety zakłady przemysłowe itp. Marynarka i Armia podpora i duma Narodu i cesarza.

Europejczycy traktują Japonie z pobłażaniem i wyższością aż do 1905 roku. Japonia nadrabia błyskawicznymi reformami zacofanie względem poprzednich lat i formuje szybko administrację .

Po 1905 Japonia staje się potęga, ale już w 1898 Pacyfik amerykanie uważają za swoją strefę wpływów. Po 1905 rozbudowa floty handlowej Japonii oraz współzawodnictwo z Rosja i Japonią o kontrolę nad handlem. Wzbudzona obawa Europy i Ameryki przed nowa potęgą.

Japończycy pragną nowości w społeczeństwie i wiedzy przy zachowaniu obyczajów.

1854-konsulat amerykański w Japonii po wizycie admirała Perrego i jego floty w Japonii. Rozwój Californi będzie od tego czasu chłonny na nowych emigrantów z Japonii.

Po 1905 Rosja znika z Pacyfiku jako potęga i rozwija się rywalizacja Brytanii, USA i Japonii o hegemonie na Pacyfiku.

Ciągle 90 % ludności to chłopi wiec muszą nastać przeobrażenia społeczne. Po 1890 i wojnie wygranej z Chinami a potem Rosją rodzi się silny nacjonalizm Japoński w ruchu reakcji. Wzmacnia się społeczeństwo.

-2-

Problematyczne jest zrozumienie mentalności ludzi żyjących w tych latach w Japonii. Gdyż dochodzi do ztarcia pracowitości i poddaństwa i tradycji. Autor żyjąc ze swoją Japońską rodzina w obu krajach(Francja i Japonia) ma ciągle wiele problemów z nadążaniem za zmianami.

Era Rządu Oświeconego : Wprowadzenie :

Rządy Mutsuhito (1868-1912)

W 1868 odrodzenie rządu absolutnego cesarza. Lud akceptuje wszystkie decyzje cesarza z zmiany polityczne są przyjmowane bez kwestionowania.

Wewnętrzne konflikty nie podkopują jedności narodu. Jest on całkowicie spójny jeśli chodzi o kwestie kolonizacji oraz dąży do ochrony swojej kultury.

Spójności dzięki :

-Wyspiarstwo, inni od kontynentalnych

-Religia Shinto

-Oddanie cesarzowi(boskość i sprzeciwienie się jej jest grzechem przeciw krajowi)

od 1603 rząd militarny szogunów[ Bakufu, ] Tokugowa. Walki innych klanów przeciw Tokugowa : klan Choshu, Hien i Tosa.

Przygotowania do Restytucji Cesarstwa.

Wojny Opiumowe (1840) wprowadzają do Chin europejskie panstwa. Wiec rozwija się konkurencja z Japonia. Słaba postawa Szogunatu , nieudolne rządy oraz postać cesarza doprowadzają do walki o władze. Cesarza popierają wielkie klany południowe w walce z szogunatem napędzane nacjonalizmem i strachem przed coraz częstszymi kontaktami z obcymi i ich zbliżaniu się do Japonii.

Państwo zbroi się <podobnie jak same klany> by zabezpieczyć się przed kolonializmem. Kontakty z Holendrami i zakupy z ich faktorii z Deshima w pobliżu w Nagasaki umożliwiają zakup broni europejskiej.

1853/4 przybycie Admirała Perrego (USA) do zatoki Uraga i ponownie po roku nawiązanie stosunków amerykansko-japonskich. Demonstracja siły USA przyspiesza chęci przemian i modernizacji.

Konkurencja rosyjska sprawia ze amerykanie wracają wcześniej i zakładają konsulat w Shimoda i wymuszają otwarcie portów Hakomade i Shimoda dla kontaktów amerykańskich.

1858 - traktat z Edo, dalsze ustępstwa na rzecz kontaktów z USA oraz do 1861 kontakty z Rosją , Francją, Brytanią a zwłaszcza z Holandią od której Japonia kupuje fregatę by szkolić marynarzy. Te ustępstwa podkopują szogunat jako tchórzy.

1860-zamordowanie Li Naosuke , wyraz niechęci wobec Europejczyków i polityki Bakufu ale także cesarza. 1863 - cesarz Komei zdecydował o wojnie z cudzoziemcami : ostrzelanie amerykańskich, brytyjskich i francuskich okrętów. Cesarz po reakcji międzynarodowej odwraca się od klanu ksenofobicznego, Choshu i zastąpiono je klanem Satsuma i Tosa.

Doszło do wewnętrznych zmagań zarówno przeciw Szogunatowi jak i klanowi Choshu a gdy zmarł Szogun, nowy został wasalem cesarza i rozpuścił wojska szogunatu oraz klanu Choshu …wkrotce potem umiera cesarz Komei i w jego miejsce koronowany zostaje jego syn Mutsuhito. Keiki Yoshinobu , ostatni Szogun składa dymisje gdy wojska Tokugowa zostają rozbite przez wojska klanów zależne od cesarza któremu większość klanów składało przysięgę.

Początek Ery Meiji 1 stycznia 1868 roku .

Koniec wojny domowej : 27 czerwiec 1869 razem z kapitulacją admirała Enomoto, zwolennika ostatniego szoguna.

Przeniesienie stolicy do Edo(dawna stolica szogunatu) i przemianowanie jej na Tokio.

Droga do konstytucji. : (1868-1890)

Cesarz Tworzy rząd z grupy czterech połączonych klanów.

5 punktowa Uroczysta Przysięga Cesarska: Cele i sposoby mobilizacji narodu do modernizacji:

-Zgromadzenia sondujące kwestie opinii publicznej.

-Wzrost dobrobytu dzięki dążeniom rządu.

-Dążenie jednostek niemajętnych do rozwoju

-Odrzucenie niedorzecznych zwyczajów na rzecz sprawiedliwości

-Poszukiwanie wiedzy na świecie na chwałę państwa

VI.1868 - wstępny projekt konstytucji.

-3 podział władzy, Sam sprawia wykonawcza a sądownicza i ustawodawcza dla Rady Państwa(Rady Klanów)

-2 izby - wyższa szlachecka i książęca a niższa złożona z przedstawicieli klanów.

5 marca 1869 - zrzeczenie się władców ziemskich swoich przywilejów i ziemi na rzecz cesarza - stal się on 100% władca Japonii a jego autorytet stał się zupełnie niepodważalny.

Podział na 3 nowe klasy społeczne:

Kazoku - szlachta dawna i daimyo

Shizoku - samurajowie i ronini.

Heimin - cały lud

Do 1870 totalnie unicestwiono feudalizm zabierając ziemie feudałom i świątyniom w zamian za pensje.

1868-uwłaszczenie ludności uprawiającej ziemie , od 1873 każdy może kupić ziemie czyniąc ludzi wolnymi.

1871 - likwidacja podziału klanowego i nowy podział administracyjny na „ken”

Wprowadzono też powszechny podatek równy dla wszystkich obywateli.

1873 - zmiana podatku ryżowego na podatek pieniężny w złocie : Jeny(100 Senów)

1876 - zakaz noszenia broni za wyjątkiem armii cesarskiej

Lud podzielony na 2 grupy : mieszczaństwo chonin i chłopów żyjącej w wielkiej nędzy ale już wolnych bez odpowiedzialności zbiorowej i rodzinnej

1873 - pełna wolność religii.

1876 i 77 bunty stłumione i niepopieranie przez lud

Sago Takamori - przywódcą buntu 14 tyś samurajów, który zginął w bitwie z armią cesarską w 1877

Dalszy rozwój, umieszczenie znaków(pław) nakłaniających statki handlowe do zawijania do Japonii.

Od 1872 zakupiono parowce oraz tworzono spółki handlowe.

