KONSPEKT (skrót slajdów)
Do w y k ł a d u nr. 2 - 7 marca 2009 r
Przechodzimy do tematów o znaczeniu praktycznym:
I. Jak wybrać dobry bank i jak wykorzystać dla siebie
najpełniej swoją pozycję klienta banku i
Jak współpracować z bankiem.
II. Jak bank zarabia pieniądze.
Operacje aktywne banku.
Kredytowanie.
Procedury kredytowe.
Wybór banku. Operacje aktywne
Problemy związane z wyborem banku
- omówione zostaną na przykładzie
przedsiębiorstwa X
Przez analogię wskazówki, dotyczące
wyboru banku dla przedsiębiorstwa,
można odnieść do klienta detalicznego.
Kiedy wybieramy i zmieniamy bank ?
1. Kiedy uruchamiamy działalność gospodarczą
i zakładamy konto.
2. Mamy zamiar zmiany banku.
3. Po analizie korzystnych ofert bankowych
i porównaniu cen usług banków.
a także każdorazowo:
Przekazując środki pieniężne (nie mając konta bankowego).
Wymieniając waluty (porównując wcześniej kursy walut).
Chcąc wziąć pożyczkę czy kredyt (wybieramy bank tańszy).
Zamierzając wykonywać samemu operacje bankowe,
przy pomocy telefonu czy internetu (wybieramy
bank inernetowy - tani i bezpieczny).
Wówczas, kiedy chcemy mieć kartę kredytową
(bez konta bankowego, wybieramy najlepsza ofertę cenową)
Kiedy poszukujemy doradztwa finansowego.
Inspiracje do zmiany banku
1. Stałe i narastające niezadowolenie z obsługi
bankowej w naszym banku.
2. Nieuzasadniona odmowa udzielenia kredytu.
3. Brak w naszym banku potrzebnych nam
usług bądź produktów, np. opcji konta
internetowego,….
4. Wysokie ceny usług i brak możliwości
negocjacji cenowych.
5. Otrzymanie atrakcyjnej (lepszej) oferty z
innego banku.
Pola współpracy
…..i konfliktów interesów :
bank klient
Kryteria wyboru banku
Współpraca w zakresie kredytowania przedsiębiorstwa
I. Kredyty gospodarcze
1. Rodzaje i formy kredytów gospodarczych
2. Warunki przyznania kredytu
3. Wniosek o udzielenie kredytu
4. Ocena zdolności kredytowej
5. Umowa kredytowa
6. Zasada wykorzystania kredytu
7. Zabezpieczenia udzielanych kredytów
II. Usługi leasingowe
III.Faktoring w obrocie gospodarczym
IV.Gwarancje bankowe
1. Istota gwarancji
2. Rodzaje gwarancji
3. Podstawowe kryteria oceny wniosku o gwarancję
Bezpieczeństwo pieniędzy powierzonych bankowi
Analiza finansowa banku
Dane z bilansu i rachunku zysków i strat dają słabą orientację
o sytuacji analizowanego banku. Pogłębiony obraz daje analiza wskaźnikowa.
Jest ona przydatna szczególnie w porównaniach dynamicznych
i ocenie banku na tle innych banków. Analiza wskaźnikowa to ocena relacji pomiędzy wielkościami. Analizy wskaźnikowej można dokonać jeżeli istnieje baza odniesienia taka jak wskaźniki osiągane przez inne banki w ubiegłym okresie czy w planie.
Wskaźniki przyjmowane do analizy banków można podzielić według różnych kryteriów. Jednym z nich jest klasyfikacja według charakteru:
· Stymulanty - czyli takie, których wyższa wartość świadczy o lepszej pracy banku np. wskaźnik rentowności,
· Destymulanty - czyli takie mierniki, których wyższa wartość stanowi o negatywnej ocenie banku np. udział kredytów zagrożonych,
· Dominanty - takie wskaźniki, które bank powinien osiągnąć lub które powinny być w określonych granicach. Wskaźniki osiągnięte poza tym normatywem są ocenione negatywnie np. współczynnik wypłacalności.
Dominanty - wskaźniki płynności
Wskaźniki płynności:
Kondycja banku zależy od posiadanej zdolności do regulowania należności i zobowiązań bieżących i przyszłych. W tym kontekście wypłacalność banku może być w uproszczeniu postrzegana jako płynność finansowa banku.
Utrzymywanie płynności przez bank jest podstawowym jego obowiązkiem, z czego bezpośrednio wynika konieczność zapewnienia bezpieczeństwa depozytów i systemu bankowego.
Płynność jest określana jako zdolność do terminowego czyli bezzwłocznego regulowania zobowiązań.
Jest to niezbędny warunek funkcjonowania banku i warunek zachowania wiarygodności.
W związku z tym niezbędne jest monitorowanie ryzyka utraty płynności przez system sprawozdawczości oraz wskaźniki NBP.
Płynność liczy się dla określonego przedziału czasowego. Do oceny płynności banku wykorzystuje się między innymi wskaźniki płynności:
Aktywa płynne szybkie (a vista i do 1 miesiąca
1. Wskaźnik płynności szybkiej = -------------------------------------------------------------------
Pasywa wymagalne do jednego miesiąca
Aktywa płynne do trzech miesięcy
2. Wskaźnik płynności bieżącej = ---------------------------------------------------------
Pasywa wymagalne do trzech miesięcy
Płynność - obliczana przy pomocy tego wskaźnika uznawana jest za: dobrą, jeżeli wskaźnik ma wartość nie mniejszą niż 0,9 , - średnią, jeżeli wskaźnik kształtuje się między 0,7 - 0,9,- złą, jeżeli wskaźnik ma wartość poniżej 0,7
Stymulanty - współczynniki rentowności
Rentowność jest miarą efektywności rozumianą jako nadwyżka przychodów nad kosztami.
Budowa wskaźników rentowności opiera się na relacji określonej jako stopa zysku (zysk : inne wielkości).
