Sposoby oceniania doc


mgr Joanna Stachowicz

Sposoby oceniania uczniów

Legnica , listopad 2003

1. Wstęp

Ocenianie uczniów stanowi dla nas, nauczycieli, jedną z podstawowych czynności w procesie nauczania. Każdy z nas ma swoje wypracowane metody, sposoby - jedne bardziej, inne mniej lubiane przez uczniów. Popełniamy podstawowe błędy podczas oceniania - bezwzględne łączenie oceny z każdą kontrolą, wyliczenie końcowych ocen jako średniej arytmetycznej, zbyt mała liczba ocen w semestrze, ocenianie uczniów według poziomu danej klasy, niesystematyczność oceny i kontroli, jednorodność kontroli (np. same odpytywanie ustne). Zdarza się, że ocenianie jest stosowaniem represji wobec ucznia za czynność, której nie wykonał. Czasami oceniamy za aktywność - nie oceniamy wtedy umiejętności, uciekamy od tej oceny. Stawiamy oceny "na wyrost", a one nie motywują ucznia. Unikamy ocen obiektywnych mówiąc np.; "postawię ci dobry stopień, ale zrób gazetkę". "Produkujemy" oceny przed zebraniem, końcem semestru i bombardujemy uczniów np.; kartkówkami, bo to szybki sposób zdobycia wielu stopni.

Nauczyciel musi dokładnie wiedzieć, czego zamierza nauczyć i powinien mieć wyobrażenie o tym, w jaki sposób sprawdzi, czy została opanowania wiedza, jaką przekazał. Im wcześniej nauczyciel sprawdzi, co uczniowie umieją i jak daleko są od stanu, jaki zamierzał osiągnąć, tym lepiej.

2. Czym jest ocenianie i jaką powinno pełnić funkcję?

Ocenianie jest ważnym elementem pracy nauczyciela. Umożliwia ono nie tylko ustalenie stopnia opanowania wiedzy przez uczniów, ale także wykrywanie w porę ich trudności w nabywaniu kolejnych umiejętności. dzięki temu możemy korygować tempo pracy i metody nauczania.

Ocenianiu towarzyszy zwykle wystawienie oceny cząstkowej, semestralnej lub końcowej. Z każdą oceną związane są kryteria ułatwiające podjęcie decyzji. Zanim jednak dojdzie do ostatecznego ustalenia oceny, należy rozpocząć proces zbierania informacji i formułowania sądów o tych informacjach. Dopiero zakończenie tego procesu jest uwieńczone oceną cyfrowa i komentarzem do niej.

Ocenianie nie jest celem samym w sobie. Jest procesem i systemem, który ma wspomagać pracę nauczycieli i rodziców nad sprawnym i mądrym wchodzeniem w życie młodego człowieka.

Ocenianie ma pomóc uczniowi w:

Ocena powinna pełnić rolę:

Przy tak pojętych rolach oceny szkolnej, wyodrębnia się też jej funkcje:

Aby ocena szkolna spełniała swoją rolę konieczny jest komentarz słowny lub pisemny. Nie powinno się ograniczać do określenia punktacji, wystawienia oceny cyfrowej i pozostawienia ucznia w domysłach co ta ocena oznacza.

Oceniając ucznia nie można stawiać barier niemożliwych do pokonania i nie można stosować tych samych wymagań wobec wszystkich uczniów.

2. Ocenianie jako system informacyjno - motywujący

Ocenianie ma wspomagać proces dydaktyczno - wychowawczy, a celem jest monitorowanie rozwoju ucznia. Nauczycielom, uczniom, rodzicom powinien dawać rzetelne informacje o postępach, przebiegu nauki i prognozach na przyszłość.

Ocenianie, które wspomaga wystawienie oceny cyfrowej musi trwać przez cały rok szkolny i odbywać się na bieżąco, podczas nauczania każdego przedmiotu.