1869-71 tworzenie telegrafii i poczty państwowej oraz Armii Regularnej, która była głownie tworzona z armii klanowych pod instruktażem Francuzów oraz Niemców

1872 - Niezależna flota Japonii tworzona pod instruktażem Brytyjczyków i amerykanów

1881 - Bank Narodowy Japonii ; następstwo prywatyzacji spółek państwowych

1871 - państwowe szkolnictwo podstawowe i obowiązek uczęszczania dzieci do szkoły

1872 - szkoły średnie i szkoły techniczne państwowe - dążenie do jak najszybszego zastąpienia kadr zagranicznych narodowymi

1875 - ograniczenie swobód prasowych ze względu na jej zbyt dynamiczny rozwój

______

Rozwój gospodarczy dzięki min. Interwencji na Formozie - powstanie koncernów i trustów oraz spółek handlowych (np. spółka Iwasaki Jatarego - później koncer Mitsubishi) i powstanie nowych stoczni umożliwia obronę przed importami importami budowę przemysłu okrętowego.

1879 - zwierzchnictwo Japonii nad Formozą oraz reparacje za wymordowanie Japońskich marynarzy.

Wpływy w Korei i współzawodnictwo z Rosją o ten rynek zbytu druga częścią ekspansji terytorialnej.

Ta ekspansja i koszty modernizacji wymuszają denacjonalizację przemysłu za wyjątkiem wojskowego by utrzymać błyskawiczny rozwój gospodarczy.

Społeczno-polit

1878 - wybory do zgromadzeń prefekturalnych - pierwsze postulaty o konstytucje : 1880 - formalizacja partii polit. oraz wolność słowa. Założeni PARTIA WOLNOŚCI(liberałowie). Powstanie PARTII POSTĘPU oraz PARTII KONSTYTUCYJNEJ. Partia konstytucyjna szybko zgnieciona przez pozostałe w 1883

Na wzorowanej konstytucji Niemiec , tworzy się rząd tymczasowy z premierem Ito Hirobumi. 1889 - nadanie konstytucji obowiązującej od 1 czerwca 1890 czyli od wyborów. Zamordowanie dygnitarzy przez partie opozycyjne.

Rozszerzenie i zmiana praw zagranicznych - rewizja traktatów celnych z okresu schyłku szogunatu. Ratyfikowane dopiero po konferencji w Londynie z 1894 i ratyfikowane w 1901. Wczesniej konferencja w Tokio w 1886r.

Konstytucja :

- Władca nienaruszalny i nietykalny.

-2 Izby : wyższa szlachecka i niższa wybierana przez elektorów : min. Wiek 25 lat i co najmniej 15 jenów podatku. (6% populacji)

-Komisja Izby wyższej nieoficjalna rada cesarską

-Ministrowie odpowiedzialni przed cesarzem

-Nadanie wolności zamieszkania, ochrony własności, wolności słowa i ochrony prawnej a także wolności korespondencji ale rzad miał wiele możliwości w ich ograniczeniu.

Podwaliny Imperializmu (1890-1912)

1876 - Umowa w Kanagawa, udosteponienie Korei Japonii. Walka dynastyczna w Korei powoduje interwencje Chin i Japonii oraz ostatecznie traktat z Chinami z 1885 skłaniający obie strony do wycofania się z Korei ale gdy Chiny wkraczają ponownie do Korei w 1894 Japonia wysyła 400 000 żołnierzy by bronić swoich interesów co doprowadza do wojny Japońsko - Chińskiej. Układ w Simonoseki : 1893 : zwycięstwa Japonii miażdżące - Tajwan pod kontrola Japonii a Korea niezależnym krajem. Jednak to państwa europy wykorzystają Chiny przegrane do swoich roszczeń a Japonia utrzyma tylko cześć zdobyczy, ale zdobywa szacunek i pomaga tłumić powstanie bokserów w Pekinie. Dzieki wielkim odszkodowaniom rozwija się flota i armia oraz odbudowano gospodarke wprowadzając monety złote i srebrne.

Pojawiają się ruchy robotnicze oraz grupy polityczne. Walka o lepszy los robotników i robotnic.

XI.1898 - nowy premier Yamagata tworzy ponownie parlament klanowy po rzadach liberalnych Ito Hirobumiego. Ale już w 1900 znowu wraca Hirobumi ale szybko dymisjonowany i zastąpiony przez generala Katsure - wreszcie stabilizacja polityczna oparta na nowych ludziach w rzadzie.

Ekspansja Rosyjska w Mandżurii doprowadza do traktatu sojuszniczego Anglo-Japonskiego a w 1903 roku do wzrostu napięcia.

13.I.1904 - Ultimatum Japońskie o wycofaniu wojsk rosyjskich z Mandżurii: wojna.

11.II.1904 - Admirał Togo rozbija zupełnie flote rosyjską na redzie Port Artur. - 2 stycznia 1905 : samozatopienie resztek floty Rosyjskiej : upadek Port Artur po inwazji i obleżeniu Japońskim, wielokrotne zwycięstwa Japońskie na lądzie i morzu.

27 Maja , Bitwa pod Cuszimą - zdziesiątkowanie floty Bałtyckiej Rosjan Przybyłej na morze Japońskie.

5.IX.1905 - Pokój w Portsmuth - Brak reparacji ale również uznanie wpływów Japońskich w Korei oraz prawa do Japońskich wpływów w kolei mandżurskiej. Japonia otrzymała południową cześć Sachalinu. Nikłe zyski z wielkiego zwycięstwa tworzą fale demonstracji - Japonia osłabiona wojna, ale wreszcie mocno poważana prze świat zachodni. Upadek rzadu.

Premier liberalny Saionji wzoruje się na polityce Matsukaty by zastopować inflacje i upadek gospodarczy.

1908 - znowu premierem Katsura a w 1911 znowy Saionji , drogami ograniczenia wydatków i podatkowania opanowano kryzys gospodarczy na drodze liberalnej gospodarki.

1910 - Morderstwo Hirobumiego przez Koreańczyków motorem ANEKSJI KOREI.

1911 - traktat handlowy z USA - wycofanie wpływow gospodarczych USA z Mandżurii na rzecz zahamowania japońskiej emigracji do Califronii.

29.VII.1912 - Śmierć cesarza Mutsuhito (  ) i przejecie władzy przez jego syna, Yoshihito, od razu generał Nogi , zwycięzca spod Port Artur i jego żona popełniają samobójstwo rytualne.

ROZDZIAŁ II.

Budzenie się Świadomości Narodowej.

Wprowadzenie

Zderzanie się kultury zachodniej i oryginalnie japońskiej. Japończycy wykorzystują użyteczne trendy elegancji ale mentalność i tradycja utrzymuje się nadal. Walka tendencji postępowej i konserwatywnej.

Mutacja a nie rewolucja przeobraża społeczeństwo. Ruch postępowy nie zabija tradycji a stronnictwa liberalne i konserwatywne mieszają się na zasadzie kompatybilności - współistnienia i wzajemnego uzupełniania.

Niegdyś w społeczeństwie dominuje buddyzm (samuraje Daimyo) i konfucjanizm wśród warstw najwyższych : to one mają prawo kontaktów ze światem - prawie nikt nie ma prawa krytyki źródeł oraz uczono aż od XII wieku bezwzględnego posłuszeństwa względem cesarza.

Przed upadkiem szogunatu uważano iż nie pozostaje on w związku z prawami Konfucjusza dotyczącymi związku cesarza i szoguna. Szogunat tępi wielu inteligentów z tego okresu zabija np. uczniów niemieckiego medyka, Siebolda. Niewygodne myślenie dla szoguna jest przejawem aktywizacji ruchu inteligenckiego.

Poszukiwanie drogi wyjścia z gigantycznego kryzysu gospodarczego w początkach XIX wieku

Inteligencja(lata 1830-1840):

Podział uczonych na grupy Yamanote, (bardziej światowi) oraz Shitamache (duze skoncentrowanie się na naukach holenderskich)

1825 - Bakufu(rząd szogunatu) wydał edykt o odpędzeniu każdego statku cudzoziemców jaki tylko zbliży się do wysp.

Skuma Shozan - Inżynier ze szkoły Mito - na początku zwolennik zamknięcia Japonii i obrony ale z czasem zdaje sobie sprawe ze nie ma szans we wrogiej wobec cudzoziemców postawie i ze należy otworzyć kraj i go modernizować. Uwaza ze należy łączyć tradycje i nowoczesną technikę.

