Howard Philips Lovecraft (1890-1937)

Howard Philips Lovecraft uważany jest dziś, razem z E. A. Poem, za ojca współczesnego horroru. Urodził się 20 sierpnia 1890 roku w Providence w Nowej Anglii. Nie miał szczęśliwego dzieciństwa, żyjąc pod jednym dachem z ojcem alkoholikiem i matką - neurotyczką wciąż obawiającą się o zdrowie syna. On sam, chorowity i cherlawy prawie nie opuszczał domu i nie utrzymywał kontaktów z rówieśnikami, często opuszczał zajęcia szkolne. Mimo to interesował się książkami, z których czerpał ogromną wiedzę w wielu dziedzinach. Czytał praktycznie wszystko co znalazł, Jednak największe powodzenie miały u niego książki o mitach i z dziedzin ścisłych, zwłaszcza astronomii. Jego talent pisarski objawił się juz za młodu, wraz z chwila śmierci matki. Czytywał wówczas magazyny literackie oferujące literacką grozę na dość niskim poziomie. Lovecraft czytał je uważnie i wyrabiał sobie własny model horroru, który naprawdę by straszył. Aby nadąc tej literaturze glebie chciał czerpać z dokonań Poego, pisarzy nurtu gotyckiego, francuskich dekadentów. Wielkim wkładem w późniejszą twórczość Lovecrafta odznaczyło się rodzinne Providence, po którym HPL lubił przechadzać się w nocy, kiedy panował w mieście tajemniczy nastrój. Providence zawdzięczało to starej architekturze jeszcze z czasów kolonialnych. Pierwsze utwory stanowiły galerie tematów, jakimi posługiwali się XVIII-wieczni pisarze, a wiec zapełnione były wampirami, duchami, i innymi śmiesznymi dziś potworami. Pierwsze publikacje HPL pojawiły się w biuletynie Stowarzyszenia Pisarzy Amatorów i przyciągnęły uwagę kilku innych pisarzy kierujących się ku fantastyce. Nawiązywali oni z HPL korespondencje, która będzie głównym środkiem komunikacji z Lovecraftem, przez całe życie unikającym raczej towarzystwa innych ludzi. Publikował wówczas niewiele, często za marne pieniądze, z których ciężko mu było się utrzymać. Stad też żył bardzo skromnie, ale nie narzekali, gdyż nie przeszkadzało mu takie życie, czul się wówczas niezależny. W całym swoim życiu spędzonym w Providence tylko raz opuścił miasto, kiedy to udał się do Nowego Jorku wraz ze świeżo poślubioną żona - Sonią Greene. Szybko jednak powrócił do domu rodzinnego z powodu nieodpowiadajacego mu bogatego życie towarzyskiego, jakie prowadziła zona. Podczas pobytu w Nowym Jorku myślał nad podjęciem stałej pracy, dostał nawet propozycje stanowiska redaktora w "Weird Tales". Powrót do Providence był dla niego ulga, czemu dal wyraz w korespondencji. Tworzyć zaczął wtedy cykl opowiadań związanych tematycznie z dziecinnymi zabawami, kiedy to budował ołtarze, składał na nich ofiary, intonował pieśni na cześć wymyślonych bogów. Nazywał te opowiadania "zagubieni w kosmosie ". Rozszerzał tym samym horyzonty fabularne, łącząc horror z science fiction. Właśnie wtedy powstał charakterystyczny dla HPL krajobraz, w którym obok naszego, normalnego świata istniał drugi, pełen grozy, strachu, obcych istot przybyłych z kosmosu i obserwujących nas - ludzi. Ta druga rzeczywistość ukryta była za parawanem, przekroczenie którego dla wielu śmiałków kończyło się tragicznie. Okruchy tego świata trwają do dziś w pierwotnych wierzeniach i kultach. Jednym z takich okruchów miał być "Necronomicon" - księga napisana przez szalonego Araba Abdula Alhazreda (ok. 700 r. P. n. e.). Kilka stuleci później "Necronomicon" został przełożony na grekę i otrzymał wówczas ten tytuł (wcześniej istniał jako Al - Azif, czyli określenie dźwięków wydawanych przez demony w czasie nocy. "Necronomicon" był inspiracja dla mistyków przez stulecia, póki nie został wyklęty w 1232 r. przez Grzegorza IX. Powstało kilka kopii tej księgi, lecz do dziś zachowało się tylko kilka egzemplarzy, przechowywanych m. in. w fikcyjnym mieście Arkham. Podstawowym elementem w świecie HPL jest mitologia, która opisuje bóstwa stworzone nie tylko przez HPL, ale także przez innych pisarzy tworzących w tym wyimaginowanym świecie. Każdy zwykle dodawał do mitologii swoje "trzy grosze", co powodowało nieścisłości historii i wierzeniach w tym świecie. Mitologia ta zawiera wiele bóstw, bogów, istot bez wyraźnego podziału. Najważniejsi Bogowie Zewnętrzni to m. in. Azathoth - władca bogów, zwany tez Bestia Nuklearnego Chaosu, który istniał zawsze, poza nasza czasoprzestrzenią w Centrum Nieskończoności. Yog - Sothoth jest bogiem potężnym w wiedze i we władzę. Niejako prawa ręka Yog - Sothoth jest Nyarlathotep - Wielki Posłaniec i dusza wszystkich bogów. Nodens - Pan Wielkiej Otchłani zwykł pomagać ludziom ściganym przez Nyarlathotepa lub przez Wielkich Przedwiecznych. Ważną role w świecie HPL odgrywa Kraina Snów. Jej panem jest Hypnos, który mimo pokazywania się pod postacią młodzieńca, jest istota przerażającą. Oprócz Bogów Zewnętrznych istnieją tez Wielcy Przedwieczni, tacy jak Cthulhu. Żyli oni na Ziemi jeszcze przed człowiekiem, spotykali się także ze Starą Rasą przybyłą z gwiazd i stoczyli z nimi wojnę o Ziemie. Spoczywają teraz w pod dnem oceanu w R`lyeh - Mieście Cyklopów. Według legend nadejdzie czas, kiedy Wielcy Przedwieczni obudzą się i zajmą miejsce człowieka jako pana na Ziemi. Najpotężniejszym Wielkim Przedwiecznym jest Cthulhu porozumiewający się z ludźmi za pomocą koszmarów, a jego kult na Ziemi jest dobrze zorganizowany. Korzysta z pomocy wielu sług, m. in. ze Służebnej Rasy z pomocy Dagona i Hydry. Innymi Wielkimi Przedwiecznymi są: groźny Ghatanothoi, Tsathoggua przybyły ze świata bez światła, oraz Yig - Ojciec Węży. Ostatnia grupa istot występującą w mitologii HPL - Mitologii Cthulhu są tzw. Rasy Niezależne, jak Mi-Go podróżujący poprzez kosmos przy pomocy skrzydeł, czy tez Shoggothy - pozostałość Starej Rasy, której byli amorficznymi sługami. W swoich opowiadaniach HPL starał się przedstawić zdarzenia w sposób realistyczny, dlatego bardzo często jego opowiadania łączy podobna konstrukcja: narrator okazuje się być świadkiem jakiegoś zdarzenia, stoi przed nieznanym forum i prowadzi swoja opowieść. HPL pisał opowiadania dbając o szczegóły, często tak skutecznie, ze dla niezorientowanego czytelnika fikcja brzmiała jak prawda. Pisarze zainspirowani twórczością HPL, zwłaszcza Henry Kuttner, Robert Bloch, Robert E. Howard, Fritz Leiber, czy Manley Wade Wellman stworzyli po śmierci Lovecrafta w marcu 1937 r. tzw. "lige" lovecraftowska. Także po śmierci HPL powstało małe wydawnictwo - "Arkham House", które w latach 40- i 50-tych wydało dzieła zebrane HPL. Lovecraft dotychczas znany i ceniony w USA "wypłynął" wówczas w Europie i zyskał tu dużą popularność. W Polsce Lovecraft pojawil sie w 1956 r. za sprawa Zygmunta Kałużyńskiego, który opisał HPL'a w tomie "Listy zza trzech granic". Pierwsze wydanie książkowe HPL'a w Polsce miało jednak miejsce dopiero w latach 80-tych. Zbiór "Zew Cthulhu" wydany w Czytelniku dal przedsmak prozy Lovecrafta, zawierając kilka jego najsłynniejszych opowiadań, ale nie dając pełnego obrazu mitologii przez niego stworzonej. Przekłady i sposób wydania jego następnych książek przez oficynę AS-Editor, kierowana przez Andrzeja Szatkowskiego, właściwie należy pominąć. Dopiero edycja wydawnictwa S. R. w serii "Odmienne stany fantastyki" dala pełny obraz jego twórczości. Skromnej, co widać na załączonej bibliografii, ale wciąż żywo oddziaływującej na czytelników na całym świecie. Trudno dziś wyrokować, skąd wziął się ów renesans Lovecrafta, niewątpliwie znacznie przyczynił się do tego rozwój role playing games. Nastrój niesamowitości, grozy, rozbudowana mitologia - to wszystko wrecz idealnie nadaje się na scenariusz RPG. "Zew Cthulhu" to dzisiaj jedna z najpopularniejszych gier, i nikogo o tym przekonywać nie musze.