Szczegółowe wskaźniki rentowności:
Zysk brutto
1. Wskaźnik rentowności brutto = -----------------------------------------
Koszty działalności ogółem
Wskaźnik rentowności brutto jest syntetyczną miarą zyskowności ponoszonych nakładów,
przedstawia relację zysku do kosztów.
Zysk brutto
2. Rentowność zaangażowanego kapitału = ---------------------------------------------------------
Kapitał ogółem (kapitał własny + obcy)
Zysk brutto
3. Wskaźnik zwrotu z kapitału = ----------- ----------------------------------
Kapitał własny
Dwa ostatnie wskaźniki są określane jako wskaźniki rentowności zainwestowanego kapitału, wskaźniki zwrotu lub zyskowności kapitału (ROI)
Zysk netto ·
4. Zyskowność aktywów = ------------------------------------
Średni stan aktywów
Wskaźnik ten informuje, ile zysku przypada na złotówkę aktywów.
Inaczej określany stopa zysku z aktywów (ROA).
Zysk netto
5 .Współczynnik zysku z kapitału= ----------------------------------
Kapitał własny
Współczynnik ten jest określany również jako stopa zysku z kapitału (ROE). Efektywność zainwestowanego kapitału informuje, ile zysku uzyskaliśmy na jednostce kapitału. Daje możliwość porównania uzyskiwanych dochodów z alternatywnymi metodami ulokowania kapitału w innych bankach, w tym również w postaci depozytów. Pokazuje możliwość odtworzenia kapitału przez porównanie ze współczynnikiem inflacji.
Destymulanty - wskaźnik wypłacalności
Pojęcie płynności finansowej banków bywa utożsamiane z ich wypłacalnością, czyli zdolnością do spłaty bieżących zobowiązań.
Jest ona mierzona współczynnikiem wypłacalności.
Współczynnik wypłacalności jest stosunkiem kapitałów własnych netto banku do jego aktywów i zaangażowania pozabilansowego w zależności od wagi ryzyka:
Kapitały własne netto
Współczynnik wypłacalności = --------------------------------------------------------------------
Aktywa i pozycje pozabilansowe obciążone ryzykiem
Kapitały własne brutto obejmują: kapitały podstawowe i rezerwy (fundusze własne podstawowe I kategorii), fundusze własne II kategorii, zasoby stałe III kategorii
Kapitały własne netto ustala się następująco:
Kapitały własne brutto - kwota brakujących rezerw celowych - kwota brakujących rezerw celowych - strata z poprzedniego okresu sprawozdawczego - strata z bieżącego okresu sprawozdawczego - udziały w podmiotach finansowych = kapitały własne netto.
Kapitały własne netto są odnoszone stosunkiem procentowym do tzw. aktywów i pozycji bilansowych ryzykownych. Aktywa ryzykowne są iloczynem kwot aktywów i stopy procentowej reprezentującej tzw. wagi ryzyka.
Wskaźnik wypłacalności banku nie może być niższy niż 8 %.
PONADTO POWINNIŚMY SPRAWDZIĆ MIEJSCE BANKU W RATINGACH.
Trudno obecnie wyobrazić sobie prowadzenie własnego przedsiębiorstwa bez wykorzystania internetu. Dotyczy to również usług bankowych.
Możliwość wykonania przelewu bez konieczności odwiedzania banku oraz mnogość narzędzi dodatkowych, udostępnianych przez banki w swoich serwisach internetowych pozwalają w sposób rzeczywisty ograniczyć koszty i czas, poświęcone na regulowanie płatności.
Dlatego przy wyborze banku należy zapoznać się z udostępnionym przez niego systemem bankowości internetowej. Służą do tego dostępne wersje demo i opisy na stronach banków. Postaraj się zweryfikować w praktyce opowieści handlowców przekonujących Cię do założenia rachunku w ich banku.
Specjalizacja banków
Sektor bankowy w Polsce w dalszym ciągu znajduje się na początkowym etapie swojego rozwoju.
Dają się już jednak zauważyć oznaki dużego postępu - specjalizacja i segmentacja rynku. Coraz więcej banków tworzy osobne departamenty do obsługi przedsiębiorstw z sektora MŚP.
Część powołuje nawet wyspecjalizowane oddziały.
Na rynku małych i średnich przedsiębiorstw pomiędzy bankami zaczyna się silna konkurencja.
Każdy przedsiębiorca ma obowiązek to wykorzystać. Szukając banku, który specjalizuje się w obsłudze podmiotów takich jak Twój oraz który prawidłowo i z wyprzedzeniem będzie potrafił rozpoznać Twoje potrzeby.
Podobnie specjalizują się banki w obsłudze klientów detalicznych.
Po wyborze banku ważne jest aby nawiązana została bieżąca współpraca klienta z bankiem
(kontakty z bankiem).
- w celu oddziaływania na jakość obsługi bankowej,
- zapewnienia sobie opinii klienta lojalnego,
- zagwarantowania możliwości negocjowania cen usług
banku,
…. Pozwoli to na pozostanie dłużej lojalnym klientem banku którego usługi oceniamy jako satysfakcjonujące pod względem jakości i ceny …
TEMAT KREDYTOWANIA OMÓWIMY NA PRZYKŁADZIE kredytowania przedsiębiorstwa , gdyż tu jest duża gama kredytów.
To operacje aktywne banku.
Mieszczą się tu :
1. Udzielanie kredytów klientom.
2. Zaciąganie kredytów przez bank w innych bankach.
KREDYTY
KREDYTY to aktywa finansowe posiadane przez bank, który pożyczył pieniądze innym podmiotom. Kredyt jest przeciwieństwem depozytu.
Kredytów udzielają głównie banki komercyjne, które pośredniczą między oszczędzającymi (czyli tymi, którzy mają nadmiar pieniędzy i są skłonni ich część zaoszczędzić), a tymi, którzy potrzebują w danym momencie kapitału (zazwyczaj ponieważ potrzebują więcej pieniędzy niż posiadają), gdyż np. budują nowe zakłady pracy, modernizują istniejące już fabryki (kredyt inwestycyjny) lub szukają środków na pokrycie bieżących wydatków, takich jak np. zaopatrzenie, sprzedaż, świadczenie usług, wypłata wynagrodzeń, rozliczenia z kontrahentem (kredyt obrotowy).