Historyk Yoki Shonan uważa ze handel i wymiana są prawami naturalnymi zgodnymi z konfucjanizmem konfucjanizmem zatem dopuszczalne i należy Japonie otworzyc na świat.

Poparcie otwarcia kraju i przyjęcia techniki, ale zupełny sprzeciw kolonizacji i zależności. Należy otworzyć kraj zanim zostanie on otwarty siłą i stanie się wasalem USA.

1870. _ cesarz ogłasza powrót do religii Shinto jako religii narodowej : atak na dawny autorytet bakufu i jego konfucjanizmu. Arystokracja albo z chęci albo z dobrego szacunku dla cesarza chce się modernizować i to ona może popaść w zapomnienie kultury a nie masy ludzkie.

1872 - prawo o powszechnym obowiązku służby wojskowej.

Modernizacja ustawia prace w biurokracji jako cel idealny, każdy japończyk chce pracowac w biurze i dostawac cotygodniową wypłatę. Ciąg z wsi do miast gdzie rzesze stają się robotnikami : swoistymi urzędnikami gdyż mają stałą płacę.

Stowarzyszenie Meirokusha :

„Stowarzyszenie 6 roku epoki Meiji” - założone przez Arinoriego, dygnitarza przy rządzie USA, który powrócił z emigracji. Stowarzyszenie ma za zadanie szerzenie kultury. Wydaje od 1873 czasopismo „Oświecenie” Fukazawa Yukichi - podejmuje się przystosowania języka japońskiego do terminologii cywilizacji zachodu. Stowarzyszenie domaga się :

-uwolnienia kobiet

-powszechnego zgromadzenia narodowego

-powszechnego szkolnictwa

-Równość kobiet i mężczyzn

Yukichi - Założyciel prywatnego uniwersytetu w Keio w Toki.

Głosi on indywidualizm jednostki i demokratyzacje społeczną, aby zabić zupełnie zależności rządzony-rzadzący i aby lud był jednocześnie rządzącym i rządzonym.

Szkoła Mierokusha -

Nakamura Masanao - zwolennik tradycji konfucjanizmu, oraz Mill'a („On Libertyn”) oraz Sir Samuel Smilesa(„Self Help”) - zwolennik otwarcia ale przesadza pod względem chrystianizacji i burzenia tradycji. Wielki zwolennik utylitaryzmu i indywidualizmu.

Nishimura Shigeki - wróg otwierania na zachodnie trendy i wpływy. Uważa ze japonski styl życia jest najlepszy i że zachodowi brakuje dyscypliny i samokontroli. Popiera nacjonalizm. Wydaje dzieło „O etyce Japońskiej”

1875r. - ograniczenie wolności prasy powoduje śmierć szkoły Mierokusha.

W tym samym roku zaczyna się prawdziwa walka przeciw absolutnemu rządowi i popierają ten ruch np. czasopisma „O sztukach i naukach wschodu” oraz „Kosmos”

Silne wpływy przetłumaczonych dzieł Stuarta Mill'a , JJ Rousseau i Spencera - doprowadza to w roku 1881 do obiecania ludowi konstytucji aby mogł on się stać „wolnymi zwierzętami” - zawarcie umowy społecznej.

Dziennik Jokohamski - gazeta opozycyjna

Tokajska Gazeta Codzienna - gazeta prorządowa

Kato Hiroyuki - popieranie naturalnych praw człowieka w dziełach „Kokutai Shinron”(Nowa teoria Panstwa) oraz w „Wielkiej zasada prawdziwej polityki”.

Rozrost Chrześcijaństwa, sympatyzowanie z nim staje się modne a przechodzenie na chrześcijaństwo praktyczne ze względu na duzo zawartej tam kultury zachodu.

O Nową Japonię

Młodzież uczy się z podręczników zagranicznych jednak do łask powracają dzieła okresu Edo i odtwarza się nauka starego w symbiozie z nowym. Młodzież zaparzona również na nowoczesne trendy zachodniego pisarstwa

Kokumin no tomo - pismo „Przyjaciel Ludu” - orędownicy nowej Japonii, odrodzenia narodowego wbrew niewolniczemu zapatrzeniu na zachód chcą odbudować kulturę narodową w oparciu także o nowe trendy.

Uważa się, że dawna Japonia umarła a nie została przeobrażona - odradza się Nowa Japonia. Zwalcza się złe tradycje, które doprowadzają do upadku duchowego.

Stowarzyszenie przyjaciół ludu - zakłada odbudowanie i ochronę Azji pod egida Japonii jako najbardziej uprzemysłowionego kraju kontynentu.

Nipponjin („japończycy”) czasopismo podobne do „Przyjaciela ludu”

Okakura Kapuzo - pisarz nacjonalistyczny - uważa, iż Japonia pod wieloma względami kulturalnymi przoduje nad zachodem.

Powrót Buddyzmu do łask po okresie niemalże prześladowania. Rodzi się filozofia wymieszana z Taoizmu, konfucjanizmu, buddyzmu, shopenhoueryzmu itp. Dotyczy walki o ochronę państwa i rozwój kultury skażonej zachodem.

Takayama Chogyu - głosi faktyczne założenia Nietschego -

Japonia znalazła się po zwycięstwie z Chinami na przegranej pozycji,

Socjalizm i Kult Państwa

1881 - Kozaki Hiromachi wykłada poglądy zbieżne z marksowymi. Wywołane jest to silna industrializacją i militaryzacją i złą pozyca robotników oraz ciągłym zwyżkom podatków a także absolutystycznym uciskiem rządu.

1899 - - wystąpienia przeciw prostytucji

1901 - Powstaje Partia Socjaldemokratyczna - tego samego dnia zlikwidowana.

Od razu powołano Stowarzyszenie Socjalistyczne - Abe Isoo

Myojo czasopismo - Gwiazda Poranna - Miłośnicy Francuskiego Socjalizmu i Romantyzmu : naśladowcy Lassal'a i Byron'a - pierwsze wzmianki o Ew. Rewolucji w stylu Byrona

Kotoku Shusui - w 1911 roku stracony rewolucjonista i anarchista.

Uchimura Kenio - Ekspansjonizm Japoński w stylu chrześcijańsko-pokojowym - wierzy on jednak iż Japonia ma misje zaprowadzenia pokoju w Azji nawet jeśli na drodze zdobywców.

Socjalizm Państwowy i Japońzm(Nacjonalizm) w ideach socjalistów.

Z czasem Ishikawa Takaboku przedstawia pogląd o potężnej Japonii u podstaw, której jest silna tradycja i cesarz. Japonia jako rodzina, potężna i zwarta, lepsza niż zachód pod względem fundamentów państwowych - buduje to fanatyzm.

Aby zapewnić sobie właściwe szkolenie młodych w duchu nacjonalistycznym wpływa się na ich edukacje dzieki powszechnemu szkolnictwu ogłoszonemu z lat 1890. Przerabia się podręczniki w latach 1904-1911 pod tym kątem.

Brak indywidualizmu i wiara w filozofię samopoświecenia dla dobra Japonii.

Ewolucja Religijna

Duża tolerancja przed epoką Meiji. Małe przywiązanie do religii i zróżnicowanie.

Arystokracja i Samurajowie gł. Konfucjanizm

Lud - Buddyzm, Konfucjanizm, i inne magie.

Silniejszy Rytualizm - raczej niż filozofie religijne. Wiele osób jest dwojga religii

Rząd Szogunatu zwalczał buddyzm żyjąc w filozofii Konfucjusza

1870- ustalenie szintoizmu religia państwową / dominującą a buddyzm jest pod uciskiem.

Religia państwowa staje się powoli zbiorem obyczajowości a nie faktyczną wiara, która głownie nadaje wydźwięk moralny. Przy pomocy religii próbuje się tworzyć państwowość.

Nakayama Miki tworzy religię Tenri Kyo - synkretyzm konfucjanizmu i shinto.

