24 Epoka oświecenia- „wiek rozumu”

podręcznik, str. 117-120

1. Oświecenie jako nurt kulturowy w Europie od końca XVII do początków XIX wieku ( po nim nastąpił romantyzm) ; w Polsce oświecenie od połowy XVIII wieku

1. oświecenie jako „wiek rozumu”- rozum jako narzędzia poznania i źródło wiedzy oraz instrument krytyki

2. nacisk na rozwój nowoczesnego szkolnictwa ( akademie nauk, nauka języków nowożytnych, nauk ścisłych, geografii, historii,

3. krytyka religii

4. naukowe poszukiwania, eksperymenty

2. Postęp naukowo-techniczny:

a. nauki ścisłe:

- prawo powszechnego ciążenia- Izaak Newton

- skład wody i powietrza, zasada zachowania masy w reakcjach chemicznych- Antoine Lavoisier

- skala pomiaru temperatury- Anders Celsjusz

- ogniwo galwaniczne- Alexander Volta

b. rozwój techniki:

- parowy silnik tłokowy - James Watt

- mechaniczne krosno- Edmund Cartwright

- piorunochron- Beniamin Franklin

- balon na ogrzane powietrze- Joseph i Etienne Montgolfier

- parowiec- Robert Fulton

3. Epoka oświecenia- wiek filozofów

1. filozofowie oświecenia:

- Wolter ( Francois Marie Arouet Voltaire) - deista, walczył z fanatyzmem religijnym, nietolerancją

- Karol Monteskiusz- zasada trójpodziału władzy ( wykonawcza, ustawodawcza, sądownicza)

- Jan Jakub Rousseau- krytyk monarchii, autor „Umowy społecznej”, w której uważał, że podstawą sprawowania władzy jest umowa między rządzącymi i obywatelami

- Immanuel Kant- człowiek jako twórca norm moralnych

- John Locke- umysł ludzki od chwili narodzin to czysta karta „tabula rasa”, człowiek zdobywa wiedzę i umiejętności dzięki doświadczeniu i zmysłom

- Adam Smith- liberalizm gospodarczy

2. Wielka Encyklopedia Francuska pod red. Diderota i encyklopedyści

3. krytyka Kościoła:

- deiści - Bóg jako stworzyciel świata, lecz nie interweniuje w jego istnienie

- ateiści - zaprzeczenie istnienia Boga, świat powstał z materii

4. krytyka absolutyzmu i przywilejów stanowych arystokracji

5. ruch wolnomularstwa - masoneria

- przedstawiciele bogatego mieszczaństwa i arystokracji,

- tajny ruch etyczny o rozbudowanych strukturach organizacyjnych ( loże, trójkąty)

- rozbudowana symbolika i rytuały, praca nad sobą, nacisk na etykę , kult rozumu

- charakter metafizyczny, często ezoteryczny,

- kult człowieka i ludzkości, stąd potępieni przez kościół,

- symbole masońskie:

• Cyrkiel - symbol mądrości, wiedzy, rozumu, twórczych i aktywnych sił Boga i człowieka

• Węgielnica - symbolizuje równowagę i szczerość,

- dewiza: wolność, równość, braterstwo

---