ZAKAŹNE ZAPALENIE WĄTROBY PSÓW − ICH

(infectious canine hepatitis) (ch. Rubartha)

Etiologia:

CAV−1 (caninae adenowirus 1), rodzina: Adenoviridae (1 niciowy DNA)

• pokrewny antygenowo z CAV−2 (zakaźne zap. tchawicy i oskrzeli psów)

• kształt heksagonalny, 252 kapsomery, 12 pentonów z wypustkami
  

dł. 20-50 nm, Ø wirionu 80-100 nm, genom koduje 40 rodzajów białek

• aglutynuje krwinki czerwone

• niepodatny na działanie rozpuszczalników tłuszczów (eter, chloroform),

oraz pewien zakres UV

• w środowisku przeżywa do kilku miesięcy (4°C − 9 mies.)

• ginie w ciągu 3−5 min w 60°C

• czwartorzędowe zasady amonowe niszczą go w 10 min.

Epizootiologia:

• zakaźna i zaraźliw achoroba psowatych: pies, lis, wilk, kojot, skunks, szop

• większość zakażeń jest bezobjawowa lub występują: nieżyt spojówek i błon śluzowych jamy nosowej

• objawy kliniczne głównie u psów w wieku do 1. roku

• grupa wysokiego ryzyka: 9 − 12 tyg. → duża śmiertelność (30−40%)

• źródłem zakażenia jest mocz, kał lub ślina

• siewstwo z moczem przez 6 mies. po ustąpieniu objawów klinicznych

Wrota:

• per os,

• noso-gardziel,

• spojówki

Patogeneza:

O.I. 4 − 9 dni

wniknięcie → krypty migdałków lub płytki Peyera → po 4-9 dniach regionalne węzły chłonne → krwiobieg (wiremia) → kom. śródbłonkowe i miąższowe (wątroba, nerki, płuca, mózg)

• przewlekłe zmiany w nerkach oraz zmętnienie rogówki (niebieskie oko - blue eye) jest efektem reakcji kompleksów immunologicznych po przechorowaniu ostrej lub subklinicznej postaci

Objawy:

 p. nadostra:

• psy padają w ciągu 3−4 godz. przy braku objawów klinicznych

 p. ostra:

• apatia, gorączka, utrata łaknienia

• powiększenie węzłów chłonnych

• zapalenie spojówek z nadwrażliwością na światło

• wymioty, krwawa biegunka

• wybroczyny na błonach śluzowych

• przedłużenie czasu krzepnięcia krwi − krwawienie z dziąseł wokół zębów mlecznych, spontaniczne powstawanie krwiaków

 p. podostra:

• gorączka, utrata łaknienia, posmutnienie, senność

• obrzęk węzłów chłonnych

• przyspieszenie tętna i oddechów, niechęć do poruszania się

• błony śluzowe blade

• powłoki brzuszne napięte, wątroba niekiedy powiększona

• leukopenia przez cały okres gorączkowy

 p. łagodna:

• gorączka 40°C (dwufazowa) przez 1−6 dni, utrata łaknienia, posmutnienie, senność

• zapalenie migdałków

• zapalenie jagodówki → po 1−2 tyg. zmętnienie rogówki − „niebieskie oko”

na każdym etapie: drgawki i śpiączka (efekt wybroczyn w mózgu lub encefalopatii wątrobowej)

AP:

• obrzęk tk. podskórnej okolic głowy i szyi

• ostre zapalenie migdałków

• węzły chłonne: obrzęk, przekrwienie lub wybroczyny

• płyn w jamie brzusznej − żółty do czerwonego

• wybroczyny na błonach surowiczych narządów wew.

• wątroba: powiększenie i przekrwienie, drobne ogniska martwicy, żółte ogniska rozmiękania, torebka pokryta złogami włóknika

• pęcherzyk żółciowy: rozdęty, ściana zgrubiała

• nerki: białe ogniska − zapalenie śródmiąższowe nerek, krwawe zawały

HP:

• mózg: wylewy wokół włośniczek drobnych naczyń żylnych

• śródjądrowe ciałka wtrętowe w hepatocytach, martwica hepatocytów

• czasem ciałka wtrętowe w kłębuszkach nerkowych

• u części ozdrowieńców − zapalenie jagodówki

Rozpoznanie:

• nagle wystąpienie choroby,

• obrzęk migdałków,

• obecność wybroczyn i wylewów krwawych na błonach śluzowych

• bolesności jamy brzusznej przy badaniu palpacyjnym okolicy wyrostka mieczykowatego mostka

• powiększenie wątroby

• gorączka

• zapalenie worka spojówkowego i błony śluzowej jamy nosa oraz tzw. „niebieskie oko"

D. różnicowa:

• Leptospira icterrogans serovar grippotyposa

• L. icterohemorrhagiae

• acydofilne zapalenie wątroby

• parwowiroza

• CAV−2 - adenowirus psów typ 2

• nosówka

• koronawiroza

• salmoneloza

• zatrucia (np. warfaryną)

• ostre zaparcie lub wgłobienie jelita

Bad. laboratoryjne:

• leukopenia → leukocytoza

• trombocytopenia

• IF (nerki, śledziona, węzły chłonne, płuca, mózg)

• obecność specyficznych wewnątrzjądrowych ciałek wtrętowych w hapatocytach, w komórkach śródbłonka lub komórkach siateczkowo-śródbłonkowych (występują w centralnej części jądra, otoczone jaśniejszą obwódką)

• izolacja wir. − wydzieliny, wymazy z krypt migdałków i prostnicy pobrane od gorączkującego zwierzęcia albo krew; przedniej komory oka zanim pojawią się tam przeciwciała i kompleksy immunologiczne

• podłożem do izolacji są linie hodowli komórek psów, szczególnie nerki

• badanie par surowic na obecność przeciwciał dla wirusa CAV−1

• (pierwszą próbkę surowicy pobiera się w ostrym okresie gorączkowym choroby, druga po 10-14 dniach), czterokrotny wzrost miana przeciwciał świadczy o niedawnym zakażeniu

• ELISA, PCR, ON (odczyn neutralizacji), OWD, odczyn zahamowania hemaglutynacji

Zapobieganie i zwalczanie:

• rokowanie: zwierzęta, u których nasilenie zmian zapalnych w wątrobie jest niewielkie zdrowieją po 3-5 dniach, przy zmianach dotyczących wielu narządów rokowanie jest niepomyślne

• większość psów zdrowieje bez leczenia

• dożylna transfuzja świeżego osocza lub pełnej krwi

• iniekcje 5% glukozy

• u chorych z biegunką i wymiotami − PWE i płyn Ringera

• antybiotyki o szerokim spektrum − osłonowo (nie stosować tetracyklin → uszkodzenia szkliwa)

• leki obniżające temperaturę oraz zestawy witamin w tym wit. K

• chronić oczy przed ostrym światłem (nie stosować maści z glukokortkoidami)

• cerem zniesienia bolesnego zwężenia źrenicy podaje się do worka spojówkowego maść z atropiną

Profilaktyka:

• ograniczenie kontaktu zw. zdrowych ze źródłem zakażenia

• środki odkażające zawierające: jod, fenol, NaOH

• szczepienia: żywy atenuowany adenowirus CAV−1 lub CAV−2

I) 6−8 tyg.

II) 2−3 (4) tyg. później

Piśmiennictwo:

1. Gliński Z., Kostro K.: „Zakaźne zapalenie wątroby psów − Magazyn Weterynaryjny” 53/2001

2. wykłady − Epizootiologia

3

- Zakażne zapalenie wątroby psów -

---