Kredyty umożliwiają powstanie większości mieszkań i zakup dóbr trwałego użytku, takich jak np. samochody. Zakup „na raty” jest niczym innym jak zakupem na kredyt.
Bez kredytów rozwój współczesnych gospodarek nie byłby możliwy, gdyż inwestorzy i konsumenci musieliby zgromadzić środki równe kosztowi całej inwestycji albo cenie dobra trwałego użytku. To często trwałoby bardzo długo. Kredyt umożliwia zatem oderwanie w czasie konsumpcji i inwestycji od posiadanych środków.
Poziom kredytu w gospodarce, mierzony jego relacją do PKB, rośnie zazwyczaj wraz ze wzrostem produkcji. Na poziom kredytów w gospodarce oddziałują stopy procentowe, czyli koszt, który ponosi podmiot zaciągający kredyt, oraz zasady przyznawania kredytów (np. zabezpieczenie zwrotu kredytu, którego może się domagać bank).
Nadmierny wzrost kredytu, kiedy stopy procentowe są niskie, może być niebezpieczny dla gospodarki, ( jeżeli banki nie przestrzegają kryteriów ostrożności ustalanych przez nadzór bankowy i rozluźniają oceny ryzyka.) Istnieje wtedy groźba, że część odsetek od kredytów lub samych kredytów nie będzie spłacana, gdy gospodarka wejdzie w stan recesji. W okresie recesji firmy mają niższe zyski lub ponoszą straty, a konsumenci dysponują mniejszymi dochodami lub w ogóle tracą pracę. Te złe kredyty mogą pogorszyć sytuacją finansową banków i w krańcowej sytuacji doprowadzić do zapaści całego systemu finansowego. Dlatego banki centralne starannie obserwują jak rozwija się akcja kredytowa w gospodarce i starają się nie dopuszczać do nadmiernie szybkiego wzrostu akcji kredytowej (ale nie zawsze im się to udaje).
Kredyty można kwalifikować według różnych kryteriów.
Pożyczka …….. ….. a Kredyt
(to użyczenie innej osobie
pieniędzy lub rzeczy.)
*** //( to zobowiązanie banku do oddania
kredytobiorcy do dyspozycji kwoty pieniędzy)
Różnice między pożyczką i kredytem
P o ż y c z k a
K r e d y t
Przenoszona jest własność pieniędzy do dyspozycji kredytobiorca stawiana jest
lub rzeczy lub rzeczy określona kwota pieniędzy
______________________________________________________________________________
bez określania celu na określone cele
______________________________________________________________________________
wykorzystanie dowolne wykorzystanie - wg umowy kredytowej
______________________________________________________________________________
może być nieodpłatna zawsze odpłatny
_____________________________________________________________________________
może być umowa ustna, umowa musi być pisemna od kwoty pow. 5 mln zł
KREDYT KONSUMENCKI
Udzielany dla osób fizycznych do kwoty 80000 zł, można „zwrócić” do 10 dni po otrzymaniu kredytu, bez kosztów zwrotu.
Zasady określają odrębne przepisy - ustawa o kredycie konsumenckim
Banki muszą podawać całkowity koszt kredytu - obliczany jednolicie (wg wzoru w zał. do ustawy) i podawany klientowi.
Banki nie mogą stosować lichwiarskiego oprocentowania- (do 5% kwoty kredytu mogą stanowić opłaty i prowizje).
Można skarżyć bank do Arbitra Bankowego.
Kredyt kasowy
Dopuszczalne przekroczenie stanu konta (saldo debetowe) o określoną kwotę (limit).
Nazwa zwyczajowa - „debet na rachunku”
Bank zezwala klientowi na pobranie z konta większej sumy, niż klient na nim
zdeponował, w ramach ustalonego limitu.
Kredyt odnawialny
Rodzaj kredytu w rachunku bieżącym.
Polega na tym, że kolejne spłaty powodują zmniejszenie zadłużenia bieżącego firmy i umożliwiają ponowne zadłużanie się do ustalonego limitu.
Odnawiany corocznie, po analizie zdolności kredytowej
Kredyt obrotowy
Kredyt udzielany przedsiębiorstwom w konkretnej kwocie z przeznaczeniem na finansowanie bieżącej działalności, na przykład na zakup surowców niezbędnych do rozpoczęcia lub kontynuowania produkcji.
Coroczna decyzja banku o przedłużeniu kredytu na rok następny.
Kredyt rewolwingowy
Kredyt, w którym kredytobiorca w okresie umownym wykorzystuje środki do wysokości ustalonego limitu (plafonu) z jednoczesną możliwością wcześniejszej spłaty i ponownego wykorzystania do wysokości wspomnianego limitu. Inaczej niż kredyt odnawialny.
Linia kredytowa
Element kredytu o podobnym działaniu do kredytu rewolwingowego: kwoty można pobierać w miarę upływu czasu do ustalonej w umowie kredytowej kwoty sumarycznej, nie ma jednak możliwości ponownego pobrania raz spłaconych środków.
Kredyt hipoteczny
Długoterminowy kredyt zwykle wykorzystywany do sfinansowania zakupu mieszkania lub budowy domu, zabezpieczony hipoteką, czyli zastawem na nieruchomości. To znaczy, że w przypadku odmowy spłaty kredytu bank, który go udzielił, może przejąć i sprzedać zastawioną nieruchomość.
Kredyt kupiecki
nazwa zwyczajowa pożyczki udzielanej przy prowadzeniu biznesu
„Kredyt” taki udzielany jest przez przedsiębiorstwo - dostawcę, innemu przedsiębiorstwu - odbiorcy w formie odroczenia zapłaty za dostarczone towary.
Nie jest to kredyt w znaczeniu - „kredyt bankowy”.