Przestrzeganie Szintoizmu i walka z buddyzmem polityką państwa jednak z czasem rozluźnia się więzy zwłaszcza ze w 1873 próby odgórnego nakazu spotykają się z dysaprobatą ludu. Synkretyzm religijny silny jest i w ten sposób można np. wierzyć w pare rzeczy naraz. Państwo wykorzystało to by stabilizować społecznie i regulować wpływy zachodu i chrystianizmu.

ROZDZIAŁ TRZECI

Ewolucja Obyczajów.

Zderzenie kultur, Japończycy często są wyśmiewani w innych krajów ze względu na dziwność obyczajów. Obyczajów samej Japonii Tradycyjnej wstydzą się również jej mieszkańcy, którzy ulegli nowej modzie zachodu i jego obyczajom.

Rewolucja zmienia stosunki damsko-męskie a także żywieniowe, odzieżowe i stylu życia. Przeobrażeniu pod te nowe potrzeby przechodzi gospodarka i import, który zamawia teraz towary wcześniej w pełni zbędne. Powstaje wielki przemysł włókienniczy, który zatrudnia głownie kobiety. Wcześniej pracowały one tylko w domu lub na polu.

Dochodzi do ucieczek ze wsi do miast dzięki nowemu prawu swobodnej migracji.

1 stycznia 1873 Cesarz wprowadza nowy kalendarz w miejsce solarno-księzycowego

Nowy kalendarz burzy porządek wiejski gdyż silnie sprzężony ze starym kalendarzem była ludność wsi i do końca ery Meiji zaledwie 50% populacji wiejskiej stosowało nowy kalendarz.

Przyswojono olbrzymią ilość słów zagranicznych w podobnej formie gdyż Japoński nie ma jak się dostosować - stąd zapożyczenia niemal dosłowne.

Nowe formy społeczne generują powstanie nowych warstw a zatem robotników, sektor usługowy, urzędniczy, firmy itp.

Ognisko Rodzinne

W tradycji ważne było dla rodziny centralne ognisko jako źródło ciepła i światła w domu. Wraz z wynalazkiem zapałek i sztucznego i łatwego generowania ciepła domy przekształcają się szybko w wielopokojowe mieszkania/domy zamiast jednoizbowych, w których wszyscy spali przy centralnym palenisku.

Dzięki wprowadzeniu indywidualnych piecyków i powyższych zmian dochodzi do dezorganizacji tradycyjnego życia rodzinnego. Promuje się indywidualizm i pojawia się życie prywatne. Lepsze oświetlenie domów umożliwia także studentom np. naukę w swoich osobistych pokojach(wynikających z nowych sposobów planowania domów)

Zaczęto budować na wsi domy piętrowe po zniesieniu zakazu szogunatu zabraniającego wieśniakom wielu podstawowych rzeczy takich jak np. użytkowania niektórych materiałów.

Umożliwienie arystokratycznych(tylko dla szlachty) wystrojów wnętrz.

Umożliwienie budownictwa dotyczyło także dachów i stylu konstrukcji miast: udostępnienie dachówek oraz budowa prostokątnych planów ulic.

Zastosowano cement oraz oliwę do lamp w domach wiejskich - w miastach pojawiają się długie domy kryte jednym dachem dla wielu rodzin. Dzielono je na poszczególne mieszkania. Stosowano również szkło w domach ludu pospolitego. Nowa zabudowa ciągle jest głownie drewniana, co powoduje częste pożary. Z cegły budują się głownie budynki urzędowe.

W miastach pojawiają się parki dla kompensacji braku zieleni w miastach -

Pomimo napływu dużej ilości nowinek technicznych i socjalnych wiele sposobów życia pozostaje takich jak przedtem gdyż np. przedkłada się Tatami(maty) nad krzesła a okna z papierowymi ochronkami nad okiennice.

Budowa gmachów państwowych i przemysłowych oraz budynków firmowych na styl zachodni generuje powstanie nowej kasty urzędniczej, która w pracy prowadzi życie w stylu europejskim a życie domowe celebruje w sposób tradycyjny.

1868 - mennica Gniza.

„Kwiaty Edo” - określenie na częste pożary w miastach.

Wytwarza się nowy styl budowania i dzielenie mieszkania na „zewnętrzną i wewnętrzną” - te części miały się charakteryzować Zewnętrznością europejska i wewnętrznością tradycyjnego domu właściwego. Promuje to nowy styl życia gdzie tradycyjny i europejski aspekt są podziałem na publiczne i wewnętrzne życie.

Bogacze próbują budować domy w stylu mieszanym, ale są to dość rzadkie zjawiska. Większości domów posiada jednak „Kura”, czyli specjalny grubościenny budynek na przetrzymywanie kosztowności i rzeczy ważnych.(dzięki temu wiele dzieł przetrwało do naszych czasów przez ciężki klimat i trzęsienia ziemi i tajfuny) Ze względu na klimat wielu ludzi preferowało budowę drewnianą od ceglanej gdyż lepiej były one przystosowane do klimatu.

Domy były często skąpo zdobione. Generalnie nawet w miastach pojedyncze mieszkania były zdobione jedynie małym miejscem na ikebanę i obraz lub zwój. Europejczycy chętnie wykupują pamiątki takie jak puderniczki czy obrazki przez japońską inteligencje uważane za bezguście. Próbuje się w Japonii rozwijać zwyczaj ozdabiania Tokonoma(części mieszkania/domu „dla gości”) na wzór Europejski.

Japońska Rodzina

Podział na szlachecki, wiejski i miejski model rodziny.

-Rodzina wiejska to raczej grupa społeczna złożona z krewnych.

-Rodzina szlachecka miała prawo noszenia nazwiska rodowego i uważała się za spadkobierców równych wszystkim członkom rodziny oraz zawsze gotowa przejąć władze

-Rodzina miejska - mężczyzna pracuje, kobieta zostaje w domu i tylko tam pracuje. - więzy krwii a nie pracy.

Formowanie rodzin przechodzi z czasem na grupe wspólnie pracujących a później rozwija się znaczeniowo na cały region dzieki czemu tworzyły się klany zniesione dopiero w epoce Meiji.

Imiona i nazwiska posiadała tylko grupa szlachetnie urodzonych, miejski i wiejski lud posiadał imiona z dodanymi określeniami kolejności urodzeń, co tworzyło osobliwe imiona ale kombinacje były ograniczone. Dziewczynki nosiły np. imiona kwiatów i ładnych rzeczy z prefiksem „O'”

Mieszkańcy miast lub rzemieślnicy i wojownicy dobierali sobie często przydomki.

Reforma 1870r. nakazywała każdemu przybranie nazwiska „myo”. Najczęściej wybierano sobie nazwę miejsca pochodzenia/zamieszkania.

Wcześniej nazwiska były dotyczącymi miejsca pracy sloganami określającymi grupy pracownicze. Osoby zmieniały nazwiska, gdy przenosiły się na inny teren pracy.

Społeczeństwo, zatem bardziej utożsamia się z grupą pracownicza niż z rodziną w sensie europejskim.

Częste adopcje lub „odstępowanie dzieci” w razie nadmiaru lub niedomiaru było czymś normalnym. Stosowano to, aby zapewnić ciągłość rodziny oraz ciągłość kultu przodków. Starano się również o Ew. spadkobiercę dla swojego dorobku. Adopcja była częstym uchylaniem się od służby wojskowej gdyż z niej byli zwolnieni jedynacy, wiec odstępowano syna jakiemuś bezdzietnemu znajomemu. Zależności adopcyjne w firmach wytwarzają rodzinny charakter interesów i spółek

Stosunki pracownik-pracodawca wytworzyły bardzo silną organizacje wzajemnej odpowiedzialności i zależności, co bardzo utrudnia nawet do dziś rozwój demokracji w Japonii. Rodzina pracownicza powoli zastępuje rodzinę krwi.