Nauczyciel przez kontakt z uczniem, rozmowy, prace pisemne, odpowiedzi przy tablicy, dyskusje i inne formy jest w stanie opisać różne aspekty kariery szkolnej ucznia. Każdy uczeń otrzymuje ocenę cyfrową, która symbolizuje określony poziom wiedzy i umiejętności. Kryteria zawarte pod symboliczną cyfrą informują o tym, jakie postępy uczeń zrobił, czego nie opanował i co powinien zrobić, aby ocenę zmienić na lepszą, gdy ta wystawiona nie jest w pełni zadawalająca. Ponadto właściwy komentarz do oceny cyfrowej pozwoli uniknąć podejrzeń o nieumiejętne nauczanie tam, gdzie wielu uczniów nie osiąga zadawalających wyników.

Jak zbierać informacje o szkolnej karierze uczniów, aby móc je przekazać osobom zainteresowanym? Można to robić poprzez :

Inny sposób zbierania informacji o przebiegu kariery szkolnej to np. Karty obserwacji postępów ucznia:

  1. uczeń szybko przyswaja sobie nowe informacje,

  2. potrafi posługiwać się w mowie potocznej pojęciami poznanymi na przedmiocie,

  3. potrafi rozwiązywać problemy w sposób oryginalny i nietypowy,

  4. rozumie polecenia wynikające z treści zadań,

  5. jest otwarty na sugestie i uwagi,

  6. umie korzystać z pomocy,

  7. potrafi pracować samodzielnie,

  8. przejawia zainteresowania przedmiotem,

  9. jest na lekcjach aktywny,

  10. udziela prawidłowych odpowiedzi na postawione pytania z zakresu materiału przedmiotowego.

Są to przykładowe sformułowania, nauczyciel danego przedmiotu lub grupa nauczycieli przedmiotów pokrewnych mogą ułożyć sformułowania określające postępy ucznia wg własnej koncepcji.

Do każdego sformułowania, przy nazwisku konkretnego ucznia nauczyciel dopisuje literę informująca w jakim zakresie uczeń spełnia te wymagania:

A - zawsze, B - bardzo często, C - sporadycznie, D - bardzo rzadko, E - nigdy. Informacje o uczniu i jego karierze szkolnej można też zbierać stosując tzw. Karty aktywności. Nauczyciel zapisuje w karcie różne aktywności na lekcjach, konieczne do realizacji wymogów programowych. Są to:

Do karty aktywności można dopisać inne formy, które nauczyciel uzna za pożądane w związku ze specyfiką przedmiotu.

Kartę aktywności można zastosować do celów wychowawczych i sporządzić ją w odniesieniu nie tylko do poszczególnych uczniów, ale też do całej klasy. Wtedy będzie ona źródłem informacji o pracy klasy i jej pozycji wśród innych klas.

Omówienie kart obserwacji, ze zwróceniem uwagi na możliwości oraz oczekiwania i przewidywane przez nauczyciela sukcesy, może być czynnikiem motywującym do dalszej pracy. Dlatego też, podobnie jak w przypadku wystawienia oceny cyfrowej, w przypadku kart obserwacji ważny jest odpowiedni komentarz, zawierający określenie dalszych możliwości czynienia postępów, dający nadzieję na lepsze efekty, wskazujący uczniowi co powinien zrobić, aby te efekty osiągnąć.

Komentarz do oceny powinien spełniać funkcję budującą pozytywne relacje   i dobrą atmosferę między uczniem, nauczycielem i rodzicami. nauczyciel powinien potwierdzić wysiłek ucznia związany ze zdobywaniem wiedzy, wskazać co uczeń powinien zrobić, aby osiągnąć lepsze wyniki. Komentarz powinien dotyczyć tych czynności, dziedzin i zachowań, które uczeń może poprawić, zmienić. Komentarz powinien budzić nadzieję na odnoszenie sukcesów.

3. Co i dlaczego podlega ocenie?

W szkole ocena ma służyć nie tylko nauczycielowi, ale także uczniom i rodzicom. Nie może więc być oparta na indywidualnych przemyśleniach jednego nauczyciela. Współpraca wszystkich nauczycieli powinna zmierzać do określenia pewnych jednolitych i jasno sprecyzowanych warunków, celów i sposobów oceniania oraz wyznaczać te elementy zachowania i edukacji, które powinny być oceniane.

Podstawowe pytania, na które musza odpowiedzieć nauczyciele, są następujące:

  1. czy wszystko czego w szkole uczą się dzieci powinno być oceniane,

  2. czego można nie oceniać,

  3. czego nie powinno się oceniać?