Na ogół udzielany nieodpłatnie. W niektórych branżach jest standardem w działalności handlowej.
Zasady przyznawania i utrzymania kredytu kupieckiego
Wysokość limitu ustalana jest indywidualnie na podstawie analizy ryzyka kredytowego klienta oraz potrzeb wynikających z potencjalnych rozmiarów współpracy handlowej.
Istnieje możliwość podnoszenia limitu kredytu w miarę rozwoju współpracy obydwu stron umowy.
Zastrzegamy sobie możliwość przyznania lub ustalenia wysokości limitu w zależności od opinii zewnętrznych firm specjalizujących się w ocenie ryzyka kredytowego i ubezpieczających kredyty kupieckie - co może oznaczać dla Państwa nieco dłuższy okres oczekiwania na decyzję kredytową.
Ze względu na ograniczenie ryzyka kredytowego udzielający kredytu zastrzega sobie możliwość zmniejszenia limitu kredytu kupieckiego wobec klientów, którzy przez okres ostatnich 6 miesięcy dokonywali zakupów pozostających w znacznej dysproporcji z przyznanym limitem.
Powrót do poprzedniego limitu jest możliwy bez składania odrębnego wniosku po przesłaniu i pozytywnej analizie aktualnych dokumentów finansowych firmy.
Limit kredytu kupieckiego może być także zmniejszony lub cofnięty w odniesieniu do klientów, którzy nie płacą swoich zobowiązań w ustalonym terminie.
Kredyt lombardowy
Krótkoterminowy kredyt udzielany pod zastaw ruchomości.
Bank przejmuje nieruchomość, a jeśli kredytobiorca nie spłaci długu, uzyskuje prawo do jej sprzedaży.
W przypadku banku centralnego kredyt lombardowy oznacza kredyt pod zastaw papierów wartościowych udzielany bankom komercyjnym.
Kredyt konsolidacyjny
Kredyt konsolidacyjny jest długoterminowym kredytem przeznaczonych na spłatę zobowiązań z tytułu kredytów bankowych oraz innych udokumentowanych zobowiązań finansowych - nie związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą.
Kredytem tym można sfinansować:
- spłatę kredytów.
- spłatę debetów, zadłużeń na kartach kredytowych,
- koszty związane z spłatą kredytów objętych konsolidacją, np.. opłaty i
prowizje.
- oraz dodatkowe ( w ofertach niektórych banków nie więcej niż 25 % kredytu)
można go przeznaczyć na inne dowolne cele (nie związane z prowadzeniem
działalności gospodarczej.)
Wielkość i typy zabezpieczeń
Podstawowym warunkiem otrzymania przez kredytobiorcę kredytu gospodarczego jest przedstawienie odpowiednich zabezpieczeń (nie musi to dotyczyć kredytu w rachunku bieżącym).
Najczęściej bank chciałby, aby wartość zabezpieczeń co najmniej dwukrotnie przekraczała kapitał kredytu. Wynika to z faktu, że sprzedaż przez bank zabezpieczeń nie spłacanego kredytu bardzo często przynosi znacznie mniej niż ich pełną wartość, a do tego znaczna część produktu sprzedaży jest przeznaczana na zapłatę podatków, koszty komornika i inne koszty; w rachunku należy uwzględnić także naliczane przez bank oprocentowanie kredytu.
W momencie, gdy klient zalega ze spłatą rat odsetkowych lub kapitałowych, bank może zacząć naliczanie tzw. odsetek umownych (zwanych odsetkami karnymi), często przekraczających 20% rocznie. Rzeczywiste wpływy banku ze sprzedaży zabezpieczeń są często znacznie niższe niż kapitał udzielonego kredytu, m.in. dlatego że część zabezpieczeń nie ma praktyce żadnej wartości.
Moż1iwość ponoszenia przez bank strat zwiększa uprzywilejowanie wpisanych na hipotekę lub do rejestru zastawów roszczeń Skarbu Państwa wynikających m.in. z zaległości podatkowych, bowiem najczęściej przedsiębiorstwo, które nie spłaca kredytów ma też zaległości podatkowe.
Wymagane przez banki zabezpieczenia kredytów mogą być bardzo zróżnicowane. Zwykle dzielone są one na dwie grupy:
1) zabezpieczenia osobiste,
2) zabezpieczenia rzeczowe.
Zabezpieczenia osobiste
Zabezpieczeniami osobistymi nazywamy te, w odniesieniu do których dłużnik lub osoba trzecia ponosi osobistą odpowiedzialność za spłatę długu.
Oznacza to, że dłużnik i poręczyciel gwarantują całym swoim obecnym
i przyszłym majątkiem wywiązanie się ze zobowiązań wobec banku.
Wyróżnić tu można:
Weksel własny in blanco,
Poręczenie wekslowe,
Poręczenie według prawa cywilnego,
Gwarancję bankową
Przelew wierzytelności
Przystąpienie do długu kredytowego,
Pełnomocnictwo.
Weksel własny in blanco
Wystawienie weksla in blanco jest najczęściej stosowanym zabezpieczeniem prawnym kredytu.
Jest to dokument zawierający co najmniej podpis wystawcy weksla bądź także niektóre inne elementy weksla. Podpis na tym dokumencie musi być złożony przez wystawcę w zamiarze zaciągnięcia zobowiązania wekslowego.
Wystawiony jest na urzędowym blankiecie wekslowym, bądź na wzorze weksla sporządzonego przez bank. Podpisy własnoręczne na wekslu składają: kredytobiorca , bądź jego pełnomocnik , jedynie w granicach jego umocowania. Osoby prawne stawia ponadto stempel firmowy.
Weksel wypełnia się ściśle wg wymogów prawa wekslowego.
Weksel in blanco nie zawiera (w momencie składania w banku) kwoty na jaką jest wystawiony
ani terminu płatności weksla. Uwidacznia się na nim datę wystawienia i miejscowość jego wystawienia
Do weksla dołącza się deklarację wekslową. Określa ona kiedy bank ma prawo weksel wystawić, jaka kwota ma zostać wpisana na wekslu, jaki termin płatności może być na wekslu określony.