Tworzą się w miastach „wsie” ludzi tego samego pochodzenia terytorialnego oraz posiadających tych samych protektorów(pracodawców w szerszym znaczeniu-zapewniajacych np. dom do zamieszkania/ubrania itp. W zamian za cześć zarobku)

Mieszczańskie rodziny epoki Meiji nadają format normalnej rodziny krwi i formułują przyszłą rodzinę dzisiejszej Japonii. Niemniej jednak zachowany zostaje ten styl przynależności grupowej (np. odznaki pracownicze, mundurki szkolne)

Nowa rodzina XIX wieku: żona przejmuje najważniejsza pozycje „głowy klanu” organizując zycie w domu, stabilizując finanse i dbając o dziadków. Mąż jest producentem, który ma pozycję zewnętrzną i nie posiada takiego autorytetu jak żona.

Rodzina miejska była w zasadzie jednostka społeczno-ekonomiczną a mariaż w zasadzie zawarciem umowy ekonomicznych zależności.

3 formy sztucznych rodzin :

Miejska Krwii,

Wiejska - Jednostka pracy gdzie wszyscy są producentami, brak więzów krwii.

Rodzina Społeczno-zawodowa gdzie wszyscy wykonują ten sam zawód, ale nie mają więzów krwii.

ROZDZIAŁ 4 - Osobowość japońska

Znaczenie jednostki ludzkiej w Japonii

Kobieta cieszy się w rodzinie wolnością i wyższa pozycja społeczną gdyż to na mężczyźnie spoczywa cała odpowiedzialność reputacji i obowiązków. Sytuacja ta trwa do II wojny światowej.

Bardzo ważne miejsce w społeczeństwie, - gdy traci się moc produktywna jednostka staje się konsumentem poza swoją grupa pracownicza, co często powoduje samobójstwa wśród ludzi starszych/emerytów.

Podział na podstawowe obowiązki :

On - obowiązek wiecznego spłacania długu, jaki zaciąga się w chwili otrzymania pomocy.

Gimu - Obowiązek wypełniania zobowiązań społecznych np. wobec pracodawcy lub nauczyciela czy cesarza.

Giri - obowiązek reagowania w „należyty” sposób”

Postawom tym nie musiał ulec arystokrata lub intelektualista czasami jednak w szerszej grupie odstępstwo od tego stylu było równoznaczne z wyrzucaniem z grupy.

Japońskie Dziecko

Długo utrzymująca się przesądowość i niechęć do lekarzy i nowoczesnej medycyny powoduje utrzymanie wysokiej śmiertelności dzieci na wsi i w miesicie japońskim. Dzieci cieszyły się wolności i niczego im nie zabraniano na początku życia. Były też permanentnie pod opieką - nigdy same.

Dzieci Ery Meiji były generalnie nieprzyzwyczajone do posiadania zabawek. Dopiero rozwinął się przemysł zabawkarski wraz z napływem nowych trendów z zachodu. Nowe zabawki były przedstawiane w przemyśle, ale także kulturowo pojawiają się typowe zabawy jak chowany itp.

Po 7 roku życia wpaja się zasady i rozpoczyna edukację. Dziecko staje się członkiem społeczeństwa.

W szkole laicyzowano dzieci by wpajać im dyscyplinę i potrzebę postępu oraz podstawowe nauki zachodnie. Z czasem powoduje to ruch antytradycjonalistyczny gdyż dzieci są rozerwane pomiędzy tradycyjnym trybem życia i nowoczesnym zawodowym/szkolnym.

Pod koniec Meiji prawie nie ma analfabetyzmu w Japonii wśród ludzi poniżej 40 roku życia.

Dzieci wracające do domów ze szkól miejskich szerzą nowe pomysły idee i technologie. Stereotyp Japończyka okularnika - ze względu na dużo osób czytających i psujących sobie regularnie wzrok.

Wiek Młodzieńczy

Specjalne stowarzyszenie młodych _ młodych wieku od 16 do 25 lat. Stowarzyszenia te rozbito w nowym systemie rządów Meiji i z czasem przetworzyły się one w bandy huliganow, które nie respektowały prawa państwowego. Stało się tak gdyż powołano policję, która w nieudolny sposób odsuwała te grupy młodych od sprawowania funkcji porządkowych. Bandy Chuliganów rozbiły dopiero zaciągi do powszechnej armii cesarskiej.

Później stworzono stowarzyszenia młodych o charakterze kulturalnym, lecz także były istotne kwestie fizyczne i obyczajowe. Te nowe grupy miały dbać o rozwój nauki a nie wsi i porządku.

Państwo wykorzystuje chęć i dynamikę ambicji młodzieży by zapewnić sobie ich jako specjalistów wykształconych dla nowego państwa, Meiji.

Swoisty brak sportów, lecz kult siły jako znak opieki przez bóstwa. W 1880 przyswojono Tenis odgórnym rozkazem ministerstwa. 1884 - Zapożyczono baseball. Tenis bardzo popularny podobnie jak baseball ze względu na entuzjazm edukacyjny młodych, którzy pochłaniali nowe zwyczaje.

Życie w społeczeństwie młodych ludzi, którzy spotykali się w szkołach bliżej z przedstawicielami innej płci stawało się bardziej rygorystyczne. Silnie rozdzielano dziewczynki od chłopców. Młodzi nie chcieli się żenić zanim nie osiągną statusu społecznego lub ukończą studiów.

Powszechny obowiązek służby wojskowej był straszny przed 1904 rokiem - obawiano się go lecz po wojnie uznano że daje to wielki prestiż i znaczne możliwości rozwoju wiec chętnie zgłaszano się do armii.

Małżeństwo

W tradycji małżeństwa były kojarzone przez grupy lub rodziny w formach iście tradycyjnych spotkań lub rytuałów jak np. czas spędzany u teściow na pracy i kojarzenie chronologiczne. W erze Meiji istniały formy rozwiązłości seksualnej dopuszczalnej przez ogół społeczeństwa z uprzywilejowaną pozycją mężczyzn jednak była tez krytykowana i dawało to drogę dla małżeństw kojarzonych. W erze Meiji nie było już koligowania klasowego/grupowego/zawodowego/wiekowego, co może paradoksalnie powodować masowe rozwody gdyż są nie są osoby dobierane przez „ekspertów” i rodziny, co rodzi nowoczesny styl konfliktowych związków. Zawieranie rozwodów było łatwe ze względu na brak wybitnej świętości i religijnej sankcji małżeństwa. Nie postrzegano tego jako grzech.

Kobieta w Społeczeństwie

Mieszkańcy zachodu uważają kobiety Japonii za słabe i podporządkowane. W rzeczywistości są one administratorami majątków i podpora każdej rodziny. Wg. Konfucjusza powinny się one poświęcić rodzinie i wyrzec własnego życia ale nie musza się podporządkowywać. Są one ważniejsze i bardziej reprezentatywne od mężczyzn

Kobiety w wielu wypadkach tworzą niemal matriarchaty, bo mężczyźni nie trenują się w organizacji i handlu i zostawiają wszystko kobietom. Kobieta jest faktyczną głową rodziny i z pokorą znosi to, że mąż zbiera wszelkie zasługi za ich ciężką pracę. Kobiety były bardzo silne i praktyczne, lecz nie parały się rozwojem umysłowości/nauk itp. gdyż działały „z cienia”. Kobiety były najlepszymi poetkami a także jedynymi często umiejącymi czytać i pisać osobami, dużo częściej niż mężczyźni.

Po 1905 roku następuję boom w kształceniu się kobiet gdyż pragną one np. pisać listy do żołnierzy na wojnie, czego czynić wcześniej nie mogły.

1901 - Wpuścili kobiety nierozsądnie na uniwerki.

Dopuszczano je stopniowo do zawodów np. telefonistki/urzędniczki czy bileterki.

Kobieta i Miłość

Często uważana za element mało istotny w małżeństwie, ale oczywiście nie nieistniejący. Romantyzm rozwija się dość ekstensywnie i często młodzi popełniają samobójstwa z miłości.