Pytanie „czy wszystko oceniać?” jest najbardziej zasadne w przypadku uczniów o obniżonych możliwościach intelektualnych lub deficytach rozwojowych oraz w przypadku zajęć o charakterze artystycznym i sportowym.

Uczniowie, którzy na mocy orzeczenia Poradni Psychologiczno - Pedagogicznej mają obniżone możliwości przyswajania wiedzy i wymagają obniżenia wymagań do minimum muszą mieć sprecyzowane treści programowe, które będą podlegały ocenie.

Niektóre treści programowe będą konieczne do opanowania nawet przy dużych ograniczeniach umysłowych ucznia z tego względu, że bez ich znajomości nie można realizować programu w klasach wyższych. W określaniu tych treści nauczyciel powinien kierować się przede wszystkim dobrem dziecka i jego dalszą drogą życiową.

Wymagania należy obniżyć dla uczniów z orzeczoną dysleksją.

Nauczyciel znając trudności ucznia mogące przeszkadzać w sprawnym uczeniu się różnych przedmiotów, obniża wymagania związane z tą trudnością i podnosi poprzeczkę z innego działu materiału np. dziecko z dysleksją może mieć kłopoty z określeniem stron świata, co nie uniemożliwia mu pamięciowego opanowania nazw. Nauczyciel przyrody nie pyta więc ucznia z mapy określenia położenia krain, ale może wymagać nauczenia się ich nazw na pamięć. Nauczyciel musi to jasno sprecyzować i podać do wiadomości ucznia, aby wiedział za co będzie oceniany.

Uczeń o trudnościach w pisaniu może nie być oceniany za błędy w pisowni. Musi jednak uzyskać komentarz określający jakie robi postępy.

dziecko o słabej sprawności manualnej nie może być oceniane za precyzję w rysunku lub na zajęciach technicznych.

Są również takie dziedziny życia, które nie powinny być oceniane. Dotyczy to głównie ocen z zachowania.

Zanim nauczyciel zadecyduje o ocenie z zachowania dzieci, musi przyjrzeć się ich np. warunkom domowym. Pewne zachowania są na pewno nie właściwe, ale czy dziecko wie jak powinno się zachować? Czy wyniosło pewne wzorce z domu? Podobnie należy określić jakich zachowań nie należy karać u uczniów ze stwierdzoną nadpobudliwością.

4. Załączniki

W załącznikach przedstawione są propozycje kart obserwacji ucznia oraz wymagania jakie uczeń powinien spełniać na poszczególne stopnie.

załącznik 1

Karta obserwacji postępów ucznia

Uczeń:

zawsze

bardzo często

sporadycz- nie

bardzo rzadko

nigdy

szybko przyswaja sobie nowe informacje

potrafi posługiwać się w mowie potocznej pojęciami poznanymi na przedmiocie

potrafi rozwiązywać problemy w sposób oryginalny i nietypowy

rozumie polecenia wynikające z treści zadań

jest otwarty na sugestie i uwagi

umie korzystać z pomocy

potrafi pracować samodzielnie

przejawia zainteresowanie przedmiotem

jest na lekcjach aktywny

udziela prawidłowych odpowiedzi na postawione pytanie z zakresu materiału przedmiotowego

załącznik 2

Karta aktywności

Aktywność grupowa:

Aktywność ustna:

Aktywność pisemna (związana z pracami klasowymi i testami):

Aktywność domowa:

załącznik 3

Karta samooceny zachowania ucznia

Uczeń:

samoocena z dnia ..............

samoocena z dnia

.............

ocena wychowawcy

samoocena z dnia

............

samoocena z dnia

.............