Deklaracja jest warunkiem ważności weksla.
.
Przelew wierzytelności
Przystąpienie do długu kredytowego
Rozróżnia się umowne i ustawowe przystąpienie do długu kredytowego.
Umowne przystąpienie do długu traktowane jest jako jedna z form zabezpieczenia kredytów, następuje na podstawie pisemnej umowy zawartej pomiędzy bankiem a przystępującym do długu lub pomiędzy kredytobiorcą a przystępującym do długu. Przystępującym do długu może być osoba trzecia, dotychczas nie występująca w charakterze strony, po przystąpieniu do długu odpowiada za dług łącznie z kredytobiorcą, który nie zostaje z długu zwolniony. Odpowiedzialność przystępującego do długu i kredytobiorcy ma charakter solidarny (zob.też poręczenie wekslowe), co należy zastrzec w umowie o przystąpieniu do długu.
Ustawowe przystąpienie do długu następuje w przypadku zbycia przedsiębiorstwa lub gospodarstwa rolnego przez kredytobiorcę.
Zabezpieczenie rzeczowe ogranicza odpowiedzialność kredytobiorcy do poszczególnych składników jego majątku.
Rodzaje zabezpieczeń rzeczowych:
- zastaw ogólny,
- bankowy zastaw rejestrowy,
- zastaw na prawach,
- przewłaszczenie na zabezpieczenie,
- kaucja,
- blokada środków na rachunku bankowym,
- hipoteka.
Zabezpieczenia rzeczowe
Zastaw bankowy
Forma zabezpieczenia zobowiązania, ustanawiana zwykle na rzeczy, którą - w razie potrzeby - łatwo jest sprzedać. Zastawem mogą być np. papiery wartościowe (akcje czy obligacje).
Zastaw rzeczowy
To prawo do dochodzenia roszczeń z pierwszeństwem przed wierzycielami osobistymi.
Ustanawiając zastaw, bank zgłasza go do sądowego Centralnego Rejestru Zastawów.
Utrudnia to dawną praktykę wielokrotnego dokonywania zastawu na tej samej rzeczy, ale jednocześnie stwarza pewien problem: z wpisem do rejestru wiążą się znaczne opłaty sądowe (dlatego też obecnie nie opłaca się ustanawiać zastawu na rzeczach o mniejszej wartości).
Zastaw na prawach
Przedmiotem tego zastawu mogą być zbywalne prawa majątkowe np.
-wierzytelności
-akcje
-obligacje
-udziały w spółce
Umowa zastawu na prawach winna być sporządzona na piśmie i potwierdzona przez notariusza. W przypadku gdy ustanowienie zastawu na wierzytelności nie następuje przez wydanie dokumentu ani przez indos, do ustanowienia zastawu potrzebne jest pisemne zawiadomienie dłużnika wierzytelności przez zastawcę. Wierzyciel może dokonać zaspokojenia swojego roszczenia z prawa będącego przedmiotem zastawu niezależnie od tego, komu to prawo w danej chwili przysługuje. Jeżeli wierzytelność zabezpieczona zastawem jest już wymagalna, zastawnik /czyli wierzyciel/ może wierzytelność obciążoną wypowiedzieć do wysokości wierzytelności zabezpieczonej.
Wygaśnięcie zastawu na prawach następuje w chwili zaspokojenia wierzyciela
Hipoteka
To obciążenie nieruchomości prawem na mocy którego wierzyciel może dochodzić swoich roszczeń z nieruchomości dłużnika.
Hipoteka zabezpiecza wierzytelności pieniężne w określonej kwocie jak również roszczenia o nieprzedawnione odsetki oraz koszty postępowania.
Aby ustanowić hipotekę, prócz oczywiście zgody stron, należy dokonać wpisu do księgi wieczystej.
Hipoteka kaucyjna
Hipotekę tę ustanawia się w celu zabezpieczenia wierzytelności o nieustalonej
wysokości, wierzytelności przyszłych, wierzytelności wynikających z dokumentów
zbywalnych przez indos.
Hipoteka przymusowa
Jest ona ustanawiana na wszystkie nieruchomości dłużnika.
Z wnioskiem o ustanowienie hipoteki przymusowej powinien wystąpić wierzyciel.
Aby można o to wystąpić to wierzytelność powinna być stwierdzona:
-prawomocnym orzeczeniem sądu
-ugodą zawartą przed sądem
-aktem notarialnym
Hipoteka przymusowa powstaje z chwilą wpisu do księgi wieczystej.
Przedmiotem zabezpieczenia hipoteki przymusowej mogą być również:
-użytkowanie wieczyste-gdzie hipoteka obciąża także budynki i
urządzenia znajdujące się na użytkowanym terenie
-własnościowe spółdzielcze prawo do lokalu mieszkalnego
-spółdzielcze prawo do lokalu użytkowego
-prawo do domu jednorodzinnego
-wierzytelność zabezpieczona wierzytelnością
Blokada środków na rachunku bankowym
Jeden ze sposobów zabezpieczenia dla pokrycia ewentualnego zadłużenia.
Bank zostaje upoważniony przez klienta do blokady określonej kwoty środków zgromadzonych na rachunku, aby móc pokryć w wyznaczonym terminie powstałe wierzytelności, bądź aby dokonać konkretnej operacji finansowej.
Przewłaszczenie na zabezpieczenie
Pod pojęciem rozumiemy przeniesienie własności zabezpieczenia na rzecz banku, z zastrzeżeniem, że po zwrocie całego długu własność wróci do kredytobiorcy. W odniesieniu do kredytu gospodarczego dotyczy ono najczęściej pojazdów, dóbr trwałego użytku i towarów w magazynie.
Właściciel ma zwykle prawo do użytkowania rzeczy przewłaszczonej, w przypadku niespłacenia kredytu bank ma ułatwione przejęcie tego zabezpieczenia ponieważ formalnie jest już jego właścicielem.