Prostytucja nie była uważana za haniebną przed pojawieniem się jej zachodniej formy i zachodniego zwyczaju i morału. Celem młodych mężczyzn było posiadanie gejszy za żonę i kariery. Kobiety, które zostawały Gejszami dążyły do posiadania wpływowych protektorów, dzięki czemu mogły prowadzić własne interesy i żyć dostatnio. W teorii każda kobieta mogła być gejsza. Gejsze były najwyższą profesją kobiet i były blisko polityki oraz posiadały bardzo wyrafinowane umiejętności. Były także właścicielkami ”herbaciarni” i restauracji. Oficjalnie rzad potępiał prostytucje by nie tarcic twarzy ale od 1871 i 1901 wyzwolono je spod prawa i umożliwiono pełnienie zawodu.

Śmierć i Dziedziczenie

Brak strachu przed śmiercią z braku piekła czy nieba. Buddyzm mówi jednak o „jakimś” piekle ale nie jest to rozpowszechnione. Shinotizm mówi o transformacji w Kami*bóstwo* bez sankcji grzechu czy dobrego uczynku. Obawa przed śmiercią fizyczna i wielki rytualizm, który miał towarzyszyć wyzbyciu się ciała z domu i do przeprowadzania pochówków.

Samobójstwo nie jest grzechem, co przynosi łatwość poświecenia w połączeniu braku strachu przed śmiercią i bezwzględnym posłuszeństwem wobec władzy.

Samobójstwo rytualne było głownie zarezerwowane dla najwyższej klasy, choć popełniano je również w średniej. Od 1912 i śmierci samobójczej generała Nogi nie zdażało się zbyt często.

W okresie ery Meiji upowszechnia się krematorium jako sposób chowania zmarłych. Wcześniej pogrzeby na cmentarzach nawet symbolicznych. Buddyzm prześladowany nierepresyjnie na początku ery Meiji - byli oni postrzegani wcześniej jako mnisi od pogrzebów, swoisty zwiastun śmierci. Szintoizm rozwinął się w XIX wieku stad większa częstotliwość shintoistycznych pogrzebów,

Dziedziczenie do ery meiji odbywało się po linii najstarszego syna po 60 urodzinach, co uniemożliwiało walki o spadek. Otrzymywała żona zmarłego równą część spadku jednak późniejsze prawo mówiło, iż można jedynie po śmierci właściciela dziedziczyć oraz żona pozostawała bez opieki.

W 1875 wychodzi ustawa dotycząca dziedziczenia: w 1 kolejności Syn z legalnego związku, później męskie wnuki i synowie adoptowani lub z nielegalnego związku potem kobiety.

1890 - prawo dziedziczenia dla prawowitych dzieci, lecz ciągle pierwszeństwo synow przed córkami.

ROZDZIAŁ V - NAUKA I PRACA

Szkoły i wykształcenie.

1872 - dekret o szkolnictwie powszechnym, (w latach 1905-7 frekwencja na poziomie 95%)

Duże problemy z zabudowaniami i brak państwowego budownictwa szkolnego wczesnych lat II poł. XIX wieku. Dopiero z czasem pojawiają się gmachy a od 1890 szkoły podstawowe wyższego stopnia. Od 1890 nauczanie przedmiotów praktycznych a od 1893. Szkolnictwo było płate w całym kraju za wyjątkiem szkół buddyjskich.

Dzieci pracujące w zakładach douczane były przez pracodawców. Wiele z nich chodziło wiele kilometrów do pracy i szkoły każdego dnia.

Duży nacisk na naukę języków: angielskiego znajomość była dużym wyznacznikiem kultury osobistej gdyż był to też język wielu podręczników. Po 1900 gdy powstają nowe uniwersytety naucza się też po japonsku na podstawie przetłumaczonych książek.

Duża rola uniwersytetów cesarskich gdyż są bardzo prestiżowe.

Warunki Pracy

2 podstawowe grupy zatrudnionych: chłopi i absolwenci szkół. Urzędnicy zarabiają krocie na pensjach wprowadzonych od 1871 jednak z czasem rząd zrewidował bajońskie sumy, które zarabiali najwyżsi synowie szlachty.

Praca zwykłego człowieka w fabryce pod wielkim uciskiem. Od rana do 11 wieczorem z jedną przerwą oraz zbyt małym zarobkiem by utrzymać siebie a co dopiero rodzine, co wywyższa jeszcze tendencje kredytowe wobec pracodawców.

Jeszcze gorsza sytuacja kobiet: większy ucisk oraz łatwość werbowania i wymiany ich w razie odejścia. Kobiety uciekają często z fabryk pod pozorem przechadzki.

Fabryki zatrudniają wiele dzieci opłacanych w żenujący sposób i służących do zastępowania robotników, którzy uciekli.

Rodziny robotnicze gnieżdżą się często w „mieszkankach” 2/4 metry.

Związki Zawodowe:

1897 - Towarzystwo Przyjaciół Robotników

-Stowarzyszenie Związków Zawodowych - 5700 członków

-Związek Hutników 1897

-Towarzystwo Reformy Korei 1898

-Związek Drukarzu 1900

1900 - zakaz zebrań związków zawodowych

1901 - projekt aktu o reformie pracy, zaaprobowany dopiero w 1910 przez rząd i wchodzi w życie w 1916!

STRAJKI:

1900-Robotnicy kolejowi strajkują

1905-Dziewięćset kobiet strajkuje w zakładzie przędzalniczym Kuranagi.

1910 - wielki bunt robotniczy doprowadza do przyjęcia zmian w pracy.

ROZDZIAŁ VI

Potrzeby Materialne

Odzież:

Bawełna zakazana w poprzednich erach - chłopstwo nie może jej produkować dowolnie - duża rola konopi nawet po powstaniu przemysłu włókienniczego.

Maksimum importu bawełny - import równy produkcji krajowej. Bawełna wyprzedza bawełnę zwłaszcza, po 1890 gdy znacząco spada cena produktów przemysłu.

Dopiero po 1905 użytkowanie włókien syntetycznych syntetycznych odzieżowym.

Z czasem napływ zachodnich produktów tekstylnych doprowadził do zaniku narodowego stroju - najdłużej bronią się przed tym kobiety ciągle preferujące kimona.

Obi - bardzo popularny strój żeński.

Kimono tradycyjne zbyt drogie i zarezerwowane dla wyższych klas i Gejsz.

W fabrykach i szkołach typowe mundury pracownicze(Hakama)

1887 - Cesarzowa wypowiada się na temat damskich ubiorów w czasopiśmie „Choya Shinbun” - poparcie nowoczesnego stroju oraz biurowego stroju zachodniego.

1900 - rozwój farbowania ubrań.

1860 - z USA przybywa MASZYNA DO SZYCIA!

Zwyczaj nie noszenia klejnotów i biżuterii przez kobiety.

Urzędnicy noszą mundury tylko w pracy a intelektualiści tylko w konieczności wiec nie upada tradycja.

Wśród ludu często noszono możliwie skąpe ubrania, które często były obiektem krytyki zachodu i były zakazywane przez rząd.

Po 1876 - nakazy zmiany fryzur w armii i ogólnie zanika dawny styl czesania się za wyjątkiem np. Gejsz i Zakonników lub zapaśników sumo. Także golono się w sposób zachodni i noszono przybory zachodnie jak kapelusze cylindryczne.

Kobiety dbają o długie włosy i wolno zmieniają fryzury.

Makijaż zarezerwowany niegdyś dla arystokraci i samurajów

Mydlo pojawia się w 1874r. Wcześnie w Japonii korzysta się z olejów i popiołów.

Tatuaż bardzo popularny wśród mężczyzn głównie w szlachcie - państwo próbuje zwalczać, ale przyjmuje się nawet u cudzoziemców.

Duża część populacji chodzi boso, trzewiki i obuwie proste góruje w Japonii. Dopiero nowe trendy zachodnie przywożą buty i chodaki często bardzo źle dopasowywane do tradycyjnego stroju.

Lud zaczyna nosic specjalne grube skarpety konopne z grubą podeszwą - wyjątkowo popularne.

Importowanie wystroju wnętrz oraz dodatkowych gadżetów zupełnie zmienia wygląd domów i mężczyzn w miastach. Kobiety wolniej zmieniają swój wygląd i bardziej trzymają się tradycji.