ocena wychowawcy

STOSUNEK DO OBOWIĄZKÓW SZKOLNYCH

jest przygotowany do lekcji

jest aktywny na lekcjach

wypełnia obowiązki dyżurnego

jest punktualny

dba o terminowe usprawiedliwienie nieobecności

jest zdyscyplinowany

bierze udział w konkursach

poszerza wiedze zgodnie z uzdolnieniami

podejmuje się dodatkowych prac na miarę własnych możliwości

KULTURA OSOBISTA

jest prawdomówny

jest obowiązkowy

jest koleżeński

szanuje n - li, innych pracowników szkoły, kolegów

szanuje ludzi sprawnych inaczej

potrafi kulturalnie dyskutować

dba o higienę osobistą

nie korzysta z używek

nie zachęca innych do korzystania z używek

szanuje mienie szkoły

ZAANGAŻOWANIE W ŻYCIE KLASY I SZKOŁY

uczestniczy w organizowaniu życia klasy

uczestniczy w organizowaniu życia szkoły

aktywnie pełni funkcję w samorządzie

pełni role istotne dla życia klasy

pomaga słabszym w nauce

wychodzi z inicjatywą - zgłasza propozycje dotyczące życia klasy lub szkoły

załącznik 4

Ogólne kryteria stopni:

 

Stopień

Elementy treści nauczania

Ogólne kryteria ustalania stopni

Celujący

poziom wymagań wykraczających

Znacznie wykraczające poza program nauczania;

Stanowiące efekt samodzielnej pracy ucznia;

Wynikające z indywidualnych zainteresowań;

Zapewniające pełne wykorzystanie wiadomości dodatkowych.

Zakres i jakość wiadomości:

Wiadomości ściśle naukowe, a ich zakres szerszy niż wymagania programowe; treści wiadomości powiązane ze sobą w systematyczny układ

Rozumienie materiału naukowego:

Zgodne z nauką rozumienie uogólnień i związków między nimi oraz wyjaśnianie zjawisk bez jakiejkolwiek ingerencji z zewnątrz

Posługiwanie się i operowanie nabytymi wiadomościami:

Samodzielne i sprawne posługiwanie się wiedzą dla celów teoretycznych i praktycznych

Kultura przekazywania wiadomości:

Poprawny język, styl, swoboda w posługiwaniu się terminologią naukową, wysoki stopień kondensacji wypowiedzi

bardzo dobry

poziom wymagań dopełniających

Złożone, trudne, ważne do opanowania;

Wymagające z korzystania z różnych źródeł;

Umożliwiające rozwiązywanie problemów;

Pośrednio użyteczne w życiu szkolnym;

Pełne opanowanie treści programu nauczania.

Zakres i jakość wiadomości:

Wyczerpujące opanowanie całego materiału programowego (koniec roku lub semestru); wiadomości powiązane ze sobą w logiczny układ

Rozumienie materiału naukowego:

Właściwe rozumienie uogólnień i związków między nimi oraz wyjaśnianie zjawisk bez ingerencji nauczyciela

Posługiwanie się i operowanie nabytymi wiadomościami:

Umiejętne wykorzystywanie wiadomości w teorii i praktyce bez ingerencji nauczyciela

Kultura przekazywania wiadomości:

Poprawny język, styl, poprawne posługiwanie się terminologią naukową, kondensacja wypowiedzi na zasadzie zgody z wymaganiami poszczególnych przedmiotów nauczania

Dobry

poziom wymagań rozszerzających

Istotne w strukturze przedmiotu (bloku, dziedziny edukacji);
Bardziej złożone, mniej przystępne aniżeli elementy treści zaliczone do wymagań podstawowych;
Przydatne, ale nie niezbędne w opanowaniu treści z danego przedmiotu (bloku, dziedziny edukacji) i innych przedmiotów szkolnych;
Użyteczne w szkolnej i pozaszkolnej działalności;
O zakresie przekraczającym wymagania zawarte w podstawie programowej;
Wymagające umiejętności stosowania wiadomości w sytuacjach typowych wg wzorów (przykładów) znanych z lekcji i z podręcznika.