Hipoteką nazywamy wpis roszczeń do księgi wieczystej nieruchomości (tzw. księgi hipotecznej).
Wpisany ma prawo pierwszeństwa przed nie wpisanym do dochodzenia roszczeń w stosunku do nieruchomości. Nieruchomość obciążona hipoteką może zostać sprzedana nawet bez zgody i wiedzy banku, nadal pozostanie ona jednak obciążona tą hipoteką. W przypadku, gdyby kredyt nie został spłacony, nieruchomość taką przejmie bank, a nabywca może dochodzić swoich praw na drodze sądowej w stosunku do poprzedniego właściciela.
Roszczenia państwa mogą być zabezpieczone hipoteką przymusową, która ma pierwszeństwo przez hipoteką zwykłą - w praktyce jednak dzieje się tak dosyć rzadko.
Kaucja gwarancyjna ( zabezpieczająca, zwrotna )
Wadium
Kwota zabezpieczająca spełnienie warunków umowy, której wpłacenie często jest warunkiem przystąpienia do przetargu, licytacji itp.
Procedura (Instrukcja) kredytowa
Procedura (instrukcja) kredytowa zawiera opis czynności wykonywanych przez pracowników banku od momentu pierwszej wizyty klienta do zakończenia spłaty kredytu. W niej omówione wymagania banku w stosunku do klienta (np. załączniki do wniosku kredytowego), forma sprawozdań z czynności inspektora kredytowego, sposób dokonywania wyliczeń pokazujących sytuację kredytobiorcy etc. Ponieważ instrukcje kredytowe są często bardzo skomplikowane, w niektórych bankach (np. w PKO BP) szeregowi pracownicy otrzymują tylko podstawowe fragmenty tych instrukcji, wskazujące na czynności, które muszą oni wykonywać osobiście.
Procedury kredytowe są bardzo zróżnicowane; są one względnie proste przy udzielaniu większości kredytów dla 1udności, natomiast znacznie bardziej złożone w odniesieniu do kredytów gospodarczych. Ponieważ jednak na kredyty gospodarcze przypada ponad 60% ogólnej masy kredytów udzielanych przez banki i zapewniają one gros zysków, musimy poświęcić im najwięcej uwagi (poniższe informacje dotyczą właśnie procedur udzielania kredytów gospodarczych).
Jednym z celów procedur kredytowych jest segmentacja i selekcja klientów.
Na większości etapów następuje eliminacja części klientów - dotyczy to przede wszystkim tych, z którymi związane jest zbyt wielkie ryzyko kredytowe.
Segmentacja, czyli podział klientów na grupy, ułatwia selekcję i umożliwia prowadzenie racjonalnej polityki w zakresie kredytowania.
Co to jest zdolność kredytowa?
Zdolność kredytowa to inaczej mówiąc zdolność do spłaty kredytu wraz z odsetkami i innymi opłatami.
Od zdolności kredytowej zależy wysokość udzielanego kredytu.
Im większa zdolność kredytowa tym bank może udzielić wyższego kredytu.
Jeżeli ktoś nie ma zdolności kredytowej nie uzyska pieniędzy w ogóle.
Ten sam klient w podobnej sytuacji finansowej w każdym banku dostanie inną kwotę kredytu.
Zasady określania zdolności kredytowej nie są określone w przepisach prawa. Dlatego też banki stosują różne kryteria oceny zdolności kredytowej.
Jak banki obliczają koszty utrzymania?
Jak samemu sprawdzić zdolność kredytową?
Sprawdzenie jest proste. Na podstawie analizy stałych wydatków można ustalić - czy starczy nam pieniędzy na spłatę rat kredytowych.W tym celu od kwoty stałych miesięcznych dochodów odejmujemy kwoty: czynszu, podatków, opłat za gaz, energię elektryczną, telefony, abonament RTV, wodę, c.o., usuwanie nieczystości, składki ubezpieczeń, utrzymanie samochodu oraz koszty utrzymania i leków. Jeśli postaje kwota co najmniej równa racie kredytowej i mamy stałe dochody , możemy liczyć, że bank udzieli nam kredytu (pożyczki).
Sposobem na sprawdzenie swojej i poręczycieli sytuacji kredytowej jest uzyskanie takiej wiadomości z Biura Informacji Kredytowej.
Raz na sześć miesięcy taki raport można otrzymać bezpłatnie. Trzeba wypełnić wniosek o udostępnienie Raportu Standard, który dostępny jest w biurze obsługi klienta lub na stronie internetowej BIK, a następnie złożyć osobiście lub wysłać listem poleconym (w takim przypadku opłata wynosi 10 zł).
Takie informacje są przydatne dla osób, które mają zamiar zaciągnąć kredyt, a także dla poręczycieli, którzy chcą się dowiedzieć, czy poręczony przez nich kredyt jest spłacany regularnie. Każda osoba, która chce zamówić raport, może przesłać odpowiednie zamówienie do BIK lub skontaktować się z biurem telefonicznie.
Jeśli dane na temat zadłużenia bądź historii kredytowej są nieprawdziwe (?), trzeba się zwrócić do banku, z którego pochodzą, bo tylko tam mogą być skorygowane lub zaktualizowane.
Co jeszcze wpływa na zdolność finansową?
Jest także bardzo istotny czynnik wpływający na zdolność kredytową. Chodzi o
poręczenie kredytu.
W większości banków rata poręczonego kredytu w pełni wpływa na zdolność kredytową tej osoby w taki sam sposób, jak rata kredytu spłacanego.
W niektórych bankach można odciążyć swoją zdolność kredytową przedstawiając zaświadczenie, że poręczony kredyt jest obsługiwany terminowo.
Na oceny wpływają także zasądzone alimenty, fakt posiadania samochodu, a także polisy na życie. W przypadku posiadaczy samochodu brana jest pod uwagę stawka zryczałtowana, a posiadaczowi ubezpieczenia na życie dolicza się do jego obciążeń finansowych miesięczną składkę.