Bibliografia

1. The Shadow over Innsmouth

2. A History of the Necronomicon

3. The Moon-Bog

4. The Picture in the House

5. The Terrible Old Man

6. The Music of Erich Zann

7. The Nameless City

8. The Outsider

9. The Hound

10. The Rats in the Walls

11. The Unnamable

12. The Call of Cthulhu

13. Pickamn's Model

14. The Colour of the Space

15. The Dunwich Horror

16. The Whisperer in Darkness ?

17. The Thing on the Doorstep

18. The Shadow Out of Time

19. The Haunter of the Dark

20. At the Mountain of Madness powiesc

21. The Case of Charles Dexter Ward - powiesc

22. The Shunned House

23. The Dreams in the Witch-House

24. The Dream-Quest of Unknown Kadath - powiesc

25. The Silver Key

26. Dagon the

27. Polaris

28. Beyond Wall of Sleep

29. The Doom That Came to Sarnath

30. The White Ship

31. The Cats of Ulthar

32. The Outer Gods

33. The Quest of Iranon

34. Herbert West-Reanimator

35. The Festival

36. Imprisoned with the Pharaohs

37. The Horror at the Red Hook

38. The Strange High House in the Mist

39. The Evil Clergyman

40. Azathoth

41. The Descendent

42. The Thing in the Moonlight

43. The Curse of Yig

44. The Mound

45. Medusa's Coil

46. The Last Test

47. The Electric Executioner

48. The Man of Stone

49. The Horror in the Museum

50. Winged Death

51. Out of the Eons

52. Through the Gates of the Silver Key

---