Odzywianie

Ryż ryż ryż. Często lud musiał mieszać ryż z innymi nasionami i kasza gdyż weszła reforma pieniężna i wprowadzono walutę zamiast faktycznej waluty, jaką były ilości ryżu. Chłopi musieli wiec sprzedawać wielkie ilości ryżu, co spowodowało zubożenie ich posiłków.

Kryzys uprawy miedzy 1867-69 powoduje spadek nawet o 65% ilości żywności, co zmusza Japonię do importu ryżu z Indochin.

Wcześniej ryż nie dominował tak bardzo i w górskich rejonach np. jedzono orzechy i nasiona a nad brzegiem mórz i rzek - ryby. Ryż dominuje niezwykle od 1900. Dodatkowo jada się ryż z jarzynami i często miesza z rybami.

Mięso zjawia się dopiero w II poł. XIX wieku.

Ryby stają się bardziej popularne w 1920 ze względu na rozwój lodówek(konserwy) oraz floty poławiaczy. Pierwsze konserwy pojawiają się w 1874r.

Pojawianie się rzeźni w kraju, który raczej stronił od mięsa stało się tabu a te obiekty były oddzielone i odznaczone sznurem. Jedzenie wołowiny stało się jednak dowodem cywilizowania narodu.

Eleganckim staje się jadanie wołowiny zwłaszcza, że okazało się, że sam cesarz ją chwali.

Rozpoczęto hodowlę bydła nawet jedynie z potrzeby importu gdyż chłopów ciężko było przekonać do wołowiny.

Mleko staje się popularne tylko wśród postępowców, mimo że rząd sprowadza krowy mleczne z holsztynu. Rozwija się produkcja sera i masła.

Ziemniaki znane w Japonii od XVI wieku, ale niezbyt rozpowszechnione i uprawiane głownie dla miast. Sprowadzenie drzew owocowych powoduje, iż owoce takie jak wiśnie stają się narodowym przysmakiem.

Brzoskwinie przybywają z Chin w 1871.

Cukier głownie trzcinowy i używany do ciast i ciasteczek farbowanych na jaskrawe kolory.

1979 - Proba zimortowania i wykorzystania cukru z buraków.

Makaron również znany wcześniej, głownie robiony z mąki pszennej. Prawdziwy sukces w erze Meiji ze względu na rewolucje kulturalną. Bardzo tanie jest również Tofu stąd wielka popularność tego wyrobu sojowego.

Chleb nieznany aż do przybycia amerykanów. Wcześniej podobne produkty używany jako lekarstwo.

Amerykański chleb bezskórkowy względnie popularny.

Herbata staje się napojem narodowym dopiero po epoce Meiji. Lud pija wodę

Piwo dopiero od 1868-71 sprowadzone z Brytanii - popularne napoje owocowe z lodem.

1870 - pierwsza produkcja wina a ponieważ było ono podłe sprowadzono specjalne szczepy z Ameryki i Francji i rozpoczęto produkcję masową. Kawa uważana za zły napój i mało popularna zwłaszcza pogardzana przez chłopów.

Rozpowszechniają się restauracje i herbaciarnie, ale największy wpływ mają powstające tawerny zmieniając model życia - urzędnicy i robotnicy zaczynają chodzić po pracy do tawern.

Japonia stała się do 1912 roku „Krajem ryżu i herbaty” ze względu na dominację tych elementów diety.

Zakupy i sklepy

Rzemieślnicy i producenci sprzedają swoje towary głównie. Handlarze nowi, którzy przybywają do miast nie mają doświadczenia w handlu z ludnością miejską toteż handel miejski w kontakcie z wiejskimi ośrodkami rzemieślniczymi i producentami raczkuje dopiero po 1868.

Od 1877 rozwijają się wielkie firmy handlowe a po 1904 tworzą się sieci pierwszych sklepów sklepów wystawami oszklonymi w prawdziwie nowoczesnym stylu.

Powstają sklepy tytoniowe zmieniające styl fajkowy palenia ziela na rzecz papierosów i cygar w stylu amerykańskim.

Rozrywki

Zabawy dziecięce takie jak wszędzie indziej, ale sport staje się popularny wśród młodzieży akademickiej i szkolnej, więc dopiero w epoce Meiji.

Urzędnicy lubią iść na parę głębszych głębszych pograć w Go po pracy.

Okazje do rozrywek i festynów takie jak święta państwowe i religijne jednak

Popularna również gra w karty, ale najbardziej popularny jest teatr zarówno tradycyjny jak i nowoczesny.

Yose - specjalne kawiarnie z muzyka równie popularne jak teatry.

Przyjęcia urządzano w restauracjach ze względu na fakt, iż nie było w dobrym tonie robic ich w domu.

Ciągle jednak bardzo jak nie najbardziej popularną formą rozrywki SA przechadzki bez konkretnego celu.

Popularne parki miejskie ze specjalnymi kawiarenkami i ławami dla spoczynku.

Coraz częściej a zwłaszcza ok. 1900 roku popularna staje się fotografia i każdy chce posiadać zdjęcia rodzinne

Popularne w wyższych kręgach wśród mężczyzn - Podziwianie walk sumo.

Dla wszystkich interesującym był Cyrk i Zoo - kolejne importy kultury brytyjskiej i amerykańskiej.

Wakacje przyjmują formę odwiedzania rodziny na wsi lub w mieście, ale zwyczaj jest to równie nowy jak aparat fotograficzny i wcześniej wolnym dniem były tylko święta.

ROZDZIAŁ SIÓDMY

Miasta i środki komunikacyjne.

Miasta i Wsie

Dwojaki ruch :

-Ze wsi do miast za chlebem z braku ziemi

-Z miast do wsi by obejmować urzędnicze posady lub uciec przed zbyt ciezkim losem robotnika.

Oczywisty rozwój miast przez industrializację, ale przekształcanie się miast nie jest takie samo jak na zachodzie. Ciągle w miastach drewniana zabudowa i poletka uprawne w środku miasta. Miasta zaczynają różnić się od wsi jednak już nie tylko rozmiarem, ale i charakterem zabudowy.

1872 - nowy podział administracyjny nie uwzględnia zbiorowych grup odpowiedzialności pracowniczej, przez co dochodzi do tumultów społecznych

Zakłady przemysłowe chętnie budowane są na wsi lub w jej pobliżu ze względu na dostępność siły robotniczej - brakowało jej zas w miastach i trzeba było ją sprowadzać. Gdy ktoś opuszczał miasto często wracał do domu by okazało się ze we wsi nie ma już dla niego miejsca wiec ponownie udawał się do pracy w miejskiej fabryce.

Pomimo dominującej roli miast ludność na wsi utrzymuje się na podobnym poziomie - przybywają kupcy szybko wyzyskujący ludność poprzez lichwę.

Rodziny samurajskie ze względu na brak umiejętności i miejsca w nowym świecie osiedlają się na wsi.

Popyt i Podaż likwidują indywidualizm artystów i rękodzielników którzy nastawiają się na produkcje „pod Gusta” dla miast.

Pojawiają się ruchy antymodernistyczne - grupy dawne jak klany czy okręgi robotnicze czasem stawiają się nowym trendom i towarom.

W miastach robotnicy pochodzący z jednego klanu czy rejonu tworzą zgrupowania w miastach

1868 - podział nowy na Lenna, Prefektury, Metropolie

1971 - utworzono dystrykty zastępując nimi lenna.

1872 - ustanowiono władze miejskie

Z czasem odsuwa się lokalne zgromadzenia ludowe od decyzji prefekturalnych hegemonię państwa nad lud przekładając.

1888-89 nowe podziały administracyjne i prawa dot. Miast i miasteczek oraz wsi.

Nowe i autonomiczne zarządy prefektur dają ludowi wpływ na decyzje regionalne

Miejskie Ulice

Podróżuje się przed 1868 boso, lub w lektykach na zatłoczonych ulicach.

Wszelkie potrzeby fizjonomiczne załatwiano w miejscu znajdowania się w danym momencie w miesicie, pomyje wylewano na ulice.