Analiza wniosku kredytowego
Inspektor kredytowy ma obowiązek dokładnej weryfikacji złożonego wniosku. Pierwszym etapem jest weryfikacja dokumentacji, w tym sprawdzenie podpisów, dat, obliczeń etc. Następnie inspektor kredytowy wizytuje przedsiębiorstwo, czyli przeprowadza
tzw. inspekcję kredytową. Instrukcja kredytowa zwykle dokładnie określa obowiązki inspektora kredytowego w tym zakresie. Dzięki inspekcji kredytowej można zweryfikować część danych z dokumentacji kredytowej klienta; najczęściej inspektor kredytowy ocenia też jakość zabezpieczeń (np. sprawdza stan towarów w magazynie, budynków, usytuowanie nieruchomości etc.).
Wnioski z weryfikacji dokumentacji kredytowej, wizyt i przeprowadzonych rozmów pozwalają mu na sformułowanie wstępnej opinii o ryzyku kredytowym banku.
Coraz częściej banki korzystają też z usług instytucji zajmujących się informacją kredytową (np. biura informacji kredytowej), które - odpłatnie - przygotowują raporty o potencjalnych klientach.
Szczególnie cenne są informacje o spłacaniu przez tego klienta kredytów zaciąganych w innych bankach w przeszłości.
Analiza wskaźnikowa i credit-scoring
Dokumentacja złożona przez klienta zostanie następnie uzupełniona przez inspektora kredytowego, który dołączy do niej dodatkowe informacje, a także przeprowadzi analizę wskaźnikową na podstawie zebranych dokumentów. Trzeba pamiętać, że analiza wskaźnikowa jest pożytecznym elementem analizy
kredytu, jest ona jednak daleka od doskonałości. Wielkość większości stosowanych wskaźników zależy od gałęzi gospodarki, rozmiarów przedsiębiorstwa, stopy inflacji etc.
Analiza wskaźnikowa stanowi podstawę do przeprowadzenia tzw. credit - scoringu, czyli punktowej analizy sytuacji klienta.
Bank przydaje określonym cechom kredytobiorcy pewną liczbę punktów (np. 8 punktów za wysoki wskaźnik płynności, 5 - za średni, 2 - za zadowalający i 0 za zły). Punkty mogą być przyznawane także np. za rentowność, poziom zadłużenia, wskaźniki sprawności działania. Kierownictwo banku zwykle stosuje skalę czterostopniową, czyli w uproszczeniu dzieli kredytobiorców na dobrych, przeciętnych, słabych i złych, stosownie do sumy uzyskanych punktów. Jeśli inne czynniki nie podważają rezultatów credit-scoringu, dobrzy kredytobiorcy otrzymają kredyt bez większych zastrzeżeń (Co wcale nie znaczy, że otrzymają automatycznie kredyt w podanej przez siebie wysokości i przy proponowanych zabezpieczeniach). Klienci przeciętni otrzymają go, jeśli przedstawią dobre zabezpieczenie, słabi nie otrzymają kredytu.
RODZAJE SKORINGU
SKORING UŻYTKOWY
Jest procesem oceny pojedynczego wniosku o kredyt lub inny produkt. Ma na celu określenie prawdopodobieństwo sumiennego wywiązania się kredytobiorcy ze zobowią-zań. W skrócie polega to na ocenie złożonych przez kredytobiorcę odpowiedzi na szereg py-tań zamieszczonych we wniosku. Z każdą odpowiedzią kojarzone są punkty, których suma decyduje o udzieleniu kredytu lub odrzuceniu.
Model ten rozpowszechniony został na początku lat osiemdziesiątych i należy do najpopularniejszych technik na świecie.
SKORING BEHAWIORALNY
To technika oceniająca, która pozwala kredytodawcy podjąć trafną decyzję do-tyczącą stałego klienta poprzez prognozowanie jego przyszłych wyników działalności. Jest szeroko rozpowszechniony przy wyznaczaniu na przykład nowego limitu kredytowego, czy modyfikowaniu poprzedniego, przy udostępnianiu nowych produktów.
Ocenę behawioralna uznaje się za bardziej wiarygodną i kompleksową ze względu na wykorzystanie w niej danych historycznych zebranych przez bank w trakcie obsługi klienta, a także ze względu na jej periodyczny charakter.
Wyróżnia się dwa podejścia do oceny behawioralnej. Pierwsze wykorzystuje metody credit-scoringu wzbogacone o dodatkowe zmienne, drugie polega na budowie modeli prawdopodobieństwa określonych zachowań klientów w przyszłości.
Pomimo prawie trzydziestoletniego zastosowania wydaje się słabo rozwinięta i zaniedbana, jednak należy do tych obszarów, które będą się rozwijać w najbliższej przyszłości.
SKORING ZYSKU
Jego idea wyrosła z przekonania, że to zysk a nie współczynniki określające ryzyko w spłacie zadłużenia jest kryterium pozwalającym trafniej podjąć decyzję o przyznaniu kredytu. To taki system punktowej oceny, który stawia sobie za główny cel maksymalizacje zysku, jeśli może być wypracowany w związku z obsługą danego klienta a nie minimali-zację ryzyka nie wywiązania się z umowy.
Ocena zysku jest technika nową i ciągle rozwijającą, ale brakuje modeli na tyle efektywnych, aby mogły być one bez problemu wykorzystywane.
MODELE SKORINGOWE
Dużym dylematem w praktycznym wykorzystaniu skoringu jest wybór metody w oparciu o którą będą klasyfikowane podmioty. W rozwiniętych systemach pośrednictwa finansowego można wyróżnić kilka dominujących metod.
− analiza dyskryminacjyjna,
− analiza regresji (regresja liniowa i logistyczna),
− drzewo klasyfikacyjne (algorytm RP),
− metoda ”najbliższego sąsiedztwa”,
− programowanie matematyczne,
− sieć neuronowa,
− systemy eksperckie,
− algorytmy genetyczne.