Zakres i jakość wiadomości:

Opanowanie materiału programowego; wiadomości powiązane związkami logicznymi

Rozumienie materiału naukowego:

Poprawne rozumienie uogólnień i związków między nimi oraz wyjaśnianie zjawisk inspirowane przez nauczyciela

Posługiwanie się i operowanie nabytymi wiadomościami:

Stosowanie wiedzy w sytuacjach teoretycznych i praktycznych inspirowane przez nauczyciela

Kultura przekazywania wiadomości:

Brak błędów językowych, usterki stylistyczne, podstawowe pojęcia i prawa ujmowane w terminach naukowych, język umiarkowanie skondensowany

Dostateczny

poziom wymagań podstawowych

Najważniejsze w uczeniu się danego przedmiotu (bloku, dziedziny edukacji);
Łatwe dla ucznia nawet mało zdolnego;
O niewielkim stopniu złożoności, a więc przystępne;
Często powtarzające się w programie nauczania;
Dające się wykorzystać w sytuacjach szkolnych i pozaszkolnych;
Określone programem nauczania na poziomie nie przekraczającym wymagań zawartych w podstawie programowej;
Głównie proste, uniwersalne umiejętności, w mniejszym zakresie wiadomości.

Zakres i jakość wiadomości:

Zakres materiału programowego ograniczony do treści podstawowych z danego przedmiotu; wiadomości podstawowe połączone związkami logicznymi

Rozumienie materiału naukowego:

Dość poprawne rozumienie podstawowych uogólnień oraz wyjaśnianie ważniejszych zjawisk z pomocą nauczyciela

Posługiwanie się i operowanie nabytymi wiadomościami:

Stosowanie wiadomości dla celów praktycznych i teoretycznych przy pomocy nauczyciela

Kultura przekazywania wiadomości:

Niewielkie i nieliczne błędy, wiadomości przekazywane w języku zbliżonym do potocznego, mała kondensacja wypowiedzi

Dopuszczający

poziom wymagań koniecznych

Niezbędne w uczeniu się danego przedmiotu (bloku, dziedziny edukacji);

Potrzebne w życiu.

Zakres i jakość wiadomości:

Nieznajomość nawet podstawowego materiału programowego; wiadomości luźno zestawione

Rozumienie materiału naukowego:

Brak rozumienia podstawowych uogólnień i nieumiejętność wyjaśniania zjawisk

Posługiwanie się i operowanie nabytymi wiadomościami:

Brak umiejętności stosowania wiedzy nawet przy pomocy nauczyciela

Kultura przekazywania wiadomości:

Liczne błędy, nieporadny styl, trudności w wysławianiu

Niedostateczny

 

Zakres i jakość wiadomości:

Rażący brak wiadomości programowych i jedności logicznej między wiadomościami

Rozumienie materiału naukowego:

Zupełny brak rozumienia uogólnień oraz kompletna nieumiejętność wyjaśniania zjawisk

Posługiwanie się i operowanie nabytymi wiadomościami:

Zupełny brak umiejętności stosowania wiedzy

Kultura przekazywania wiadomości:

Bardzo liczne błędy, rażąco nieporadny styl, duże trudności w mówieniu językiem literackim

5 Bibliografia

Kosińska E., Ocenianie w szkole. Rubikon, Kraków 2000.

Niemierko B., Między oceną szkolną a dydaktyką. WSiP, Warszawa 1997.

Zasady oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania egzaminów i sprawdzianów w szkołach publicznych (Rozporządzenie MEN z dnia 19 kwietnia 1999 r.).

 Podstawa programowa kształcenia ogólnego dla sześcioletnich szkół podstawowych i gimnazjów (Rozporządzenie MEN z dnia 15 lutego 1999 r. z późn. zm.).


Spis treści

10



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
2013 sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania
JEDEN CZY WIELE SPOSOBÓW OCENIANIA, Resocjaliacja
SPOSÓB OCENIANIA ZADANIA LABORATORYJNEGO
Kopia ODBICIA SPOSOBEM GÓRNYM doc
Doskonalenie techniki zagrywki piłki siatkowej sposobem górnym doc
nauka zagrywki sposobem górnym doc
D zagrywki sposobem gornym doc
Piłka siatkowa uczymy się odbić sposobem dolnym doc
Ciąg dalszy nauki odbić sposobem górnym doc
SIATKA nauka zagrywka sposobem dolnym doc
Uczymy się odbić sposobem dolnym doc
Sposoby finansowania doc
Doskonalenie odbić sposobem dolnym doc
Doskonalenie odbicia piłki sposobem dolnym doc
Doskonalenie odbicia piłki sposobem dolnym1 doc
Zestaw kontrolno oceniający DOC
Nauka odbić sposobem górnym doc

więcej podobnych podstron