Władze szybko zakazały zarówno nieadekwatnego ubioru i zakazują praktyk, jakie dotąd uważano za normalne: np. na wsiach całe rodziny zażywały razem kąpieli przed domem -> Łaźnie to były wielkie kadzie gdzie kobiety i mężczyźni myli się razem bez zażenowania gdyż nie odczuwano wstydu.

Ulice zatłoczone w epoce Meiji, miasta z ściśniętymi arteriami komunikacyjnymi oraz drewnianą zabudową. Wielkie tłumy zachowują się w miastach niesfornie nie tak jak zwykły duch społeczny Japonii by dyktował.

Miasta są reformowane przez rząd, aby zmienić wygląd ulic są one wysypywane żwirem lub zalewane cementem i wykładane kostką.

Centra miast zmieniają się w stylu zachodnim z budownictwem kamiennym/ceglanym jednak reszta miast pozostaje drewniana w stylu mieszanym(japonsko-zachodnim)

Tylko Jokohama jest miastem zbudowanym prawdziwie na styl zachodni, w innych miastach wymieszanie tworzy dziwne wizje wciśniętych gmachów pomiędzy drewniane domki.

Po raz pierwszy zastosowano lampy olejne w miejskim oświetleniu w 1874 roku. Lampy zastępowane metalowymi zamiast szklanych ze względu na ich wysoką podatność na rozprzestrzenianie światłości po dachach/ścianach i ludziach.

Szybko instaluje się instalacje gazowe i miasta wkrótce zostają oświetlone latarniami gazowymi.

1877 - pierwsze oświetlenie elektryczne

Elektryfikacja powolna - nawet w 1912 tylko ok. 650 lamp elektrycznych w Tokio

Transport i Łączność

W Japonii Ryksze oraz Lektyki jedynym środkiem transportu przed Erą meiji i wprowadzeniem kolei i samochodu pod koniec epoki. Ryksze szeroko stosowane od 1870 i popularne nawet daleko po II wojnie swiatowej.

Wczesnie kursują miedzy Tokio a Jokohamą Omnibusy, zastąpione przez pierwszą linie kolei w 1872.

Omnibusy zastąpione przez tramwaje konne w 1882 a od 1900 tramwaje elektryczne.

Omnibusy zamienione na dyliżanse. Są nawet w 1912 roku ciągle w użyciu.

Na ulicach powszechne też wozy transportowe zaprzęgane w konie głownie służące armii.

W miastach silne poczucie „własnych” ulic - bardzo obelżywe traktowanie obcych na własnych ulicach mieszkańców a kobiety bez oporów napastowane lub obrażane przez studentów czy rykszaży.

1876 - rozpoczynają się zakazy mające usprawnić miasta i np. zakazano i karano wspomniane obelgi, wydano dekrety dot. Budownictwa i poszerzania ulic itp.

1890 - pojawiają się rowery które produkuje się od 1893 ale dopiero po 1905 gdy pojawiają się opony gumowe do nich stają się prawdziwą manią.

1895- test tramwajów w Kioto

1903 - tramwaje wyjątkowo rozwinięte i w 1911 wykupiono wszystkie linie Tokio przez miasto i stworzono transport miejski.

Drogi- przed Erą Meiji drogi wielkie łączą największe miasta - pozostałe są tylko ubijane. 1872 - rząd wydaje nakaz budowy i konserwacji dróg ze względu na większe narażenie na zniszczenia. Paradoksalnie, gdy rząd próbuje odbudować drogi po zniesieniu pańszczyzny robotnicy nie chcą pracować przy drogach widząc w tym symbol dawnych czasów - stad zatrudnia się skazańców i inny margines. - Paradoksalnie nie są tak potrzebne drogi gdy popularna staje się kolej.

Po 1903 rewolucja kolei żelaznej - powoduje zwyżkę cen, ale także gigantyczny rowom gospodarczy nawet na większą skale niż np. w Anglii. Rozwija się też ruch pasażerski, ale Japończycy szybko stają się równie niechlujni, co Europejczycy w pociągach.

Zmienia się pojęcie zwykłych ludzi - wcześniej nie odważali się wyjechać z miasta/wioski a teraz zwiedzają głównie dzięki państwowym biletom z rabatem.

Przybrzeżna żegluga międzymiastowa ciągle jest dominująca, jeśli chodzi o transport masowy - sake jest transportowana żaglowcami a nie parowcami gdyż bano się o towar. Transport morski miedzy wyspami wzmaga się z czasem i jest coraz więcej towarów do przewożenia - z czasem zastępuje się żaglowce parowcami.

Powstają linie transportu międzynarodowego zarówno towary jak i pasażerowie przybywają do Australii, Chin i USA od 1898.

Naturalnie z komunikacji korzysta poczta państwowa, która w 1872 ma już ok. 1000 posterunków/urzędów. Rozwija się wraz z koleją.

Telegraf rozwija się w Japonii szybciej gdyż nie jest zależny od rozwoju innych dziedzin i już w 1869 pierwszy telegraf a w 1902 wielka i sprawna siec posterunków telegraficznych. Lud obawia się telegrafu i sieci telegraficznej ze względu na przesady magii i niszczy często słupy.

Telefon prezentowany przez Bell'a już w 1877 w Japonii. Początkowo straszliwa jakość połączeń i zaczęto zatrudniać telefonistki. Stosunkowo powolny rozwój telefonii, choć wynikało to z faktu użytkowania go przez telefonie publiczną.

ROZDZIAŁ ÓSMY

Okres Ekspansji

Armia- Cechy żołnierza ; 1)prawość i otwartość 2)odwaga i męstwo 3)ufność i prawdomówność 4) Obowiązkowość 5)wstrzemięźliwość 6)uprzejmość 7)dyscyplina wyjątkowo ścisła

Słaby patriotyzm wobec braku zagrożenia zewnętrznego. Poczucie zagrożenia imperiami tworzy wreszcie nacjonalizm i patriotyzm słaby dość wcześniej i przejawiający się w II poł XIX wieku jest ściśle związany ze strachem i wiarą w boskiego cesarza - 100% lojalność.

1881 - armia ma zaledwie 30 000 żołnierzy oraz 2400 oficerów (byli samurajowie) oraz 4000 gwardii Cesarskiej(również byli samurajowie) - lud nie chce brać udziału w wojnach gdyż obrona kraju miała spoczywać na samurajach a samurajowie uważają innych za niegodnych walki.

W ciągu jednego pokolenia Japonia stała się krajem ściśle zmilitaryzowanym poprzez wykorzystanie autorytetu cesarza

Sukcesy militarne w Chinach są pierwszym katalizatorem, który zmienia pojęcie ludu o armii i nastawia go pozytywnie do bycia poborowym. Kolejna demonstracja siły w 1900 roku podczas Powstania Bokserów i oblężenia poselstw w Pekinie. Po tym zwiększenie armii do 450 000 i 9 000 oficerów. Armia wyposażona już w nowoczesną broń JAPOŃSKĄ. Armia przygotowywana do parad gdyż żołnierze dostawali nawet książeczki pieśni bojowych.

Wytyczne dla żołnierzy: 1)Jeńców traktować humanitarnie(nie za dobrze zapamiętane) 2)Nie wolno się do nich odnosić okrutnie. 3)Nie stosować przemocy wobec jeńców chyba ze wymaga tego dyscyplina 4)Należy udostępniać jeńcom możliwie duże ich wolności.

Japonia po interwencji w Chinach stara się zabezpieczyć kolonie pokazując światu, że jest potęgą, ale i aby wzmocnić samopoczucie swojego narodu. Japonia przekonuje inne kraje, iż ma prawo cywilizować Koreę oraz Tajwan i iż są to naturalne posiadłości Japońskie.

Podczas wojny 1905 Japończycy traktują innych żołnierzy z szacunkiem, ale ciemiężą podbity kraj bez litości wykorzystując Koreańczyków jak niewolników.

Lud cieszy się z czasem z wysiłków wojennych - nawet kobiety wysyłają żołnierzom specjalne podarunki w ramach modnego wspierania żołnierzy na froncie, co zaowocowało potem wieloma małżeństwami.

Narodził się wojowniczy duch Japońskiego Imperializmu

---