Większość systemów skoringowych posługuje się albo jedną albo kombinacją tych technik.
Wymogi umowy kredytowej
Przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie ,zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu.
2. Umowa kredytu powinna być zawarta na piśmie i określać w szczególności:
1) strony umowy,
2) kwotę i walutę kredytu,
3) cel, na który kredyt został udzielony,
4) zasady i termin spłaty kredytu,
5) wysokość oprocentowania kredytu i warunki jego zmiany,
6) sposób zabezpieczenia spłaty kredytu,
7) zakres uprawnień banku związanych z kontrolą wykorzystania i
spłaty kredytu,
8) terminy i sposób postawienia do dyspozycji kredytobiorcy środków
pieniężnych,
9) wysokość prowizji, jeżeli umowa ją przewiduje,
10) warunki dokonywania zmian i rozwiązania umowy
ZASADY UDZIELENIA KREDYTU fragment Regulaminu mBanku
1. Kredyt może zostać udzielony, jeżeli Wnioskodawca spełnia następujące warunki:
a. rachunek eKONTO lub skojarzone z nim rachunki eMAX, których Wnioskodawca jest
Posiadaczem / Współposiadaczem prowadzone sa od co najmniej 6 miesięcy;
b. w okresie sześciu miesięcy przez złożeniem wniosku o kredyt Wnioskodawca nie spowodował
przekroczenia salda na rachunkach w mBanku lub wyrównał je w ciągu 7 dni;
c. w okresie wskazanym w lit. b) na eKONTO lub skojarzone z nim rachunki eMAX dokonywane
były regularne wpływy;
d. złoży prawidłowo wypełniony wniosek o udzielenie Kredytu;
e. posiada stałe, udokumentowane zródło dochodów;
f. przedstawi dokumenty wskazane przez mBank;
g. posiada zdolność kredytowa;
h. ustanowi wymagane przez mBank zabezpieczenia spłaty Kredytu;
i. zawrze z mBankiem Umowę kredytu
j. posiada dowód osobisty lub w przypadku osób zagranicznych paszport oraz kartę pobytu
k. posiada pełna zdolność do czynności prawnych
2. Dokument zaświadczający o zródle i wysokości dochodów zachowuje swa ważność przez okres 30 dni
licząc od dnia wystawienia, chyba *e inny termin ważności zastrzega jego tresć.
4. Kredyt może zostać udzielony równie* na podstawie historii operacji na rachunku oszczędnościowo -
rozliczeniowym Wnioskodawcy w innym banku.
5. W przypadku gdy rachunek eKONTO jest rachunkiem wspólnym, wniosek może złożyć każdy ze Współposiadczy. Umowa zawierana jest ze wszystkimi Współposiadaczami.
6. mBank zastrzega sobie prawo do wskazania dodatkowych lub innych ni* wskazanych w niniejszym paragrafie warunków, od spełnienia których uzależnia przyznanie Kredytu, w tym równie* ustanowienia prawnych form zabezpieczenia spłaty kredytu.
Leasing i faktoring
Formami pomocy finansowej dla przedsiębiorców - zbliżonymi do kredytów - świadczonymi przez banki i firmy finansowe są m.in..: leasing,
faktoring ,
gwarancje bankowe,
Procedura operacji faktoringowej
Co jest istotą gwarancji bankowych ?
Gwarancja bankowa stanowi nieodwołalne zobowiązanie banku do wypłacenia benefecjentowi gwarancji określonej kwoty pieniężnej w razie gdyby zleceniodawca gwarancji nie spełnił świadczenia, do wykonania którego był zobowiązany.
Udzielając gwarancji bank deklaruje, że jeśli jego klient (zw. głównym dłużnikiem) nie wypełni zobowiązań umownych, to bank zapłaci jego kontrahentowi określoną kwotę pieniężną.
Cechą gwarancji jest przejęcie ryzyka, które ponosi wierzyciel (beneficjent), służy do wyrównania szkody beneficjentowi, ponieważ gwarant odpowiada za uzyskanie zagwarantowanego rezultatu.
Gwarancja jest zabezpieczeniem transakcji.
Rodzaje gwarancji bankowych
1. Przetargowa - stanowi pisemne zobowiązanie banku do zapłacenia kwoty określonej w gwarancji w razie, gdyby zleceniodawca (oferent, który wygrał przetarg) odmówił podpisania kontraktu na warunkach oferty. Gwarancję tę składa jako wadium przystępujący do przetargu; jej kwota powinna być równa wysokości wadium;
2. Zapłaty cła
3. Zapłaty należności za zakupione towary i usługi -
zobowiązanie banku do zapłaty kwoty, gdyby zleceniodawca nie
dokonał zapłaty za towary i usługi jako zobowiązany na podstawie
umowy zawartej z beneficjentem;
4. Spłaty kredytu
5. Dobrego wykonania kredytu
6. Zwrotu zaliczki
7. Zapłaty akredytywy
8. Zapłaty rat leasingowych - leasingodawca otrzymuje odszkodowanie od banku w przypadku nie płacenia opłat leasingowych.
Inne źródła wsparcia finansowego
Fundusz Micro - Amerykańsko-Polski Fundusz Wspierania Przedsiębiorstw
W Zamościu mieści się przy ul. Sienkiewicza, http://www.funduszmikro.pl/produkty.php
Biznes Pożyczka - jest jednym z 4 produktów funduszu.
Biznes Pożyczka to produkt adresowany do osób prowadzących działalność gospodarczą posiadających poręczycieli lub mogących przedstawić zabezpieczenie majątkowe.
Kwoty
Dla klientów, którzy zamierzają po raz pierwszy skorzystać z oferty Funduszu proponujemy pożyczki od 1.000 zł do 150.000 zł.
Dla stałych klientów Fundusz Mikro proponuje pożyczki w kwotach od 1.000 zł do 150.000 zł.
Okres
Maksymalny okres na jaki pożyczka może zostać zaciągnięta to 42 miesiące.